Popyt turystyczny,

Elastyczność cenowa

popytu

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

email: [e-mail]

tel. [phone], pok. 418, IV p., paw. A

www.uek.krakow.pl/zktur

mgr Michał Rudnicki

2

Popyt



Popyt - to taka ilość dobra, jaką nabywcy są gotowi zakupić

w określonym czasie przy danym poziomie cen.



Popyt turystyczny to suma dóbr, usług i towarów

turystycznych, które w danym momencie turyści są skłonni

nabyć po istniejących

w kraju cenach (turystyka krajowa) lub po określonym kursie

wymiennym (turystyka zagraniczna).



Popyt na dobra turystyczne (walory turystyczne) dotyczy

korzyści, które te dobra przynoszą. Jest on związany z

popytem na dobra

i usługi komplementarne, wśród których jako główne

występują dobra i usługi dotyczące hotelarstwa, gastronomii i

transportu.

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

3

Czynniki różnicujące popyt

turystyczny od popytu na dobra

materialne:



produkt turystyczny składa się zarówno z
dóbr oraz urządzeń, jak i usług;



ocena produktu przez konsumenta ma
często charakter subiektywny,



turystyka często nie wiąże się z
zaspokajaniem podstawowych potrzeb
człowieka;

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

4

Potrzeba jest to stan odczuwania braku

czegoś (rzeczy, zjawiska, procesu),

a zarazem czynnik uruchamiający

funkcje motywujące do działań

odpowiednio zmieniających ten stan.

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

5

Hierarchia potrzeb

człowieka

a turystyka



potrzeby biologiczne – niezbędne do utrzymania

organizmu, przeżycia (turystyka zdrowotna,

uzdrowiskowa),



potrzeby społeczne – potrzeba akceptacji poczynań

ludzkich, wspólne działania (rodzaje turystyki związane z

rozwijaniem kontaktów międzyludzkich),



potrzeby kulturalne – związane z zależnością człowieka od

wytworów kultury materialnej i duchowej (turystyka

poznawcza, kulturalna, krajoznawcza),



potrzeby wyższego rzędu, tzw. instrumentalne – związane

z realizacją własnej osobowości (turystyka wypoczynkowa,

luksusowa).

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

6

Specyfika potrzeb

człowieka



nieograniczoność potrzeb (czas, liczba,
przestrzeń),



ograniczoność możliwości zaspokajania
danych potrzeb,



różnice w intensywności ujawniania się
poszczególnych grup potrzeb,



komplementarność potrzeb,



mała substytucyjność potrzeb,



następstwo ujawniania się potrzeb wyższego
rzędu po zaspokojeniu potrzeb niższego rzędu

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

7

Popyt turystyczny tworzą przede

wszystkim następujące potrzeby

nabywców:



snu i schronienia,



żywieniowe, przemieszczania się,



relaksu i wypoczynku,



aktywności fizycznej,



zdrowotne,



informacyjne i poznawcze,



rozrywkowe,



towarzyskie,



kulturalne,



bezpieczeństwa,



estetyczne,



oraz inne.

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

8

Rodzaje popytu

turystycznego

Rodzaje popytu turystycznego:



potencjalny, faktyczny, efektywny

(vide Pojemność

rynku)



efektywny, zrealizowany,
niezaspokojony



funkcjonalny i niefunkcjonalny

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

9

Popyt turystyczny a

fundusz konsumpcji

swobodnej



poziom dochodów danej społeczności musi
mieć na tyle dużą siłę oddziaływania, aby w
ramach funduszu konsumpcji swobodnej
doszło do konsumpcji turystycznej,



czynniki determinujące popyt turystyczny
muszą mieć na tyle dużą siłę oddziaływania,
aby w ramach funduszu konsumpcji
swobodnej doszło do konsumpcji turystycznej,



konsumpcja turystyczna wystąpi dopiero po
przekroczeniu określonego progu dochodów.

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

10

Cechy popytu

turystycznego

Popyt turystyczny jest funkcją wielu zmiennych:



cena,

oraz pozacenowe determinanty popytu:



dochody nabywców,



ceny dóbr substytucyjnych,



ceny dóbr komplementarnych,



oczekiwane zmiany sytuacji rynkowej,



gusty i preferencje nabywców,



liczbę ludności i jej strukturę.

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

11

Badając reakcję popytu na zmiany

jednego

z czynników, stosuje się zasadę

ceteris paribus,

tj. niezmienności pozostałych

czynników

determinujących popyt turystyczny.

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

12

Typowa krzywa popytu

turystycznego

Ekonomika turystyki i rekreacji

Zgodnie z prawem popytu zależność między popytem a
ceną jest na ogół zależnością odwrotną, przy założeniu
niezmienności pozostałych czynników mających wpływ na
popyt (ceteris paribus).

