Bankowość i
Finanse

Istota wartości i pieniądza
w czasie



Wartość – to jedna z podstawowych
kategorii filozoficznych, istotna zwłaszcza w
etyce, estetyce, antropologii. Oznacza coś,
co w sensie absolutnym lub na gruncie
danego zespołu poglądów jest cenne i
godne pożądania i co stanowi przedmiot
szczególnej troski oraz cel ludzkich dążeń,
a także kryterium postępowania człowieka.

Istota Wartości i pieniądza
w czasie

Pojęcie wartości może być odniesione np. do idei, osób, rzeczy,

sytuacji, zjawisk lub określonych właściwości. Może istnieć

samodzielnie lub wchodzić w skład większego systemu lub

hierarchii.

W zależności od dziedziny, której dotyczą wartości dzielimy na:



moralno-etyczne,



religijne,



estetyczne,



kulturowe itd.

W zależności od zasięgu – na



ogólnoludzkie i lokalne, np. narodowe, osobiste.

Mówi się też o wartościach niższych i wyższych, materialnych i

duchowych, co zwykle łączy się z ich hierarchizowaniem.

Istota Wartości i pieniądza
w czasie



Wartość pieniądza zależy m.in. od podaży.



Podaż pieniądza to całkowita wartość znajdujących się

w obiegu zasobów pieniądza, traktowanego jako środek

wymiany. Obejmuje ona wartość gotówki i (banknotów i

bilonu, znajdującej się w obiegu pozabankowym oraz

wkładów bankowych płatnych na każde żądanie.



Na wielkość podaży pieniądza wpływają dwa główne

czynniki: wartość wyemitowanych przez bank centralny

znaków pieniężnych (baza monetarna) oraz udzielonych

przez banki komercyjne kredytów w formie gotówkowej i

bezgotówkowej (kreacja pieniądza).

Pomocne narzędzia



Uwzględnianie zmiennej wartości
pieniądza w czasie jest konieczne
przy porównaniu sum pieniężnych
płaconych w różnych okresach. Jest
to możliwe dzięki zastosowaniu
techniki oprocentowania i dyskonta

Pieniądz dziś i jutro



Uważa się powszechnie, że pieniądz którym
można dysponować dzisiaj jest wart więcej
niż otrzymany jutro. Pieniądz który możemy
wykorzystać bezzwłocznie możemy już
dzisiaj zainwestować i dzięki temu do jutra
już wypracować jakiś zysk, a więc jutro
możemy być właścicielami dzisiejszego
pieniądza powiększonego np. o odsetki

Zmienność wartości pieniądza
w czasie



Podobnie jest, gdy nie posiadamy

wspomnianego kapitału i musimy go

pożyczyć. Przy zwrocie tego kapitału trzeba

dodatkowo zapłacić odsetki, jako

rekompensatę za to, że pożyczający

zrezygnował z możliwości zainwestowania

swoich pieniędzy gdzie indziej. Zatem należy

zwrócić więcej niż pożyczyliśmy.



Z tych dwóch powodów o pieniądzu mówi

się, że ma wartość zmienną w czasie.

Istota pieniądza.



Pieniądz współczesny, niezależnie od swojej

zewnętrznej postaci i systemu gospodarczego, w

którym obiega, jest prawnie określonym i

powszechnie akceptowanym środkiem płatniczym

stosowanym w procesie wymiany dóbr i usług,

mogących wyrażać, przenosić i przechowywać

wartość, która związana jest z wielkością produktu

społecznego kraju.



Dzisiaj powszechnie w roli pieniądza występują

znaki pieniężne co powoduje stosowanie wyłącznie

funkcjonalnego podejścia do określenia jego istoty.

Emisja pieniądza



to wprowadzenie do obiegu pieniądza
gotówkowego w postaci banknotów i
bilonu. W większości krajów emisja
dokonywana jest przez bank
centralny

Najprostszy podział
pieniądza obejmuje jego
postać:



- towarową,



- kredytową.

Kolejny podział wyróżnia 3 jego
formy:



- gotówkową,



- bezgotówkową,



- elektroniczną

Rożne formy



Banknot - to pieniądz papierowy emitowany przez

bank centralny, drukowany na papierze, który na mocy

decyzji władzy państwowej ma charakter prawnego

środka płatniczego, stanowiąc powszechny

ekwiwalent.



Bilon - to znaki pieniężne w postaci monet o różnych

nominałach wybitych z niepełnowartościowego metalu.



Pieniądz - to ogólny ekwiwalent wyrażający wartość

wszystkich innych towarów, bezpośrednio na niego

wymienianych. Jego funkcje wiążą się z tym, że jest to:

Miernik wartości - wartość danego
towaru jest wyrażona za pomocą
ceny.



W tej funkcji pieniądz może występować idealnie, czyli w

sposób wyobrażony;



- środek cyrkulacji - co oznacza, że jest pośrednikiem w

wymianie towaru na pieniądz i pieniądza na towar. W tym

przypadku pieniądz musi być realny, w pozostałych też;



- środek płatniczy, czyli środek regulowania zobowiązań,

np. podatkowych, kredytowych, opłat, wypłat rent,

emerytur, stypendiów;



- pieniądz światowy, co wyraża się wymienialnością walut

wg kursu (tj. cena jednej waluty wyrażona w innej

walucie).

