BACK-UP

Ceremoniał zawodów

piłki siatkowej

od sezonu 2011/12

Opracowanie: Ryszard Dietrich, Jarosław Makowski, Michał
Zub
Konsultacja: Cezary Matusiak, Piotr Dudek, Andrzej
Lemek
Aktualizacja: Piotr Dudek, Ryszard Dietrich

KOMISJA SZKOLENIA

Wydziału Sędziowskiego PZPS

strona 2

27.05.21,

Agenda

 Obowiązki:

– przed spotkaniem

– w czasie spotkania

– po spotkaniu

strona 3

27.05.21,

>60 minut

Przed spotkaniem

Opis

Czynności sędziów

Zespoły

Wejście na

obiekt



Sędziowie mają obowiązek

przybycie na obiekt co najmniej

jedną godzinę przed

rozpoczęciem zawodów

(obowiązuje strój wizytowy)



Po przywitaniu, udają się na salę

(najlepiej w obecności

przedstawiciela gospodarza)

celem sprawdzenia

przygotowania obiektu do

rozegrania zawodów



W razie zastrzeżeń, odnośnie

wyposażenia hali, zgłaszają je

gospodarzowi

strona 4

27.05.21,

60 minut – Strefa zawodów

strona 5

27.05.21,

60 minut – Pole gry

strona 6

27.05.21,

60 minut - sprawdzany sprzęt techniczny



siatka do gry (zgodna z przepisami)



siatka zapasowa



zabezpieczenie słupków



antenki



zapasowe antenki



stoisko sędziego



sygnalizatory



chorągiewki dla sędziów liniowych



tabliczki do zmian zawodników (z nr 1 –
18)



miara do mierzenia wysokości siatki



elektroniczna tablica wyników



ręczna tablica wyników



Termometr, pompka



manometr



kamizelka dla ponownie wyzn. Libero



piłki do gry i rozgrzewki, zgodnie z Komunikatem
Organizacyjnym PZPS



stanowisko dla 5-ciu piłek meczowych



pole rozgrzewki



pole kar + 2 krzesła (dla każdego zespołu)



stolik dla sekretarza i sędziego głównego



sygnalizator / dzwonek na stoliku sekretarza



krzesła dla trenera i asystenta trenera



ławki dla zawodników (dla 8 osób) bądź 8 krzeseł



2 kosze na gumowych kółkach



oświetlenie hali



parkiet do gry (rodzaj wykładziny, kolory pola gry
i linii)



wolna strefa wokół boiska



6 mopów do wycierania podłogi (1m szerokie)



8 małych chłonnych ściereczek (40x40 cm lub
40x80 cm)

strona 7

27.05.21,

> 45 minut

Opis

Czynności sędziów

Zespoły

Weryfikacja

składów



Weryfikacji i dopuszczenia zespołów

do gry dokonuje Sędzia Główny.

Jeżeli go nie ma w obsadzie to SI, w

zawodach Plus Ligi i Plus Ligi Kobiet

czyni to Delegat Techniczny zawodów

(Komisarz)



Sędzia główny (SI), Delegat

Techniczny powinni zadbać aby do

tego czasu przedstawiciele zespołów

dostarczyli składy zespołów



Weryfikując sprawdza wymagane dla
danych rozgrywek dokumenty



Datuje i podpisuje listy ze składem
meczowym



Przekazuje sekretarzowi celem
wpisania do protokołu

Przed spotkaniem

strona 8

27.05.21,

Wymagane dokumenty

ROZGRYWKI LIGOWE I ORAZ II LIGI

 Formularz F02 (imienny wykaz zawodników) potwierdzony przez WZPS oraz PZPS

 Licencja zawodnicza lub Certyfikat PZPS (zawodnicy SMS grają na podstawie

Certyfikatu SMS)

 Potwierdzenie ważności licencji (pieczątka na bieżący sezon)

 Ważne indywidualne badania lekarskie poświadczone przez lekarza

uprawnionego do orzecznictwa sportowego, ważne maksymalnie 6 miesięcy

 Lista z 10-cio osobowym trzonem drużyny grającym w wyższej lidze,

przedstawiana podczas zawodów niższej ligi



WAŻNOŚĆ BADAŃ LEKARSKICH

WAŻNOŚĆ BADAŃ LEKARSKICH

 Badania lekarskie ważne są 6 miesięcy chyba, że lekarz określi krótszy okres ważności.