Cena

Popyt

C

2

C

1

0

Q

2

Q

1

P

p

Wzrost ceny dóbr i usług turystycznych powoduje spadek
popytu turystycznego, spadek ceny powoduje zaś wzrost
popytu.

mgr Michał Rudnicki

13

Nietypowe reakcje popytu

turystycznego na zmiany

cen



lokalna,



zdrowotna,



socjalna i motywacyjna,



religijna i pielgrzymkowa,



etniczna,



turystyka, która jest efektem
demonstracji, związana z działaniem
tzw. efektu pokazowego

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

14

Krzywa popytu turystycznego w

przypadkach paradoksów Giffena i

Veblena

Cena

Popyt

C

2

C

1

0

Q

2

Q

1

Efekt pokazowy - polega na tym, że im częściej konsumenci
stykają się z dobrem wyższej jakości, tym prędzej i skuteczniej
zmieniają nabyte przyzwyczajenia używania dóbr niższej
jakości, nawet kosztem ograniczania oszczędzania i wzrostu
wydatków konsumpcyjnych.

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

15

Elastyczność cenowa

popytu

Elastyczność cenowa popytu turystycznego
oznacza względną zmianę popytu
turystycznego na określone dobro lub usługę
w stosunku do względnej zmiany ceny tego
dobra lub usługi.

Elastyczność cenowa popytu informuje nas o
ile procent zmieni się popyt, jeśli ceny zmienią
się o 1%.

Elastyczność cenowa popytu to miara reakcji
nabywców (zmian wielkości popytu) na zmiany
cen

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

16

Elastyczność cenowa

popytu

Ekonomika turystyki i rekreacji

Wskaźnik elastyczności cenowej popytu
turystycznego

E

cPp

=

∆ P

p

P

p

: ∆c

c

Względna
(procentowa)
zmiana popytu

Względna
(procentowa)
zmiana ceny

mgr Michał Rudnicki

17

Elastyczność cenowa

popytu

Ekonomika turystyki i rekreacji

E

cPp

=0

Zmiany ceny nie powodują żadnych zmian popytu.
Popyt jest doskonale nieelastyczny, inaczej
sztywny.

mgr Michał Rudnicki

18

Elastyczność cenowa

popytu

Ekonomika turystyki i rekreacji

0<|E

cPp

|

<1

Względna zmiana popytu jest mniejsza od
względnej zmiany ceny. Im bliższa 0, tym mniejsza
elastyczność.

mgr Michał Rudnicki

19

Elastyczność cenowa

popytu

Ekonomika turystyki i rekreacji

|E

cPp

|=1

Względna zmiana popytu jest równa względnej
zmianie ceny. Elastyczność wzorcowa.

mgr Michał Rudnicki

20

Elastyczność cenowa

popytu

|E

cPp

|>1

Względna zmiana popytu jest większa od
względnej zmianie ceny. Popyt jest wysoce
elastyczny. Im większa wartość, tym popyt
bardziej elastyczny

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

21

Elastyczność cenowa

popytu

|E

cPp

|

=

Popyt jest doskonale elastyczny.

∞

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

22

Elastyczność cenowa

popytu

Ekonomika turystyki i rekreacji

P

Q

D

Elastyczność cenowa
popytu przyjmuje wartości
ujemne – wzrostowi ceny
towarzyszy zmniejszenie
wielkości popytu
(i odwrotnie)

Elastyczność nie jest
nachyleniem krzywej
popytu!

W przypadku elastyczności
badane są zmiany
procentowe, czyli reakcje
względne a nie absolutne!

mgr Michał Rudnicki

23

Elastyczność cenowa

popytu

Ekonomika turystyki i rekreacji

P

Q

D

popyt elastyczny:

mała zmiana ceny wywołuje

duże zmiany wielkości popytu

|E

cPp

|

>1

|E

cPp

|=1

popyt jednostkowo elastyczny

0<|E

cPp

|

<1

popyt nieelastyczny:

duża zmiana ceny wywołuje

małe zmiany wielkości

popytu

mgr Michał Rudnicki

24

Relacje między elastycznością cenową

popytu

a wolumenem sprzedaży i utargiem

całkowitym

Elastyczność cenowa

popytu

Gdy cena rośnie

Gdy cena spada

wolumen

sprzedaż

y

utarg

całkowit

y

wolumen

sprzedaż

y

utarg

całkowit

y

Popyt elastyczny

|EcPp|>1

maleje

maleje

rośnie

rośnie

Popyt nieelastyczny

0<|EcPp|<1

maleje

rośnie

rośnie

maleje

Popyt proporcjonalny

|EcPp|=1

maleje

nie zmienia

się

rośnie

nie zmienia

się

Popyt sztywny

EcPp =0

nie zmienia

się

rośnie

nie zmienia

się

maleje

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

25

Zadania z elastyczności cenowej

popytu.

