Rak jelita grubego

Rak jelita grubego

Epidemiologia

Epidemiologia



Druga co do częstości i śmiertelności

Druga co do częstości i śmiertelności

choroba nowotworowa

choroba nowotworowa



Częstość wzrasta wraz z wiekiem (70

Częstość wzrasta wraz z wiekiem (70

lat)

lat)



Częstość raka j. grubego podobna u

Częstość raka j. grubego podobna u

obu płci, rak odbytnicy częstszy u

obu płci, rak odbytnicy częstszy u

♂,

♂,

okrężnicy u

okrężnicy u

♀

♀

Częstość występowania raka j.

Częstość występowania raka j.

grubego w zależności od lokalizacji i

grubego w zależności od lokalizacji i

płci

płci

♂

♂

(%)

(%)

♀

♀

(%)

(%)

Odbytnica

Odbytnica

45

45

36

36

Esica

Esica

20

20

20

20

Kątnica

Kątnica

13

13

15

15

Wstępnica

Wstępnica

10

10

12

12

Poprzecznica

Poprzecznica

5

5

6

6

Zstępnica

Zstępnica

4

4

5

5

Zagięcie w i ś

Zagięcie w i ś

5

5

5

5

Czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka



Polipowatość rodzinna (FAP)

Polipowatość rodzinna (FAP)



Przebyty rak j. grubego (guzy

Przebyty rak j. grubego (guzy

metachroniczne)

metachroniczne)



CU (wzrost ryzyka 20x), ch.L-C (5x)

CU (wzrost ryzyka 20x), ch.L-C (5x)



Polipy gruczolakowate w wywiadzie

Polipy gruczolakowate w wywiadzie



Ureterosigmoidostomia:

Ureterosigmoidostomia:



Wywiad rodzinny,

Wywiad rodzinny,



HNPCC, zespoły Gardnera, Turcota, P-J,

HNPCC, zespoły Gardnera, Turcota, P-J,

Torrego i Muira,

Torrego i Muira,



Rasa biała, piwo, dieta bogatotłuszczowa,

Rasa biała, piwo, dieta bogatotłuszczowa,



Przebycie cholecyst, kamica ż, rtgterapia

Przebycie cholecyst, kamica ż, rtgterapia



Przebyty rak trzonu macicy, jajnika lub sutka

Przebyty rak trzonu macicy, jajnika lub sutka

Etiologia

Etiologia



W 98% przypadków – gruczolakorak

W 98% przypadków – gruczolakorak



Praktycznie zawsze powstaje z polipa

Praktycznie zawsze powstaje z polipa

gruczolakowego

gruczolakowego



Polipy wysokiego ryzyka transformacji

Polipy wysokiego ryzyka transformacji

nowotworowej :

nowotworowej :

ø>

ø>

2cm, kosmkowe

2cm, kosmkowe

(40%),

(40%),

przysadziste

przysadziste



Zespół Lyncha (dziedziczny, niepolipowaty

Zespół Lyncha (dziedziczny, niepolipowaty

rak jelita grubego)

rak jelita grubego)

- rak okrężnicy u 3 krewnych 1 st. w 2 lub

- rak okrężnicy u 3 krewnych 1 st. w 2 lub

więcej pokoleniach (1 os. zdiagnozowana <

więcej pokoleniach (1 os. zdiagnozowana <

50 rż.)

50 rż.)

- zwiększone ryzyko raka jajnika lub macicy

- zwiększone ryzyko raka jajnika lub macicy

Objawy

Objawy



Zmiana rytmu wypróżnień

Zmiana rytmu wypróżnień



Męczliwość, osłabienie, spadek wagi

Męczliwość, osłabienie, spadek wagi



Objawy podniedrożnościowe, ileus

Objawy podniedrożnościowe, ileus



Rak prawej okrężnicy:

Rak prawej okrężnicy:

Dyskomfort po posiłkach

Dyskomfort po posiłkach

Objawy niedokrwistości z niedoboru żelaza

Objawy niedokrwistości z niedoboru żelaza

Możliwość wyczuwania masy guza

Możliwość wyczuwania masy guza



Rak lewej połowy jelita grubego

Rak lewej połowy jelita grubego

Zaparcia i biegunki na zmianę

Zaparcia i biegunki na zmianę

Większe ryzyko niedrożności

Większe ryzyko niedrożności

Świeża krew w stolcu

Świeża krew w stolcu

Czasami można wyczuć guz

Czasami można wyczuć guz

W odbytnicy można guz

W odbytnicy można guz

wyczuć badaniem per

wyczuć badaniem per

rectum!!!!!

rectum!!!!!

