PAMIĘĆ OPERACYJNA A

KOMPONENT

WYKONAWCZY UWAGI

PAMIĘĆ OPERACYJNA A

KOMPONENT

WYKONAWCZY UWAGI

Na podstawie: Unsworth, Heitz, &

Engle „Pojemność pamięci

operacyjnej w zimnym i gorącym

poznaniu”

Teoria – Podstawowe pojęcia

Teoria – Podstawowe pojęcia



WM

– pamięć operacyjna.



WMC

– pojemność pamięci operacyjnej.

Pamięć operacyjna składa się ze zbioru jednostek

pamięciowych o swoistych progach aktywacji

mających reprezentacje we wszystkich modalnościach

(wzrokowej, semantycznej itd) ORAZ



Z komponentu uwagi wykonawczej

Odpowiada on za:

–

utrzymanie i/lub hamowanie

aktywacji jednostek pamięciowych

–

podtrzymywanie celów

–

Monitorowanie i rozwiązywanie konfliktów

–

elastyczną alokację zasobów pamięciowych.

Teoria – Podstawowe

założenia

Teoria – Podstawowe

założenia



Kontrola uwagowa (attentional control) jest
podstawą dla pojemności pamięci operacyjnej.

Dlaczego?

– Im większa efektywność kontroli uwagi tym

zasoby pamięci są lepiej wykorzystywane.



Miary WMC odzwierciedlają komponent
wykonawczy uwagi w szerszym
systemie pamięci operacyjnej.

Teoria – Implikacje

Teoria – Implikacje



Różnice indywidualne na wymiarze WMC

będą widoczne w sytuacjach wymagających

aktywnego podtrzymywania w obliczu

dystraktorów zewnętrznych lub silnej

interferencji wewnętrznej.

Rodzaje zadań mierzących pojemność

pamięci operacyjnej



Reading Span

(RSPAN; Daneman i Carpenter

1980, 1983)



Każdy koń ma trzy nogi. Prawda? Fałsz? (nogi)



Słońce świeci w dzień. Prawda? Fałsz? (dzień)



Operational Span

(OSPAN; Turner i Engle 1986)



Czy 6:3+2=7?

Prawda? Fałsz?

Woda



Czy 5*12 – 10 =60 ?

Prawda? Fałsz?

Zeszyt

Cele prezentacji

Cele prezentacji

Pokazanie modeli badawczych i

wyników eksperymentów w tym
paradygmacie.

Zasygnalizowanie alternatywnych

implikacji oraz innych zastosowań
praktycznych.

Model 1

Model 1



Teza:

różnice indywidualne w

zakresie WMC są głównie różnicami
w zakresie podzielności uwagi.



Hipoteza:

osoby o wysokim i niskim

zakresie pamięci operacyjnej różnią
się pod względem przetwarzania
informacji gdy niezbędna jest do
tego kontrola uwagi.

Model 1

Eksperyment 1

Model 1

Eksperyment 1



Metoda:

paradygmat słuchowy Cherrey’go

–

Manipulacja:

własne imię słyszane w uchu

„ignorowanym”.



Założenie:

osoby z dobrą kontrolą uwagi (mające duży

zakres pamięci operacyjnej) są w stanie lepiej hamować

impuls orientacyjny (własne imię) i są bardziej odporne

na efekt „cocktail party”.



Wyniki - słyszało własne imię:

–

20% wśród osób o wysokim zakresie operacyjnym

–

65% spośród osób o niskim zakresie



Wnioski

: osoby różniące się poziomem WMC różnią się

pod względem hamowania silnego bodźca

orientacyjnego gdy jest on w konflikcie z celem

zadania.

Model 1

Eksperyment 2

Model 1

Eksperyment 2



Metoda:

test Stroopa - jakiego koloru jest słowo?

–

Manipulacja:



Stopień zgodności 0% (silne wzmacnianie celu).



Stopień zgodności 75% (słabe wzmacnianie celu).



Założenie:

różnice w poziomie kontroli uwagi jako funkcji

wykonawczej pamięci będą przejawiać się w czasach

reakcji i ilości popełnianych błędów.



Wyniki:



Wnioski

: pomijanie celu (goal neglect – Duncan, 1990)

jest silniejsze u osób o słabszej pamięci i uwadze.

Zgodność 0%

Zgodność 75%

czas reakcji

niski zakres -

dłużej

Brak różnic

Błędy

niski zakres -

więcej

niski zakres -

więcej

Punkt kluczowy

prezentacji

Punkt kluczowy

prezentacji

MODEL 2

ANTYSAKADA

(antisaccade)

Na czym polegają

antysakady?

Na czym polegają

antysakady?



Paradygmat kontroli uwagi podobnie jak

słuchanie dychotyczne i test Stroopa.



