Leczenie

Leczenie

zaburzeń

zaburzeń

gospodarki

gospodarki

wodno -

wodno -

elektrolitowej

elektrolitowej

Dobowe zapotrzebowanie

Dobowe zapotrzebowanie

na płyny

na płyny



Noworodek- 120ml/kg m.c.

Noworodek- 120ml/kg m.c.



Dziecko do 10kg- 100ml/kg m.c.

Dziecko do 10kg- 100ml/kg m.c.



10-20kg- 1000ml+50ml/ każdy kg powyżej 10

10-20kg- 1000ml+50ml/ każdy kg powyżej 10



>20kg- 1500ml+20ml/ każdy kg powyżej 20

>20kg- 1500ml+20ml/ każdy kg powyżej 20

Zapotrzebowanie dobowe

Zapotrzebowanie dobowe

podstawowych elektrolitów

podstawowych elektrolitów



Na

Na



Dzienne

Dzienne

zapotrzebowanie 3-

zapotrzebowanie 3-

4 mEq/kg/24h

4 mEq/kg/24h



Hiponatremia

Hiponatremia

<135mEq/l

<135mEq/l



Hipernatremia

Hipernatremia

>148mEq/l

>148mEq/l



K

K



Dzienne

Dzienne

zapotrzebowanie

zapotrzebowanie

1-4 mEq/kg/24h

1-4 mEq/kg/24h



Hipokaliemia

Hipokaliemia

<3,9mEq/l

<3,9mEq/l



Hiperkaliemia

Hiperkaliemia

>5,5mEq/l

>5,5mEq/l

Referencyjne wartości

Referencyjne wartości

gospodarki elektrolitowej

gospodarki elektrolitowej

Jon

Jon

(mmol/l)

(mmol/l)

noworodki

noworodki

niemowlęt

niemowlęt

a

a

dzieci

dzieci

dorośli

dorośli

Na

Na

+

+

132-147

132-147

129-143

129-143

133-145

133-145

133-145

133-145

K

K

+

+

3,6-6,1

3,6-6,1

3,6-5,8

3,6-5,8

3,1-5,1

3,1-5,1

3,3-5,4

3,3-5,4

Cl

Cl

-

-

95-116

95-116

93-112

93-112

96-111

96-111

96-108

96-108

P

P

nieorganiczn

nieorganiczn

y

y

1,6-3,1

1,6-3,1

1,6-3,5

1,6-3,5

1,1-2,0

1,1-2,0

0,87-

0,87-

1,45

1,45

Ca

Ca

2+

2+

2,1-2,7

2,1-2,7

2,3-2,74

2,3-2,74

2,3-2,74

2,3-2,74

2,1-2,42

2,1-2,42

Prawidłowe wartości

Prawidłowe wartości

równowagi kwasowo-

równowagi kwasowo-

zasadowej

zasadowej



pH

pH

7,35-7,45

7,35-7,45



pCO

pCO

2

2

(ciśnienie cząstkowe wodorowęglanów )

(ciśnienie cząstkowe wodorowęglanów )

34-

34-

45

45

mmHg

mmHg

,

,



pCO2 podwyższone = oddechowa kwasica

pCO2 podwyższone = oddechowa kwasica



pCO2 obniżone = oddechowa zasadowica

pCO2 obniżone = oddechowa zasadowica



Standardowe HCO

Standardowe HCO

3

3

21,3-24,3 mmol/l

21,3-24,3 mmol/l



Std.HCO3 podwyższone = metaboliczna zasadowica

Std.HCO3 podwyższone = metaboliczna zasadowica



Std.HCO3 obniżone = metaboliczna kwasica

Std.HCO3 obniżone = metaboliczna kwasica



BE (nadmiar zasad) od – 2,3 do + 2,3 mmol/l

BE (nadmiar zasad) od – 2,3 do + 2,3 mmol/l



BE podwyższone

BE podwyższone

+ = zasadowica

+ = zasadowica



BE obniżone - = kwasica

BE obniżone - = kwasica

Podział płynów do

Podział płynów do

wlewów

wlewów



Płyny nawadniające:

Płyny nawadniające:

a)

a)

Bezelektrolitowe ( podstawowe) – 5% i 25%

Bezelektrolitowe ( podstawowe) – 5% i 25%

roztwory glukozy, fruktozy, sorbitolu

roztwory glukozy, fruktozy, sorbitolu

b)

b)

Elektrolitowe ( interwencyjne)- zawierają ½ i

Elektrolitowe ( interwencyjne)- zawierają ½ i

mniej pozakomórkowych elektrolitów i nie

mniej pozakomórkowych elektrolitów i nie

zawierają wcale potasu lub jego małe ilości

zawierają wcale potasu lub jego małe ilości



Płyny wyrównawcze ( bilansowe)- zawierają

Płyny wyrównawcze ( bilansowe)- zawierają

potas, np. pediatryczny płyn wyrównawczy

potas, np. pediatryczny płyn wyrównawczy



Płyny pełnoelektrolitowe

Płyny pełnoelektrolitowe



Płyny zastępcze

Płyny zastępcze



Steżone roztwory elektrolitów

Steżone roztwory elektrolitów



Płyny stosowane w osmoterapii

Płyny stosowane w osmoterapii

Utrata płynów

Utrata płynów



Wymioty

Wymioty



Biegunka

Biegunka



Gorączka…

Gorączka…

Każda utrata = 10ml u dziecka <1 rok

Każda utrata = 10ml u dziecka <1 rok

= 50ml u dziecka >1 rok

= 50ml u dziecka >1 rok

10 ml/kg mc na każdy 1

10 ml/kg mc na każdy 1





C gorączki

C gorączki

Czyli np.

Czyli np.





4 x wymioty i 2 wodniste stolce = utrata 60 ml u dziecka <1 roku

4 x wymioty i 2 wodniste stolce = utrata 60 ml u dziecka <1 roku

300 ml u dziecka >1 roku

300 ml u dziecka >1 roku

Leczenie odwodnienia

Leczenie odwodnienia



Nawadnianie doustne - w przypadku

Nawadnianie doustne - w przypadku

małych lub umiarkowanych strat

małych lub umiarkowanych strat

wodno-elektrolitowych, w fazie

wodno-elektrolitowych, w fazie

wyrównywania strat z powodu

wyrównywania strat z powodu

ciężkiego odwodnienia

ciężkiego odwodnienia



Najczęściej stosuje się Gastrolit,

Najczęściej stosuje się Gastrolit,

płyn zalecany przez WHO.

płyn zalecany przez WHO.

Nie zaleca się nawadniania

Nie zaleca się nawadniania

doustnego w przypadkach:

doustnego w przypadkach:



Ciężkich klinicznych objawów odwodnienia,

Ciężkich klinicznych objawów odwodnienia,



Utrzymującej się utracie płynów w ciężkich

Utrzymującej się utracie płynów w ciężkich

biegunkach sekrecyjnych choleropodobnych

biegunkach sekrecyjnych choleropodobnych



W cieżkich biegunkach z zakażenia

W cieżkich biegunkach z zakażenia

rotawirusem ze względu na zahamowanie

rotawirusem ze względu na zahamowanie

transportu czynnego glukozy i innych

transportu czynnego glukozy i innych

składników,

składników,



Przy uporczywych wymiotach,

Przy uporczywych wymiotach,



We wstrząsie,

We wstrząsie,



Wycieńcza, soporu, śpiączki.

Wycieńcza, soporu, śpiączki.

Deficyty wodno-elektrolitowe w

Deficyty wodno-elektrolitowe w

stanach odwodnienia w

stanach odwodnienia w

zale

zale

ż

ż

ności od postaci

ności od postaci



Odwodnienie hipertoniczne

Odwodnienie hipertoniczne



Na w surowicy krwi

Na w surowicy krwi

> 150

> 150

mEq/l

mEq/l



Woda 120-170 ml/kg

Woda 120-170 ml/kg



Na 2-5 mEq/kg

Na 2-5 mEq/kg



K

K

2-5 mEq/kg

2-5 mEq/kg



HCO

HCO

3

3

-

-

+ Cl

+ Cl

-

-

4-10 mEq/kg

4-10 mEq/kg

Płyny stosowane w

Płyny stosowane w

odwodnieniu

odwodnieniu



Odwodnienie hiperosmotyczne

Odwodnienie hiperosmotyczne

– kiedy utrata

– kiedy utrata

wody przewyższa utratę elektrolitów

wody przewyższa utratę elektrolitów



Leczenie – podawanie płynów bezelektrolitowych.

