ZMIANY 

ZMIANY 

ZWYRODNIENIOWE 

ZWYRODNIENIOWE 

KRĘGOSŁUPA

KRĘGOSŁUPA

 

Ogólny podział zmian 

Ogólny podział zmian 

zwyrodnieniowych

zwyrodnieniowych

E t io lo g ia   z a p a ln a

( c h o r o b y   r e u m a t y c z n e )

O   z n a n e j  e t io lo g ii

I d io p a t y c z n a

E tio lo g ia   n ie z a p a ln a

( o s t e o a r t r o z a )

Z m ia n y   z w y r o d n ie n io w e

( d e s t r u k c ja   i  u p o ś le d z e n ie   c z y n n o ś c i  s t a w ó w )

 

Badania laboratoryjne

Badania laboratoryjne



Brak cech zapalenia

Brak cech zapalenia

–

OB

OB

–

leukocytoza

leukocytoza

–

CRP

CRP

 

Zmiany anatomiczne

Zmiany anatomiczne

 

Specyfika zmian 

Specyfika zmian 

zwyrodnieniowych 

zwyrodnieniowych 

kręgosłupa

kręgosłupa

 

Elementy anatomii 

Elementy anatomii 

kręgosłupa

kręgosłupa

 

Elementy anatomii 

Elementy anatomii 

kręgosłupa

kręgosłupa

 

Elementy fizjologii 

Elementy fizjologii 

kręgosłupa

kręgosłupa

 

Elementy fizjologii 

Elementy fizjologii 

kręgosłupa

kręgosłupa

 

Elementy patologii 

Elementy patologii 

kręgosłupa

kręgosłupa

 

Elementy patologii 

Elementy patologii 

kręgosłupa

kręgosłupa

 

Elementy patologii 

Elementy patologii 

kręgosłupa

kręgosłupa

 

Elementy patologii 

Elementy patologii 

kręgosłupa

kręgosłupa

 

Leczenie

Leczenie

Leczenie operacyjne

Leczenie operacyjne

 

Usztywnienie 

Usztywnienie 

międzytrzonowe

międzytrzonowe

 

Protezy dysku

Protezy dysku

 

Protezy dysku

Protezy dysku

 

„

„

Spacer” 

Spacer” 

międzywyrostkowy

międzywyrostkowy

 

Leczenie

Leczenie



Leczenie nieoperacyjne 

Leczenie nieoperacyjne 

(zachowawcze)

(zachowawcze)

 

Leczenie nieoperacyjne 

Leczenie nieoperacyjne 

(zachowawcze)

(zachowawcze)



Zalecenia dla pacjenta

Zalecenia dla pacjenta

–

co do trybu życia

co do trybu życia

–

co do diety

co do diety

–

co do leczenia

co do leczenia



rehabilitacja medyczna

rehabilitacja medyczna



farmakoterapia

farmakoterapia

 

Odżywianie i dieta

Odżywianie i dieta

Nadwaga

Zwiększone ryzyko 
zmian 
zwyrodnieniowych

Postęp zmian 
zwyrodnieniowyc
h

Zmniejszo
na 
ruchliwość

Przeciążenia

 

Rehabilitacja - 

Rehabilitacja - 

fizykoterapia

fizykoterapia



Zabiegi zmniejszające dolegliwości 

Zabiegi zmniejszające dolegliwości 

bólowe

bólowe

–

nagrzewanie (ciepło suche i wilgotne)

nagrzewanie (ciepło suche i wilgotne)

–

schładzanie (krioterapia)

schładzanie (krioterapia)

–

zabiegi elektrolecznicze

zabiegi elektrolecznicze



prądy

prądy



pole elektromagnetyczne

pole elektromagnetyczne

–

magnetron

magnetron

–

terapuls

terapuls

 

Cel farmakoterapii - 

Cel farmakoterapii - 

zmniejszenie 

zmniejszenie 

dolegliwości bólowych i 

dolegliwości bólowych i 

poprawa komfortu życia

poprawa komfortu życia

 

Niesteroidowe leki 

Niesteroidowe leki 

przeciwbólowe i 

przeciwbólowe i 

przeciwzapalne

przeciwzapalne

 

Niesteroidowe leki 

Niesteroidowe leki 

przeciwbólowe i 

przeciwbólowe i 

przeciwzapalne

przeciwzapalne



Kwas acetylosalicylowy - aspiryna

Kwas acetylosalicylowy - aspiryna



Pierwszy lek z tej grupy wprowadzony do 

Pierwszy lek z tej grupy wprowadzony do 

obrotu ponad 100 lat temu

obrotu ponad 100 lat temu



Duża liczba działań niepożądanych, 

Duża liczba działań niepożądanych, 

głównie ze strony przewodu 

głównie ze strony przewodu 

pokarmowego

pokarmowego



Przeciwwskazana w leczeniu zmian 

Przeciwwskazana w leczeniu zmian 

zwyrodnieniowych w długotrwałej terapii

zwyrodnieniowych w długotrwałej terapii

 

Niesteroidowe leki 

Niesteroidowe leki 

przeciwbólowe i 

przeciwbólowe i 

przeciwzapalne

przeciwzapalne



Leki z wielu grup chemicznych

Leki z wielu grup chemicznych

–

kwasy karboksylowe

kwasy karboksylowe



pochodne kwasu salicylowego

pochodne kwasu salicylowego



pochodne kwasu octowego

pochodne kwasu octowego



pochodne kwasu propionowego

pochodne kwasu propionowego



pochodne kwasu fenamowego

pochodne kwasu fenamowego



Kwasy enolowe

Kwasy enolowe

–

pochodne pirazolonu

pochodne pirazolonu

–

oksykamy 

oksykamy 

 