Okres ważności liczony jest od dnia wydania orzeczenia (Np. orzeczenie wydane 1
lutego są ważne do dnia 31 lipca)

strona 9

27.05.21,

Wymagane dokumenty – c.d.

ROZGRYWKI MŁODZIEŻOWE

 Formularz F02 (imienny wykaz zawodników) potwierdzony przez WZPS

 Licencja zawodnicza lub Certyfikat PZPS

 Potwierdzenie ważności licencji (pieczątka na bieżący sezon)

 Ważne indywidualne badania lekarskie poświadczone przez lekarza uprawnionego

do orzecznictwa sportowego, ważne maksymalnie 6 miesięcy

 Dokument tożsamości stwierdzający datę urodzenia

DODATKOWE OBOWIĄZKI SĘDZIEGO Głównego PODCZAS ROZGRYWEK

DODATKOWE OBOWIĄZKI SĘDZIEGO Głównego PODCZAS ROZGRYWEK

MŁODZIEŻOWYCH

MŁODZIEŻOWYCH

 SĘDZIA GŁÓWNY TURNIEJU ZOBOWIĄZANY JEST DO WYPEŁNIENIA DRUKÓW

RAPORTOWYCH ZGODNIE Z WYTYCZNYMI MINISTERSTAWA SPORTU ORAZ
PRZESŁANIA ICH NIEZWŁOCZNIE PO TURNIEJU DO BIURA PZPS (poczta, mail, fax).

 Załącznik nr.1 do Ceremoniału zawodów.

strona
10

27.05.21,

Wymagane dokumenty – c.d.

PUCHAR POLSKI

 Formularz F02 (imienny wykaz zawodników) potwierdzony przez WZPS

(w

przypadku klubów wojewódzkich)

oraz PZPS

(w przypadku klubów szczebla centralnego).

W

przypadku klubów PL oraz PLK - Lista uprawnień.

 Licencja zawodnicza lub Certyfikat PZPS

 Ważne indywidualne badania lekarskie poświadczone przez lekarza

uprawnionego do orzecznictwa sportowego, ważne maksymalnie 6 miesięcy

strona
11

27.05.21,

> 30 minut

Opis

Czynności sędziów

Zespoły

Wejście na

salę



Sędziowie mają obowiązek

stawić się

na boisku najpóźniej 30 minut

przed rozpoczęciem spotkania



Sędziowie muszą tak

skoordynować wzajemne

obowiązki aby zawsze co

najmniej jeden z nich miał

kontrolę nad rozgrzewającymi

się zawodnikami



Sędzia I powinien sprawdzić

przed rozpoczęciem rozgrzewki,

czy opieka medyczna jest na sali

(ma obowiązek przebywać na

sali 30 minut przed zawodami

oraz 15 minut po zawodach)

Rozgrzewka
bez piłek

Przed spotkaniem

strona
12

27.05.21,

> 17 minut

Przed spotkaniem

Opis

Czynności sędziów

Zespoły

Na sali



Nadzorują rozgrzewkę (w sposób

ciągły - co najmniej jeden z nich

musi mieć w danym momencie

kontrolę nad rozgrzewką)



Sędziowie nie prowadzą

rozgrzewki zespołów

Rozgrzewka z
piłkami

strona
13

27.05.21,

17 minut – mierzenie siatki

 Sędzia I daje sygnał gwizdkiem przed pomiarem siatki. Po sygnale

należy nakazać zespołom opuszczenie strefy ataku (do czasu sygnału
na rozgrzewkę na siatce) i założenie strojów meczowych. Zawodnicy
zmieniają koszulki poza polem gry.

