RACHUNKOWOŚĆ

ZARZĄDCZA

część I

dr Helena Poetschke

RACHUNKOWOŚĆ W SWEJ

ISTOCIE JEST FILOZOFIĄ

DOSTARCZANIA

INFORMACJI

POMAGAJĄCYCH

PODEJMOWAĆ WŁAŚCIWE

DECYZJE



John Arnold Tony Hope

Rachunkowość jako system informacyjny

DANE

PRZETWARZANIE

DANYYCH

GROMADZENIE

DANYCH

INFORMACJ

PREZENTACJA

INFORMACJI

Obserwacja

Pomiar i wycena

Dokumentacja

Ewidencja

Rozliczanie

Kalkulacja

Sprawozdawczoś
ć
(ex post)

RACHUNKOWOŚĆ

DLA

UŻYTKOWNIKÓW

ZEWNĘTRZNYCH

RACHUNKOWOŚĆ

DLA

UŻYTKOWNIKÓW

WEWNĘTRZNYCH

Proces identyfikacji, pomiaru, analizy, przygotowania, interpretowania

i komunikowania informacji, które pomagają w realizacji celów

zarządzania

RACHUNKOWOŚ

Zarząd

przedsiębiorstwa

np. akcjonariusze

agencje

rządowe

giełda

wierzyciele

PLANOWANIE I

KONTROLA

PODEJMOWANIE DECYZJI

STRATEGICZN

KOSZTY

STANDARDOWE

KRÓTKO-

DŁUGO-

TERMINOWYCH

I ANALIZA

ODCHYLEŃ

I BUDŻETY

Źródła wyniku finansowego

Z ZEWNĄTRZ

RYNEK

PRZYCHÓD ZE SPRZEDAŻY = ILOŚĆ x
CENA

- KOSZT UZYSKANIA PRZYCHODU
MIN

WYNIK (+) ZYSK
MAX

P > K = Z

P = K = 0

P < K = S

KOSZTY POWSTAJĄ
WEWNĄTRZ
PRZEDSIĘBIORSTWA

JEDNOSTKI ZAROBKUJĄCE

JEDNOSTKI PORZĄDKUJĄCE

JEDNOSTKI CHARYTATYWNE

ZARZĄDCZE KLASYFIKACJE KOSZTÓW

KRYTERIUM

GRUPY KOSZTÓW

STOPIEŃ ZALEŻNOŚCI KOSZTÓW

OD WIELKOŚCI PROUKCJI

KOSZTY STAŁE

(generowane przez potencjał)

KOSZTY ZMIENNE

(generowane przez produkcję)

STPPIEŃ WYKORZYSTANIA

ZDOLNOŚCI PRODUKCYJNEJ

KOSZTY STAŁE UŻYTECZNE

KOSZTY STAŁE NIEUŻYTECZNE

ISTOTNOŚĆ KOSZTÓW

PRZY PODEJMOWANIU DECYZJI

KOSZTY ISTOTNE – w tym

KOSZTY UTRACONYCH KORZYŚCI

KOSZTY NIEISTOTNE – w tym

KOSZTY ZAPADŁE (poniesione)

CELOWOŚĆ I MOŻLIWOŚĆ

KONTROLI

KOSZTY KONTROLOWANE (zależne

od stopnia wykorzystania potencjału)

KOSZTY NIEKONTROLOWANE

(zależne od rozmiarów potencjału)

ZWIĄZEK KOSZTÓW

Z OBIEKTAMI

KOSZTY INDYWIDUALNE

KOSZTY WSPÓLNE

Przedsiębiorstwo, które wydało 340 € na badanie rynku musi wybrać pomiędzy

dwiema

alternatywnymi strategiami.

Według alternatywy 2. można by sprzedać więcej jednostek, lecz po niższej cenie

sprzedaży

oraz należałoby ponieść dodatkowe koszty stałe w kwocie 80 € na reklamę.

