STRUKTURA TRENINGU

STRUKTURA TRENINGU

SPORTOWEGO

SPORTOWEGO

Trening sportowy jest

Trening sportowy jest

procesem naukowego i

procesem naukowego i

pedagogicznego postępowania,

pedagogicznego postępowania,

które poprzez specjalną

które poprzez specjalną

adaptację organizmu prowadzi

adaptację organizmu prowadzi

zawodnika do mistrzostwa

zawodnika do mistrzostwa

sportowego

sportowego

[Naglak, 1977]

[Naglak, 1977]

Wybrane uwarunkowania

Wybrane uwarunkowania

wyniku sportowego

wyniku sportowego

WYNIK

SPORTOWY

Strukturalne

Psychiczne

Energetyczne

(kondycyjne)

Informacyjne

(koordynacyjne)

DZIECKO

MISTRZ

OBCIĄŻENIE

INSTRUKTOR

ŚRODOWISKO

Zmęczenie i odbudowa zdolności do

Zmęczenie i odbudowa zdolności do

pracy

pracy

ZMĘCZENIE

PRACA

Superkompensacj

a

Stabilizacja

Trening ,,na bazie

Trening ,,na bazie

wypoczynku’’

wypoczynku’’

Obc.

Obc.

Obc.

Trening ,,na bazie

Trening ,,na bazie

zmęczenia’’

zmęczenia’’

Podstawowe cele sportu

Podstawowe cele sportu

•

Uzyskanie mistrzostwa sportowego i

Uzyskanie mistrzostwa sportowego i

przejawienie go na najważniejszych zawodach

przejawienie go na najważniejszych zawodach

•

Pełne wykorzystanie potencjalnych możliwości

Pełne wykorzystanie potencjalnych możliwości

zawodnika

zawodnika

•

Trwałe wdrożenie pozytywnych zachowań

Trwałe wdrożenie pozytywnych zachowań

społecznych oraz cech psychicznych

społecznych oraz cech psychicznych

•

Wpojenie właściwych zachowań

Wpojenie właściwych zachowań

,,prozdrowotnych’’ (zamiłowanie do

,,prozdrowotnych’’ (zamiłowanie do

aktywności ruchowej, nawyki higieniczne,

aktywności ruchowej, nawyki higieniczne,

żywieniowe itp.)

żywieniowe itp.)

,,

,,

Mój rekord jest moim

Mój rekord jest moim

rekordem świata

rekordem świata

”

”

E. Wachowski

E. Wachowski

FORMA SPORTOWA

FORMA SPORTOWA

jest stanem optymalnej

jest stanem optymalnej

gotowości psychofizycznej do

gotowości psychofizycznej do

uzyskiwania maksymalnych

uzyskiwania maksymalnych

wyników na zawodach

wyników na zawodach

sportowych

sportowych

Fazy rozwoju formy

Fazy rozwoju formy

sportowej

sportowej

Faza utrzymania

– okres startowy

Faza utrzymania

– okres startowy

Faza przejściowej

utraty

– okres przejściowy

Faza przejściowej

utraty

– okres przejściowy

Faza budowania

- okres

przygotowawczy

Faza budowania

- okres

przygotowawczy

W finałach Mistrzostw Świata i

W finałach Mistrzostw Świata i

Igrzysk Olimpijskich startują

Igrzysk Olimpijskich startują

zawodnicy o podobnym

zawodnicy o podobnym

poziomie wytrenowania

poziomie wytrenowania

zdolności motorycznych i

zdolności motorycznych i

umiejętności technicznych.

umiejętności technicznych.

Zwyciężają najlepiej

Zwyciężają najlepiej

przygotowani psychicznie.

przygotowani psychicznie.

,,Trening kolarski ma w 90%

,,Trening kolarski ma w 90%

charakter fizyczny i w 10 %

charakter fizyczny i w 10 %

psychiczny – natomiast

psychiczny – natomiast

ściganie się jest w 90 %

ściganie się jest w 90 %

psychiczne, a jedynie w 10

psychiczne, a jedynie w 10

% fizyczne”

% fizyczne”