 Sędzia II w asyście Sędziego I sprawdza wysokość (dokonując

pierwszego pomiaru na środku boiska) i naciągnięcie siatki oraz
umieszczenie antenek i taśm bocznych. Pomiaru siatki dokonuje się
po stronie zespołu A.

Przed spotkaniem

2

1

-

-

Stolik

Sekretarza

Ławka

Ławka

L

L

strona
14

27.05.21,

17 minut - Mierzenie siatki

strona
15

27.05.21,

16 minut – losowanie

 Po sprawdzeniu siatki sędziowie podchodzą w pobliże stolika

sekretarza zawodów

 Sędzia I gwiżdżąc i podnosząc monetę do góry zaprasza

kapitanów do losowania

Przed spotkaniem

strona
16

27.05.21,

16 minut – losowanie, c.d.

 Kapitanowie obu drużyn podchodzą do komisji sędziowskiej w

pobliże stolika sekretarza. Kapitanowie muszą być w strojach
meczowych.

 Sędzia I dokonuje losowania w obecności kapitanów,

Sędziego II oraz sędziów liniowych. Podrzucona moneta
powinna upaść na parkiet.

Przed spotkaniem

2

1

-

-

Stolik

Sekretarza

Ławka

Ławka

C

C

L

L

strona
17

27.05.21,

16 minut – losowanie

Przed spotkaniem

strona
18

27.05.21,

Stolik

Sekretarza

Podpisanie protokołu

 Po losowaniu sędziowie ustawiają się obok stolika sekretarza

 Kapitanowie i trenerzy podpisują protokół (zaleca się, by

podczas podpisywania protokołu przez kapitanów i trenerów
sekretarz wstał)

Przed spotkaniem

2

1

-

-

Ławka

Ławka

C

C

L

L

strona
19

27.05.21,

15 minut – oficjalna rozgrzewka na siatce

 Sędzia I po losowaniu oraz po

podpisaniu protokołu zawodów
przez kapitanów obu zespołów,
gwiżdże i daje sygnał na
rozpoczęcie oficjalnej
rozgrzewki na siatce

 Jeżeli w wyniku losowania

konieczna jest zmiana stron
boiska to należy natychmiast
zarządzić jej wykonanie
(gwizdek i sygnalizacja nr 3 ), a
następnie po podpisaniu
protokołu zawodów przez
kapitanów obu zespołów dać
sygnał na oficjalną rozgrzewkę
na siatce

Przed spotkaniem

strona
20

27.05.21,

Poinformowanie sekretarza o wyniku losowania

 Po losowaniu Sędzia I informuje sekretarza o wyniku losowania

Przed spotkaniem

strona
21

27.05.21,

> 15 minut

Opis

Czynności sędziów

Zespoły

Kontrola

wyposażenia i

instruktaż



Sprawdzają piłki, tabliczki z
numerami
i niezbędne wyposażenie
(protokół, sygnalizację
dźwiękową, ubiory, itp.)



Udzielają niezbędnych instrukcji
sekretarzowi, liniowym,
podawaczom
i wycierającym podłogę



Sędzia I podczas instruktażu dla
sędziów liniowych stoi przed
stolikiem sekretarza zawodów
przodem do siatki mając przed
sobą sędziów liniowych

Rozgrzewka

na siatce

Przed spotkaniem

strona
22

27.05.21,

> 15 minut

Opis

Czynności sędziów

Zespoły

Kontrola

wyposażenia i

instruktaż



Sprawdzają finalnie czy nie
nastąpiły uchybienia w zakresie
wyposażenia dodatkowego



Sprawdzają czy w obszarze
kontrolowanym przez sędziów
znajdują się uprawnieni
członkowie obu zespołów