ALTERNATYWA 1

ALTERNATYWA 2

POZYCJE ISTOTNE

Koszty badania rynku

€340

€

340

Poniesione

Jednostki sprzedane

100

Na jednostkę sprzedaną

Na jednostkę sprzedaży

Cena sprzedaży €

12,00

€

10,80

Koszty zmienne

€

7,20

€

7,20

Nadwyżka cenowa €

4,80

€

3,60

Globalna nadwyżka cenowa

lub inaczej kwota pokrycia

35 x € 4,80 €

168

100 x € 3,60 €

360

€

192

Minus: koszty stałe

- produkcyjne € 120

- reklama -

€

120

- € 80

wspólne

(€ 80)

€

120

€

200

Zysk netto

€ 48

€

160

Wybór optymalny

€

112

DEFINICJA KLASYCZNA



RACHUNEK KOSZTÓW OBEJMUJE POMIAR,

EWIDENCJĘ, ROZLICZANIE I KALKULACJĘ

KOSZTÓW. TAK WĄSKO ROZUMIANY RACHUNEK

KOSZTÓW STANOWI PODSYSTEM EWIDENCYJNEGO

SYSTEMU RACHUNKOWOŚCI, KTÓREGO

PRZEDMIOTEM ZAINTERESOWANIA SĄ KOSZTY

DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA, USTALANE

NA POTRZEBY WYCENY ZAPASÓW I POMIARU

ZYSKU.



RACHUNEK KOSZTÓW TO „OGÓŁ CZYNNOŚCI

ZMIERZAJĄCYCH DO USTALENIA W RÓŻNYCH

PRZEKROJACH I ZINTERPRETOWANIA WYRAŻONEJ

W PIENIĄDZU WYSOKOŚCI NAKŁADÓW PRACY

ŻYWEJ I UPRZEDMIOTOWIONEJ, DOKONANYCH

W PRZEDSIĘBIORSTWIE W OKREŚLONYM CZASIE

I Z OKREŚLONYM PRZEZNACZENIEM”.

(MAŁA ENCYKLOPEDIA RACHUNKOWOŚCI 1971)

DEFINICJA NIEMIECKA i

ANGIELSKA



Wg M.Schweitzera:

„RACHUNEK KOSZTÓW POLEGA

NA BADANIU I TRANSFORMOWANIU, WG

PRZYJĘTEGO MODELU, INFORMACJI O KOSZTACH

DZIAŁALNOŚCI PODMIOTU, SŁUŻĄCYCH

UŻYTKOWNIKOWI DO OCENY SYTUACJI,

PODEJMOWANIA DECYZJI EKONOMICZNYCH I

KONTROLI ICH REALIZACJI ORAZ WYCENY ZAPASÓW

I POMIARU ZYSKU”.



Wg C. Drury’ego:

„ RACHUNEK KOSZTÓW POLEGA

NA GROMADZENIU KOSZTÓW W CELU WYCENY

ZAPASÓW W SPOSÓB, JAKIEGO WYMAGA

SPRAWOZDAWCZOŚĆ ZEWNĘTRZNA, PODCZAS GDY

RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA Z DOSTARCZANIEM

STOSOWNYCH INFORMACJI PRACOWNIKOM FIRMY

W CELU POMOCY IM W PODEJMOWANIU DECYZJI”

SYSTEMY RACHUNKU

KOSZTÓW

Kryteria podziału

Moment

ustalania

kosztów

Zakres rzeczowy

kosztów

przy wycenie

produktów

RACHUNEK KOSZTÓW

RZECZYWISTYCH

(EX POST)

RACHUNEK

KOSZTÓW

PEŁNYCH

RACHUNEK

KOSZTÓW

CZĘŚCIOWYCH

(NIEPEŁNYCH)

RACHUNEK

KOSZTÓW

ZMIENNYCH

RACHUNEK KOSZTÓW

EX ANTE

KALKULACYJNA STRUKTURA

KOSZTÓW



KOSZTY BEZPOŚREDNIE:

–

MATERIAŁY BEZPOŚREDNIE

–

ROBOCIZNA BEZPOŚREDNIA

–

INNE KOSZTY BEZPOŚREDNIE

( np. obróbka obca)



KOSZTY POŚREDNIE PRODUKCYJNE

( WYDZIAŁOWE )



KOSZTY PEŁNE PRODUKCYJNE

( TECHNICZNY KOSZT WYTWORZENIA )



KOSZTY ZARZĄDU (OGÓLNOZAKŁADOWE)