Wartość pieniądza



Funkcje spełniane przez pieniądz nadają

mu charakter określonego rodzaju

towaru, który służy nie tylko jako

jednostka rozliczeniowa, ale posiada

również własną wartość.



Wartość ta podlega określonym

zmianom i wahaniom, które ujawniają

się wzrostem lub spadkiem poziomu

cen.

Zmiana wartości pieniądza
wynika z wpływu:



inflacji,



zmian kursów walutowych,



czasu dysponowania pieniądzem.

Słów kilka o inflacji



Inflacja to proces wzrostu poziomu cen,

powodujący niekontrolowane nieakceptowane

społecznie zmiany proporcji podziału dochodu

narodowego Stopień nasilenia inflacji określa stopa

inflacji, wyrażająca w procentach, wzrost poziomu

cen w okresie badanym w stosunku do okresu

przyjętego przez ustawę. Wartość pieniądza

krajowego zależy również od zmian sów walut. W

wyniku takich zmian można zaobserwować spadek

(dewaluację) lub wzrost (rewaluację) wartości

waluty krajowej w stosunku do walut zagranicznych.

Wartość w czasie



Niezależnie od ww. czynników, istotny
wpływ na wartość pieniądza wywiera czas
dysponowania pieniądzem. Podstawowym
założeniem teorii pieniądza w czasie jest
teza, iż pieniądz w miarę upływu czasu traci
na wartości. Oznacza to, że pieniądz, który
otrzymamy jutro, za tydzień lub za rok, jest
mniej warty niż ta sama kwota pieniędzy
otrzymana dziś .

Koszt pieniądza



Zmianę pieniądza w czasie łatwo można

zaobserwować zakładając lokaty bankowe,

inwestując w różnego rodzaju papiery

wartościowe oraz zaciągając pożyczki i inne

zobowiązania. Powstaje wobec tego

problem kosztu pieniądza jaki muszą płacić

ci, którzy chcą nim dysponować, chociaż

sami go nie posiadają Koszt pieniądza jest

wiec rezultatem jego ceny, wielkości i czasu

przez dłużnika kapitału stanowiącego

własność wierzyciela .

Stopy procentowe



Pieniądz, jak większość rzeczy, ma swoją

cenę. Ceną pieniądza jest stopa

procentowa. Jeśli komuś pożyczamy swoje

wolne środki finansowe, np. bankowi,

możemy oczekiwać za to nagrody w postaci

odsetek. Jeśli pożyczamy od kogoś

pieniądze, musimy odsetki zapłacić. Jeśli

mamy pieniądze i trzymamy je w domu, nie

zarabiamy odsetek, które moglibyśmy

dostać za ulokowanie swoich środków.

Stopy duże i małe



Stopa procentowa jest ceną, którą
płaci dłużnik wierzycielowi za
możność dysponowania jego
kapitałem. Stopy procentowe mogą
być różnicowane w zależności od
tego, czy dotyczą lokat pieniężnych
czy kredytów.

Stopy



Nominalna stopa procentowa (cena
kredytu) jest roczną stopą procentową Jest
ona umieszczana w ofertach banku i we
wszystkich informacjach. bankowych, jak
foldery, plakaty, ulotki. Znajomość
nominalnej stopy procentowej jest nam
potrzebna do obliczania odsetek za kolejne
okresy bazowe trwania kredytu (np.
miesiąc, kwartał).

Stopy



Realna stopa procentowa - jest to stopa

nominalna uwzględniająca " inflacji na realny

dochód osiągany przez kredytodawcę.



Stopa realna jest liczona wg wzoru:



stopa realna = [(stopa nominalna - inflacja)/(100

+ inflacja)] . 100



dr = [(d - i) : (100 + i)] . 100



gdzie:



dr - stopa realna,



d - stopa nominalna, i - stopa inflacji.

Stopy…



Stopa dyskontowa - suma, jaką bank

potrąca przy kupnie weksla. Inaczej to stopa

zrzeczenia się przyszłych środków

finansowych na rzecz aktualnie

dostępnych środków.



Stopa redyskontowa - suma, jaką bank

centralny potrąca przy udzielaniu kredytu dla

banku komercyjnego. Banki stosują

redyskonto w celu ponownego zaopatrzenia

się w środki płynne w banku centralnym i

zapewnienia możliwość refinansowania.

Stopy



Stopa lombardowa - podstawowa stopa

procentowa, w stosunku do której udzielane

są pożyczki pod zastaw walorów. Bank

centralny pożycza środki bankom pod zastaw

papierów wartościowych.



Stopa refinansowa - wg niej banki

komercyjne otrzymują od instytucji emisyjnej

środki płynne, funkcjonujące następnie na

rynku finansowym w formie pożyczek

udzielonych przez te banki.

Stopy



Stopa operacji otwartego rynku - wg
niej bank centralny na rynku pieniężnym
kupuje i sprzedaje papiery wartościowe,
których celem jest zwiększenie lub
zmniejszenie rezerw banków komercyjnych.



Stopa zysku - stosunek ilościowy zysku do
całego kapitału zaangażowanego w dane
przedsięwzięcie.