Rozgrzewka

na siatce

Przed spotkaniem

strona
23

27.05.21,

12 minut

Przed spotkaniem

Opis

Czynności sędziów

Zespoły

Kartki

z

ustawieniem

początkowy

m



Sędzia II zbiera kartki z
ustawieniem od obu trenerów



Sędzia II sprawdza, czy kartki są
wypełnione prawidłowo i
czytelnie:

•

Czy dotyczy seta który ma być rozgrywany

•

Czy wpisana jest nazwa zespołu

•

Czy jest podpis pierwszego trenera

•

Czy wpisane numery nie powtarzają się

•

Jeżeli wymagane są 2 lub więcej kartek, czy
na wszystkich egzemplarzach danego
zespołu są te same zapisy. Oryginał dla
sekretarza, kopia dla Delegata Technicznego
(Komisarza) lub Sędziego Głównego. Kartki
od obu zespołów przekazuje się
jednocześnie.

Rozgrzewka

na siatce

Obaj trenerzy

dostarczają

Sędziemu II lub

sekretarzowi

kartki z

ustawieniem

początkowym

pierwszego seta

strona
24

27.05.21,

Przed spotkaniem

Opis

Czynności sędziów

Zespoły

Kartki

z

ustawieniem

początkowy

m



Jeżeli kartki z ustawieniem
początkowym pierwszego seta
zostaną przekazane przez
trenerów bezpośrednio
sekretarzowi, zobowiązany jest on
obligatoryjnie poinformować o tym
fakcie Sędziego II



Sekretarz dokonuje wpisu do
protokołu zgodnie z ustawieniem
podanym na kartkach. Po
zakończeniu wpisu do protokołu
zasłania zapis i odwraca kartki,
lub przekazuje je SII

Rozgrzewka

na siatce

Obaj trenerzy

dostarczają

Sędziemu II lub

sekretarzowi

kartki z

ustawieniem

początkowym

pierwszego seta

12 minut

strona
25

27.05.21,

7 minut

 Sędzia I informuje trenerów, że do końca rozgrzewki

pozostały 2 minuty

Przed spotkaniem

2

1

-

-

Stolik

Sekretarza

Ławka

Ławka

C

C

L

L

strona
26

27.05.21,

6 minut

 Sędziowie S I i S II przywołują wycierających z mopami w

okolice stolika sekretarza

Przed spotkaniem

2

1

-

-

Stolik

Sekretarza

Ławka

Ławka

C

C

L

L

Wycierający zajmują

miejsce przy stoliku

sekretarza

oczekując na

zakończenie

rozgrzewki

Wycierający zajmują

miejsce przy stoliku

sekretarza

oczekując na

zakończenie

rozgrzewki

strona
27

27.05.21,

5 minut – zakończenie rozgrzewki

 Sędzia I daje znak gwizdkiem na zakończenie rozgrzewki.

 Zawodnicy wracają do swoich ławek.

Przed spotkaniem

2

1

-

-

Stolik

Sekretarza

Ławka

Ławka

C

C

L

L

strona
28

27.05.21,

5 minut – zakończenie rozgrzewki, c.d.

 Wycierający – zaraz po gwizdku Sędziego I wchodzą na boisko
 Obaj sędziowie proszą Delegata Technicznego (Komisarza) i

Sędziego Głównego o zgodę na rozpoczęcie spotkania.

Przed spotkaniem

2

1

Stolik

Sekretarza

Ławka

Ławka

C

C

-

-

L

L

strona
29

27.05.21,

4 minuty – zapowiedź spotkania

 Sędziowie i zawodnicy ustawiają się wzdłuż linii bocznej

 Sędzia I daje znak gwizdkiem do wejścia na boisko.

Przed spotkaniem

1

2

Stolik

Sekretarza

Ławka

Ławka

C

C

-

-

Sędzia I po stronie

zespołu A

Sędziowie i zespoły

wychodzą na środek boiska

i ustawiają się po obu

stronach siatki prostopadle

do niej (zespoły od linii

ataku) twarzą do stolika

sekretarza

L

L

Libero zajmuje miejsce

za kapitanem, jeżeli w

zespole jest dwóch

zawodników Libero to

drugi Libero zajmuje

miejsce jako ostatni w

swoim zespole

Sędziowie Liniowi

stają po dwóch

stronach stolika

sekretarza

strona
30

27.05.21,

4 minuty – zapowiedź spotkania, c.d.