PEŁEN KOSZT WYTWORZENIA

RACHUNEK KOSZTÓW

PEŁNYCH

MATERIAŁY

BEZPOŚREDNIE

ROBOCIZNA

BEZPOŚREDNIA

KOSZTY

WYDZIAŁOWE

KOSZTY

ZARZĄDU

KOSZTY

SPRZEDAŻY

PEŁEN KOSZT

WYTWORZENIA

PRODUKCJI CAŁKOWITEJ

PRODUKCJA

NIEZAKOŃCZONA

WYROBY

GOTOWE

KOSZT WŁASNY

SPRZEDAŻY

Wyroby

sprzeda

RACHUNEK KOSZTÓW

CZĘŚCIOWYCH

MATERIAŁY

BEZPOŚREDNIE

ROBOCIZNA

BEZPOŚREDNIA

KOSZTY

WYDZIAŁOWE

KOSZTY

ZARZĄDU

KOSZTY

SPRZEDAŻY

TECHNICZNY KOSZT

WYTWORZENIA

PRODUKCJI CAŁKOWITEJ

PRODUKCJA

NIEZAKOŃCZONA

WYROBY

GOTOWE

KOSZT WŁASNY

SPRZEDAŻY

Wyroby

sprzeda

RACHUNEK KOSZTÓW

ZMIENNYCH

MATERIAŁY

BEZPOŚREDNIE

ROBOCIZNA

BEZPOŚREDNIA

KOSZTY

WYDZIAŁOWE

Zmien. wsp.| stałe

KOSZTY

ZARZĄDU

KOSZTY

SPRZEDAŻY

ZMIENNY KOSZT

WYTWORZENIA

PRODUKCJI CAŁKOWITEJ

PRODUKCJA

NIEZAKOŃCZONA

WYROBY

GOTOWE

KOSZT WŁASNY

SPRZEDAŻY

Wyroby

sprzeda

ZARZĄDCZA KLASYFIKACJA KOSZTÓW

ZARZĄDU

Koszty Działu Zaopatrzenia

Magazyn mat. 1.

Magazyn mat. 2.

Koszty zgodności (prewencji i oceny)

Koszty niezgodności (braków)

wg miejsc

wg projektów

wg rodzajów

wg miejsc

wg funkcji

wg rodzajów

wg miejsc

wg funkcji

wg rodzajów

KOSZTY

ZARZĄDU

KOSZTY BADAŃ

I ROZWOJU

KOSZTY

OGÓLNOPRODUKCYJNE

KOSZTY

ADMINISTRACYJNE

KOSZTY JAKOŚCI

KOSZTY

ZAOPATRZENIA

ETAPY ROZLICZANIA KOSZTÓW



ROZLICZANIE KOSZTÓW ZAKUPU (występuje w warunkach wyceny

materiałów w cenie nabycia)



ROZLICZENIE KOSZTÓW ROZLICZANYCH W CZASIE (jest to obowiązek

ustawowy, wynikający z zasady współmierności kosztów i przychodów)



ROZLICZENIE KOSZTÓW PRODUKCJI POMOCNICZEJ WEDŁUG

ODBIORCÓW ŚWIADCZEŃ. ODBIORCAMI ŚWIADCZEŃ

WYDZIAŁÓWPRODUKCJI POMOCNICZEJ MOGĄ BYĆ:

―

wydziały produkcji podstawowej

―

inne wydziały produkcji pomocniczej

―

działy zarządu

―

dział zaopatrzenia (faza zakupu)

―

dział sprzedaży (faza sprzedaży)

―

odbiorcy zewnętrzni.



ROZLICZENIE KOSZTÓW POŚREDNICH PRODUKCJNYCH NA PRODUKTY W

RAMACH KALKULACJI.

NA TYM ETAPIE KOŃCZY SIĘ ROZLICZANIE KOSZTÓW DLA CELÓW

EWIDENCYJNYCH.



POZAKSIĘGOWE ROZLICZENIE KOSZTÓW ZARZĄDU NAPRODUKTY DLA

CELÓW USTALENIA TZW. WYNIKOWEJ RENTOWNOŚCI PRODUKTÓW.

POJĘCIE I RODZAJE KALKULACJI



KALKULACJA JEST TO PROCEDURA USTALANIA KOSZTU JEDNOSTKI

KALKULACYJNEJ.