Rozpoznanie

Rozpoznanie



Niedokrwistość z niedoboru Fe u

Niedokrwistość z niedoboru Fe u

♂

♂

w

w

starszym wieku uważa się za dowód

starszym wieku uważa się za dowód

występowania raka jelita

występowania raka jelita



Badanie przesiewowe

Badanie przesiewowe



Kolonoskopia z ew. biopsją

Kolonoskopia z ew. biopsją



Wlew kontrastowy j. grubego

Wlew kontrastowy j. grubego



KT nie jest bezwzględnie konieczne, może

KT nie jest bezwzględnie konieczne, może

pomóc w ocenie zmian

pomóc w ocenie zmian



CEA nie jest bad. przesiewowym, pomocne

CEA nie jest bad. przesiewowym, pomocne

w wykryciu nawrotu lub meta

w wykryciu nawrotu lub meta



Rtg płuc, usg, fosfataza alkaliczna –

Rtg płuc, usg, fosfataza alkaliczna –

pomocne w wykrywaniu meta

pomocne w wykrywaniu meta

Badania przesiewowe w kierunku raka

Badania przesiewowe w kierunku raka

jelita grubego

jelita grubego

Kto ?

Kto ?

Jakie badanie ?

Jakie badanie ?

Każdy dorosły

Każdy dorosły

niezależnie od płci

niezależnie od płci

powyżej 50 rż.

powyżej 50 rż.

Badanie kału na krew

Badanie kału na krew

utajoną, badanie per

utajoną, badanie per

rectum- co roku i ew

rectum- co roku i ew

sigmoidoskopia co 5 lat

sigmoidoskopia co 5 lat

Lub

Lub

Sigmoidoskopia co 5 lat

Sigmoidoskopia co 5 lat

Lub

Lub

Kolonoskopia co 10lat

Kolonoskopia co 10lat

Lub

Lub

Wlew kontrastowy j.g co 5

Wlew kontrastowy j.g co 5

lat

lat

Leczenie

Leczenie



Zapobieganie – wykrycie polipów we

Zapobieganie – wykrycie polipów we

wczesnych stadiach poprzez sigmo-

wczesnych stadiach poprzez sigmo-

lub kolonoskopię i ich usunięcie

lub kolonoskopię i ich usunięcie



Zabieg operacyjny – wyleczenie we

Zabieg operacyjny – wyleczenie we

wczesnych stadiach (A i B wg Dukesa)

wczesnych stadiach (A i B wg Dukesa)



Stadium C – zabieg + chemioterapia

Stadium C – zabieg + chemioterapia



Stadium D – paliatywny zabieg chir.

Stadium D – paliatywny zabieg chir.



Rak odbytnicy przed zabiegiem

Rak odbytnicy przed zabiegiem

radioterapia

radioterapia



Leczenie przerzutów

Leczenie przerzutów

Zabiegi chirurgiczne

Zabiegi chirurgiczne



Proktokolektomia

Proktokolektomia



Kolektomia

Kolektomia



Hemikolektomia prawostronna

Hemikolektomia prawostronna



Resekcja poprzecznicy

Resekcja poprzecznicy



Hemikolektomia lewostronna

Hemikolektomia lewostronna



Resekcja esicy

Resekcja esicy



Resekcja przednia odbytnicy

Resekcja przednia odbytnicy



Amputacja brzuszno-kroczowa

Amputacja brzuszno-kroczowa

odbytnicy

odbytnicy

Przednia niska resekcja

Przednia niska resekcja

odbytnicy

odbytnicy

Przednia niska resekcja

Przednia niska resekcja

odbytnicy

odbytnicy

Przednia niska resekcja

Przednia niska resekcja

odbytnicy-zespolenie

odbytnicy-zespolenie

odbytniczo-esicze

odbytniczo-esicze

Rokowanie

Rokowanie



Skala zaawansowania wg Dukesa

Skala zaawansowania wg Dukesa



A - rak ograniczony do śluzówki /

A - rak ograniczony do śluzówki /

podśluzówki; 5-letnie przeżycie: 85-95%

podśluzówki; 5-letnie przeżycie: 85-95%



B - zajmuje mięśniówkę (B1) i surowicówkę

B - zajmuje mięśniówkę (B1) i surowicówkę

(B2); 5-letnie przeżycie 60-80%

(B2); 5-letnie przeżycie 60-80%



C – zajęte regionalne węzły chłonne (C1 1-4,

C – zajęte regionalne węzły chłonne (C1 1-4,

C2 >5 węzłów); 5-letnie przeżycie 30-50%

C2 >5 węzłów); 5-letnie przeżycie 30-50%



D – przerzuty (najcz. do wątroby, potem do

D – przerzuty (najcz. do wątroby, potem do

płuc, mózgu, kości); 5-letnie przeżycie <5%

płuc, mózgu, kości); 5-letnie przeżycie <5%



Obserwacja po zabiegu: CEA co 3 mies.,

Obserwacja po zabiegu: CEA co 3 mies.,

kał na krew utajoną co 6 mies.,

kał na krew utajoną co 6 mies.,

kolonoskopia po roku

kolonoskopia po roku

Rokowanie c.d

Rokowanie c.d



Najważniejszym czynnikiem

Najważniejszym czynnikiem

rokowniczym w raku j. grubego jest:

rokowniczym w raku j. grubego jest:

1.

1.

Stopień zaawansowania

Stopień zaawansowania

nowotworu

nowotworu

2.

2.

………

………

..

..



I stopień zaawansowania (T1, T2, N0,

I stopień zaawansowania (T1, T2, N0,

M0) przeżycie 5-letnie70-90%

M0) przeżycie 5-letnie70-90%