 Spiker zapowiada spotkanie oraz przedstawia zespoły i

kapitanów

 Sędzia I daje znak gwizdkiem na powitanie zespołów przy

siatce

Przed spotkaniem

1

2

Stolik

Sekretarza

Ławka

Ławka

C

C

-

-

L

L

strona
31

27.05.21,

4 minuty – zapowiedź spotkania, c.d.

 Sędziowie podchodzą do stanowiska Sędziego I

 Zespoły witają się przy siatce i wracają do swoich ławek,

a sędziowie podchodzą do stolika sekretarza

Przed spotkaniem

1

2

Stolik

Sekretarza

Ławka

Ławka

C

C

-

-

L

L

-

-

-

-

strona
32

27.05.21,

4 minuty – zapowiedź spotkania, c.d.

 Pierwsza szóstka oraz Libero muszą siedzieć na ławce

zespołu

 Zawodnicy rezerwowi mogą przejść do swojego pola

rozgrzewki lub stać w pobliżu ławki dla zawodników
rezerwowych

Przed spotkaniem

1 2

Stolik

Sekretarza

Ławka

Ławka

C

C

L

L

-

-

strona
33

27.05.21,

 Obaj sędziowie wraz z liniowymi wchodzą na środek boiska w

pobliżu siatki (ustawiają się twarzą do sekretarza), zaleca się
obrót sędziów w kierunku siatki

 Spiker prezentuje sędziów, po czym udają się oni na swoje

stanowiska

2:30 minuty – prezentacja sędziów, c.d.

Przed spotkaniem

1

2

Stolik

Sekretarza

Ławka

Ławka

C

C

L

L

-

-

Sędziowie liniowi

biorą chorągiewki

strona
34

27.05.21,

2:30 minuty – prezentacja pierwszych szóstek,

zawodników libero i trenerów

 Spiker prezentuje zawodników (wybiegają kolejno) i trenerów

(prezentacja rozpoczyna się od zespołu gości)

Przed spotkaniem

1

2

Stolik

Sekretarza

Ławka

Ławka

C

C

L

L

-

-

strona
35

27.05.21,

Po prezentacji

 S II przekazuje dwie piłki meczowe do podających

2

i

4

, a

trzecia pozostaje na stanowisku dla piłek

 S II sprawdza ustawienie zawodników na boisku

 S II upewnia się czy sekretarz jest gotowy

 S II podaje piłkę zawodnikowi, który będzie zagrywał

pierwszy

Przed spotkaniem

strona
36

27.05.21,

0:00 – początek spotkania

 S II podnosząc ręce do góry, daje znak S I, że zespoły są

gotowe do rozpoczęcia spotkania

Przed spotkaniem

strona
37

27.05.21,

0:00 – początek spotkania

 Jeżeli na boisku nie ma kapitana zespołu, SI wskazuje ręką

grającego kapitana a ten potwierdza przyjęcie funkcji przez
podniesienie ręki

 SI zezwala na wykonanie zagrywki

Przed spotkaniem

strona
38

27.05.21,

Agenda

 Obowiązki:

– w czasie spotkania

strona
39

27.05.21,

Przerwy na odpoczynek i przerwy techniczne

 Zawodnicy grający muszą zejść z boiska w wolną strefę, w

pobliże swoich ławek dla zawodników rezerwowych.
Zawodnicy rezerwowi mogą rozgrzewać się bez piłek w
wolnej strefie za boiskiem

W czasie spotkania

2

1

-

-

Stolik

Sekretarza

Ławka

Ławka

C

C

strona
40

27.05.21,

Koniec seta/spotkania

W czasie spotkania

strona
41

27.05.21,

Koniec seta (przerwa 3 minuty)

 Sześciu zawodników ustawia się na linii końcowej

 Na znak Sędziego I (gwizdek i sygnał) zespoły zmieniają

strony boiska – poza słupkiem udają się bezpośrednio do
swoich ławek

W czasie spotkania

1

2

Ławka

Ławka

C

C

L

L

Stolik

Sekretarza

strona
42

27.05.21,

Koniec seta (przerwa 3 minuty) – c.d.