Zadanie 1:

W ostatnich pięciu latach cena biuletynu informacyjnego regionu

Babacków Niski wzrosła z 5 zł w styczniu 2003 roku do 7 zł w

grudniu 2008 roku. Proszę powiedzieć ile wynosi elastyczność

cenowa popytu, jeżeli liczba sprzedanych egzemplarzy przeciętnie

w miesiącu spadła o 15 sztuk od grudnia 2008 r. w stosunku do

sprzedaży 100 egzemplarzy miesięcznie

w latach 2003 - 2008.

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

26

Zadania cd.

Zadanie 2:

Biuro podróży Abacki Travel otworzyło w styczniu swoją nową

siedzibę w Krakowie. Na początku wycieczka do Egiptu w tym

biurze kosztowała 3000 zł od osoby. Egipt jest jak wiadomo

bardzo modną destynacją turystyczną zwłaszcza w okresie

kalendarzowej zimy panującej

w Europie, dlatego też aż 200 osób skorzystało z oferty. W

niedługim czasie niedaleko biura podróży Abacki Travel

otworzyła się inna firma Babacki Travel, która stworzyła

Abackiemu konkurencyjną ofertę tego samego wyjazdu w cenie

2800 zł. Obroty w firmie w Abacki Travel zaczęły powoli spadać

dlatego też aby stać się bardziej konkurencyjnym obniżył cenę

do poziomu 2500 zł za turnus od osoby. Z oferty tej skorzystało

230 osób. Proszę obliczyć elastyczność cenową popytu na

wyjazd do Egiptu dla firmy Abacki Travel, zinterpretować wynik i

określić czy popyt był elastyczny na zmianę cen i w jakim

zakresie.

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

27

Zadania cd.

Zadanie 3:

Pan Cabacki zajmuje się sprzedażą przewodników po Polsce. Z

powodu kryzysu gospodarczego większość Polaków postanowiła

spędzić wakacje

w Polsce. Ta zmiana tendencji spowodowała, że nakład sprzedaży

wzrósł

o 35% egzemplarzy. Pomimo tego, że Pan Cabacki ma zaciągnięty

kredyt obniżył ceny z 60 zł do 50 zł aby dodatkowo zwiększyć

wolumen sprzedaży. Proszę obliczyć elastyczność cenową popytu.

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

28

Zadania cd.

Zadanie 4:

Muzeum historii sztuki Babackiego w Abackowie sprzedaje bilety

na swoje ekspozycje po 5 zł dla dzieci oraz po 10 zł dla dorosłych.

W tej cenie odwiedza ich miesięcznie około 100 dzieci oraz 50

dorosłych. Pan Cabacki który jest dyrektorem muzeum zmartwił

się, że tak mało dorosłych interesuje się sztuką Babackiego

dlatego postanowił obniżyć cenę biletu normalnego do 8 zł., a

ulgowy zwiększyć do 6 zł. Jak zmieni się zainteresowanie wśród

dzieci i dorosłych muzeum Babackiego, jeśli wiemy, że

elastyczność cenowa popytu biletów ulgowych wynosi -0.2 a

elastyczność cenowa popytu biletów normalnych wynosi -2,4.

Oceń czy zmiana cen była opłacalna dla muzeum i jak to wpłynęło

na zmianę dochodu ze sprzedaży biletów.

Ekonomika turystyki i rekreacji

mgr Michał Rudnicki

29

Zadania cd.

Zadanie 5:

Hotele Abacki znajdujący się w Krakowie, Babacki w Warszawie oraz
Cabacki we Wrocławiu są znanymi w całej Polsce hotelami SPA.
Wiedząc, że:

•w hotelu Abacki, krzywa popytu wyraża się wzorem D (P) = 300
– 2P na odcinku P1 = 50, P2 = 70,
•w hotelu Babackim przy cenie 100 zł za dobę popyt kształtował
się na poziomie 400 osób, a przy cenie 80 zł popyt był o 20%
większy,
•w hotelu Cabacki wzrost ceny o 5% powoduje spadek popytu o
6%,

oblicz elastyczności cenowe popytu tych hoteli oraz sprawdź, w
którym hotelu popyt na dobro wzrośnie najbardziej, przy zmianie
ceny z 80 zł do 60 zł jeżeli początkowy popyt wynosił 100. wynik
zaokrąglij do części całkowitych.

Ekonomika turystyki i rekreacji