JEDNOSTKĄ KALKULACYJNĄ MOŻE BYĆ:

- JEDNOSTKA NATURALNA,

- WIELOKROTNOŚĆ JEDNOSTEK NATURALNYCH,

- JEDNOSTKA UMOWNA.

KOSZT RZECZYWISTY

KOSZT PLANOWANY

JEDNOSTKI KALKULACYJNEJ

RODZAJE KALKULACJI

WYNIKOWA

WSTĘPNA

METODY KALKULACJI

KALKULACJA PODZIAŁOWA

KALKULACJA DOLICZENIOWA

(ZLECENIOWA)

PODZIAŁOWA

PROSTA

(PRODUKCJA

MASOWA

JEDNORODNA)

PODZIAŁOWA

ZE WSPÓŁ-

CZYNNIKAMI

(PRODUKCJA

MASOWA

RÓŻNORODNA)

FAZOWA

(PROCESOWA)

(PRODUKCJA

FAZOWA)

ZLECENIOWA

JEDNOSTKOWA

(PRODUKCJA

JEDNOSTKOWA)

ZLECENIOWA

SERYJNA

(PRODUKCJA

SERYJNA)

KALKULACJA PODZIAŁOWA PROSTA



NIE WYSTĘPUJE PRODUKCJA W TOKU

MB + RB + KW MB RB KW

J.K.W.(JKT) WG = ----------------------- = --------- + ----------- + ---------

ILOŚĆ WG IL. WG IL. WG IL.WG



WYSTĘPUJE PRODUKCJA W TOKU

WARIANT I:

(MB + RB + KW) - (WARTOŚĆ PRODUKCJI W TOKU)

J.K.W.(JKT) WG = --------------------------------------------------------------------

ILOŚĆ WG

WARIANT II:

MB + RB + KW

J.K.W.(JKT) WG = -------------------------------------------------------------------

ILOŚĆ WG + IL. PROD. W TOKU x % UKOŃCZENIA



WYSTĘPUJE PRODUKCJA W TOKU, A MATERIAŁY ZUŻYWAJĄ SIĘ W CAŁOŚCI W MOMENCIE

ROZPOCZĘCIA PRODUKCJI

J.K.MAT. = -----------------------------------------------------

ILOŚĆ WG + IL. PRODUKTÓW W TOKU

WARIANT I ROZLICZENIA KOSZTÓW PRZEROBU (wycena produkcji w toku po kosztach

materiałów bezpośrednich)

KOSZTY PRZEROBU = RB + KW

RB + KW

J.K.PRZEROBU = ----------------------

ILOŚĆ WG

WARIANT II ROZLICZENIA KOSZTÓW PRZEROBU (wycena produkcji w toku po koszcie

technicznym jak wyrobów gotowych)

RB + KW

J.K.PRZEROBU = ----------------------------------------------------------------------------

ILOŚĆ WG + IL. PROD. W TOKU x % UKOŃCZENIA

POWYŻSZA WYCENA WG I PROD. W TOKU DOKONYWANA JEST PO KOSZCIE PRZECIĘTNYM

OBEJMUJĄCYM:

SP (KOSZTY PRZENIESIONE) + KOSZTY PRODUKCJI OKRESU BIEŻĄCEGO.

PRZYKŁAD KALKULACJI

WSPÓŁCZYNNIKOWEJ

Zakłady przemysłu metalowego produkują z blachy dwa rodzaje pudełek do pasty:

o pojemności 100 i 150 gram. W ciągu bieżącego okresu

wyprodukowano 5.100 pudełek o pojemności 100 gram i oraz 2000 pudełek o

pojemności 150 gram.

Za przedmiot kalkulacji przyjmuje się 100 pudełek każdego rodzaju. Koszty

produkcji są proporcjonalne do pojemności pudełek.