Leczenie – podawanie płynów bezelektrolitowych.

Do tego celu najlepiej nadają się roztwory cukrów,

Do tego celu najlepiej nadają się roztwory cukrów,

które szybko metabolizują i oddają organizmowi tzw.

które szybko metabolizują i oddają organizmowi tzw.

wolną wodę – 2,5 i 5% roztwory glukozy lub

wolną wodę – 2,5 i 5% roztwory glukozy lub

sorbitolu.

sorbitolu.



Niekontrolowane podawanie 5% roztworu glukozy,

Niekontrolowane podawanie 5% roztworu glukozy,

zwłaszcza małym dzieciom, może szybko prowadzić

zwłaszcza małym dzieciom, może szybko prowadzić

do przewodnienia, które niekiedy charakteryzuje się

do przewodnienia, które niekiedy charakteryzuje się

obrzękiem płuc, mózgu, a w konsekwencji może

obrzękiem płuc, mózgu, a w konsekwencji może

spowodować zgon.

spowodować zgon.



Z tego względu w leczeniu pediatrycznym podaje się

Z tego względu w leczeniu pediatrycznym podaje się

w postaci wlewów mieszaniny 5% roztworu glukozy i

w postaci wlewów mieszaniny 5% roztworu glukozy i

0,9 % roztworu chlorku sodu w różnych

0,9 % roztworu chlorku sodu w różnych

stosunkach objętościowych, np. 1:1, 2:1, 3:1, 4:1 –

stosunkach objętościowych, np. 1:1, 2:1, 3:1, 4:1 –

są to nawadniające mieszanki pediatryczne.

są to nawadniające mieszanki pediatryczne.

Deficyty wodno-elektrolitowe w

Deficyty wodno-elektrolitowe w

stanach odwodnienia w

stanach odwodnienia w

zale

zale

ż

ż

ności od postaci

ności od postaci



Odwodnienie hipotoniczne

Odwodnienie hipotoniczne



Na w sur

Na w sur

owicy

owicy

<130 mEq/l

<130 mEq/l



Woda 40-80

Woda 40-80

ml/kg

ml/kg



Na 10-14

Na 10-14

mEq/kg

mEq/kg



K 10-14

K 10-14

mEq/kg

mEq/kg



HCO

HCO

3

3

-

-

+ Cl

+ Cl

-

-

20-28

20-28

mEq/kg

mEq/kg

Płyny stosowane w

Płyny stosowane w

odwodnieniu

odwodnieniu



Odwodnienie hipoosmotyczne

Odwodnienie hipoosmotyczne

– jest

– jest

to zespół niedoboru Na

to zespół niedoboru Na

+

+



Leczenie zależy od stężenia Na

Leczenie zależy od stężenia Na

+

+

w

w

surowicy, stanu ogólnego chorego i

surowicy, stanu ogólnego chorego i

polega na podawaniu we wlewie

polega na podawaniu we wlewie

kroplowym roztworów zawierających

kroplowym roztworów zawierających

Na

Na

+

+



Zastosowanie mają przede wszystkim

Zastosowanie mają przede wszystkim

roztwory izotoniczne i izojoniczne:

roztwory izotoniczne i izojoniczne:

PWE, płyn Ringera, 0,9% NaCl.

PWE, płyn Ringera, 0,9% NaCl.

