CHOROBY JELIT
CHOROBY JELIT
CIENKICH I
CIENKICH I
GRUBYCH
GRUBYCH
CHOROBY
CHOROBY
OTRZEWNEJ
OTRZEWNEJ
BIEGUNKA (diarrhea)
BIEGUNKA (diarrhea)
Biegunka jest stanem chorobowym,
Biegunka jest stanem chorobowym,
charakteryzującym się zwiększoną
charakteryzującym się zwiększoną
częstotliwością oddawania półpłynnych lub
częstotliwością oddawania półpłynnych lub
płynnych stolców.
płynnych stolców.
Ze względu na charakter biegunki dzieli się na:
Ze względu na charakter biegunki dzieli się na:
Biegunkę
Biegunkę
osmotyczną
osmotyczną
, występującą przy
, występującą przy
zaburzeniach we wchłanianiu
zaburzeniach we wchłanianiu
Biegunkę
Biegunkę
sekrecyjną
sekrecyjną
, gdy dochodzi do
, gdy dochodzi do
nadmiernego wydzielania w jelitach
nadmiernego wydzielania w jelitach
Biegunkę
Biegunkę
wysiękową
wysiękową
, obecną przy zaburzeniach
, obecną przy zaburzeniach
przepuszczalności błony śluzowej jelit
przepuszczalności błony śluzowej jelit
Biegunkę
Biegunkę
prostą
prostą
, występującą w zaburzeniach
, występującą w zaburzeniach
motoryki jelit.
motoryki jelit.
Biegunki
Biegunki
mogą wywodzić się z jelita cienkiego,
mogą wywodzić się z jelita cienkiego,
charakteryzują się wtedy zwiększoną
charakteryzują się wtedy zwiększoną
objętością pojedynczych wypróżnień treści
objętością pojedynczych wypróżnień treści
o charakterze wodnistym lub papkowatym,
o charakterze wodnistym lub papkowatym,
koloru jasnego, niekiedy pienistych.
koloru jasnego, niekiedy pienistych.
Biegunki z jelita grubego mają zmniejszoną
Biegunki z jelita grubego mają zmniejszoną
objętość kosztem zwiększonej
objętość kosztem zwiększonej
częstotliwości wypróżnień. Kał o
częstotliwości wypróżnień. Kał o
konsystencji papkowato galaretowatej
konsystencji papkowato galaretowatej
zawiera niekiedy niewielką ilość krwisto
zawiera niekiedy niewielką ilość krwisto
podbarwionego śluzu a w rzadkich
podbarwionego śluzu a w rzadkich
przypadkach świeżą krew.
przypadkach świeżą krew.
PRZYCZYNY BIEGUNEK
PRZYCZYNY BIEGUNEK
Przyczyny ostrej biegunki:
Przyczyny ostrej biegunki:
Pokarm
Pokarm
nietolerancja
nietolerancja
alergia
alergia
dieta złej jakości
dieta złej jakości
Karma zatruta toksynami bakteryjnymi
Karma zatruta toksynami bakteryjnymi
Pasożyty
Pasożyty
tęgoryjce
tęgoryjce
glisty
glisty
włosogłówki
włosogłówki
lamblie
lamblie
PRZYCZYNY BIEGUNEK c.d.
PRZYCZYNY BIEGUNEK c.d.
Przyczyny ostrej biegunki:
Przyczyny ostrej biegunki:
Infekcje
Infekcje
bakterie
bakterie
wirusy
wirusy
Różne
Różne
zatrucia
zatrucia
zjadanie śmieci (odpadków)
zjadanie śmieci (odpadków)
środki chemiczne
środki chemiczne
metale ciężkie
metale ciężkie
leki (naparstnica)
leki (naparstnica)
zapalenie ostre trzustki
zapalenie ostre trzustki
krwotoczne zapalenie jelit i żołądka
krwotoczne zapalenie jelit i żołądka
PRZYCZYNY BIEGUNEK c.d.
PRZYCZYNY BIEGUNEK c.d.
Przyczyny przewlekłej biegunki j.
Przyczyny przewlekłej biegunki j.
cienkich:
cienkich:
Pasożyty
Pasożyty
lamblie
lamblie
tęgoryjce
tęgoryjce
glisty
glisty
Choroby złego trawienia
Choroby złego trawienia
zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki
zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki
niedobór laktozy
niedobór laktozy
PRZYCZYNY BIEGUNEK c.d.
PRZYCZYNY BIEGUNEK c.d.
Przyczyny przewlekłej biegunki j. cienkich:
Przyczyny przewlekłej biegunki j. cienkich:
Choroby złego wchłaniania
Choroby złego wchłaniania
Nietolerancja pokarmowa
Nietolerancja pokarmowa
Alergia pokarmowa
Alergia pokarmowa
Choroby zapalne jelit (limfocytarno-plazmocytowe zap. jelit,
Choroby zapalne jelit (limfocytarno-plazmocytowe zap. jelit,
eozynofilowe, ziarniniakowa zap. jelit)
eozynofilowe, ziarniniakowa zap. jelit)
Nowotwory (chłoniakomięsak)
Nowotwory (chłoniakomięsak)
Infekcje
Infekcje
Atrofia kosmków( idiopatyczna, gastrionoma, atrofia reagująca
Atrofia kosmków( idiopatyczna, gastrionoma, atrofia reagująca
na gluten)
na gluten)
Enteropatie z utratą białek
Enteropatie z utratą białek
Rozszerzenie jelitowych naczyń chłonnych lub inne zaburzenia
Rozszerzenie jelitowych naczyń chłonnych lub inne zaburzenia
limfatyczne u psów
limfatyczne u psów
Owrzodzenie błony śluzowej
Owrzodzenie błony śluzowej
Hipertyreoidoza kotów
Hipertyreoidoza kotów
PRZYCZYNY BIEGUNEK c.d.
PRZYCZYNY BIEGUNEK c.d.
Przyczyny przewlekłej biegunki j. grubych:
Przyczyny przewlekłej biegunki j. grubych:
Dieta
Dieta
nietolerancja
nietolerancja
Alergia
Alergia
Infekcje
Infekcje
salmonelloza
salmonelloza
kampylobakterioza
kampylobakterioza
Clostridium
Clostridium
histoplazmoza – rzadko
histoplazmoza – rzadko
Yerisinia – rzadko
Yerisinia – rzadko
protektoza - rzadko
protektoza - rzadko
PRZYCZYNY BIEGUNEK
PRZYCZYNY BIEGUNEK
c.d.
c.d.
Przyczyny przewlekłej biegunki j. grubych:
Przyczyny przewlekłej biegunki j. grubych:
Pasożyty
Pasożyty
włosogłówki
włosogłówki
lamblie
lamblie
ameby -rzadko
ameby -rzadko
Choroby zapalne jelit
Choroby zapalne jelit
eozynofilowe zap. jelit
eozynofilowe zap. jelit
limfocytarno-plazmocytowe
limfocytarno-plazmocytowe
ziarniniakowe
ziarniniakowe
histocytarne
histocytarne
(gł. Boksery)
(gł. Boksery)
wrzodziejące zap. okrężnicy
wrzodziejące zap. okrężnicy
Nowotwory
Nowotwory
Chłoniakomięsak
Chłoniakomięsak
(lymfosarcoma)
(lymfosarcoma)
Gruczolakorak
Gruczolakorak
okrężnicy
okrężnicy
(adenocarcinoma)
(adenocarcinoma)
Różne
Różne
wgłobienie jelit
wgłobienie jelit
RÓŻNICOWANIE BIEGUNEK POCHODZĄCYCH
RÓŻNICOWANIE BIEGUNEK POCHODZĄCYCH
Z JELIT CIENKICH I GRUBYCH
Z JELIT CIENKICH I GRUBYCH
Obraz kliniczny
Obraz kliniczny
Jelita cienkie
Jelita cienkie
Jelita grube
Jelita grube
1.
1.
Kał
Kał
- objętość
- objętość
wzrasta > 3 razy
wzrasta > 3 razy
wzrasta > 3 razy
wzrasta > 3 razy
- śluz
- śluz
rzadko
rzadko
stale
stale
- krew
- krew
gdy jest obecna –
gdy jest obecna –
skrzepła, ciemna
skrzepła, ciemna
czerwona, świeża
czerwona, świeża
2. Tłuszcz lub
2. Tłuszcz lub
nie
nie
strawiony
strawiony
pokarm
pokarm
może być obecny
może być obecny
nieobecny
nieobecny
3. Defekacja
3. Defekacja
- nagłe parcie
- nagłe parcie
nieobecne
nieobecne
zwykle obecne
zwykle obecne
- bolesność
- bolesność
nieobecna
nieobecna
często obecna
często obecna
- częstość
- częstość
(normalnie
(normalnie
1-2x dziennie)
1-2x dziennie)
3 - 5x dziennie
3 - 5x dziennie
zwykle > 5 x dziennie
zwykle > 5 x dziennie
- trudne lub bolesne
- trudne lub bolesne
nie
nie
tak przy chorobach
tak przy chorobach
okrężnicy i prostnicy
okrężnicy i prostnicy
RÓŻNICOWANIE BIEGUNEK POCHODZĄCYCH
RÓŻNICOWANIE BIEGUNEK POCHODZĄCYCH
Z JELIT CIENKICH I GRUBYCH
Z JELIT CIENKICH I GRUBYCH
c.d.
c.d.
Obraz
Obraz
kliniczny
kliniczny
Jelita cienkie
Jelita cienkie
Jelita grube
Jelita grube
4. Zły stan
4. Zły stan
ogólny
ogólny
tak, chociaż nie zawsze
tak, chociaż nie zawsze
rzadko
rzadko
5. Wymioty
5. Wymioty
mogą być obecne,
mogą być obecne,
często związane z
często związane z
jedzeniem
jedzeniem
występują u ok. 30
występują u ok. 30
%
%
psów
psów
z colitis,
z colitis,
nie związane z jedzeniem
nie związane z jedzeniem
6. Wzdęcia
6. Wzdęcia
czasami
czasami
nieobecne
nieobecne
7. Fetor ex ore
7. Fetor ex ore
(przy
(przy
braku choroby
braku choroby
jamy ustnej)
jamy ustnej)
czasami
czasami
nieobecny
nieobecny
OCENA MIEJSCA POCHODZENIA
OCENA MIEJSCA POCHODZENIA
BIEGUNKI NA PODSTAWIE ANALIZY
BIEGUNKI NA PODSTAWIE ANALIZY
KAŁU
KAŁU
Kał o znacznej objętości, miękki, barwy
Kał o znacznej objętości, miękki, barwy
prawidłowej
prawidłowej
Jelita cienkie
Jelita cienkie
Kał miękki, różnej barwy: brązowy,
Kał miękki, różnej barwy: brązowy,
zielony, żółty
zielony, żółty
Jelita cienkie
Jelita cienkie
Wodnista biegunka o znacznej objętości
Wodnista biegunka o znacznej objętości
Jelita cienkie
Jelita cienkie
Wodnista biegunka, zwiększona objętość,
Wodnista biegunka, zwiększona objętość,
z obecnością krwi
z obecnością krwi
Jelita cienkie
Jelita cienkie
Kał biały, kredowy, zawierający
Kał biały, kredowy, zawierający
fragmenty karmy
fragmenty karmy
Niewydolność żółciowa
Niewydolność żółciowa
Kał biały, szarożółty, o zwiększonej
Kał biały, szarożółty, o zwiększonej
objętości, tłusty, miękki
objętości, tłusty, miękki
Niewydolność trzustki
Niewydolność trzustki
Kał czarny, smolisty
Kał czarny, smolisty
Wpochwienie j. grubych
Wpochwienie j. grubych
OCENA MIEJSCA POCHODZENIA
OCENA MIEJSCA POCHODZENIA
BIEGUNKI NA PODSTAWIE ANALIZY
BIEGUNKI NA PODSTAWIE ANALIZY
KAŁU
KAŁU
c.d.
c.d.
Defekacje o małej objętości, częste
Defekacje o małej objętości, częste
Jelita grube
Jelita grube
Mieszanina kału uformowanego, wody,
Mieszanina kału uformowanego, wody,
śluzu
śluzu
Jelita grube
Jelita grube
Kał wodnisty, zmieszany ze śluzem i
Kał wodnisty, zmieszany ze śluzem i
świeżą krwią
świeżą krwią
Jelita grube
Jelita grube
Strzępki, pasemka śluzu w kale
Strzępki, pasemka śluzu w kale
Niedrożność j. grubych
Niedrożność j. grubych
Ogólny schemat postępowania
Ogólny schemat postępowania
w leczeniu biegunek:
w leczeniu biegunek:
Utrzymanie prawidłowego
Utrzymanie prawidłowego
uwodnienia organizmu
uwodnienia organizmu
Utrzymanie równowagi kwasowo –
Utrzymanie równowagi kwasowo –
zasadowej i elektrolitowej
zasadowej i elektrolitowej
Objawowe leczenie zaburzeń
Objawowe leczenie zaburzeń
motoryki przewodu pokarmowego
motoryki przewodu pokarmowego
Leczenie osłonowe
Leczenie osłonowe
Postępowanie dietetyczne
Postępowanie dietetyczne
Zaparcia u psów i
Zaparcia u psów i
kotów.
kotów.
Przyczyny , objawy,
Przyczyny , objawy,
rozpoznanie, postępowanie
rozpoznanie, postępowanie
lekarskie.
lekarskie.
ZAPARCIE
ZAPARCIE
(constipatio, obstipatio)
(constipatio, obstipatio)
Zaparcie jest definiowane jako
Zaparcie jest definiowane jako
oddawanie twardego i suchego kału,
oddawanie twardego i suchego kału,
a także zwiększonego wysiłku przy
a także zwiększonego wysiłku przy
defekacji (szczególnie u starszych
defekacji (szczególnie u starszych
kotów a rzadziej u psów).
kotów a rzadziej u psów).
PRZYCZYNY ZAPARĆ
PRZYCZYNY ZAPARĆ
Czynniki pokarmowe
Czynniki pokarmowe
(kości, ciała obce, pilobezoary,
(kości, ciała obce, pilobezoary,
zatrucia roślinami doniczkowymi, suchy pokarm,
zatrucia roślinami doniczkowymi, suchy pokarm,
brak wody lub niemożność jej pobrania, porażenie
brak wody lub niemożność jej pobrania, porażenie
gardła)
gardła)
Czynniki środowiskowe (brak ruchu, stres, pobyt w
Czynniki środowiskowe (brak ruchu, stres, pobyt w
lecznicy, brak kuwety)
lecznicy, brak kuwety)
Schorzenia odbytu (zachyłek prostnicy, zwężenie
Schorzenia odbytu (zachyłek prostnicy, zwężenie
odbytu, guzy)
odbytu, guzy)
Przeszkody anatomiczne (złamanie miednicy,
Przeszkody anatomiczne (złamanie miednicy,
zwężenie kanału miednicy, nowotwór kości miednicy,
zwężenie kanału miednicy, nowotwór kości miednicy,
powiększenie prostaty)
powiększenie prostaty)
Zaburzenia neurologiczne i mięśniowe (choroby OUN,
Zaburzenia neurologiczne i mięśniowe (choroby OUN,
choroby kręgosłupa, zespół okrężnicy olbrzymiej)
choroby kręgosłupa, zespół okrężnicy olbrzymiej)
PRZYCZYNY ZAPARĆ
PRZYCZYNY ZAPARĆ
Zaburzenia metaboliczne i
Zaburzenia metaboliczne i
endokrynologiczne (hipokaliemia,
endokrynologiczne (hipokaliemia,
hiperkalcemia, ogólne osłabienie i
hiperkalcemia, ogólne osłabienie i
odwodnienie)
odwodnienie)
Przyczyny jatrogenne (leki
Przyczyny jatrogenne (leki
antycholinergiczne, przeciwhistaminowe,
antycholinergiczne, przeciwhistaminowe,
siarczan baru, leki moczopędne)
siarczan baru, leki moczopędne)
U szczeniąt i kociąt (nieprawidłowe żywienie
U szczeniąt i kociąt (nieprawidłowe żywienie
matki karmiącej)
matki karmiącej)
OBJAWY KLINICZNE ZAPARĆ
OBJAWY KLINICZNE ZAPARĆ
Zmniejszona częstość defekacji (czysta kuweta)
Zmniejszona częstość defekacji (czysta kuweta)
Niemożność oddania kału (bolesne napinanie
Niemożność oddania kału (bolesne napinanie
się do oddawania kału, kilkakrotne próby
się do oddawania kału, kilkakrotne próby
oddania kału zakończone niepowodzeniem)
oddania kału zakończone niepowodzeniem)
Wydalanie niewielkiej ilości płynnej treści ze
Wydalanie niewielkiej ilości płynnej treści ze
śluzem i krwią
śluzem i krwią
Ogólne otępienie, osłabienie, brak apetytu,
Ogólne otępienie, osłabienie, brak apetytu,
wymioty
wymioty
Czasami wynicowanie odbytu, odwodnienie
Czasami wynicowanie odbytu, odwodnienie
Wyraźna bolesność w jamie brzusznej
Wyraźna bolesność w jamie brzusznej
Przyjmowanie pozycji zgarbionej i przycupniętej
Przyjmowanie pozycji zgarbionej i przycupniętej
OBJAWY KLINICZNE ZAPARĆ
OBJAWY KLINICZNE ZAPARĆ
Ślinotok i wymioty po omacywaniu żołądka
Ślinotok i wymioty po omacywaniu żołądka
Przy głębokim omacywaniu twarda zbita treść
Przy głębokim omacywaniu twarda zbita treść
w jelitach
w jelitach
POSTĘPOWANIE TERAPEUTYCZNE W
POSTĘPOWANIE TERAPEUTYCZNE W
ZAPARCIACH
ZAPARCIACH
Usunięcie lub ograniczenie pierwotnej
Usunięcie lub ograniczenie pierwotnej
przyczyny
przyczyny
Nawodnienie pacjenta
Nawodnienie pacjenta
Mechaniczne usunięcie kału z prostnicy
Mechaniczne usunięcie kału z prostnicy
(pozwala ocenić stan prostaty ew. zachyłki
(pozwala ocenić stan prostaty ew. zachyłki
prostnicy)
prostnicy)
Lewatywa (30 – 40 ml ciepłego płynu, wodny
Lewatywa (30 – 40 ml ciepłego płynu, wodny
roztwór mydła, olej parafinowy)
roztwór mydła, olej parafinowy)
Czopki – glicerynowe, Bisacodyl 5 mg
Czopki – glicerynowe, Bisacodyl 5 mg
Leki pobudząjące motorykę jelit – Cisaprid 0,3-
Leki pobudząjące motorykę jelit – Cisaprid 0,3-
0,4 kg/mc 2-3 x dz., metoclopramid
0,4 kg/mc 2-3 x dz., metoclopramid
Leki zwiększające objętość mas kałowych –
Leki zwiększające objętość mas kałowych –
laktuloza 1 ml/kg mc 2 x dz
laktuloza 1 ml/kg mc 2 x dz
POSTĘPOWANIE TERAPEUTYCZNE W
POSTĘPOWANIE TERAPEUTYCZNE W
ZAPARCIACH
ZAPARCIACH
Środki powlekające – olej parafinowy
Środki powlekające – olej parafinowy
(Menthoparaffinol) 5 – 25 ml
(Menthoparaffinol) 5 – 25 ml
Leki roślinne – kora kruszyny, kłącze rzewienia
Leki roślinne – kora kruszyny, kłącze rzewienia
dłoniastego, liście senesu, sok z aloesu, owoce i
dłoniastego, liście senesu, sok z aloesu, owoce i
kora kaszłaku pospolitego
kora kaszłaku pospolitego
Przeciwwskazania dla leków przeczyszczających:
Przeciwwskazania dla leków przeczyszczających:
Niedrożność mechaniczna jelit (ileus)
Niedrożność mechaniczna jelit (ileus)
Porażenie perystaltyki jelit
Porażenie perystaltyki jelit
Stany zapalne jamy brzusznej (bóle w jamie
Stany zapalne jamy brzusznej (bóle w jamie
brzusznej)
brzusznej)
Ciąża i okres karmienia
Ciąża i okres karmienia
Ostre zapalenie jelit cienkich
Ostre zapalenie jelit cienkich
u psów i kotów.
u psów i kotów.
Przyczyny, objawy ,
Przyczyny, objawy ,
rozpoznanie i postępowanie
rozpoznanie i postępowanie
terapeutyczne.
terapeutyczne.
Ostre zapalenie jelit cienkich (1)
Ostre zapalenie jelit cienkich (1)
Etiologia:
Etiologia:
Wirusy (Parvovirus, Coronavirus, Rotavirus)
Wirusy (Parvovirus, Coronavirus, Rotavirus)
Bakterie (Cl.perfringens, E.coli, St.aureus,
Bakterie (Cl.perfringens, E.coli, St.aureus,
Yersinia enterocolitica, Salmonella sp.,
Yersinia enterocolitica, Salmonella sp.,
Shigiella sp., Campylobacter jejuni)
Shigiella sp., Campylobacter jejuni)
Pasożyty (glisty, kokcydie, tęgoryjce,
Pasożyty (glisty, kokcydie, tęgoryjce,
włosogłówki – szczególnie u szczeniąt )
włosogłówki – szczególnie u szczeniąt )
Alergia kontaktowa (jamnik,
Alergia kontaktowa (jamnik,
yorkshireterier)
yorkshireterier)
Ciała obce, bezoary, entero- i endotoksyny
Ciała obce, bezoary, entero- i endotoksyny
Leki (NSAIDs, antykoagulanty- trucizny )
Leki (NSAIDs, antykoagulanty- trucizny )
Pokarm (nietolerancja, nadwrażliwość,
Pokarm (nietolerancja, nadwrażliwość,
nagła zmiana, zmiana jakości)
nagła zmiana, zmiana jakości)
Zatrucia roślinami (szczególnie koty)
Zatrucia roślinami (szczególnie koty)
Ostre zapalenie jelit cienkich (2)
Ostre zapalenie jelit cienkich (2)
Objawy kliniczne
Objawy kliniczne
:
:
•
Biegunka typowa dla jelita cienkiego (częstość
Biegunka typowa dla jelita cienkiego (częstość
defekacji normalna lub zwiększona (2-3x),
defekacji normalna lub zwiększona (2-3x),
objętość stolca -zwiększona, w kale tłuszcz,
objętość stolca -zwiększona, w kale tłuszcz,
krew ciemna – strawiona, występuje zmiana
krew ciemna – strawiona, występuje zmiana
barwy kału na pomarańczową, żółtą, brązową
barwy kału na pomarańczową, żółtą, brązową
•
Biegunka typowa dla jelita cienkiego (brak
Biegunka typowa dla jelita cienkiego (brak
nagłego i bolesnego parcia, brak śluzu i świeżej
nagłego i bolesnego parcia, brak śluzu i świeżej
krwi w kale,
krwi w kale,
•
Apetyt normalny lub zwiększony
Apetyt normalny lub zwiększony
•
Wymioty, spadek masy ciała, burczenie/wzdęcie
Wymioty, spadek masy ciała, burczenie/wzdęcie
– mogą wystąpić
– mogą wystąpić
Ostre zapalenie jelit cienkich (3)
Ostre zapalenie jelit cienkich (3)
Objawy kliniczne
Objawy kliniczne
:
:
(cd)
(cd)
•
Wzrost ciepłoty wewnętrznej, tętna i
Wzrost ciepłoty wewnętrznej, tętna i
oddechów
oddechów
•
Bolesność jelit przy omacywaniu (gaz i
Bolesność jelit przy omacywaniu (gaz i
płynna treść)
płynna treść)
•
Nasilone ruchy perystaltyczne przy
Nasilone ruchy perystaltyczne przy
osłuchiwaniu
osłuchiwaniu
•
Szybko postępujące odwodnienie,
Szybko postępujące odwodnienie,
zmniejszona ilość moczu
zmniejszona ilość moczu
•
Szybko rozwijający się wstrząs u młodych i
Szybko rozwijający się wstrząs u młodych i
starych zwierząt
starych zwierząt
Ostre zapalenie jelit cienkich (4)
Ostre zapalenie jelit cienkich (4)
Badania laboratoryjne:
Badania laboratoryjne:
Badanie hematologiczne
Badanie hematologiczne
Badanie biochemiczne (mocznik, kreatynina,
Badanie biochemiczne (mocznik, kreatynina,
ALT, AP, Na, K, Ca, Mg)
ALT, AP, Na, K, Ca, Mg)
Analiza moczu
Analiza moczu
Badanie w kierunku zakażenia FIV i FeLV (koty)
Badanie w kierunku zakażenia FIV i FeLV (koty)
Stężenie całkowitej T4(nadczynnośc tarczycy u
Stężenie całkowitej T4(nadczynnośc tarczycy u
kotów)
kotów)
TLI – trypsyn-like immunoreactivity i elastaza
TLI – trypsyn-like immunoreactivity i elastaza
trzustkowa w kale
trzustkowa w kale
Badanie parazytologiczne kału
Badanie parazytologiczne kału
Badanie bakteriologiczne
Badanie bakteriologiczne
Ostre zapalenie jelit cienkich (5)
Ostre zapalenie jelit cienkich (5)
Badania dodatkowe (cd) i specjalistyczne:
Badania dodatkowe (cd) i specjalistyczne:
Oznaczanie stężenia kobalaminy i kwasu
Oznaczanie stężenia kobalaminy i kwasu
foliowego w surowicy (ZZW, SIBO)
foliowego w surowicy (ZZW, SIBO)
Równowaga kwasowo-zasadowa
Równowaga kwasowo-zasadowa
Radiografia i badanie USG
Radiografia i badanie USG
Endoskopia z badaniem histopatologicznym
Endoskopia z badaniem histopatologicznym
Badanie w kierunku zakażenia Helicobacter
Badanie w kierunku zakażenia Helicobacter
sp.
sp.
Laparotomia diagnostyczna
Laparotomia diagnostyczna
Dieta prowokacyjna lub eliminacyjna
Dieta prowokacyjna lub eliminacyjna
Ostre zapalenie jelit cienkich (6)
Ostre zapalenie jelit cienkich (6)
Postępowanie terapeutyczne:
Postępowanie terapeutyczne:
1. 24-48 godz. całkowita głodówka potem
1. 24-48 godz. całkowita głodówka potem
ograniczony dostęp do wody
ograniczony dostęp do wody
2. Dieta wysokostrawna o niskiej zawartości włókna
2. Dieta wysokostrawna o niskiej zawartości włókna
i niskiej lub umiarkowanej zawartości tłuszczu
i niskiej lub umiarkowanej zawartości tłuszczu
3. Dieta hypoalergiczna (kurczak, indyk, jagnięcina,
3. Dieta hypoalergiczna (kurczak, indyk, jagnięcina,
ryby, dziczyzna + ryż, ziemniaki, tapioka)
ryby, dziczyzna + ryż, ziemniaki, tapioka)
4. Leki nawadniające: 0,9% NaCl, PWE, Dupalyte,
4. Leki nawadniające: 0,9% NaCl, PWE, Dupalyte,
Gkucosum 5%, Diarsol, Effydral, Hydrodiet,
Gkucosum 5%, Diarsol, Effydral, Hydrodiet,
Rehydrat, 8,4% Natruim bicarbonicum
Rehydrat, 8,4% Natruim bicarbonicum
5. Leki adsorbujące: Carbo medicinalis tab. 0,3 0,5 –
5. Leki adsorbujące: Carbo medicinalis tab. 0,3 0,5 –
1g/kg, kaolin – 0,5 – 1g/kg, Kaomycin, Kaopectin
1g/kg, kaolin – 0,5 – 1g/kg, Kaomycin, Kaopectin
Ostre zapalenie jelit cienkich (7)
Ostre zapalenie jelit cienkich (7)
Postępowanie terapetyczne: (cd)
Postępowanie terapetyczne: (cd)
6. Leki przeciwwymiotne: metoclopramid – 0,2-0,5
6. Leki przeciwwymiotne: metoclopramid – 0,2-0,5
mg/kg sc, iv, im co 8 godz.; Aviomarin – 8 mg/kg;
mg/kg sc, iv, im co 8 godz.; Aviomarin – 8 mg/kg;
Torecan – 0,5 mg/kg per rectum, 0,25 mg/kg im
Torecan – 0,5 mg/kg per rectum, 0,25 mg/kg im
(psy), 0,125 mg/kg im (koty); chloropromazyna –
(psy), 0,125 mg/kg im (koty); chloropromazyna –
0,2-0,5 mg/kg im; prochlorperazyna 0,1-0,5 mg/kg
0,2-0,5 mg/kg im; prochlorperazyna 0,1-0,5 mg/kg
im
im
7. Modulatory perystaltyki jelit: loperamid (Imodium,
7. Modulatory perystaltyki jelit: loperamid (Imodium,
Stoperan) 0,04 – 0,16 mg/kg po 3xdz.; difenoksylat
Stoperan) 0,04 – 0,16 mg/kg po 3xdz.; difenoksylat
(Reasec) 0,075 – 0,15 mg/kg po 3xdz.;
(Reasec) 0,075 – 0,15 mg/kg po 3xdz.;
nie stosować
nie stosować
u kotów
u kotów
; butyskopolamina (0,5 – 0,8 mg/kg po, sc,
; butyskopolamina (0,5 – 0,8 mg/kg po, sc,
iv, im
iv, im
8. Antybiotyki i sulfonamidy stosowane doustnie i
8. Antybiotyki i sulfonamidy stosowane doustnie i
miejscowo
miejscowo
Ostre zapalenie jelit cienkich (8)
Ostre zapalenie jelit cienkich (8)
Wskazania do stosowania antybiotyków:
Wskazania do stosowania antybiotyków:
Ciężkie uszkodzenie błony śluzowej wywołane
Ciężkie uszkodzenie błony śluzowej wywołane
wirusem (
wirusem (
Parvovirus, Coronavirus
Parvovirus, Coronavirus
),
),
krwotoczne zapalenie żoładka i jelit,
krwotoczne zapalenie żoładka i jelit,
Upośledzenie odporności – ciężka leukopenia,
Upośledzenie odporności – ciężka leukopenia,
neutropenia, koty z FeLV, FIV
neutropenia, koty z FeLV, FIV
Obecnośc bakterii pierwotnie
Obecnośc bakterii pierwotnie
enteropatogennych -
enteropatogennych -
Salmonella spp.,
Salmonella spp.,
Campylobacter jejuni, Yersinia enterocolityca,
Campylobacter jejuni, Yersinia enterocolityca,
Clostridium spp.
Clostridium spp.
posocznica
posocznica
Ostre zapalenie jelit cienkich (9)
Ostre zapalenie jelit cienkich (9)
Ampicylina 5 -11 mg/kg iv, im, sc 3-4xdz.;
Ampicylina 5 -11 mg/kg iv, im, sc 3-4xdz.;
10 -20 mg/kg po co 8 -12 godz.
10 -20 mg/kg po co 8 -12 godz.
Streptomycyna 10mg/kg im, sc co 12 godz.;
Streptomycyna 10mg/kg im, sc co 12 godz.;
20 mg/kg co 6 godz. per os
20 mg/kg co 6 godz. per os
Tylozyna (Biotyl 50 – 0,1 -0,2 ml/kg 1xdz im,
Tylozyna (Biotyl 50 – 0,1 -0,2 ml/kg 1xdz im,
sc
sc
Amoksycylina 5-10 mg/kg 1-2xdz. iv, im, sc;
Amoksycylina 5-10 mg/kg 1-2xdz. iv, im, sc;
10-20 mg/kg po
10-20 mg/kg po
Neomycyna 15 mg/kg 1-2xdz po
Neomycyna 15 mg/kg 1-2xdz po
Gentamycyna 3 – 6 mg/kg 1-2xdz. im, sc
Gentamycyna 3 – 6 mg/kg 1-2xdz. im, sc
Chloramfenikol 45 – 60 2 xdz po,im, sc,(koty)
Chloramfenikol 45 – 60 2 xdz po,im, sc,(koty)
3-4xdz po , im, sc (psy)
3-4xdz po , im, sc (psy)
Ostre zapalenie jelit cienkich (10)
Ostre zapalenie jelit cienkich (10)
9.
9.
Probiotyki (Enteroferment, Probiocin, Lactobif,
Probiotyki (Enteroferment, Probiocin, Lactobif,
Lakcid, Trilac, Lacidofil)
Lakcid, Trilac, Lacidofil)
Enterol – zawiera liofilizowane drożdze
Enterol – zawiera liofilizowane drożdze
10. Leki roślinne (Diarroten, Fito-mix IX, liść
10. Leki roślinne (Diarroten, Fito-mix IX, liść
jezyny, Tannosan, ziele bukwicy, kora dębu,
jezyny, Tannosan, ziele bukwicy, kora dębu,
Taninnum albuminatum, Salotannal, Biopect)
Taninnum albuminatum, Salotannal, Biopect)
11. Leki homeopatyczne (RV 6 Diarect, RV 12
11. Leki homeopatyczne (RV 6 Diarect, RV 12
Gastro, Mucosa comp., Veratrum Hommacord)
Gastro, Mucosa comp., Veratrum Hommacord)
12. Surowice odpornościowe (Stagloban,
12. Surowice odpornościowe (Stagloban,
Parwoglobulina)
Parwoglobulina)
13. Cocarboksylasum w kwasicy metabolicznej
13. Cocarboksylasum w kwasicy metabolicznej
Ostre zapalenie jelit cienkich (11)
14. Witaminy grupy B (Combivit, Intrawit B12,
14. Witaminy grupy B (Combivit, Intrawit B12,
Vitaminum B complex + liver ekstrakt)
Vitaminum B complex + liver ekstrakt)
15. Leki przeciwkrwotoczne ( witamina C,
15. Leki przeciwkrwotoczne ( witamina C,
Acerutin, cyklonamina, witamina K, ziele
Acerutin, cyklonamina, witamina K, ziele
krwawnika)
krwawnika)
Schorzenia jelita
Schorzenia jelita
grubego
grubego
Jelito grube
Jelito grube
colon
colon
długość u psów 0.2-0.6m
długość u psów 0.2-0.6m
Funkcje jelita grubego:
Funkcje jelita grubego:
Zatrzymanie wody z organizmie;
Zatrzymanie wody z organizmie;
Utrzymanie równowagi elektrolitowej;
Utrzymanie równowagi elektrolitowej;
Środowisko flory bakteryjnej;
Środowisko flory bakteryjnej;
Pasaż i formowanie kału.
Pasaż i formowanie kału.
Patologie jelita grubego są zaburzeniem
Patologie jelita grubego są zaburzeniem
powyższych funkcji.
powyższych funkcji.
Colitis
Colitis
Formy zapalenia jelita grubego
Formy zapalenia jelita grubego
colitis
colitis
:
:
1.
1.
Plazmatyczno-limfocytarne;
Plazmatyczno-limfocytarne;
2.
2.
Eozynofilne;
Eozynofilne;
3.
3.
Histiocytarne;
Histiocytarne;
4.
4.
Granulocytarne.
Granulocytarne.
Colitis
Colitis
Zapalenie może mieć charakter
Zapalenie może mieć charakter
ostry
ostry
lub
lub
przewlekły
przewlekły
. W większości przypadków
. W większości przypadków
czynnik inicjujący nie jest znany. Przejście
czynnik inicjujący nie jest znany. Przejście
procesów zapalnych z jelit cienkich,
procesów zapalnych z jelit cienkich,
schorzeń trzustki (ciągłość tkanek),
schorzeń trzustki (ciągłość tkanek),
schorzenia nowotworowe, pasożyty. W
schorzenia nowotworowe, pasożyty. W
grę wchodzą: bakterie (Salmonella spp,
grę wchodzą: bakterie (Salmonella spp,
Clostridium spp, Camphylobacter spp),
Clostridium spp, Camphylobacter spp),
robaki, grzyby, urazy i alergie.
robaki, grzyby, urazy i alergie.
Colitis
Colitis
Zapalenia mogą być przyczyną zaburzeń
Zapalenia mogą być przyczyną zaburzeń
immunoregulacji śluzówki jelita. Jest to
immunoregulacji śluzówki jelita. Jest to
nieprawidłowa odpowiedź
nieprawidłowa odpowiedź
immunologiczna na antygeny zawarte w
immunologiczna na antygeny zawarte w
pokarmie. Po zaistniałym urazie śluzówki
pokarmie. Po zaistniałym urazie śluzówki
następuje ekspozycja limfocytów i
następuje ekspozycja limfocytów i
makrofagów na antygeny i rozwinięcie
makrofagów na antygeny i rozwinięcie
procesu zapalnego. Następuje wzrost
procesu zapalnego. Następuje wzrost
przepuszczalności ściany jelita.
przepuszczalności ściany jelita.
Colitis
Colitis
Czynniki predysponujące:
Czynniki predysponujące:
genetyczne, patologie
genetyczne, patologie
psychologiczne mające wpływ na
psychologiczne mające wpływ na
unerwienie i unaczynienie okrężnicy,
unerwienie i unaczynienie okrężnicy,
wcześniej przebyte infekcje lub
wcześniej przebyte infekcje lub
schorzenia parazytologiczne.
schorzenia parazytologiczne.
Colitis
Colitis
Ostre
Ostre
zapalenie okrężnicy charakteryzuje się
zapalenie okrężnicy charakteryzuje się
neutrofilnym nacieczeniem śluzówki oraz
neutrofilnym nacieczeniem śluzówki oraz
uszkodzeniem bądź owrzodzeniem nabłonka.
uszkodzeniem bądź owrzodzeniem nabłonka.
Przewlekłe
Przewlekłe
zapalenie okrężnicy najczęściej
zapalenie okrężnicy najczęściej
objawia się plazmocytarnym i limfocytarnym
objawia się plazmocytarnym i limfocytarnym
nacieczeniem śluzówki, zwłóknieniem i czasami
nacieczeniem śluzówki, zwłóknieniem i czasami
owrzodzeniem. Następuje nadmierna sekrecja
owrzodzeniem. Następuje nadmierna sekrecja
śluzu, upośledzenie absorpcji wody i
śluzu, upośledzenie absorpcji wody i
elektrolitów oraz ograniczenie motoryki.
elektrolitów oraz ograniczenie motoryki.
Zapalenie rozluźnia połączenia
Zapalenie rozluźnia połączenia
międzykomórkowe i zmniejsza różnice
międzykomórkowe i zmniejsza różnice
potencjałów elektrycznych, obniżając zdolność
potencjałów elektrycznych, obniżając zdolność
jelita do wchłaniania sodu. Cytokiny mogą
jelita do wchłaniania sodu. Cytokiny mogą
zwiększać sekrecję.
zwiększać sekrecję.
Colitis
Colitis
Kliniczne objawy:
Kliniczne objawy:
z wywiadu można się dowiedzieć o
z wywiadu można się dowiedzieć o
parciu na kał (
parciu na kał (
tenesmus
tenesmus
) i częstym
) i częstym
oddawaniu pokrytych śluzem odchodów,
oddawaniu pokrytych śluzem odchodów,
czasem z domieszką świeżej krwi.
czasem z domieszką świeżej krwi.
Odchody są częste i w małej ilości, o
Odchody są częste i w małej ilości, o
lekko wodnistej konsystencji. Nie
lekko wodnistej konsystencji. Nie
obserwuje się spadku masy ciała (w
obserwuje się spadku masy ciała (w
ostrej formie choroby) a wymioty
ostrej formie choroby) a wymioty
zdarzają się w około 30% przypadków.
zdarzają się w około 30% przypadków.
Colitis
Colitis
Testy diagnostyczne stosowane do badań
Testy diagnostyczne stosowane do badań
chorób okrężnicy u psów
chorób okrężnicy u psów
Analiza kału:
Analiza kału:
•
Badanie bakteriologiczne
Badanie bakteriologiczne
•
Badanie parazytologiczne
Badanie parazytologiczne
•
Obecność cyst
Obecność cyst
Giardia spp.
Giardia spp.
•
Badanie na obecność utajonej krwi w kale
Badanie na obecność utajonej krwi w kale
Badanie radiologiczne:
Badanie radiologiczne:
•
Zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej
Zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej
•
Zdjęcie kontrastowe z użyciem barytu
Zdjęcie kontrastowe z użyciem barytu
Badanie endoskopowe:
Badanie endoskopowe:
•
Obraz makroskopowy
Obraz makroskopowy
•
Biopsja i badanie histopatologiczne
Biopsja i badanie histopatologiczne
Limfocytarno-plazmatyczne
Limfocytarno-plazmatyczne
zapalenie okrężnicy
zapalenie okrężnicy
Jest najczęściej spotykanym u psów
Jest najczęściej spotykanym u psów
zapaleniem okrężnicy rzadko
zapaleniem okrężnicy rzadko
prowadzącym do powstania
prowadzącym do powstania
owrzodzeń. Etiologia - nieznana
owrzodzeń. Etiologia - nieznana
(istotną rolę w patogenezie odgrywają
(istotną rolę w patogenezie odgrywają
reakcje immunologiczne związane z
reakcje immunologiczne związane z
nadwrażliwością pokarmową,
nadwrażliwością pokarmową,
schorzeniami jelit cienkich, infekcjami
schorzeniami jelit cienkich, infekcjami
bakteryjnymi lub inwazją włosogłówki.
bakteryjnymi lub inwazją włosogłówki.
Limfocytarno-plazmatyczne
Limfocytarno-plazmatyczne
zapalenie okrężnicy
zapalenie okrężnicy
Objawy kliniczne: bolesne, częste
Objawy kliniczne: bolesne, częste
oddawanie luźnego stolca
oddawanie luźnego stolca
zawierającego śluz i/lub krew, spadek
zawierającego śluz i/lub krew, spadek
masy ciała, wzdęcia połączone z
masy ciała, wzdęcia połączone z
oddawaniem gazów.
oddawaniem gazów.
Eozynofilowe zapalenie
Eozynofilowe zapalenie
okrężnicy
okrężnicy
Zapalenie to może być ograniczone do
Zapalenie to może być ograniczone do
okrężnicy lub obejmować także żołądek i
okrężnicy lub obejmować także żołądek i
jelito cienkie. Oprócz nacieku w błonie
jelito cienkie. Oprócz nacieku w błonie
śluzowej jelit zawierającego granulocyty
śluzowej jelit zawierającego granulocyty
kwasochłonne często obserwuje się
kwasochłonne często obserwuje się
utrzymującą się eozynofilię we krwi
utrzymującą się eozynofilię we krwi
obwodowej i niekiedy niewielkiego stopnia
obwodowej i niekiedy niewielkiego stopnia
niedokrwistość mikrocytarna. Jest to rzadszy
niedokrwistość mikrocytarna. Jest to rzadszy
typ zapalenia, w którego przebiegu częściej
typ zapalenia, w którego przebiegu częściej
obserwuje się powstawanie owrzodzeń.
obserwuje się powstawanie owrzodzeń.
Przyczyną tego jest obecność świeżej krwi w
Przyczyną tego jest obecność świeżej krwi w
kale i trudność w oddawaniu kału.
kale i trudność w oddawaniu kału.
Eozynofilowe zapalenie
Eozynofilowe zapalenie
okrężnicy
okrężnicy
Etiologia
Etiologia
: nie jest do końca poznana
: nie jest do końca poznana
(nadwrażliwość typu I, reakcje
(nadwrażliwość typu I, reakcje
antygenu pokarmowego z
antygenu pokarmowego z
przeciwciałami IgE związanymi z
przeciwciałami IgE związanymi z
receptorami powierzchniowymi
receptorami powierzchniowymi
komórek tucznych), u kotów inwazja
komórek tucznych), u kotów inwazja
Toxoplasma gondi
Toxoplasma gondi
.
.
Histiocytarne zapalenie
Histiocytarne zapalenie
okrężnicy
okrężnicy
Jest to rzadki rodzaj zapalenia
Jest to rzadki rodzaj zapalenia
występujący u psów rasy buldog
występujący u psów rasy buldog
francuski i bokser. Stanowi 5%
francuski i bokser. Stanowi 5%
wszystkich przypadków, najczęściej
wszystkich przypadków, najczęściej
dotyczy młodych psów rasy bokser.
dotyczy młodych psów rasy bokser.
W przebiegu tego zapalenia dochodzi
W przebiegu tego zapalenia dochodzi
do owrzodzeń błony śluzowej jelit i
do owrzodzeń błony śluzowej jelit i
nacieków złożonych z histiocytów,
nacieków złożonych z histiocytów,
granulocytów obojętnochłonnych i
granulocytów obojętnochłonnych i
komórek plazmatycznych.
komórek plazmatycznych.
Histiocytarne zapalenie
Histiocytarne zapalenie
okrężnicy
okrężnicy
Objawy kliniczne:
Objawy kliniczne:
nasilone parcie, wodnisto-śluzowa
nasilone parcie, wodnisto-śluzowa
biegunka, często z domieszką świeżej
biegunka, często z domieszką świeżej
krwi, kał oddawany jest często.
krwi, kał oddawany jest często.
Ziarniniakowe zapalenie
Ziarniniakowe zapalenie
okrężnicy
okrężnicy
Dotyczy odcinków jelita cienkiego i/lub
Dotyczy odcinków jelita cienkiego i/lub
grubego. Zmiany mogą być ogniskowe
grubego. Zmiany mogą być ogniskowe
lub rozlane. Schorzenie dotyczy psów,
lub rozlane. Schorzenie dotyczy psów,
samców do 4 roku życia. Często
samców do 4 roku życia. Często
dochodzi do owrzodzenia błony śluzowej
dochodzi do owrzodzenia błony śluzowej
i powstania nacieków złożonych z
i powstania nacieków złożonych z
makrofagów, komórek olbrzymich,
makrofagów, komórek olbrzymich,
granulocytów obojętnochłonnych,
granulocytów obojętnochłonnych,
komórek plazmatycznych i limfocytów.
komórek plazmatycznych i limfocytów.
Ziarniniakowe zapalenie
Ziarniniakowe zapalenie
okrężnicy
okrężnicy
Objawy kliniczne: biegunka z dużą
Objawy kliniczne: biegunka z dużą
ilością śluzu, zwiększenie
ilością śluzu, zwiększenie
częstotliwości oddawania kału.
częstotliwości oddawania kału.
Przyczyna: inwazja pasożytnicza
Przyczyna: inwazja pasożytnicza
trichuris vulpis
trichuris vulpis
.
.
Leczenie zapaleń
Leczenie zapaleń
okrężnicy
okrężnicy
Farmakologiczne:
Farmakologiczne:
Sulfasalazyna (20-40mg/kg m.c., 1 lub 2 razy
Sulfasalazyna (20-40mg/kg m.c., 1 lub 2 razy
dziennie, 2-4 tygodnie)
dziennie, 2-4 tygodnie)
Zawiera sulfapirydynę i kwas 5-amino-salicylowy (K5AS)
Zawiera sulfapirydynę i kwas 5-amino-salicylowy (K5AS)
połączone wiązaniem azotowym, które jest rozrywane
połączone wiązaniem azotowym, które jest rozrywane
w wyniku działania bakterii znajdujących się w
w wyniku działania bakterii znajdujących się w
okrężnicy. K5AS pobudza syntezę prostaglandyn,
okrężnicy. K5AS pobudza syntezę prostaglandyn,
hamuje udział leukocytów, syntezę interleukiny 1,
hamuje udział leukocytów, syntezę interleukiny 1,
lipooksygenaz i cytokin a także usuwa wolne rodniki.
lipooksygenaz i cytokin a także usuwa wolne rodniki.
Objawy uboczne: wysychające zapalenie rogówki i
Objawy uboczne: wysychające zapalenie rogówki i
spojówki (
spojówki (
keratoconjuktivitis sicca
keratoconjuktivitis sicca
), alergiczne
), alergiczne
zapalenie skóry, uszkodzenie wątroby (należy
zapalenie skóry, uszkodzenie wątroby (należy
kontrolować AST, ALT, GGT, GLDH, AP).
kontrolować AST, ALT, GGT, GLDH, AP).
Leczenie zapaleń
Leczenie zapaleń
okrężnicy
okrężnicy
Farmakologiczne:
Farmakologiczne:
Olsalazyna (10-20mg/kg m.c., 3 razy dziennie)
Olsalazyna (10-20mg/kg m.c., 3 razy dziennie)
Zawiera 2 cząsteczki K5AS połączone wiązaniem
Zawiera 2 cząsteczki K5AS połączone wiązaniem
azotowym.
azotowym.
Prednizolon (1-4mg/kg m.c., 1 lub 2 dzienie)
Prednizolon (1-4mg/kg m.c., 1 lub 2 dzienie)
Stosowany w leczeniu eozynofilowego zapalenia
Stosowany w leczeniu eozynofilowego zapalenia
okrężnicy i zapaleniu histiocytarnym, gdzie
okrężnicy i zapaleniu histiocytarnym, gdzie
K5AS nie przynosi efektu (powoduje tycie,
K5AS nie przynosi efektu (powoduje tycie,
jatrogenny zespół Cushinga, zespół
jatrogenny zespół Cushinga, zespół
polidipsja/poliuria).
polidipsja/poliuria).
Leczenie zapaleń
Leczenie zapaleń
okrężnicy
okrężnicy
Metronidazol (10mg/kg m.c., 2 razy dziennie)
Metronidazol (10mg/kg m.c., 2 razy dziennie)
Wykazuje działanie przeciwpierwotniakowe i
Wykazuje działanie przeciwpierwotniakowe i
przeciwbakteryjne, działa lekko
przeciwbakteryjne, działa lekko
immunosupresyjnie. W połączeniu z
immunosupresyjnie. W połączeniu z
prednizolonem przy leczeniu histiocytarnego
prednizolonem przy leczeniu histiocytarnego
zapalenia okrężnicy.
zapalenia okrężnicy.
Azatiopryna (2mg/kg m.c., 2 razy dziennie, po
Azatiopryna (2mg/kg m.c., 2 razy dziennie, po
3-ch tyg. ½ dawki) Preparaty: Imuran, Imurec.
3-ch tyg. ½ dawki) Preparaty: Imuran, Imurec.
Zakłóca metabolizm komórkowy, działa
Zakłóca metabolizm komórkowy, działa
supresyjnie na czynność szpiku (należy
supresyjnie na czynność szpiku (należy
okresowo przeprowadzać badania
okresowo przeprowadzać badania
hematologiczne,
hematologiczne,
ostrożnie u kotów - wrażliwe
ostrożnie u kotów - wrażliwe
).
).
Leczenie zapaleń
Leczenie zapaleń
okrężnicy
okrężnicy
Loperamid (0.1-0.2mg/kg m.c., co 6-12
Loperamid (0.1-0.2mg/kg m.c., co 6-12
godzin)
godzin)
Spowalnia przepływ treści, obniża sekrecję
Spowalnia przepływ treści, obniża sekrecję
jelitową, zwiększa wchłanianie wody oraz
jelitową, zwiększa wchłanianie wody oraz
soli mineralnych, zwiększa napięcie
soli mineralnych, zwiększa napięcie
zwieracza odbytu.
zwieracza odbytu.
Chromoglikan dwusodowy (stosowany u
Chromoglikan dwusodowy (stosowany u
ludzi)
ludzi)
Hamuje uwalnianie histaminy z komórek
Hamuje uwalnianie histaminy z komórek
tucznych.
tucznych.
Zespół okrężnicy
Zespół okrężnicy
drażliwej
drażliwej
(okrężnica spastyczna, biegunka
(okrężnica spastyczna, biegunka
czynnościowa lub nerwowa)
czynnościowa lub nerwowa)
Zespół okrężnicy
Zespół okrężnicy
drażliwej
drażliwej
Jest zaburzeniem czynnościowym
Jest zaburzeniem czynnościowym
charakteryzującym się stałymi lub
charakteryzującym się stałymi lub
okresowymi biegunkami, przy braku
okresowymi biegunkami, przy braku
jakichkolwiek patologicznych zmian w
jakichkolwiek patologicznych zmian w
morfologii. Przyczyną choroby są
morfologii. Przyczyną choroby są
zaburzenia neurowegetatywne na skutek
zaburzenia neurowegetatywne na skutek
stresu powodującego zaburzenia motoryki
stresu powodującego zaburzenia motoryki
jelit, przy braku zmian w błonie śluzowej.
jelit, przy braku zmian w błonie śluzowej.
Schorzenie najczęściej występuje u psów
Schorzenie najczęściej występuje u psów
służbowych (policyjnych, stróżujących i
służbowych (policyjnych, stróżujących i
przewodników), miniaturowych i u kotów
przewodników), miniaturowych i u kotów
przebywających w większych grupach.
przebywających w większych grupach.
Występuje nasilenie ruchów propulsyjnych,
Występuje nasilenie ruchów propulsyjnych,
osłabienie ruchów poprzecznych.
osłabienie ruchów poprzecznych.
Zespół okrężnicy
Zespół okrężnicy
drażliwej
drażliwej
Objawy
Objawy
są podobne do tych występujących w
są podobne do tych występujących w
zapaleniu okrężnicy, występują nagle pod
zapaleniu okrężnicy, występują nagle pod
postacią ostrej biegunki. (charakterystycznej
postacią ostrej biegunki. (charakterystycznej
dla jelita grubego)
dla jelita grubego)
Do objawów towarzyszących należą wymioty,
Do objawów towarzyszących należą wymioty,
wzdęcia, bóle jamy brzusznej (kolki) i
wzdęcia, bóle jamy brzusznej (kolki) i
oddawanie gazów. Sierść może być
oddawanie gazów. Sierść może być
nastroszona lub niesymetrycznie
nastroszona lub niesymetrycznie
przerzedzona. Może wystąpić bardzo żywa
przerzedzona. Może wystąpić bardzo żywa
reakcja bólowa spowodowana próbą
reakcja bólowa spowodowana próbą
zmierzenia temperatury
zmierzenia temperatury
per rectum
per rectum
.
.
Osłuchiwaniem słyszalne są przelewania i
Osłuchiwaniem słyszalne są przelewania i
kruczenia.
kruczenia.
Zespół okrężnicy
Zespół okrężnicy
drażliwej
drażliwej
Rozpoznanie
Rozpoznanie
stawia się na podstawie
stawia się na podstawie
wywiadu (dotychczasowe,
wywiadu (dotychczasowe,
nieskuteczne leczenie
nieskuteczne leczenie
przeciwbakteryjne) i badania
przeciwbakteryjne) i badania
klinicznego (nie stwierdza się
klinicznego (nie stwierdza się
wyraźnych odchyleń od normy).
wyraźnych odchyleń od normy).
Zespół okrężnicy
Zespół okrężnicy
drażliwej
drażliwej
Leczenie
Leczenie
:
:
Postępowanie powinno polegać przede
Postępowanie powinno polegać przede
wszystkim na wykryciu i ograniczeniu
wszystkim na wykryciu i ograniczeniu
stresora (wykluczenie
stresora (wykluczenie
środowiskowego czynnika
środowiskowego czynnika
stresogennego).
stresogennego).
Dietetyczne: wprowadzeniu do
Dietetyczne: wprowadzeniu do
codziennej diety większej ilości
codziennej diety większej ilości
włóknika.
włóknika.
Zespół okrężnicy
Zespół okrężnicy
drażliwej
drażliwej
Leczenie
Leczenie
:
:
Farmakologiczne:
Farmakologiczne:
Loperamid (0.1-0.2mg/kg m.c.) lub
Loperamid (0.1-0.2mg/kg m.c.) lub
Difenoksylat (0.05-0.1mg/kg m.c. dwa razy
Difenoksylat (0.05-0.1mg/kg m.c. dwa razy
dziennie), przy wymiotach, wzdęciach i
dziennie), przy wymiotach, wzdęciach i
bólach brzuch pomocne mogą się okazać
bólach brzuch pomocne mogą się okazać
środki uspokajające i spazmolityczne.
środki uspokajające i spazmolityczne.
Dicykloweryna (0.15mg/kg m.c. 2x dz.),
Dicykloweryna (0.15mg/kg m.c. 2x dz.),
Propantodina (0.25 mg/kg 2x dz.)
Propantodina (0.25 mg/kg 2x dz.)
Hioscyna i Dipionium 2-4mg, tabletki ziołowe,
Hioscyna i Dipionium 2-4mg, tabletki ziołowe,
antyoksydanty (selen, vit. C, E,
antyoksydanty (selen, vit. C, E,
-karoten)
-karoten)
Zespół okrężnicy olbrzymiej
Zespół okrężnicy olbrzymiej
megacolon
megacolon
Jest rzadko spotykanym wrodzonym lub nabytym
Jest rzadko spotykanym wrodzonym lub nabytym
schorzeniem zmieniającym strukturę i czynność
schorzeniem zmieniającym strukturę i czynność
okrężnicy. Dotyczy zwierząt poniżej 6 roku życia
okrężnicy. Dotyczy zwierząt poniżej 6 roku życia
a nabyty występuje w starszym wieku, rzadziej
a nabyty występuje w starszym wieku, rzadziej
u psów niż kotów. Może być wrodzony (u psów
u psów niż kotów. Może być wrodzony (u psów
stwierdza się brak komórek zwojowych w
stwierdza się brak komórek zwojowych w
splotach nerwów błony mięśniowej jelit), nabyty
splotach nerwów błony mięśniowej jelit), nabyty
(różnego stopnia zwyrodnienie komórek
(różnego stopnia zwyrodnienie komórek
zwojowych), lub idiopatyczny, wtórny jako
zwojowych), lub idiopatyczny, wtórny jako
następstwo ran lub chorób utrudniających przez
następstwo ran lub chorób utrudniających przez
dłuższy czas defekację, prowadzących do
dłuższy czas defekację, prowadzących do
długotrwałych zaparć (brak ubytków w
długotrwałych zaparć (brak ubytków w
komórkach zwojowych).
komórkach zwojowych).
Zespół okrężnicy olbrzymiej
Zespół okrężnicy olbrzymiej
megacolon
megacolon
Objawy kliniczne
Objawy kliniczne
:
:
zaparcie (okresowe zaparcia),
zaparcie (okresowe zaparcia),
brak apetytu,
brak apetytu,
nawracające wymioty,
nawracające wymioty,
w zaawansowanych przypadkach nie
w zaawansowanych przypadkach nie
trzymanie kału.
trzymanie kału.
Zespół okrężnicy olbrzymiej
Zespół okrężnicy olbrzymiej
megacolon
megacolon
Rozpoznanie
Rozpoznanie
:
:
badanie kliniczne, omacywanie jamy
badanie kliniczne, omacywanie jamy
brzusznej, RTG, badanie
brzusznej, RTG, badanie
histopatologiczne wycinków ściany jelita.
histopatologiczne wycinków ściany jelita.
Powiększone jelito może osiągać u kotów
Powiększone jelito może osiągać u kotów
średnicę 4-5cm. W zaawansowanym
średnicę 4-5cm. W zaawansowanym
zespole okrężnicy olbrzymiej często
zespole okrężnicy olbrzymiej często
obserwuje się hipokaliemię,
obserwuje się hipokaliemię,
niedokrwistość, czasami leukocytozę z
niedokrwistość, czasami leukocytozę z
przesunięciem obrazu w lewo.
przesunięciem obrazu w lewo.
Zespół okrężnicy olbrzymiej
Zespół okrężnicy olbrzymiej
megacolon
megacolon
Leczenie
Leczenie
:
:
preparaty
przeczyszczające
(Oleum
preparaty
przeczyszczające
(Oleum
menthoparafini), nawodnienie, podobnie jak
menthoparafini), nawodnienie, podobnie jak
leczenie niedrożności wywołanej zaparciem, w
leczenie niedrożności wywołanej zaparciem, w
przypadku, gdy zmiany w ścianie okrężnicy są
przypadku, gdy zmiany w ścianie okrężnicy są
nieodwracalne i narząd nie może kurczyć się w
nieodwracalne i narząd nie może kurczyć się w
sposób
umożliwiający
przesuwanie
mas
sposób
umożliwiający
przesuwanie
mas
kałowych do odbytnicy pozostaje leczenie
kałowych do odbytnicy pozostaje leczenie
dietetyczne
wysokostrawną
dietą
dietetyczne
wysokostrawną
dietą
niskoresztkową oraz podawanie Cisapridu i
niskoresztkową oraz podawanie Cisapridu i
Laktulozy [oddziaływując na mięśnie gładkie],
Laktulozy [oddziaływując na mięśnie gładkie],
gdy takie leczenie jest nieefektywne pozostaje
gdy takie leczenie jest nieefektywne pozostaje
z wyboru kolektomia.
z wyboru kolektomia.
Zespół okrężnicy olbrzymiej
Zespół okrężnicy olbrzymiej
megacolon
megacolon
Rokowanie
Rokowanie
:
:
jest ostrożne i zależy od stadium
jest ostrożne i zależy od stadium
choroby
choroby
Zapalenie otrzewnej
Zapalenie otrzewnej
(
(
peritonitis)
peritonitis)
Może mieć przebieg ostry lub
Może mieć przebieg ostry lub
przewlekły, ogniskowy lub rozlany i w
przewlekły, ogniskowy lub rozlany i w
większości przypadków jest związane
większości przypadków jest związane
z wtórnym zakażeniem jamy
z wtórnym zakażeniem jamy
otrzewnowej.
otrzewnowej.
fibrinous peritonitis
fibrinous peritonitis
Zapalenie otrzewnej
Zapalenie otrzewnej
peritonitis
peritonitis
Pierwotne zapalenie otrzewnej:
Pierwotne zapalenie otrzewnej:
Występuje niezwykle rzadko. Jest
Występuje niezwykle rzadko. Jest
związane z czynnikami infekcyjnymi
związane z czynnikami infekcyjnymi
takimi jak np. koci wirus (
takimi jak np. koci wirus (
coronavirus
coronavirus
)
)
zapalenia otrzewnej (FIP),
zapalenia otrzewnej (FIP),
Nocardia spp
Nocardia spp
,
,
czy
czy
Mycobacterium spp
Mycobacterium spp
. Do Zakażenia w
. Do Zakażenia w
takich przypadkach dochodzi drogą
takich przypadkach dochodzi drogą
hematogenną. Przebieg pierwotnego
hematogenną. Przebieg pierwotnego
zap. otrzewnej ma zazwyczaj charakter
zap. otrzewnej ma zazwyczaj charakter
przewlekły.
przewlekły.
Zapalenie otrzewnej
Zapalenie otrzewnej
peritonitis
peritonitis
Wtórne zapalenie otrzewnej:
Wtórne zapalenie otrzewnej:
Ma zazwyczaj ostry przebieg, może być związane
Ma zazwyczaj ostry przebieg, może być związane
z perforacją trzewi (układ pokarmowy,
z perforacją trzewi (układ pokarmowy,
ropomacicze, ropnie wątrobowe, zapalenie
ropomacicze, ropnie wątrobowe, zapalenie
prostaty) lub powstaniem rany otwartej jamy
prostaty) lub powstaniem rany otwartej jamy
brzusznej. Peritonitis może się również rozwinąć
brzusznej. Peritonitis może się również rozwinąć
wtórnie na drażniące substancje chemiczne
wtórnie na drażniące substancje chemiczne
(żółć, mocz, enzymy trzustkowe, krew, chłonka).
(żółć, mocz, enzymy trzustkowe, krew, chłonka).
Peritonitis wtórny wywołany substancjami
Peritonitis wtórny wywołany substancjami
chemicznymi lub ciałami obcymi może być
chemicznymi lub ciałami obcymi może być
septyczny lub aseptyczny. Septyczny zazwyczaj
septyczny lub aseptyczny. Septyczny zazwyczaj
ma charakter zlokalizowany, lokalizuje się w
ma charakter zlokalizowany, lokalizuje się w
sieci doprowadzając do powstania ropni.
sieci doprowadzając do powstania ropni.
Zapalenie otrzewnej
Zapalenie otrzewnej
peritonitis
peritonitis
Objawy kliniczne:
Objawy kliniczne:
Są różne w zależności od typu
Są różne w zależności od typu
peritonitis
peritonitis
i
i
obecności infekcji bakteryjnej.
obecności infekcji bakteryjnej.
Ból brzucha może mieć charakter rozlany i
Ból brzucha może mieć charakter rozlany i
bardzo ostry, zwierzę chodzi sztywno lub leży
bardzo ostry, zwierzę chodzi sztywno lub leży
(na boku).
(na boku).
Zazwyczaj występuje gorączka, która może
Zazwyczaj występuje gorączka, która może
być przytłumiona inhibitorami prostaglandyn.
być przytłumiona inhibitorami prostaglandyn.
Brzuch może być podkasany z towarzyszącą
Brzuch może być podkasany z towarzyszącą
kefozą kręgosłupa, co wiąże się z
kefozą kręgosłupa, co wiąże się z
bolesnością.
bolesnością.
Typ oddychania piersiowy.
Typ oddychania piersiowy.
Zapalenie otrzewnej
Zapalenie otrzewnej
peritonitis
peritonitis
Objawy kliniczne, cd:
Objawy kliniczne, cd:
Omacywaniem można stwierdzić
Omacywaniem można stwierdzić
zwiększone napięcie mięśni jamy brzusznej,
zwiększone napięcie mięśni jamy brzusznej,
zapaleniu otrzewnej towarzyszy dodatni
zapaleniu otrzewnej towarzyszy dodatni
odruch otrzewnowy (dawniej zwany
odruch otrzewnowy (dawniej zwany
objawem Bloomberga).
objawem Bloomberga).
Powiększenie powłok brzusznych zazwyczaj
Powiększenie powłok brzusznych zazwyczaj
jest związane z nagromadzeniem wysięku,
jest związane z nagromadzeniem wysięku,
któremu może towarzyszyć krwawienie,
któremu może towarzyszyć krwawienie,
posocznica, toksemia.
posocznica, toksemia.
Zapalenie otrzewnej
Zapalenie otrzewnej
peritonitis
peritonitis
Objawy kliniczne, cd:
Objawy kliniczne, cd:
Przesięk w jamie otrzewnej gromadzi elektrolity i
Przesięk w jamie otrzewnej gromadzi elektrolity i
białka (powstanie hipoalbuminemii i
białka (powstanie hipoalbuminemii i
hiperglobulinemii w obrazie biochemicznym krwi),
hiperglobulinemii w obrazie biochemicznym krwi),
prowadzi do atonii jelit (złowroga cisza), zastoju
prowadzi do atonii jelit (złowroga cisza), zastoju
żylnego, który prowadzi do obniżenia ciśnienia,
żylnego, który prowadzi do obniżenia ciśnienia,
zaburzenia równowagi kwasowo zasadowej i
zaburzenia równowagi kwasowo zasadowej i
niewydolności krążenia.
niewydolności krążenia.
Toksemia i bakteriemia dopełniają stanu zapaści. U
Toksemia i bakteriemia dopełniają stanu zapaści. U
małych zwierząt często dochodzi do osowienia,
małych zwierząt często dochodzi do osowienia,
anoreksji, często połączonej z wymiotami,
anoreksji, często połączonej z wymiotami,
odwodnienia, hipowolemii, hipotermii, i w
odwodnienia, hipowolemii, hipotermii, i w
konsekwencji do śmierci.
konsekwencji do śmierci.
Zapalenie otrzewnej
Zapalenie otrzewnej
peritonitis
peritonitis
Rozpoznanie:
Rozpoznanie:
RTG, punkcja jamy brzusznej (wykonuje się
RTG, punkcja jamy brzusznej (wykonuje się
bocznie do linii białej w okolicy chrząstki
bocznie do linii białej w okolicy chrząstki
mieczykowatej, w badaniu morfologicznym
mieczykowatej, w badaniu morfologicznym
występuje leukocytoza obojętnochłonna,
występuje leukocytoza obojętnochłonna,
obraz zmian biochemicznych jest
obraz zmian biochemicznych jest
charakterystyczny dla schorzenia
charakterystyczny dla schorzenia
pierwotnego (trzustka: podwyższenie
pierwotnego (trzustka: podwyższenie
AMYLAZY i LIPAZY, pęknięcie pęcherza:
AMYLAZY i LIPAZY, pęknięcie pęcherza:
MOCZNIK i KREATYNINA)
MOCZNIK i KREATYNINA)
Zapalenie otrzewnej
Zapalenie otrzewnej
peritonitis
peritonitis
Leczenie:
Leczenie:
a)
a)
Opanowanie wstrząsu
Opanowanie wstrząsu
b)
b)
Kontrola homeostazy (nawodnienie)
Kontrola homeostazy (nawodnienie)
Duphalyte, Glukoza, PWE
Duphalyte, Glukoza, PWE
c)
c)
Antybiotyki: (podawać dożylnie)
Antybiotyki: (podawać dożylnie)
Gentamycyna (nefrotoxyczna),
Gentamycyna (nefrotoxyczna),
Cefalosporyny (Ceporex) 1ml/18kg m.c.,
Cefalosporyny (Ceporex) 1ml/18kg m.c.,
Linkomycyna+Spektinomycyna, Penicylina
Linkomycyna+Spektinomycyna, Penicylina
d)
d)
Witaminy C+B kompleks
Witaminy C+B kompleks
e)
e)
Sterydy (gdy można wykluczyć infekcję
Sterydy (gdy można wykluczyć infekcję
wirusową)
wirusową)
f)
f)
Niesterydowe przeciwzapalne (Biovetalgin,
Niesterydowe przeciwzapalne (Biovetalgin,
Tolfedine)
Tolfedine)
Zapalenie otrzewnej
Zapalenie otrzewnej
peritonitis
peritonitis
Leczenie, cd:
Leczenie, cd:
Lewarowanie płynu z jamy brzusznej,
Lewarowanie płynu z jamy brzusznej,
płukanie ciepłym roztworem
płukanie ciepłym roztworem
fizjologicznym z antybiotykiem.
fizjologicznym z antybiotykiem.
Operacyjnie: otwarcie i usunięcie płynu
Operacyjnie: otwarcie i usunięcie płynu
z jamy ciała, podanie miejscowo
z jamy ciała, podanie miejscowo
antybiotyku i pozostawienie otwartej
antybiotyku i pozostawienie otwartej
rany pooperacyjnej, założenie
rany pooperacyjnej, założenie
opatrunku.
opatrunku.
KONIEC
KONIEC