Poniesione w ciągu miesiąca koszty produkcji pudełek są następujące:

Materiały bezpośrednie 4.050,- zł

Płace bezpośrednie 1.620,- zł

Koszty wydziałowe

1.134,- zł

Razem 6.804,- zł

Obliczenie kosztów przypadających na jednostkę współczynnikową:

Materiały bezpośrednie 4.025,- : 162 = 25,- zł

Płace bezpośrednie 1.620,- : 162 = 10,- zł

Koszty wydziałowe 1.134,- : 162 = 7,- zł

Koszt wytworzenia produkowanych wyrobów:

Pudełka

100 gram 150 gram

Materiały bezpośrednie 50,- zł 75,- zł

Place bezpośrednie

20,- zł 30,- zł

Koszty wydziałowe

14,- zł

21,- zł

Koszt wytworzenia wyrobu (100 pudełek) 84,- zł 126,- zł

Koszt pudełka

0,84 zł 1,26 zł

KALKULACJA FAZOWA (PROCESOWA)

Surowce

(materiały

podstawowe)

Metoda

III

Półfabryka-

= ------- KP

= KP

+ ------- KWG = KP

+ ---------

towa il. P

il. P

il.

Metoda KF

III

Bezpółfabry- KWG = KP

+ ---------- + -----------

katowa il. P

il. WG

F A Z A I

F A Z A II

F A Z A III

MAGAZYN PÓŁABRYKATÓW

PRZYKŁAD ROZLICZENIA KOSZTÓW

WYDZIAŁOWYCH

( KLUCZ WYRAŻONY W MIERNIKU NATURALNYM)

Wydział produkcji podstawowej X przepracował 1.500 mh, z czego dla:

Zlecenia I (produkt A)

800 mh

Zlecenia II (produkt B)

500 mh

Zlecenia III (produkt C będący w toku produkcji)

200 mh

Razem 1.500 mh

Koszty (pośrednie produkcyjne) poniesione przez ten wydział wyniosły

15.000 zł.

I Wycena wyrobów gotowych i produkcji w toku wg TKW

15.000

Koszt 1 mh wynosi ------------ = 10 zł

1.500

Koszty przypadające na zlecenia (produkty)

Zlec.I (prod.A) - 800 mh x 10zł = 8.000 zł

Zlec.II (prod.B) - 500 mh x 10zł = 5.000 zł

Zlec.III (prod.C) - 200 mh x 10zł =

2.000 zł

15.000 zł

II Wycena produkcji w toku po kosztach bezpośrednich

15.000

Koszt 1 mh wynosi ------------- = 11,54 zł

1.300

Zlec. I (prod. A) - 800 mh x 11,54 zł = 9.232 zł

Zlec. II (prod. B) - 500 mh x 11,54 zł =

5.768 zł

15.000 zł

KALKULACJA DOLICZENIOWA

Założenia:

Przedsiębiorstwo produkuje dwa asortymenty wyrobów gotowych A i B.

Bezpośrednie koszty produkcji tych wyrobów ma koniec okresu były następujące (w

zł):

Pozycja kalkulacyjna

Wyrób A

Wyrób B

Razem

Materiały bezpośrednie

Płace bezpośrednie

7 000

3 000

12 000

5 000

19 000

8 000

Razem

10 000

17 000

27 000

Koszty wydziałowe poniesione w bieżącym okresie sprawozdawczym wyniosły 16 000

zł, których podstawę rozliczenia stanowi suma płac bezpośrednich.

Rozwiązanie

Rozliczenie kosztów wydziałowych na poszczególne asortymenty

1. Ustalenie wskaźnika narzutu kosztów wydziałowych:

2. Ustalenie sumy kosztów wydziałowych przypadających na poszczególne asortymenty

wyrobów:

Wyrób A

Wyrób B

3 000 x 200% = 6 000

5 000 x 200% = 10 000

Razem = 16

000

16 000
8 000

x 100% = 200%

KALKULACJA DOLICZENIOWA - PRZYKŁAD

Przedsiębiorstwo X realizowało 2 zlecenia produkcyjne: zlec. 1. (1000 sztuk), zlec. 2.

(1000 sztuk),

Na podstawie powyższych danych przeprowadzono kalkulację jednostkowych

kosztów wytworzenia wyrobów A i B, przyjmując kolejne zasady rozliczania kosztów

pośrednich:

Pozycje kalkulacyjne

Koszty produkcji

ogółem

zlecenie 1.

zlecenie 2.

