PSYCHOLOGIA

Wykład :

Mechanizmy psychologiczne działające w

grupach społecznych

.

2

Pojęcie grupy społecznej:

Grupa społeczna -

grupa w której dwie lub

więcej osób współdziała ze sobą oraz

współzależy od siebie w tym sensie, że

w zaspakajaniu potrzeb i osiąganiu

celów musi na sobie polegać.

.

3

Rodzaje grup społecznych

:



Grupy funkcjonalne.

Grupa funkcjonalna to

grupa stworzona przez organizację dla realizacji
pewnej liczby bieżących celów organizacji w
nieokreślonym horyzoncie czasowym.



Grupy zadaniowe.

Grupa zadaniowa to grupa

stworzona przez organizację dla realizacji
stosunkowo wąskiego zakresu zadań (celów) w
określonym lub domyślnym horyzoncie
czasowym.



Grupy nieformalne

albo

grupy interesu.

Grupa

nieformalna albo grupa interesu jest tworzona
przez członków organizacji dla celów, które nie
muszą mieć związku z celami organizacji, jej
horyzont czasowy jest nieokreślony.

.

4

Grupy nieformalne (interesu)

:

Powody wstępowania do grup nieformalnych

(interesu):



Przyciąganie interpersonalne.



Działania grupowe.



Cele grupowe.



Zaspakajanie potrzeb (potrzeba afiliacji).



Korzyści instrumentalne.

.

5

Etapy rozwoju grupy społecznej:



Wzajemna akceptacja.



Komunikacja i podejmowanie decyzji.



Motywacja i wydajność.



Kontrola i organizacja.

.

6

Cechy dojrzałych grup społecznych:



Struktura ról.



Normy zachowań.



Spójność wewnętrzna.



Przywództwo nieformalne.

.

7

Cechy dojrzałych grup społecznych:



Struktura ról -

zestaw określonych ról i

wzajemnych stosunków między nimi,
zdefiniowanych i akceptowanych przez
członków grupy.

.

8

Cechy dojrzałych grup społecznych:

Fazy wyłaniania się struktury ról:



Rola oczekiwana.



Rola wysyłana.



Rola spostrzegana.



Rola odgrywana.

.

9

Cechy dojrzałych grup społecznych:

Powody zakłóceń w strukturze ról:



Niejasność roli

- powstaje wtedy, gdy rola wysyłana

jest niejednoznaczna, a jednostka nie wie, czego się
od niej oczekuje.



Konflikt ról

- powstaje wówczas, gdy informacje i

wskazówki roli wysyłanej są jasne, ale sprzeczne, lub
wzajemnie się wykluczają. Formy konfliktu: konflikt
między rolami i konflikt wewnątrz roli,
spowodowany sprzecznymi wymaganiami z różnych
źródeł w odniesieniu do tej samej roli.



Przeciążenie roli

- następuje wtedy, gdy

oczekiwania związane z daną rolą przekraczają
możliwości danej osoby.

.

10

Cechy dojrzałych grup:



Normy zachowań

- to standardy

zachowania, które grupa akceptuje i
których oczekuje od swoich członków.

.

11

Cechy dojrzałych grup:



Spójność wewnętrzna

- zakres, w jakim

członkowie grupy są wobec siebie
lojalni i zaangażowani w sprawy grupy;
stopień wzajemnego przyciągania
wewnątrz grupy.

.

12

Cechy dojrzałych grup:

Czynniki zwiększające spoistość

wewnętrzną grupy :



Konkurencja międzygrupowa.



Osobiste przyciąganie.



Korzystna ocena.



Zgodność co do celów.



Częste interakcje.

.

13

Cechy dojrzałych grup:



Przywództwo nieformalne

Przywódca nieformalny

to osoba, która

angażuje się w działalność przywódczą,

lecz której prawo do tego nie zostało

formalnie uznane.

.

14

Zjawiska grupowe:



Zjawisko facylitacji społecznej

Facylitacja społeczna

- napięcie wynikające

z obecności innych osób i możliwości oceny
naszego działania, czego rezultatem jest
lepsze wykonywanie łatwiejszych zadań,
lecz gorsze wykonywanie zadań
trudniejszych.

.

15

Zjawiska grupowe:



Zjawisko próżniactwa społecznego.