Edmund Burke

Edmund Burke

Zadania okresu

Zadania okresu

przygotowawczego

przygotowawczego

•

Wykonanie zasadniczej objętości pracy

Wykonanie zasadniczej objętości pracy

treningowej w celu poprawy ogólnych

treningowej w celu poprawy ogólnych

możliwości funkcjonalnych sportowców

możliwości funkcjonalnych sportowców

•

Odnowa i przebudowa umiejętności

Odnowa i przebudowa umiejętności

technicznych i taktycznych

technicznych i taktycznych

•

Sprawdzenie efektywności

Sprawdzenie efektywności

przygotowania (formy sportowej)

przygotowania (formy sportowej)

poprzez treningi i zawody sportowe

poprzez treningi i zawody sportowe

Zadania okresu startowego

Zadania okresu startowego

•

Osiąganie i utrzymanie formy

Osiąganie i utrzymanie formy

sportowej

sportowej

•

Podtrzymanie poziomu przygotowania

Podtrzymanie poziomu przygotowania

ogólnego

ogólnego

•

Doskonalenie przygotowania

Doskonalenie przygotowania

technicznego

technicznego

•

Doskonalenie przygotowania

Doskonalenie przygotowania

psychicznego

psychicznego

Zadania okresu

Zadania okresu

przejściowego

przejściowego

•

Aktywny wypoczynek i odnowa

Aktywny wypoczynek i odnowa

biologiczna

biologiczna

•

Podtrzymanie poziomu wytrenowania

Podtrzymanie poziomu wytrenowania

oraz przygotowanie do realizacji zadań

oraz przygotowanie do realizacji zadań

typowych dla okresu przygotowawczego

typowych dla okresu przygotowawczego

•

Uporządkowanie tzw. ,,spraw życiowych”

Uporządkowanie tzw. ,,spraw życiowych”

Mezocykle – okres

Mezocykle – okres

przygotowawczy

przygotowawczy

Zasadnicze

- ogólne

Zasadnicze

- specjalne

Kontrolno

- przygoto

-wawczy

Szlifujący

w

p

ro

w

a

d

za

ją

cy

Rozwój i

stabilizacj

a

przygoto

wania

ogólnego

Rozwój i

stabilizacja

przygoto

wania

specjalneg

o

Wprowadz

enie do

realizacji

zadań

typowych

dla okresu

przyg.

Ocena

efektó

wpracy

,,Napraw

a’’ lub

doskona

lenie

Mezocykle – okres startowy

Mezocykle – okres startowy

startowy

startowy

pośredni

startowy

startowy

Przygotowanie do

startu – START -

wypoczynek

•Zwiększenie
obciążeń
treningowych

• Zmniejszenie
intensywności
obciążeń
treningowych

• Przeciwdziałanie
monotonii

Przygotowanie do

startu – START -

wypoczynek

Rodzaje środków

Rodzaje środków

treningowych

treningowych

Specjalne

Ukierunkowane

Ogólne

•

Ogólne – jako

Ogólne – jako

podstawa

podstawa

wszechstronnego,

wszechstronnego,

harmonijnego rozwoju

harmonijnego rozwoju

•

Ukierunkowane – jako

Ukierunkowane – jako

podstawa specjalizacji

podstawa specjalizacji

•

Specjalne – zgodne ze

Specjalne – zgodne ze

specyfiką dyscypliny

specyfiką dyscypliny

(technika,

(technika,

intensywność)

intensywność)

Ogólne a specjalne przejawy

Ogólne a specjalne przejawy

zdolności motorycznych -

zdolności motorycznych -

wytrzymałość

wytrzymałość

OGÓLNE

np. wytrzymałość jest to

zdolność

do wykonywania

dowolnej pracy bez

obniżenia

jej wydajności

SPECJALNE

np. wytrzymałość specjalna

jest to zdolność organizmu do

wykonywania specyficznego obciążenia

w czasie uwarunkowanym wymogami

specjalizacji

Ogólne a specjalne przejawy

Ogólne a specjalne przejawy

zdolności motorycznych -

zdolności motorycznych -

siła

siła

OGÓLNE

np. siła jest to zdolność do

pokonywania oporu

zewnętrznego

lub przeciwdziałania

kosztem wysiłku mięśniowego

SPECJALNE

np. siła specjalna jest to zdolność

do wykorzystania wartości

dynamicznych zespołów mięśniowych

w specyficznej działalności

ruchowej

Zwiększanie specjalizacji

Zwiększanie specjalizacji

obciążeń treningowych

obciążeń treningowych

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

[%

]

10

12

14

16

18

20

22

w iek [lata]

ogólne

specjalne

0

100

200

300

400

500

600

700

800

[g

od

z]