Materiały bezpośrednie

(w rzeczywistych cenach

nabycia)

200 000

80 000

120 000

Płace bezpośrednie z narzutami

400 000

250 000

150 000

Koszty wydziałowe

150 000

―

Koszty zarządu

90 000

―

Razem koszty produkcji

840 000

―

Razem koszty bezpośrednie

zleceń

330 000

270 000

Wariant I:

koszty wydziałowe i zarządu

―

proporcjonalnie do kosztów materiałów

bezpośredniej

Wariant II:

koszty wydziałowe i zarządu

―

proporcjonalnie do płac bezpośrednich

Wariant III:

koszty wydziałowe i zarządu

―

proporcjonalnie do sumy kosztów

bezpośrednich

Wariant IV:

koszty wydziałowe

―

proporcjonalnie do robocizny bezpośredniej, natomiast

koszty zarządu

―

w stosunku do technicznego kosztu wytworzenia ( MB +

RB + KW )

Wyniki kalkulacji:

Pozycje kalkulacyjne

Koszty produkcji

zlecenie 1.

wyroby A

― 1000 szt

zlecenie 2.

wyroby B

― 1000 szt.

Materiały bezpośrednie

Płace bezpośrednie

80 000

250 000

120 000

150 000

Razem koszty bezpośrednie

330 000

270 000

Wariant I

Koszty wydziałowe

(150x100%)/200=75%

Koszty zarządu

(90x100%)/200=45%

60 000

36 000

90 000

54 000

Całkowity koszt

wytworzenia

∑

poz

(

)

426 000

414 000

Jednostkowy koszt wytworzenia wyrobu

426,00

414,00

Wariant II

Koszty wydziałowe

(150x100%)/400=

37,5%

Koszty zarządu

(90x100%)/400=

22,5%

93 750

56 250

33 750

Całkowity koszt wytworzenia

∑

poz

(

)

480 000

360 000

Jednostkowy koszt wytworzenia wyrobu

480,00

360,00

Wariant III

Koszty wydziałowe

(150x100%)/600=25%

Koszty zarządu

(90x100%)/600=15%

82 500

49 500

67 500

40 500

Całkowity koszt wytworzenia

∑

poz

(

)

462 000

378 000

Jednostkowy koszt wytworzenia wyrobu

462,00

378,00

Wariant IV

Koszty wydziałowe

(150x100%)/400=

37,5%

Koszty

zarządu (90x100%)/(200+400+150)=

12%

93 750

50 850

56 250

39 150

Całkowity koszt wytworzenia

∑

poz

(

)

474 600

365 400

Jednostkowy koszt wytworzenia wyrobu

474,60

365,40

ROLA I MIEJSCE DZIAŁAŃ (

activities

) W KONCEPCJI

ABC

WYDATKI

Zasoby gospodarcze: personel,

maszyny i urządzenia, wyposażenie,

lokale czynszowe itd..

Działania (procesy) zużywające zasoby

do realizacji celów podmiotu gospodarczego

działanie 1

działanie 2

działanie 3

działanie n

koszty

działania 1

koszty

działania 2

koszty

działania 3

koszty

działania n

Struktura systemu Activity-Based

Costing

Działanie

Pule kosztów

Wolumen działania

Stawki kosztów
działania

Koszty działań
rozliczone na
rodzaje produktów
przy użyciu stawek

Koszty pośrednie
na jednostkę pro-
dukcji poszczegól-
nych produktów

MODEL A

CTIVITY

ASED

OSTING

RACHUNEK KOSZTÓW DZIAŁAŃ

Wyszczególnienie

100

Razem

Wielkość produkcji

100 szt.

1200

szt.

Koszty materiałów bezpośrednich

1 500

18 000

19 500

Płace bezpośrednie z narzutami

1 800

21 600

23 400

Koszty pośrednie (wydziałowe)

39 000

Roboczogodziny bezpośrednie (rh)

na jednostkę produkcji (ogółem)

1 rh

1300 rh

Maszynogodziny bezpośrednie (mh)

na jednostkę produkcji (ogółem)

1,5 mh

1 mh

1350

Liczba dostaw materiałów

Liczba serii produkcyjnych

Założenia:
Przedsiębiorstwo „X” produkuje dwa wyroby A i B przy zastosowaniu tych samych maszyn
i urządzeń oraz podobnych procesów technologicznych. Szczegółowe dane o wyrobach
i poniesionych kosztach zawiera tabela

MODEL A

CTIVITY

ASED

OSTING

RACHUNEK KOSZTÓW DZIAŁAŃ c.d.

