Amnezja wsteczna

- przypadek L.J.

Na podstawie:

Campodonico J.R., Rediess S.

„Dissociation of implicit and explicit

knowledge in a case of psychogenic

retrogade amnesia”

„Journal of the International

Neuropsychological Society 2”, 146-

158

Kim jest pacjentka L.J.?



Obecnie 60-letnia kobieta



Przed amnezją była studentką i

pracowała jako kelnerka i krawcowa



Nigdy nie miała problemów z nauką,

ukończyła szkołę wyższą



Grała w sztukach teatralnych i śpiewała

w chórze



Jej problemy zaczęły się w 1990 roku…

Od czego się zaczęło?



W roku 1990 L.J. została skierowana na oddział
neuropsychologiczny Szkoły Medycznej
Uniwersytetu Rochester. Powodem były zaniki
pamięci.



W grudniu tego roku kobieta ogromnie
przestraszyła się pitbulla, którego przyniósł do
domu jej syn. Nie zdiagnozowano amnezji,
jednak L.J. miała problemy z przypominaniem
sobie faktów ze swojego życia.

Co działo się wcześniej?



Przed rokiem 1990 L.J. była leczona
psychiatrycznie z powodu paranoidalnych
zachowań (wierzyła, że jeśli wyjdzie z domu,
ludzie ją skrzywdzą).



Z jej wcześniejszego życia na uwagę zasługuje
wypadek motocyklowy, w którym uczestniczyła
w 1987 roku. Odniosła wówczas drobne
obrażenia głowy i chociaż nie stwierdzono utraty
przytomności, L.J. miała później problemy z
pamięcią i koncentracją.

Trzy lata później…



W styczniu 1993 L.J. doświadczyła ostrego
ataku amnezji. Została znaleziona w domu
swojej matki. Leżała na kanapie w pozycji
embrionalnej. Nie wykonywała żadnych
ruchów i nie reagowała na polecenia.
Pacjentka była wprawdzie przytomna,
jednak nie rozpoznawała członków rodziny.
Nie była również świadoma własnej osoby.

Przyczyny tej sytuacji:

Sytuacja została najprawdopodobniej

spowodowana długotrwałym stresem

związanym ze spoczywającą na niej

odpowiedzialnością.

Według relacji siostry, L.J. przez około 12

dni opiekowała się potrzebującą matką.

Przez ten czas nie jadła i nie spała.

Do tego przestała przyjmować przepisane

jej wcześniej leki.

Diagnoza



W szpitalu pacjentka została

zdiagnozowana jako przytomna i

komunikatywna, ale zdezorientowana i

niezdolna do wykonywania ruchów.



Tomografia komputerowa nie wykazała

niczego niepokojącego.



Stwierdzono, że zaburzenie zostało

spowodowane stresem i przepisano leki

(thiothixene 2 mg i lorazepam 0,5 mg)

Leczenie



Po kilku dniach L.J. odzyskała aktywność
funkcjonalną, a po 3 miesiącach
leczenia nie stwierdzono u niej śladów
depresji, halucynacji i nieprawidłowości
ruchowych.



Pacjentka wciąż uskarżała się na
całkowity zanik pamięci…

L.J. nie pamiętała:



Wydarzeń z własnego życia, które miały
miejsce przed utratą pamięci (np.
narodzin swoich dzieci)



Podstawowych faktów dotyczących
własnej osoby (np. tego, że była mężatką)



W pewnym stopniu zaburzona była jej
pamięć proceduralna ( np.szycie,
gotowanie, prowadzenie samochodu)

Jak radziła sobie L.J.?



Pacjentka ponownie „nauczyła się”
znacznej ilości faktów z własnej
biografii- oglądała albumy rodzinne oraz
kasety video, rozmawiała z bliskimi, a
także przeszukiwała książki i magazyny.



Wciąż jednak nie PRZYPOMNIAŁA sobie
żadnych wydarzeń, ale jedynie się o
nich DOWIEDZIAŁA.

Ogólny stan pacjentki:



Świadoma utraty pamięci



Brak oznak depresji i halucynacji



Spontaniczna mowa- płynna, słownictwo-

prawidłowe



Rozumie pytania, zaangażowana w

rozmowę, procesy myślowe- logiczne i

ukierunkowane na cel



Na większość pytań odpowiada „Nie

wiem”

Testy neuropsychologiczne:

W teście WAIS-R



Pacjentka odpowiedziała poprawnie na 3 z 29
pytań dotyczących przeszłości



Nie rozpoznawała często używanych słów
(np.lew, północ, zachód)



Wyniki w okolicach średniej osiągnęła w
zadaniach badających uwagę i koncentrację,
sprawność psychomotoryczną, oraz
umiejętności wizualno-percepcyjne.

Testy neuropsychologiczne

c.d:

W teście WRAT-R:



Trudności z przeliterowaniem prostych słów
(correct- corect; circle- cirkle; heaven- hevan)



Problemy z czytaniem często używanych słów
(theory- the-or-ee; image- im-age)



Trudności z przeliterowaniem słów napisanych
pomimo nienaruszonej zdolności pisania i
używania reguł gramatycznych. Błędy wynikały
z ubytku wiedzy dotyczącej reguł fonetycznych.

Testy neuropsychologiczne

c.d:

Umiejętności językowe:



Mowa- płynna, gramatyka- prawidłowa



Brak przerw na „znalezienie” słowa



Problemy w zadaniach dotyczących języka

formalnego



W Boston Naming Test miała problemy z

udzielaniem odpowiedzi pomimo udzielanych

jej wskazówek.



W teście World List Generation zapytana o

rzeczy, które znajdują się w supermarkecie,

spytała „Co to jest supermarket?”

Testy neuropsychologiczne

c.d:



Umiejętności percepcyjne nie były
zaburzone, potrafiła narysować zegar,
kopiować proste i skomplikowane figury.



W teście kopiowania figur Reya- Osterreitha
zarówno kopia wykonania bezpośrenio, jak i
ta wykonana z pamięci były niedokładne.
Pominięte zostały liczne detale, jednak
ogólny zarys był prawidłowy.

Testy neuropsychologiczne

c.d:



Podsumowując, L.J. miała duże
problemy z wykonywaniem zadań
wymagających pamięci semantycznej.



W testach polegających na nabywaniu
nowej wiedzy, niewymagających
uprzednich doświadczeń, osiągała
normalne wyniki.

Testy na pamięć

długotrwałą:

1)Zadania na pamięć autobiograficzną
2)Test badający wiedzę na temat

ważnych wydarzeń publicznych

3)Zmodyfikowana wersja „testu sławnych

twarzy”

Badanie pamięci

autobiograficznej:



Pacjentce zadawano serie pytań
dotyczących zdarzeń z jej życia.
Zachęcano ją, aby mówiła pierwsze, co
przychodzi jej do głowy, jeśli nie zna
prawidłowej odpowiedzi.



Na te same pytania odpowiadała siostra
pacjentki…

Przykład:



E: Kto był Twoim najlepszym przyjacielem w
szkole podstawowej?



L.J.: Nie wiem… och… Carol… ale nie znam jej
nazwiska.



E: Pamiętasz czas spędzany z Carol?



L.J.: Nie. Siostra powiedziała mi, że Carol była
moją przyjaciółką. To jedyne, co wiem.



P.J.: Carol. Ale nie pamiętam jej nazwiska. One
były nierozłączne, nawet kiedy L.J. wyjechała…

Wyniki:



L.J. nie była w stanie przypomnieć sobie
wydarzeń z własnego życia, P.J. znała odpowiedzi
na wszystkie pytania dotyczące siostry.



Kiedy L.J. udzielała poprawnych odpowiedzi,
zawsze prędko dodawała, że dowiedziała się
tego od bliskich osób czy dzięki oglądaniu zdjęć.



L.J. twierdziła, że nie pamięta okoliczności
wydarzeń, o które była pytana.

Badanie pamięci wydarzeń

publicznych:



Pacjentce zadawano pytania dotyczące
istotnych wydarzeń z lat 1940- 1990.
Gdy nie znała odpowiedzi otrzymywała
3 możliwości do wyboru.



Wyniki L.J. były zdecydowanie poniżej
średniej- udzieliła tylko 4 poprawnych
odpowiedzi na 18 możliwych…

Wyniki:



Na niektóre pytania pacjentka odpowiadała

spontanicznie, jednak od razu wyjaśniała, że

dowiedziała się o tym z oglądanego ostatnio

filmu dokumentalnego.



Często udzielała odpowiedzi „Nie wiem”



Czasem konfabulowała (Spytana o to, jakie

stany sąsiadują z New York odpowiedziała, że

Nevada i New Jersey).



Gdy zmieniono formę na test wielokrotnego

wyboru, odpowiedziała prawidłowo na 7 z 14

pozostałych pytań.

„Test znanych twarzy”



Osobom badanym pokazano zdjęcia 16

sławnych osób. Ich zadaniem było

rozpoznanie każdej twarzy.



Pacjentka L.J. rozpoznała tylko jedną z

twarzy, podczas gdy grupa kontrolna nie

miała z tym zadaniem żadnych problemów.



Kiedy otrzymała podpowiedzi udało jej się

zidentyfikować 7 spośród pozostałych 15

twarzy.

Przykładowe odpowiedzi:

Na niektóre pytania L.J. odpowiadała w ten

sposób:



„Ona wygląda jak księżniczka”- o
Elizabeth Taylor



„On wygląda, jakby był żołnierzem”- o
Johnie Wayne



„On jest naprawdę brzydki”- o Fidelu
Castro.

Wersja zmodyfikowana,

część I



Do 8 zdjęć sławnych osób dodano 8 zdjęć
postaci fikcyjnych. Badanym
wytłumaczono, że są to sławne osoby z
dawnych lat.



W pierwszej części testu osoby badane
miały odpowiedzieć, czy znają osoby na
fotografiach, a jeśli tak, to powiedzieć, kim
one są. Ta część badała pamięć jawną.

Wersja zmodyfikowana,

część II



W drugiej części zbadano pamięć utajoną
pacjentki.



Egzaminator pokazywał zdjęcia o.b. i mówił
imię, nazwisko i „zawód” każdej postaci,
np.Jimmy Stewart- gwiazda filmowa.



Po tej prezentacji o.b. miały odtworzyć
informacje o każdej z prezentowanych im
postaci.

Wyniki:



W części pierwszej L.J. nie rozpoznała
żadnej z twarzy, grupa kontrolna
wykonała zadanie na poziomie 88%.



W części drugiej odbyły się trzy kolejne
próby. Badano oddzielnie ilość
zapamiętanych twarzy osób sławnych i
osób fikcyjnych.

Wyniki:



Zarówno L.J. jak i osoby kontrolne już w pierwszej

próbie rozpoznały znacznie więcej sławnych osób, niż

tych fikcyjnych, aczkolwiek wyniki L.J. były słabsze niż

grupy kontrolnej.



W kolejnych próbach liczba rozpoznanych osób z obu

grup wzrastała.



Wynik L.J. z trzeciej próby dot. sławnych osób był

słabszy niż z drugiej. Być może dlatego, że widząc

postępy, skupiła się na zdjęciach osób fikcyjnych, z

którymi miała trudności.



Potwierdza to tezę o istnieniu pamięci utajonej,

niezależnej od jawnej.

Podsumowanie…



Pacjentka L.J. utraciła wszystkie wspomnienia

sprzed momentu utraty pamięci (pamięć

epizodyczna osobista), nie pamiętała również

wydarzeń ze świata z tamtego okresu (pamięć

epizodyczna publiczna).



Miała również ubytki pamięci proceduralnej.



Co ciekawe, pacjentka była przygnębiona

utratą pewnych umiejętności, co czyniło ją

zależną od innych. Przy tym wydawała się być

uderzająco obojętna wobec faktów, których

nie była w stanie zapamiętać…

Dziękuję za uwagę!!!