Próżniactwo społeczne

- uspokojenie

wywołane przekonaniem, że przebywanie w
grupie utrudnia ocenę indywidualnego
działania; uspokojenie osłabia
wykonywanie zadań prostych, lecz ułatwia
wykonywanie zadań trudnych.

.

16

Czynniki warunkujące efektywność

grupowego i indywidualnego działania

(ćwiczenie):

TEST „NASA”

„ROZBITKOWIE NA KSIĘŻYCU”

Wasz statek kosmiczny wylądował awaryjnie na Księżycu. Mieliście się

spotkać ze statkiem macierzystym o 200 mil dalej po jasnej stronie
Księżyca, ale lądowanie awaryjne zniszczyło Wasz statek i cały sprzęt
pokładowy, z wyjątkiem wymienionych poniżej przedmiotów.

Przeżycie załogi zależy od tego, czy dotrzecie do statku macierzystego,

tak więc musicie wybrać najważniejsze przedmioty, które możecie
zabrać

w

tę

200-milową

podróż.

Waszym

zadaniem

jest

uszeregowanie 15 przedmiotów w zależności od tego, na ile są one
ważne, aby przeżyć. Numer jeden przyporządkujecie najważniejszemu
przedmiotowi, numer dwa drugiemu co do ważności, i tak dalej aż do
numeru 15, czyli przedmiotu najmniej ważnego.

.

17

Przedmioty:

Jedzenie w koncentracie;
Pudełko zapałek;
Nylonowa lina długości pięćdziesięciu stóp;
Jedwabna tkanina spadochronowa;
Przenośne urządzenie grzewcze na baterie słoneczne;
Dwa pistolety kaliber 45;
Karton mleka w proszku;
Dwa stufuntowe pojemniki z tlenem;
Mapa nieba (konstelacji Księżyca);
Samonadmuchująca się tratwa ratunkowa;
Kompas magnetyczny;
Pięć galonów wody;
Race sygnałowe;
Apteczka pierwszej pomocy z igłami do robienia zastrzyków;
Nadajnik – odbiornik FM na baterie słoneczne.

.

18

Czynniki warunkujące efektywność

grupowego i indywidualnego działania:

Typy zadań:



Zadanie addytywne

: zadanie grupowe, którego wykonanie jest uzależnione od wysiłku wszystkich osób (np. ogólny

okrzyk całej grupy).



Zadanie koniunktywne

: zadanie grupowe, którego wynik zależy od tego, jak dobrze pracuje najsłabszy jej członek (np.

jak szybko zespół alpinistów, połączonych liną zdobędzie szczyt).



Zadanie dysjunktywne

: zadanie grupowe, którego poziom rozwiązania zależy od pracy najsprawniejszego członka

grupy (np., gdy grupa osób rozwiązuje wspólnie trudne zadanie matematyczne).

.

19

Czynniki warunkujące efektywność

grupowego i indywidualnego działania:



Strata ponoszona w toku rozwiązywania zadania :

każdy rodzaj współdziałania w grupie, który utrudnia rozwiązanie problemu.



Niepowodzenie w dzieleniu się unikatową informacją, znaną tylko jednej osobie.



Myślenie grupowe,

rodzaj myślenia, w którym dążenie do zachowania grupowej spójności i solidarności jest ważniejsze od

realistycznego liczenia się z faktami.

.

20

Myślenie grupowe:

Warunki sprzyjające wystąpieniu myślenia grupowego :



Duża spójność grupy.



Izolacja grupy.



Autorytarny przywódca.



Silny stres.



Słabo wypracowane sposoby podejmowania decyzji.

.

21

Myślenie grupowe:

Symptomy myślenia grupowego :



Złudzenie odporności na ataki.



Przekonanie o moralnych racjach grupy.



Stereotypowe spostrzeganie przeciwników.



Autocenzura.



Ukierunkowany nacisk na dysydentów, aby podporządkowali się większości.



Złudzenie jednomyślności.



Strażnicy jednomyślności.

.

22

Myślenie grupowe:

Konsekwencje myślenia grupowego :



Niespełna analiza alternatywnych poglądów.



Mało realistycznie ujmuje ryzykowność preferowanego rozwiązania.



Opiera się na niepełnej informacji.



Nie przygotowuje planów działania na wypadek niepowodzenia.

.

23

Dziękuję za uwagę

.

24

.

25

.

26

.

27

.

28

.

29

.

30

Dziękuję za uwagę