Deficyty wodno-elektrolitowe w

Deficyty wodno-elektrolitowe w

stanach odwodnienia w

stanach odwodnienia w

zale

zale

ż

ż

ności od postaci

ności od postaci



Odwodnienie izotoniczne

Odwodnienie izotoniczne



Na

Na

w surowicy krwi

w surowicy krwi

130-150

130-150

mEq/l

mEq/l



Woda 100-150 ml/kg

Woda 100-150 ml/kg



Na

Na

+

+

7-11 mEq/kg

7-11 mEq/kg



K

K

+

+

7-11 mEq/kg

7-11 mEq/kg



HCO

HCO

3

3

-

-

+ Cl

+ Cl

-

-

14-22 mEq/kg

14-22 mEq/kg

Płyny stosowane w

Płyny stosowane w

odwodnieniu

odwodnieniu



Odwodnienie izoosmotyczne

Odwodnienie izoosmotyczne

– w wyniku

– w wyniku

utraty równoważnych ilości wody i Na

utraty równoważnych ilości wody i Na

+

+

, co

, co

prowadzi do zmniejszenia objętości płynu

prowadzi do zmniejszenia objętości płynu

zewnątrzkomórkowego.

zewnątrzkomórkowego.



Podaje się elektrolitowe roztwory nawadniające,

Podaje się elektrolitowe roztwory nawadniające,

tzw. interwencyjne.

tzw. interwencyjne.



Charakteryzują się zmniejszoną ilością

Charakteryzują się zmniejszoną ilością

elektrolitów, niekiedy nawet do połowy stężenia

elektrolitów, niekiedy nawet do połowy stężenia

fizjologicznego. Są to roztwory silnie

fizjologicznego. Są to roztwory silnie

hipojoniczne.

hipojoniczne.



W celu osiągnięcia właściwej osmolarności,

W celu osiągnięcia właściwej osmolarności,

zbliżonej do osmolarności osocza ( 300 mOsm/l),

zbliżonej do osmolarności osocza ( 300 mOsm/l),

dodaje się do nich glukozę, fruktozę lub sorbitol.

dodaje się do nich glukozę, fruktozę lub sorbitol.

Zaburzenia wodno –

Zaburzenia wodno –

elektrolitowe w kwasicy

elektrolitowe w kwasicy

ketonowej

ketonowej

1.Straty wodne – 60-100 ml/kg mc (ubytek

mc w lżejszych stanach do 5%, w
cięższych ponad 10%)

2.Niedobór K

+

3-10 mmol/kg mc, tym

większy im dłuższy okres narastania
wielomoczu i kwasicy ketonowej

3.Niedobór Na

+

4-9 mmol/ kg mc

(hiponatremia może być pozorna w
przypadku hiperlipidemii i znacznej
hiperglokemii)

Leczenie - nawadnianie

Leczenie - nawadnianie



Dobowe zapotrzebowanie na płyn zależy od wieku

Dobowe zapotrzebowanie na płyn zależy od wieku

dziecka, w przeliczeniu na kg mc wynosi: do 2 lat –

dziecka, w przeliczeniu na kg mc wynosi: do 2 lat –

120 ml, 3-6 lat – 100 ml, 7-9 lat – 80 ml, 10-16 lat –

120 ml, 3-6 lat – 100 ml, 7-9 lat – 80 ml, 10-16 lat –

60 ml.

60 ml.



Deficyt płynowy w ciężkiej kwasicy wynosi 15 –

Deficyt płynowy w ciężkiej kwasicy wynosi 15 –

20%, oceniać należy na podstawie ubytku mc i

20%, oceniać należy na podstawie ubytku mc i

objawów klinicznych.

objawów klinicznych.



Podstawowym płynem nawadniającym jest 0,9%

Podstawowym płynem nawadniającym jest 0,9%

NaCl

NaCl



1h leczenia – 20ml/ kg mc płynu z czego połowę

1h leczenia – 20ml/ kg mc płynu z czego połowę

przetacza się pierwszych 15-20 min.

przetacza się pierwszych 15-20 min.