 Sędziowie liniowi udają się poza wolną strefę najbliżej od

swojego stanowiska

W czasie spotkania

1

2

Ławka

Ławka

C

C

L

L

Stolik

Sekretarza

L

L

strona
43

27.05.21,

Koniec seta (przerwa 3 minuty) – c.d.

 Sekretarz odmierza czas po każdym secie i po upływie 2,5

minuty informuje o tym fakcie Sędziego II

 0:30 SII gwiżdże i zawodnicy wchodzą na boisko – Sędzia II

sprawdza ustawienie

W czasie spotkania

1

2

Ławka

Ławka

C

C

L

L

Stolik

Sekretarza

-

strona
44

27.05.21,

Po zakończeniu seta 4.

 Sześciu zawodników ustawia się na linii końcowej

 Na znak Sędziego I zespoły kierują się bezpośrednio do

swoich ławek

W czasie spotkania

1

2

Ławka

Ławka

C

C

L

L

Stolik

Sekretarza

L

L

strona
45

27.05.21,

Przed 5. setem

 SII dopilnowuje aby jedna z piłek meczowych znalazła się na

stojaku do piłek

 Sędziowie (SI i SII) i kapitanowie udają się w pobliże stolika

celem losowania

W czasie spotkania

2

Ławka

Ławka

C

C

Stolik

Sekretarza

-

-

L

L

1

strona
46

27.05.21,

Przed 5. setem – c.d.

 SII zbiera kartki z ustawieniem począwszy od zespołu wygranego i

przekazuje komisarzowi i sekretarzowi

 SII Sprawdza czy tabliczki do zmian są na swoim miejscu prawidłowo

ułożone

 0:30 SII gwiżdże i zawodnicy wchodzą na boisko – Sędzia II sprawdza

ustawienie, po czym podaje piłkę zagrywającemu

W czasie spotkania

2

Ławka

Ławka

C

C

Stolik

Sekretarza

-

-

L

L

1

strona
47

27.05.21,

Agenda

 Obowiązki:

– po spotkaniu

strona
48

27.05.21,

Zakończenie

 Po zakończeniu spotkania zawodnicy ustawiają się na linii

końcowej, a Sędziowie stają na linii bocznej, w pobliżu
stanowiska Sędziego I

 Na sygnał Sędziego I zespoły dziękują sobie przy siatce

(kapitanowie także sędziom)

Po spotkaniu

1

2

Ławka

Ławka

C

C

L

L

Stolik

Sekretarza

-

-

-

strona
49

27.05.21,

Zakończenie

 Zawodnicy opuszczają boisko i kierują się do swoich ławek
 Sekretarz wpisuje wynik, zwycięzcę i podpisuje protokół
 Sędziowie podchodzą do stolika aby zakończyć czynności

administracyjne

 Kapitanowie podpisują protokół

Po spotkaniu

1

2

Ławka

Ławka

C

C

L

L

Stolik

Sekretarza

-

-

strona
50

27.05.21,

Po meczu

 Sekretarz wypełnia protokół do końca, a następnie pod

kierownictwem S I dokonuje niezbędnych adnotacji w rubryce
”Uwagi”.

 Sędziowie liniowi podpisują protokół

 Sędzia II sprawdza i podpisuje protokół

 Sędzia I sprawdza protokół, a następnie go podpisuje

 Sędzia Główny dokonuje sprawdzenia protokołu,

wystawia oceny

 Oceniani sędziowie S I i S II podpisują arkusz kwalifikacyjny

 Sędzia Główny omawia mecz

Po spotkaniu