10

12

14

16

18

20

22

w iek [lata]

ogólne

specjalne

Objętość obciążeń

Objętość obciążeń

treningowych w makrocyklu

treningowych w makrocyklu

Okres przygotowawczy

Okres przejściowy

Okres startowy

ógólne

ukierunkowane

specjalne

Mezocykl

pośredni

Intensywność obciążeń

Intensywność obciążeń

treningowych w makrocyklu

treningowych w makrocyklu

Okres przygotowawczy

Okres przejściowy

Okres startowy

ogólne

specjaln

e

ukierunkowan

e

Mezocykl

pośredni

Objętość i intensywność treningu siłowego w jednostce

Objętość i intensywność treningu siłowego w jednostce

treningowej na przykładzie kajakarzy kadry olimpijskiej

treningowej na przykładzie kajakarzy kadry olimpijskiej

(n = 8) [Rynkiewicz, Brzuchalski 2004]

(n = 8) [Rynkiewicz, Brzuchalski 2004]

0

10

20

30

40

50

60

1

3

5

7

9

11

13

15

17

19

21

23

25

27

29

31

33

35

37

mikrocykl

ob

ję

to

ść

je

dn

os

tk

i t

re

n.

[

T

]

0

2

4

6

8

10

12

in

te

ns

yw

no

ść

je

dn

. t

re

n.

[

kg

/s

]

objętość jednostki treningowej

intensywność jednostki treningowej

Objętość i intensywność treningu specjalistycznego w

Objętość i intensywność treningu specjalistycznego w

kolejnych mikrocyklach treningu kajakarzy kadry olimpijskiej

kolejnych mikrocyklach treningu kajakarzy kadry olimpijskiej

(n – 8)

(n – 8)

[Rynkiewicz, Brzuchalski 2004]

[Rynkiewicz, Brzuchalski 2004]

0

5

10

15

20

1

6

11

16

21

26

31

36

mikrocykl

ob

ję

to

ść

je

dn

os

tk

i t

re

n.

[

km

]

0

0,75

1,5

2,25

3

śr

. d

łu

go

ść

o

dc

in

ka

te

m

po

w

eg

o

[k

m

]

objętość jedn. i tren.

śr. dł. odcinka tempowego

Objętość jednostki treningowej i mikrocyklu w treningu

Objętość jednostki treningowej i mikrocyklu w treningu

specjalistycznym kadry olimpijskiej kajakarzy (n = 8)

specjalistycznym kadry olimpijskiej kajakarzy (n = 8)

[Rynkiewicz, Brzuchalski 2004]

[Rynkiewicz, Brzuchalski 2004]

0

50

100

150

200

1

6

11

16

21

26

31

36

mikrocykl

ob

ję

to

ść

m

ik

ro

cy

kl

u

[k

m

]

0

5

10

15

20

ob

ję

to

ść

je

dn

os

tk

i t

re

n.

[

km

]

objętość mikrocyklu

średnia objętość jedn. tren.

OBCIĄŻENIE

ODBUDOWA

Z

NADMIAREM

ZMĘCZENIE

Zasada przemiennego stosowania

Zasada przemiennego stosowania

pracy i wypoczynku

pracy i wypoczynku

•

Akumulacja

Akumulacja

•

Intensyfikacja

Intensyfikacja

•

Transformacja

Transformacja

WYKORZYSTANIE ZJAWISKA OPÓŹNIONEJ

WYKORZYSTANIE ZJAWISKA OPÓŹNIONEJ

TRANSFORMACJI WYMAGA ZASTOSOWANIA

TRANSFORMACJI WYMAGA ZASTOSOWANIA

MAKSYMALNYCH OBCIĄŻEŃ A NASTĘPNIE

MAKSYMALNYCH OBCIĄŻEŃ A NASTĘPNIE

POPRZEZ ICH ZMNIEJSZENIE STWORZENIE

POPRZEZ ICH ZMNIEJSZENIE STWORZENIE

WARUNKÓW DO ZWIĘKSZENIA MOŻLIWOŚCI

WARUNKÓW DO ZWIĘKSZENIA MOŻLIWOŚCI

ĆWICZĄCEGO

ĆWICZĄCEGO

Zwiększanie indywidualizacji

Zwiększanie indywidualizacji

obciążeń treningowych

obciążeń treningowych

•

Dostosowanie obciążeń treningowych do indywidualnych

Dostosowanie obciążeń treningowych do indywidualnych

charakterystyk sportowca (budowa ciała, zdolności

charakterystyk sportowca (budowa ciała, zdolności

motoryczne, charakterystyka psychiczna)

motoryczne, charakterystyka psychiczna)