Niesteroidowe leki 

Niesteroidowe leki 

przeciwbólowe i 

przeciwbólowe i 

przeciwzapalne o istotnym 

przeciwzapalne o istotnym 

znaczeniu klinicznym

znaczeniu klinicznym



Pochodne kwasu octowego

Pochodne kwasu octowego

–

indometacyna (Metindol), diklofenak (Voltaren, 

indometacyna (Metindol), diklofenak (Voltaren, 

Majamil, Naklofen, Feloran), acemetacyna (Rantudil)

Majamil, Naklofen, Feloran), acemetacyna (Rantudil)



Oksykamy

Oksykamy

–

piroksykam, meloksykam (Movalis)

piroksykam, meloksykam (Movalis)



Pochodne kwasu propionowego

Pochodne kwasu propionowego

–

ibuprofen, naproksen, ketoprofen (Profenid), fenbufen, 

ibuprofen, naproksen, ketoprofen (Profenid), fenbufen, 

kw. tiaprofenowy (Surgam)

kw. tiaprofenowy (Surgam)



Pochodne kwasu fenamowego

Pochodne kwasu fenamowego

–

kw. mefenamowy (Mefacit)

kw. mefenamowy (Mefacit)



Inne

Inne

–

nabumeton (Relifex), nimesulid (Aulin)

nabumeton (Relifex), nimesulid (Aulin)

 

Niesteroidowe leki 

Niesteroidowe leki 

przeciwbólowe i 

przeciwbólowe i 

przeciwzapalne

przeciwzapalne



Koksyby - wybiórcze inhibitory 

Koksyby - wybiórcze inhibitory 

COX-2

COX-2

–

celekoksib (Celebrex)??

celekoksib (Celebrex)??

–

rofekoksib (Vioxx)??????????????

rofekoksib (Vioxx)??????????????

 

Niesteroidowe leki 

Niesteroidowe leki 

przeciwbólowe i 

przeciwbólowe i 

przeciwzapalne - działania 

przeciwzapalne - działania 

niepożądane

niepożądane



Ze strony przewodu pokarmowego (do 

Ze strony przewodu pokarmowego (do 

20%)

20%)



Ze strony nerek

Ze strony nerek



Działanie antyagregacyjne

Działanie antyagregacyjne



„

„

astma aspirynowa”

astma aspirynowa”



Odczyny alergiczne skóry

Odczyny alergiczne skóry

 

Niesteroidowe leki 

Niesteroidowe leki 

przeciwbólowe i 

przeciwbólowe i 

przeciwzapalne - wybór 

przeciwzapalne - wybór 

preparatu

preparatu



Większość leków z tej grupy ma taką 

Większość leków z tej grupy ma taką 

samą siłę działania przeciwbólowego

samą siłę działania przeciwbólowego

–

a więc należy rozpoczynać leczenie od leku z 

a więc należy rozpoczynać leczenie od leku z 

najmniejszą ilością działań niepożądanych

najmniejszą ilością działań niepożądanych



koksiby<ibuprofen<diklofenak< naproksen< 

koksiby<ibuprofen<diklofenak< naproksen< 

piroksykam<kw. acetylosalicylowy<metindol

piroksykam<kw. acetylosalicylowy<metindol

 

Leki przeciwbólowe bez 

Leki przeciwbólowe bez 

działania 

działania 

przeciwzapalnego

przeciwzapalnego



Czy potrzebne jest działanie przeciwzapalne? 

Czy potrzebne jest działanie przeciwzapalne? 

–

metamizol (pyralgina)

metamizol (pyralgina)



najsilniejszy nienarkotyczny lek przeciwbólowy

najsilniejszy nienarkotyczny lek przeciwbólowy



mniej objawów niepożądanych niż oceniano poprzednio

mniej objawów niepożądanych niż oceniano poprzednio

–

paracetamol

paracetamol



przypadki niewydolności wątroby

przypadki niewydolności wątroby

–

paracetamol w połączeniu z kodeiną

paracetamol w połączeniu z kodeiną



działanie synergistyczne składników 

działanie synergistyczne składników 

 

Leki o innym działaniu

Leki o innym działaniu



„

„

Chondroprotekcyjne”

Chondroprotekcyjne”

–

pochodne kwasu hialuronowego

pochodne kwasu hialuronowego

(Hyalgan, Synvisc - 

(Hyalgan, Synvisc - 

wiskosuplementacja)

wiskosuplementacja)

–

proteoglikany chrzęstne: glukozamina 

proteoglikany chrzęstne: glukozamina 

(Arthryl) i siarczan chondroityny

(Arthryl) i siarczan chondroityny

–

inne o nieokreślonym mechanizmie 

inne o nieokreślonym mechanizmie 

działania

działania

(Zinaxin, Piascledine 300, witaminy)

(Zinaxin, Piascledine 300, witaminy)

 

Leczenie chorego ze 

Leczenie chorego ze 

zmianami 

zmianami 

zwyrodnieniowymi stawów 

zwyrodnieniowymi stawów 

musi być kompleksowe - 

musi być kompleksowe - 

prowadzone przez 

prowadzone przez 

współpracujących ze sobą 

współpracujących ze sobą 

lekarza domowego, 

lekarza domowego, 

ortopedę, fizjoterapeutę, 

ortopedę, fizjoterapeutę, 

pracowników socjalnych i 

pracowników socjalnych i 

inne specjalności 

inne specjalności 

medyczne

medyczne

 

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę