CZAS NA SESJĘ –
DOPALACZE
INTELEKTU

D W
Farmacja IV rok

Kawa



Dzięki zawartości kofeiny działa
stymulująco na organizm.



Pobudza, zwiększa sprawność myślenia, znosi
zmęczenie psychiczne i fizyczne.



Bezpośredni wpływ kofeiny zaczyna się odczuwać po
około pół godzinie.



Polepsza pamięć krótkotrwałą i chwilowo podwyższa
poziom IQ, jednak twierdzi się, że istotnie podnosi
poziom popełnianych błędów i pomyłek.



Dotlenia organizm, przez co ułatwia koncentrację, a
także pozytywnie wpływa na krążenie i układ
trawienny.



Przyspiesza metabolizm, tym samym zwiększa
tempo przemiany lipidów i pomaga zapobiegać
zmęczeniu mięśni.



Większość naukowców zaleca
spożywanie do 500 mg kofeiny
dziennie, co przekłada się na około
4 filiżanki kawy.



Przyjmuje się, że kawa w tej ilości
nie tylko nie jest szkodliwa, ale
może nawet pozytywnie wpływać
na organizm człowieka. W
przypadku spożycia większej dawki
kawy występować mogą skutki
negatywne.



Powyżej 1000 mg kofeina staje się
trująca. Dokładna granica
toksyczności zależy od właściwej
danej osobie odporności na ten
związek chemiczny. Za minimalną
dawkę śmiertelną uznaje się 3200
mg (przyjmowane w jednej dawce).
Realna dawka śmiertelna
(przyjmowana w formie kawy) to
10 g, czyli około 80 filiżanek.

Zawartość kofeiny w

napojach (mg)

filiżanka

kawy

gatunku

Robusta

330

filiżanka

kawy Arabica

175-

185

filiżanka

etiopskiej

kawy mokka

160

filiżanka

kawy

rozpuszczaln

ej

95

szklanka

czarnej kawy

80-

120

filiżanka

espresso

60

filiżanka

kawy

mrożonej

50-

70

szklanka

herbaty

45-

65

puszka coca-

coli

45

Napoje
energetyzujące



Przeznaczone są dla osób

wykonujących wzmożony wysiłek

fizyczny lub psychiczny.



Zwiększają szybkość reakcji i

wydolność organizmu, wzmacniają

koncentrację, przeciwdziałają

zmęczeniu oraz przyspieszają

metabolizm



Nie zaleca się spożywania przez:

-kobiety w ciąży i karmiące

-osoby wrażliwe na kofeinę

-chorych na serce oraz mających

problemy z ciśnieniem.

-chorych na cukrzycę

-cierpiących na zaburzenia

neurologiczne

-oraz schorzenia wątroby i nerek

Skład napojów
energetyzujących



Woda, cukier, dwutlenek węgla,

regulatory kwasowości (kwas

cytrynowy, cytrynian sodu), tauryna

(400-420 mg/100ml), kofeina (30-

35mg/100ml), witaminy (niacyna,

kwas pantotenowy, witamina B6,

ryboflawina, witamina B12)



Niektóre zawierają inozytol, L-

karnitynę, teobrominę, ekstrakty

guarany (zawierające kofeinę

naturalną), kwas askorbinowy

Tauryna:



Występuje naturalnie w mięsie



Pobudza komórki nerwowe do intensywnego

działania i wspomaga pracę mięśni.



Uspokaja i zwiększa stabilność myśli



Szczególnie silne działanie wykazuje w

połączeniu z kofeiną

Witaminy z grupy B:



Są potrzebne m.in. do prawidłowego

funkcjonowania układu nerwowego



Witamina B12 bierze udział w przerabianiu

zapasów energetycznych.

Skutki uboczne
stosowania napojów
energetyzujących



Długotrwałe spożywanie napojów

energetyzujących może prowadzić do

zaburzeń pracy serca, problemów z

wątrobą, bezsenności, stanów lękowych,

depresji i rozdrażnienia oraz zaburzeń

koncentracji i pamięci, a także

powodować niedobory wapnia i magnezu

poprzez ich wypłukiwanie przez kofeinę.



Ponadto spożywanie tych napojów może

prowadzić do uzależnienia.

Magnez:



Zalecany w stanach
osłabienia, rekonwalescencji.



Magnezem powinny wspierać się osoby

żyjące w stresie i nadużywające kofeiny

(kofeina i stres nie sprzyjają utrzymaniu

magnezu w ogranizmie).



Niedobór magnezu powoduje trudności w

koncentracji uwagi i zasypianiu.



W preparatach razem z witaminą B

6.

Synergiczne działanie magnezu i witaminy

B6 wpływa łagodząco na ośrodkowy układ

nerwowy, utrzymując zdolność uczenia się

i koncentracji.

Acetylo-L-karnityna (ALC,
ALCAR)



Jak dowiedziono ALC przyczynia się do
zwiększenia produkcji neuroprzekaźnika
- dopaminy a także intensyfikuje jego
działanie. Wzrost poziomu dopaminy w
mózgu, zwiększa aktywność umysłową,
powoduje wzrost koncentracji, skraca
czas reakcji oraz poprawia ogólną
kondycję psychofizyczną.



Poprawia samopoczucie i pamięć



ALC jest dostępna w postaci
suplementów



Zbyt duża dawka powoduje
poirytowanie i ból głowy.

L-theanina



Jest unikalnym aminokwasem
znajdującym się w liściach zielonej
herbaty zbieranych jesienią.



Jest łatwo przyswajalna przez
mózg, gdzie uczestniczy w
przemianach chemicznych
związanych z odczuwanym
nastrojem i samopoczuciem.



Ma działanie uspokajające, lecz nie
usypia, zmniejsza stres i niepokój,
stabilizuje nastrój, poprawia
koncentrację i zdolność uczenia się.
Zmniejsza ciśnienie krwi.

Leki pobudzające

- substancje pobudzające układ nerwowy,
poprawiające koncentrację, ułatwiające
uczenie się, likwidujące zmęczenie



Amfetamina



Metylofenidat



Modafinil



CX717

Amfetamina

(

psychedryna, fenedryna,

benzedryna, bifetamina, fenamina,
psychoton)



Pobudza ośrodkowy układ nerwowy, przede wszystkim korę

mózgową i ośrodki podkorowe.



Przyspiesza czynność serca, podnosi ciśnienie krwi, rozszerza

źrenice, zmniejsza łaknienie. Przyspiesza przemianę materii,

zmniejsza odczuwanie zmęczenia psychicznego i fizycznego,

powoduje bezsenność, poprawia ogólne samopoczucie.

Zwiększa percepcję wrażeń i koncentrację.



Działa długotrwale. Nie należy do środków bezpiecznych.

Dawka efektywna jest zbliżona do dawki toksycznej.



Jest antagonistą środków narkotycznych, nasennych i

uspokajających.



Skraca czas reakcji psychicznej, przyspiesza myślenie,

podnieca psychicznie i ruchowo, wzmaga reakcje

emocjonalne, niekiedy wywołuje euforię. Znosi uczucie

przygnębienia i depresji. Rozszerza oskrzela, wywołuje

tachykardię, hamuje wydzielanie soków trawiennych oraz

perystaltykę przewodu pokarmowego.

Modafinil

(provigil, modavigil, vigil)



Działa silnie pobudzająco na OUN, znosi

objawy senności i znużenia, wykazuje

niewielkie działanie poprawiające nastrój,

pamięć i koncentrację



Wykorzystywany jest w przypadku

depresji i narkolepsji. 



Popularny wśród pracoholików, pozwala

obyć się bez snu nawet dwie doby



Częste skutki uboczne m.in. bóle głowy



Bardzo drogi

Metylofenida

t

(Metylofenidat, Ritalin,

Methylphenidate
Hydrochloride)



Stosowany w leczeniu zespołów otępiennych, narkolepsji,
zatruć narkotykami, lekami przeciwhistaminowymi,
uspokajającymi i nasennymi.



Działanie zbliżone do amfetaminy, ale słabsze.



Dawniej był również podawany osobom otyłym (hamuje
łaknienie), dzieciom mającym trudności w nauce i w
kontaktowaniu się z rówieśnikami oraz do znoszenia objawów
zamroczenia i senności przy zażywaniu leków antyalergicznych.



Zwiększa wydolność fizyczną i psychiczną. Wyraźnie zwiększa
zdolności umysłowe (kojarzenie, koncentrację).



Podawany w dawce 30 mg dziennie



Mniej toksyczny od amfetaminy.



Może spowodować uzależnienie.

CX717



Środek stymulujący przemęczonych.



Doświadczenia na rezusach pokazały, że

oddziałując na jeden z neuroprzekaźników,

kwas glutaminowy, podnosi sprawność

rozwiązywania zadań i regeneruje

niewyspany organizm.



Znajduje się w fazie badań.



Działa na odmiennej zasadzie niż np.

kofeina i inne stymulanty, nie powinien

więc powodować efektów ubocznych,

takich jak nadaktywność czy zaburzenia w

myśleniu

Leki
psychoenergetyzujące

- korzystnie wpływają na
metabolizm neuronów, zwiększając
ogólną sprawność mózgu
- działają dopiero po dłuższym
okresie regularnego zażywania



Piracetam



Piritinol



Deanol

Piracetam

Nootropil, Nootropyl, Amitropil,
Ciclocetam, Pyramen



Pochodny GABA.



Zaliczany do leków nootropowych, bezpiecznych,
nie powodujących uzależnienia.



Zwiększa stężenie związków
wysokoenergetycznych w tkance nerwowej,
zwiększa tolerancję neuronów na niedotlenienie,
zwiększa zużycie glukozy w neuronach. Poprawia
krążenie krwi w mózgu, zapobiega agregacji
krwinek w naczyniach mózgowych.



Polepsza czynności kojarzeniowe, normalizuje
pracę i funkcje komórek mózgowych

Piraceta
m



Wskazania:

upośledzenie pamięci,

trudności w uczeniu się

i zapamiętywaniu, zaburzenia procesu
kojarzenia i przypominania, trudności adaptacyjne,

choroba Alzheimera, udar mózgu, otępienie starcze,

niedokrwienie mózgu, zatrucia tlenkami,

narkotykami, delirium, miażdżyca mózgu, porażenia

połowicze, wylewy krwi do mózgu, leczenie

odwykowe, zespół abstynencji, zespoły pourazowe,

moczenie nocne u dzieci,



Lek może powodować nadmierny popęd płciowy.

Zwiększa także wydolność fizyczną.



Lek podaje się w dawce 1000-1200 mg 2 razy

dziennie. Jest produkowany w formie tabletek,

zawiesiny i ampułek.



Efekty działania preparatu ujawniają się po dłuższym

stosowaniu (3-4 miesiące).

Piritinol

(Pyrithioxin, Encephabol)



Wspomaga metabolizm w tkance mózgowej.



Działanie jest widoczne po długim regularnym

zażywaniu (kilku miesięcznym).



Podnosi stężenie serotoniny w mózgu, wzmaga

aktywność transaminaz, dekarboksylaz i fosforylaz

pobudzając czynności mózgu.



Dawniej miał szerokie zastosowanie: miażdżyca,

stany poudarowe, wyczerpanie psychiczne,

zaburzenia pamięci i uczenia się u dzieci oraz osób

starszych.



Właściwości proregeneracyjne i przeciwzapalne są

wykorzystywane w leczeniu wspomagającym

reumatoidalnego zapalenia stawów oraz w neuralgii.

Synteza piritinolu

N

HO

H

3

C

HO

OH

H

Cl

PCl

3

N

HO

H

3

C

HO

Cl

H

Cl

NaOH

N

HO

H

3

C

HO

Cl

N

HO

H

3

C

HO

Cl

2Na

2

SO

3

N

HO

H

3

C

HO

S

S

O

O

O

Na

2

2

HCl

-NaHSO

3

N

HO

H

3

C

HO

SH

2

2HCl

N

HO

H

3

C

HO

S

H

Cl

N

OH

CH

3

OH

S

H

2

Deanol

(Bimanol, Deaner)



Posiada działanie
stymulujące OUN
(jest prekursorem
syntezy acetylocholiny).



Poprawia pamięć i koncentrację oraz zdolność

uczenia się i kojarzenia, reguluje sen.



Działa przeciwdepresyjnie, ułatwia zasypianie,

równocześnie podnosi sprawność umysłową.



Od dawna stosowany w stanach zmęczenia i wysiłku

psychofizycznego, w depresji, w neurastenii,

w zaburzeniach behawioralnych u dzieci, w stanach

zaburzeń świadomości po urazach, po zatruciach,

w przebiegu miażdżycy.



Jest bezpieczny w stosowaniu.

Leki poprawiające
pamięć

- stosowane w terapii choroby
Alzheimera, mogą też być skuteczne
u zdrowych ludzi
- zwiększają poziom acetylocholiny
w układzie nerwowym



Donepezil



Galantamina



Rywastygmina

Donepezil

(Aricept)



Należy do odwracalnych
inhibitorów acetylocholinoesterazy



W związku z tym następuje wzrost stężenia acetylocholiny
w synapsach. Polepszona zostaje percepcja wrażeń,
postrzeganie, kojarzenie, wnioskowanie, analizowanie
informacji. Ułatwione jest zapamiętywanie i adaptacja do
środowiska.



Wykorzystywany w leczeniu choroby Alzheimera, zaburzeń
świadomości, pamięci i uczenia się, zwłaszcza u osób
starszych.



Lek jest słabo przebadany.



Stosowany w dawce 5 mg/dobę
przez miesiąc, potem 10 mg/dobę.



Może powodować biegunkę, nudności,
bóle brzucha, przykurcze mięśni,
nadpobudliwość i bezsenność.

Rivastigmi

na

(Exelon)



Jest inhibitorem
acetylocholinoesterazy.
Dzięki temu zwiększa przekaźnictwo
bodźców w układzie nerwowym.
Poprawia przez to proces kojarzenia
i uczenia się.



Znalazła zastosowanie w leczeniu choroby
Alzheimera i Parkinsona, a także zaburzeń
pamięci na innym tle u osób starszych.

Leki poprawiające
ukrwienie mózgu

- rozszerzają naczynia krwionośne,
przez które dostarczane są
substancje odżywcze i tlen do
układu nerwowego



Nimodypina



Cynaryzyna



Flunaryzyna



Winpocetyna



Miłorząb japoński

Winpocety

na

(Vinpoton, Cavinton)



Występuje w gatunkach roślin
z rodzaju barwinek - Vinca.
Obecnie uzyskiwana do celów leczniczych syntetycznie.



Rozszerza naczynia krwionośne, poprawia krążenie krwi
w mózgowiu, przez co polepsza funkcjonowanie
mózgu, zwiększa wykorzystanie glukozy i tlenu;
poprawia refleks i pamięć krótkotrwałą



Wskazania: zaburzenia krążenia mózgowego, zakrzepy w
naczyniach mózgowych, skurcze naczyń mózgowych,
retinopatie miażdżycowe, zaburzenia słuchu pochodzenia
naczyniowego.



W Polsce dostępna tylko na receptę, mimo że jest lekiem
pochodzenia roślinnego, w USA dostępna równie łatwo jak
witaminy.



Szybko przynosi efekt i działa w organizmie zaledwie kilka
godzin, należy przyjmować kilka razy dziennie małą
dawkę.

Ginkgo Biloba, miłorząb
japoński



Usprawnia krążenie obwodowe, zmniejsza lepkość

krwi, zwiększa prędkość przepływu krwi i w związku

z tym podnosi zużycie tlenu i glukozy przez tkanki.



Preparaty Ginkgo zalecane są:

- w zaburzeniach ukrwienia mózgu przebiegających:

z osłabieniem pamięci, koncentracji i sprawności

intelektualnej, z szumami w uszach i zawrotami głowy

- w zaburzeniach krążenia obwodowego

przebiegających:

z uczuciem zimna w stopach, dłoniach, drętwieniem

i bólem podczas chodzenia

Propranolol



β-adrenolityk



Najczęściej stosowany w kardiologii



choroba niedokrwienna mięśnia

sercowego,



nadciśnienie tętnicze,



nadkomorowe i komorowe zaburzenia rytmu serca,



kardiomiopatia przerostowa,



zwężenie zastawki mitralnej,



Stosowany również w leczeniu



guza chromochłonnego nadnerczy



nadczynności tarczycy,



porfirii, marskości wątroby,



migreny i licznych schorzeń neuropsychiatrycznych

Propranolol



Zastosowanie
„studenckie”:
przed egzaminem przeciwdziała
denerwowaniu się, tremie.



W sporcie traktowany jako środek
dopingujący, zabroniony.



Nieszkodliwy, nie uzależnia.

Synteza propranololu

OH

+ O

Cl

NaOH

O

O

+

H

2

N

CH

3

CH

3

O

OH

N

H

CH

3

CH

3

Bibliografia:



„Syntezy środków leczniczych”
A.Marona



„Farmakodynamika” W.Janiec,
J.Krupińska



„Chemia leków” M.Zając,
E.Pawełczyk, A.Jelińska



Portale intenetowe

Dziękuję za uwagę