Wymaga od uczestnika utrzymywania w

pamięci celu zadania pomimo interferencji –

czyli hamowania silnej reakcji orientacyjnej.

punkt

fiksacji

Bodziec

wzrokow

y

Reakcja

antysakado

wa

Reakcja

orientacyjna

(prosakado

wa)

Model 2

Model 2

Model 2

Model 2



Teza:

procesy hamowania i wolicjonalnej

kontroli są niezbędne w zadaniu na antysakady

zatem nawet chwilowa nieuwaga lub deficyty

pamięci operacyjnej będą wpływać na

występowanie reakcji automatycznej.



Hipoteza:

osoby z niską pojemnością (małym

zakresem) pamięci operacyjnej będą gorzej niż

osoby z wysoką pojemnością pamięci

operacyjnej pamiętać o celu zadania, zatem

nawet chwilowy brak uwagi będzie prowadził

do przeważenia silniejszej reakcji orientacyjnej,

owocując większą ilością błędów i dłuższą

latencją.



Metoda:

serie

pro i antysakad (oraz jednym z

wariantów rejestracja ruchów gałki ocznej)

–

Manipulacja:

litera (B,P,R) pojawiająca się po tej

samej lub po przeciwnej stronie od bodźca
wzrokowego.



Założenie:

różnice w poziomie kontroli uwagi jako

funkcji wykonawczej pamięci będą przejawiać się w
czasach reakcji i ilości popełnianych błędów.

Model 2

Eksperyment 1

Model 2

Eksperyment 1

Model 2

Eksperyment 1

Model 2

Eksperyment 1



Wyniki:

WM nie miała wpływu ani na

szybkość ani na poprawność 

reakcja automatyczna

Os. z małą podzielnością uwagi wolniej

identyfikowały bodziec i popełniały więcej

błędów

Różnice w

dokładności i

czasach reakcji

utrzymywały się po

ponad 360

powtórzeniach.

Model 2

Eksperyment 1

Model 2

Eksperyment 1



Wnioski:

– Osoby o NZ (nisko zakresowe) i WZ nie różnią się na

poziomie przetwarzania automatycznego, ale różnice

występują w momencie gdy uwaga jest niezbędna do

podtrzymywania celu zadania w obliczu dystraktorów.

– Osoby z NZ są słabsze w sferze kontroli uwagi

zwłaszcza gdy występuje konflikt pomiędzy zadaniem

a dominującą reakcją.

– Osoby z NZ oprócz wolniejszej reakcji antysakadowej

wolniej wykonują automatyczną prosakadę.

– Przyczyną dłuższego czasu reakcji NZ jest to, że

wykonują oni więcej spojrzeń w kierunku bodźca niż

WZ.

– NZ słabiej utrzymują cel działania w pamięci i są

bardziej podatni na działanie dystraktorów, a nawet

jeśli o nim pamiętają to dłużej zajmuje im

wyhamowanie reakcji sprzecznej z celem zadania.

Model 2

Eksperyment 2

Model 2

Eksperyment 2



Założenie:

Zwiększenie obciążenia poznawczego i interferencji

(potęgujące konieczność aktywnego podtrzymywania celu i
aktywnej kontroli uwagi) będzie prowadzić do zaburzeń nawet
w próbach prosakadowych.



Metoda:

wymieszana pro i antysakada (rejestracja ruchów

oczu)

–

Manipulacja:

rodzaj symbolu fiksacji

informuje ob. czy dana

próba jest pro czy antysakadą

Czas ekspozycji

wskazówki = 1000ms

Model 2

Eksperyment 2

Model 2

Eksperyment 2



Wyniki:

NZ mają większą tendencję do

spoglądania w kierunku bodźca niż

WZ

NZ popełniali więcej błędów i wolniej

identyfikowały bodziec

Model 1

Eksperyment 1

Model 1

Eksperyment 1



Wnioski:

–

NZ nie są w stanie utrzymać instrukcji w pamięci
wystarczająco długo aby prawidłowo zareagować.

–

Wydaje się, że NZ maja problemy albo z
prawidłowym zinterpretowaniem wskazówki w
momencie prezentacji (Co mam zrobić jak
zobaczę gwiazdkę?) albo nawet jeśli poprawnie
zinterpretowali wskazówkę to nie byli w stanie
utrzymać tego konstruktu w pamięci w czasie
pomiędzy wskazówką a bodźcem.

–

NZ są bardziej podatni na zjawisko pomijania celu
(goal neglect), co wpływa na obniżenie ich
zdolności do prawidłowego wykonania zadania.

Konsekwencje

Konsekwencje

Komponent wykonawczy uwagi jest

niezbędny w sytuacjach

wymagających stałego utrzymywania

planu działania obliczu działania

dystraktorów.

–

Gdy nie ma podtrzymywania celu

występuje reakcja na dystraktor.

–

Gdy słaba jest aktywna kontrola

uwagi reakcja będzie prawidłowa,

ale powolna.

Czynniki wpływające na

pojemność pamięci operacyjnej

WMC

Czynniki wpływające na

pojemność pamięci operacyjnej

WMC



Na WMC mają wpływ takie czynniki jak:

–

Obciążenie poznawcze



stres



uprzedzenia



alkohol

–

Czynniki psychopatologiczne



Depresja



Schizofrenia



demencja i choroba Alzheimera

–

Starzenie się