Na podstawie analizy działań ustalono, że na koszty pośrednie w kwocie 39 000 zł

składają się koszty następujących działań

● dostaw materiałów

9 000

● utrzymania ruchu maszyn

16 900

● technicznego przygotowania produkcji 13 100

Należy skalkulować koszt jednostkowy wyrobu A i B stosując:

a) tradycyjny sposób kalkulacji doliczeniowej; za podstawę rozliczenia przyjąć

sumę płac bezpośrednich,

b) system ABC.

MODEL A

CTIVITY

ASED

OSTING

RACHUNEK KOSZTÓW DZIAŁAŃ c.d.

Pozycja kosztów

Wyroby

Razem

100 szt.

1200 szt.

Materiały

bezpośrednie

1 500

18 000

19 500

Płace bezpośrednie

1 800

21 600

23 400

Koszty pośrednie

3 000

36 000

39 000

Koszty ogółem

6 300

75 600

81 900

Koszty jednostkowe

Materiały

bezpośrednie

Płace bezpośrednie

Koszty pośrednie

Razem

Rozwiązanie

Tradycyjna doliczeniowa kalkulacja kosztów

Narzut kosztów pośrednich = x100% = 166 %

Kwota narzutu kosztów pośrednich na wyroby

39 000
23 400

2
3

166 % z 1 800 zł = 3 000 zł

166 % z 21 600 zł = 36 000 zł

Wyniki kalkulacji (w zł) zawiera tabela

MODEL A

CTIVITY

ASED

OSTING

RACHUNEK KOSZTÓW DZIAŁAŃ c.d.

Rodzaje działań

Pule

kosztó

[ zł ]

Jednostka pomiaru

wolumenu

działania

Wolumen

działania

Stawka

kosztów

Dostawy materiałów

9 000

dostawa

materiałów

30 dostaw

300 zł

/dostawę

Techniczne

przygotowanie

produkcji

13 100

seria produkcyjna

40 serii

produkcyjnych

327,5 zł

/serię

Utrzymanie ruchu

maszyn

16 900

maszynogodzina

[mh]

1350 mh

12,52

zł /mh

Razem koszty

pośrednie

39 000

Rozwiązanie

System ABC

Jednostkowe koszty bezpośrednie pozostają na takim samym poziomie,
jak w poprzednim rozwiązaniu.
Innym zasadom rozliczenia podlegają jedynie koszty pośrednie. W tym celu zestawiono
niezbędne dane i obliczono w tabeli 3 stawki kosztów na jednostkę wolumenu działania,
generującego określone pule kosztów pośrednich.

Tabela przedstawia ustalenie stawek kosztów działań

MODEL A

CTIVITY

ASED

OSTING

RACHUNEK KOSZTÓW DZIAŁAŃ c.d.

Tabela przedstawia koszty jednostkowe (w zł) wyrobów w przekroju
poszczególnych pozycji kosztów bezpośrednich i pośrednich.

Obliczenia do pozycji kosztów pośrednich

Lp.

Pozycja kosztów

Wyrób

Materiały bezpośrednie

Płace bezpośrednie

15,00

18,00

15,00

18,00

Koszty bezpośrednie

33,00

Dostawa materiałów

Techniczne przygotowanie

produkcji

Utrzymanie ruchu maszyn

15,00

32,75

18,78

6,25

8,19

12,52

Koszty pośrednie

66,53

26,96

Razem koszty

99,53

59,96

Dostawa materiałów

(300zł/dostawę x 5 dostaw) : 100 szt. = 15 zł/szt.

(300zł/dostawę x 25 dostaw) : 1200 szt. = 6,25 zł/szt.

Techniczne przygotowanie produkcji

(327,5zł/serię x 10 serii) : 100 szt. = 32,75 zł/szt.

(327,5zł/serię x 30 serii) : 1200 szt. = 8,19 zł/szt.

Utrzymanie ruchu maszyn

(12,52zł/mh x 1,5 mh) = 18,78 zł

(12,52zł/mh x 1 mh) = 12,52 zł

MODEL ABC - PRZYKŁAD

KALKULACJA – PRODUKCJA ŁĄCZNA

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34

RACH ZARZADCZA CZ I z pena

Document Outline