23/05/21

Foundry Section - Poznan Univ
ersity of Technology

1

ODLEWNICTWO - 9

dr hab.Andrzej Modrzyński

Professor of Poznań Technical University

(Poland)

tel.: (+048) (0-61) 66-52- 422
fax: (+048) ( 0-61) 66-52- 217
e-mail:

[e-mail]

23/05/21

Foundry Section - Poznan Univ
ersity of Technology

2

PLASTER MOULD CASTING

Odlewanie do form z gipsu

23/05/21

Foundry Section - Poznan Univ
ersity of Technology

3

Zasada procesu



Dokładnie wykonany model (zwykle z

mosiądzu ) służy do sporządzenia dwóch

połówek formy wykonanych przez

wypełnienie skrzynki ciekłą masą z gipsu



Po procesie wiązania model jest oddzielany

od formy i następnie wypalany w celu

usunięcia wody chemicznie związanej,



Następnie forma jest wypełniana ciekłym

metalem, studzona i niszczona w celu

usunięcia odlewu

23/05/21

Foundry Section - Poznan Univ
ersity of Technology

4

SCHEMAT PROCESU

23/05/21

Foundry Section - Poznan Univ
ersity of Technology

5

Metale i stopy



Temperatura odlewania (1050-
1200

o

C)



Stopy Zn, Al, Mg i mosiądze



Sporadycznie stopy Pb i Sn

23/05/21

Foundry Section - Poznan Univ
ersity of Technology

6

Odmiany procesu



Modele mogą być wykonane z metalu, gipsu,
drewna i żywic termoutwardzalnych,



Modele drewniane mają ograniczony czas
eksploatacji wskutek absorpcji wody z ciekłej
mieszanki gipsowej,



Stosuje się mieszanki gipsowe wielu
gatunków, które umożliwiają kontrolę zmian
liniowych formy i kompensują zmiany
objętościowe zachodzące w procesie
wiązania formy.

23/05/21

Foundry Section - Poznan Univ
ersity of Technology

7

Skład masy



Dla stopów Al i Cu:

-

65% gips,

-

25% glinki kaolinitowej,

-

10% glinki ogniotrwałej

Na 8 cz.wag. składników suchych

stosujemy dodatek 10cz.wag. H

2

O

Czas wiązania – 12-24 godz.(250-400

o

C)

23/05/21

Foundry Section - Poznan Univ
ersity of Technology

8

Skład masy- stopy Al



gips

- 40%



Piasek kwarcowy -52,5%



talk techniczny

- 6,0%



szkło wodne - 0,5%



glinka - 0,5%



cement portlandzki.

- 0,5%

Na 100cz.wag. mieszanki – 50 cz. wag.

wody

Czas mieszania – 30-50s

23/05/21

Foundry Section - Poznan Univ
ersity of Technology

9

Aspekty ekonomiczne



Wydajność produkcji powyżej 10
szt. na godzinę



Czas przygotowania produkcji –
kilka dni



Stopień utylizacji materiałów –
wysoki,



Uzysk stosunkowo wysoki

23/05/21

Foundry Section - Poznan Univ
ersity of Technology

10

Aspekty ekonomiczne



Forma niszczona przed usunięciem
odlewu,



Łatwa zmiana asortymentu
produkcji,



Doskonała metoda do produkcji
jednostkowej i małoseryjnej,



Koszt oprzyrządowania niski do
średniego.

23/05/21

Foundry Section - Poznan Univ
ersity of Technology

11

Aspekty ekonomiczne



Koszt urządzeń - średni



Koszty robocizny – średnie do
wysokich,



Wymagane dobre kwalifikacje
odlewnicze personelu,



Koszty obróbki wykańczającej niskie,



Obróbka w miejscu przyłożenia
układu i na powierzchni podziału.

23/05/21

Foundry Section - Poznan Univ
ersity of Technology

12

Zastosowanie



Wykonywanie płyt modelowych,



Elementy omodelowania,



Kokile



Matryce do metody wytapianych

modeli,



odlewy dla przemysłu lotniczego,



Formy do wytwarzania wyrobów z

tworzyw sztucznych

23/05/21

Foundry Section - Poznan Univ
ersity of Technology

13

Cechy metody



Możliwość wytwarzania odlewów o
złożonym kształcie,



Możliwość budowy form z kilku
elementów,



Głębokie zagłębienia w odlewie nie
zalecane,



Ostre krawędzie dobrze
odzwierciedlane,

23/05/21

Foundry Section - Poznan Univ
ersity of Technology

14

Cechy metody



Bardzo ważny dobór powierzchni
podziału,



Otwory odzwierciedlane przez
rdzenie powyżej  13 mm,



Stosowane naddatki na obróbkę
mechaniczną do 0,8mm

23/05/21

Foundry Section - Poznan Univ
ersity of Technology

15

Cechy metody



Pochylenia odlewnicze zalecane
-0.5–2

o

, ale mogą być zerowe,



Minimalna grubość ścianki 0.8–1.8
mm, w zależności od rodzaju stopu



Masa odlewów 25 g–50 kg .
Odlewy nawet o masie do 100 kg
mogą być odlewane tą metodą.

23/05/21

Foundry Section - Poznan Univ
ersity of Technology

16

Jakość odlewów



Mała zdolność odtwarzania cienkich
ścianek,



Formy charakteryzują się niską
przepuszczalnością co może być
przyczyną wad odlewów,



Średnia lub wysoka porowatość
odlewów



Zadawalające właściwości mechaniczne

23/05/21

Foundry Section - Poznan Univ
ersity of Technology

17

Jakość odlewów



Dobra jakość powierzchni odlewów,



R

a

= 0.8–3.2 mm ,



Wysoka tolerancja wykonania
odlewów ( patrz rysunek poniżej ),



Naddatek o wartości  0.25mm

powinien być dodany dla wymiarów
przechodzących przez powierzchnię
podziału.

23/05/21

Foundry Section - Poznan Univ
ersity of Technology

18