W zapaści 1/3 objętości powinna stanowić plazma

W zapaści 1/3 objętości powinna stanowić plazma

lub preparat zastępczy np. dekstran

lub preparat zastępczy np. dekstran

Alkalizacja

Alkalizacja



W ciężkiej kwasicy ketonowej przy

W ciężkiej kwasicy ketonowej przy

pH <7,15

pH <7,15



NaHCO

NaHCO

3

3

w ilości 2 mmol/kg mc

w ilości 2 mmol/kg mc

podać w ciągu 2 pierwszych godz.

podać w ciągu 2 pierwszych godz.

leczenia dodając je do płynów

leczenia dodając je do płynów

nawadniających, by uzyskać ok. 3%

nawadniających, by uzyskać ok. 3%

rozcieńczenia.

rozcieńczenia.

Glukoza

Glukoza



Stosować od początku leczenia gdy

Stosować od początku leczenia gdy

glikemia wyjściowa jest niska (ok.

glikemia wyjściowa jest niska (ok.

300 mg/dl) i w każdym przypadku

300 mg/dl) i w każdym przypadku

obniżenia jej do ok. 250 mg/dl.

obniżenia jej do ok. 250 mg/dl.



W czasie pierwszych 6-8 h leczenia

W czasie pierwszych 6-8 h leczenia

można stosować roztwory 2,5 -10 %.

można stosować roztwory 2,5 -10 %.

Dawka maksymalna 5-6 mg/kg

Dawka maksymalna 5-6 mg/kg

mc/min.

mc/min.

Potas

Potas



Podawać w każdym przypadku kwasicy

Podawać w każdym przypadku kwasicy

ketonowej.

ketonowej.



Włączyć po opanowaniu zapaści i

Włączyć po opanowaniu zapaści i

przywróceniu przesączania kłębuszkowego.

przywróceniu przesączania kłębuszkowego.



Stosować w pierwszej godz. nawadniania

Stosować w pierwszej godz. nawadniania

gdy stężenie wyjściowe jest małe (4 mmol/l)

gdy stężenie wyjściowe jest małe (4 mmol/l)

w innych przypadkach w 2 lub 3 h leczenia.

w innych przypadkach w 2 lub 3 h leczenia.



Najczęściej stosuje się KCl lub połowę

Najczęściej stosuje się KCl lub połowę

niedoboru pokrywa się przy użyciu KCl a

niedoboru pokrywa się przy użyciu KCl a

pozostałą połowę pod postacią fosforanu

pozostałą połowę pod postacią fosforanu

potasu; dodaje się 2-4 mmol K do 100 ml

potasu; dodaje się 2-4 mmol K do 100 ml

płynu nawadniającego.

płynu nawadniającego.

Insulina

Insulina



Podaje się wyłącznie insulinę krótko-

Podaje się wyłącznie insulinę krótko-

lub szybkodziałającą.

lub szybkodziałającą.



Powinna być stosowana

Powinna być stosowana

i.v.

i.v.

w

w

ciągłym wlewie w dawce 0,1j./kg

ciągłym wlewie w dawce 0,1j./kg

mc/h.

mc/h.



Insulinoterapię zapoczątkowuje

Insulinoterapię zapoczątkowuje

jednorazowy bolus – 0,3j./kg mc.

jednorazowy bolus – 0,3j./kg mc.

Leczenie wstrząsu

Leczenie wstrząsu



Podanie płynów i przywrócenie efektywnej

Podanie płynów i przywrócenie efektywnej

objętości krwi krążącej.

objętości krwi krążącej.



Podaje się zwykle 10 ml/kg mc roztworów

Podaje się zwykle 10 ml/kg mc roztworów

koloidowych lub 20 ml/kg mc

koloidowych lub 20 ml/kg mc

krystaloidowych tak szybko jak to

krystaloidowych tak szybko jak to

możliwe.

możliwe.



Po ponownej ocenie czynności życiowych i

Po ponownej ocenie czynności życiowych i

perfuzji w miarę potrzeby należy podawać

perfuzji w miarę potrzeby należy podawać

kolejne takie porcje do czasu osiągnięcia

kolejne takie porcje do czasu osiągnięcia

właściwej odpowiedzi ustroju lub do

właściwej odpowiedzi ustroju lub do

pojawienia się objawów hiperwolemii.

pojawienia się objawów hiperwolemii.