HAŁAS
W ŚRODOWISKU PRACY
HAŁAS
W ŚRODOWISKU PRACY
Co to jest hałas ?
wszelkie niepożądane , nieprzyjemne,
dokuczliwe lub szkodliwe drgania ośrodka
sprężystego, działające za pośrednictwem
powietrza na organ słuchu i inne zmysły
oraz elementy organizmu człowieka.
Dźwięk niepożądany lub szkodliwy dla
zdrowia.
Szkodliwość zależy od natężenia,
częstotliwości oraz długotrwałości
działania.
Rodzaje hałasu: hałas środowiskowy, hałas
na stanowiskach pracy.
Definicja hałasu
Hałas – jest to niepożądany lub
szkodliwy dla człowieka dźwięk
Na hałas mogą składać się:
1.
szmery
2.
szumy
3.
huki
4.
trzaski
Elementy cechujące hałas:
CZĘSTOTLIWOŚĆ DŹWIĘKU ( w hercach Hz )
Hałas słyszalny = 16 – 20.000 Hz
Hałas niesłyszalny < 16 Hz ( drgania, infradźwięki )
20.000 Hz ( ultradźwięki )
NATĘŻENIE DŹWIĘKU ( w decybelach dB )
Zakres pełnej słyszalności pomiędzy
0 dB ( próg słyszalności )
130 dB ( próg bólu )
GŁOŚNOŚĆ DŹWIĘKU
( w fonach )
Odzwierciedla wrażenie hałasu
Kilka faktów z akustyki:
Ludzkie ucho odbiera sygnały
dźwiękowe o częstotliwości od 16 do
20000 Hz
Największe uszkodzenia powodują
jednorazowe, gwałtowne dźwięki
takie jak huki, wybuchy, grzmoty.
Infra – oraz ultra – dźwięki
Hałas infradźwiękowy o bardzo niskiej
częstotliwości, poniżej 20 Hz emitowany jest przez
maszyny i urządzenia przepływowe, takie jak
sprężarki, silniki wysokoprężne, młoty,
wentylatory przemysłowe, dmuchawy.
Hałas ultradźwiękowy o wysokiej częstotliwości,
powyżej 20.000 Hz emitowany jest przez
m.in.lutownice ultradźwiękowe, wanny lutownicze,
zgrzewarki, płuczki, narzędzia pneumatyczne,
sprężarki, palniki, niektóre maszyny włókiennicze.
Źródła hałasu infradźwiękowego
NATURALNE
Wybuchy wulkanów
Trzęsienia ziemi
Turbulencje powietrzne i wodne
Wodospady
Gwałtowne wiatry
Załamanie fal morskich przy brzegu
SZTUCZNE
Sprężarki tłokowe
Młoty kuźnicze
Wysokoprężne silniki spalinowe i odrzutowe
testowane w hamowniach
Piece hutnicze
Wyrzutnie rakietowe
Samoloty odrzutowe
Śmigłowce
Urządzenia energetyczne elektrowni cieplnych i
wodnych
Środki komunikacji i transportu
Lokomotywy spalinowe
Długie mosty obciążone ruchem
Charakterystyczne cechy hałasu
ultradźwiękowego
Wysokie częstotliwości
Krótkie fale
Brak wrażeń słuchowych u człowieka
Znacznie lepsze tłumienie w
ośrodkach , w tym również w powietrzu,
niż hałasu infradźwiękowego i hałas
słyszalnego
Kierunkowość rozprzestrzeniania
Oddziaływanie hałasu ultradźwiękowego
na człowieka
Oddziaływanie na narząd słuchu ( słuch,
narząd przedsionkowy w uchu
wewnętrznym )
Oddziaływanie poza słuchowe na :
- układ krążenia
- procesy termoregulacyjne
- procesy przemiany materii
- układ nerwowy
- gruczoły dokrewne ( płciowe, tarczyca )
Technologiczne urządzenia
ultradźwiękowe:
- płuczki, zgrzewarki, drążarki,
lutownice ręczne, wanny lutownicze
Inne maszyny i urządzenia:
Narzędzia pneumatyczne, palniki, sprężarki,
zawory ( hałas ultradźwiękowy pochodzenia
aerodynamicznego )
Frezarki, strugarki, szlifierki, piły, niektóre
maszyny włókiennicze ( hałas ultradźwiękowy
pochodzenia mechanicznego )
ZASTOSOWANIE
Ultradźwięki mają szerokie
zastosowanie w medycynie i
technice np.
Ultrasonograf
Defektoskopia ultradźwiękowa
Sondy elektrodźwiękowe
CZYNNE ZASTOSOWANIE
Powoduje zmiany nieodwracalne lub
częściowo nieodwracalne w ośrodku
poddanym działaniu ultradźwięków.
BIERNE ZASTOSOWANIE
Nie wpływa destrukcyjnie na
ośrodek w którym rozchodzą się
fale, jest możliwe przy małym ich
natężeniu.
Źródła hałasu
Środki komunikacji i transportu
Zakłady przemysłowe
Nieprzemysłowe stanowiska pracy
Maszyny, instalacje i urządzenia w
budynkach
Instalacje wodno-kanalizacyjne
Źródła naturalne
Stanowiska komputerowe( wiatraki,
drukarki)
Kserokopiarki
Imprezy, koncerty
Skala poziomu hałasu
- start samolotu ( 140 dB ) = można
porozumieć się tylko krzykiem 95-100
db, rozmowa jest bardzo utrudniona 80-
95 dB.
- autobusy (80 dB ) = można się porozumieć
głosem podniesionym 60 -75 dB
- telewizor ( 40 dB ) = można się porozumieć
głosem normalnym 30 – 55 dB
- szept ( 30 dB )
- oaza ( 20 dB ) = można porozumiewać się
szeptem 0 – 30 dB
- próg słyszalności ( 0 dB )
- rozmowa ( do 45 dB )
- praca tokarki ( do 75 dB )
- praca wiertarki ( do 95 dB )
- nitowanie pneumatyczne ( do 110 dB )
- zespół rockowy ( koncert stadionowy 135 dB )
Miejsca, w których hałas dokucza nam
najczęściej :
- mieszkania/ domy 29 %
- praca 25 %
- miejsca dokonywania zakupów ( sklepy)
17%
- miejsca wypoczynku (parki, plaże, baseny)
13 %
- inne 20%
Skutki oddziaływania hałasu :
Brak koncentracji
Mniejsza wydajność pracy
Zaburzenia wzroku
Przedwczesne starzenie się
Bezsenność
Zaburzenia układu krążenia
Choroby zawodowe
Negatywne skutki ekonomiczne
Zagrożenie hałasem w środowisku pracy
i życia
Możliwe skutki oddziaływania hałasu
:
uszkodzenie słuchu
skutki fizjologiczne
stres związany z pracą
podwyższone ryzyko zawodowe
Wpływ hałasu na zdrowie
Skutki funkcjonalne: zmniejszone poczucie
bezpieczeństwa, zmniejszone poczucie
komfortu, trudności w porozumiewaniu,
pogorszona orientacja w środowisku
Skutki zdrowotne: choroby narządu słuchu,
pogorszona sprawność psychomotoryczna, zły
stan psychiczny, zły stan somatyczny, bóle
głowy, wymioty.
Stopnie uszkodzenia narządu słuchu:
lekki – objawiający się szumem, zawrotem
głowy, które ustępuje w ciągu kilku dni.
Średnio ciężki – występują drobne zmiany
w błonie bębenkowej, szumy,
upośledzenie słuchu, przy czym objawy te
mogą pozostać stale.
Ciężki – odznacza się dużymi zmianami
błony bębenkowej i kosteczek słuchowych,
występuje upośledzenie słuchu, a nawet
głuchota.
Czy hałas może być potrzebny ?
TAK
-
jako ostrzeżenie ( budzik )
-
jako wróg ciszy
- zwrócenie naszej uwagi ( telefon )
Metody określania parametrów hałasu:
Do najdokładniejszych należą metody
określania mocy akustycznej maszyn w
komorach i pomieszczeniach pogłosowych
i bezdechowych.
Do tych pomiarów służą bardzo czułe
mikrofony i magnetofony rejestrujące
emitowany dźwięk, który poddawany jest
potem analizie komputerowej.
Normy poziomu dźwięku
Poziom ekspozycji dziennej ( 8h) nie
powinien przekraczać 85 dB
Max. poziom dźwięku A nie może
przekroczyć 115 dB
Szczytowy poziom dźwięku C nie
może przekroczyć wartości 135 dB
Dopuszczalna ekspozycja
Okresy najdłuższej
dopuszczalnej
ekspozycji na hałas ( w
godz.)
Poziom natężenia hałasu
( dB A )
8
85
4
90
2
95
1
100
30 min
105
15 min
110
7,5 min
115
WYMAGANIA NORMY
PN-EN- ISO 116900-1,2: 2000
Aby zapewnić najlepsze możliwe warunki akustyczne w
pomieszczeniach, gdzie występują hałaśliwe maszyny,
nacisk powinien zostać położony na :
- oddzielenie i akustyczną izolację źródeł hałasu,
- zgrupowanie źródeł hałasu i całkowite oddzielenie/
zamknięcie ich w osobnym
pomieszczeniu,
- należy dążyć do maksymalnej możliwej redukcji poziomu
hałasu w pomieszczeniu.
- należy starać się nie przekraczać poniższych, ogólnie
uznanych za maksymalne, wartości natężenia dźwięku, w
zależności od typu wykonywanej czynności.
W obiektach produkcyjnych i przemysłowych 75-80 dB
Dla tradycyjnej pracy biurowej 45-55 dB
Dla pomieszczeń konferencyjnych lub pracy wymagającej
koncentracji 35-45 dB
Reakcje na hałas
Hałas może spowodować 3 rodzaje
reakcji
Adaptację
Zmęczenie
Uraz akustyczny
Hałas w biurze
Kserokopiarka – 40 dB
Faks – 35 dB
Drukarka- 35 dB
Komputer -20 dB
Odgłos klawiatury- 30 dB
Dzwonek telefonu – 45 dB
Gwar rozmów – 40dB
Ogólny poziom natężenia dźwięku w
pomieszczeniach biurowych to 55 dB.
Hałas stanowisk komputerowych
W pomieszczeniach , gdzie znajdują się
stanowiska komputerowe wartość
dopuszczalna poziomu hałasu nie powinna
przekraczać 55 dB,
Głównym czynnikiem hałasotwórczym na
stanowisku komputerowym są wentylatory
oraz drukarki igłowe,
Hałas zewnętrzny powinno się eliminować
stosując dźwiękochłonne okna.
Hałas zespołów rockowych
Brak kontroli nad głośnością
zestawu perkusyjnego.
Głośne ustawienie pozostałych
instrumentów
Brak możliwości użycia zatyczek
Uszkodzenie słuchu
Zagrożenie hałasem w zakładzie pracy
Silniki, transformatory 98-130 dB
Wiertarki, młotki, nitownice 90-120 dB
Maszyny do obróbki plastycznej 92-120 dB
Maszyny do rozdrabniania 96-111 dB
Obrabiarki skrawające do metalu 98-108
dB
Maszyny włókiennicze 93-114 dB
Hałas w obiektach przemysłowych
Hałas maszyn określają takie
parametry jak:
Skorygowany poziom mocy
akustycznej,
Poziom dźwięku A
Poziom mocy akustycznej w
pasmach częstotliwości,
Wskaźnik kierunkowości źródła
Czynniki kształtujące klimat akustyczny
Zastosowane technologie
Rozmieszczenie i zabezpieczenie
akustyczne głównych źródeł hałasu
Stosowane rozwiązania budowlane
System pracy
Funkcje urbanistyczne otaczających
terenów
Przeciwdziałanie szkodliwemu wpływowi
hałasu
Rozwiązania konstrukcyjne budynków –
stosowanie materiałów dźwiękoszczelnych
Budowanie ekranów dźwiękoszczelnych w
przestrzeni otwartej, ekranowanie poprzez
pasy zieleni
Mechanizacja i automatyzacja procesów
technologicznych
Metody zwalczania hałasu
Ochronniki słuchu
Ograniczenie emisji hałasu
Obudowy dźwiękochłonno –
izolacyjne
Ekrany akustyczne
Sposoby ograniczenia zagrożeń hałasem
Wydzielanie specjalnych pomieszczeń
do odpoczynku
Stosowanie obudów zamkniętych
Stosowanie środków ochrony osobistej
Zmniejszenie hałasu u źródła
Stworzenie bariery na drodze
rozprzestrzeniania się hałasu
Rozwiązania organizacyjne
Oddalenie pracownika
Szkolenie pracowników
Przeniesienie maszyn
Rozgęszczenie maszyn
Zmiana systemu pracy
Skracanie czasu pracy do minimum na
jednej zmianie
Stosowanie przerw w pracy
Przesunięcie pracowników do innych
stanowisk pracy