•

Kształtowanie indywidualnej techniki sportowej

Kształtowanie indywidualnej techniki sportowej

•

Dostosowanie obciążeń treningowych do indywidualnej

Dostosowanie obciążeń treningowych do indywidualnej

wrażliwości na bodźce treningowe (kondycyjne i

wrażliwości na bodźce treningowe (kondycyjne i

koordynacyjne)

koordynacyjne)

•

Dopasowanie obciążeń treningowych do zmian wrażliwości

Dopasowanie obciążeń treningowych do zmian wrażliwości

na bodźce treningowe

na bodźce treningowe

•

Miejsce w zespole a obciążenia treningowe (bramkarz,

Miejsce w zespole a obciążenia treningowe (bramkarz,

pomocnik, napastnik itp.)

pomocnik, napastnik itp.)

•

Obciążenia treningowe a przygotowanie do walki z

Obciążenia treningowe a przygotowanie do walki z

określonym przeciwnikiem

określonym przeciwnikiem

Dobór mikrocykli w

Dobór mikrocykli w

mezocyklu

mezocyklu

Podstawowy 1

Podstawowy 2

Uderzeniowy

Odbudowujący

AKUMULACJA

INTENSYFIKACJA

TRANSFORMACJA

Strefy treningowe

Strefy treningowe

Strefa

Strefa

% max

% max

tętna

tętna

Opis

Opis

1

1

60 -

60 -

65

65

Odpoczynek czynny,

Odpoczynek czynny,

regeneracja

regeneracja

2

2

65 –

65 –

70

70

Podstawowy trening

Podstawowy trening

wytrzymałościowy

wytrzymałościowy

3

3

70 –

70 –

80

80

Trening wydolności tlenowej

Trening wydolności tlenowej

4

4

80 –

80 –

85

85

Trening progu mleczanowego

Trening progu mleczanowego

5

5

86 +

86 +

Trening max mocy tlenowej,

Trening max mocy tlenowej,

zwiększenie max VO

zwiększenie max VO

2

2

Czas odbudowy zdolności do

Czas odbudowy zdolności do

pracy

pracy

Czas i rodzaj pracy

Czas i rodzaj pracy

Czas

Czas

odbudowy

odbudowy

[godziny]

[godziny]

0 do 6 godzin – wytrzymałość

0 do 6 godzin – wytrzymałość

8

8

30 – 60 minut – wydolność tlenowa

30 – 60 minut – wydolność tlenowa

8 – 10

8 – 10

75 – 120 minut – wydolność tlenowa

75 – 120 minut – wydolność tlenowa

24 – 36

24 – 36

15 – 45 minut – próg mleczanowy

15 – 45 minut – próg mleczanowy

24

24

60 – 90 minut – próg mleczanowy

60 – 90 minut – próg mleczanowy

24 – 36

24 – 36

10 – 30 minut – powyżej progu

10 – 30 minut – powyżej progu

mleczanowego

mleczanowego

24 – 36

24 – 36

45 minut i więcej – ponad próg

45 minut i więcej – ponad próg

mleczanowy

mleczanowy

36 - 48

36 - 48

Przykładowy mikrocykl

Przykładowy mikrocykl

stymulacja

odbudowa

30 – 45

I strefa

30 – 45

I strefa

30 – 45

I strefa

2 godziny

II strefa

3 * 3

minuty

2 godziny

Tempo

zmienne

w grupie

2 godziny

II – III

Strefa

Tempo

zmienne

30 – 45

I strefa

odbudowa

stymulacja

Przykładowy mikrocykl

Przykładowy mikrocykl

Jednostka treningowa –

Jednostka treningowa –

obciążenie stanowi jedno

obciążenie stanowi jedno

ćwiczenie

ćwiczenie

rozgrzewka

Część główna

Część końcowa

Jednostka treningowa – obciążenie

Jednostka treningowa – obciążenie

stanowią różne ćwiczenia

stanowią różne ćwiczenia

Lekarz

Lekarz

Średnie wykształcenie

Sześcioletnie studia wyższe

Stopnie specjalizacji

zawodowej

LEGALNE,

OGRANICZONE,
WYKONYWANE

POD KONTROLĄ

EKSPERYMENTY

NA LUDZIACH

Instruktor

Instruktor

Średnie wykształcenie

Doświadczenie zawodnicze

Kurs w wymiarze

100 – 150 godzin

LEGALNE,

NIEOGRANICZONE,

PRAKTYCZNIE NIE

PODLEGAJĄCE KONTROLI

EKSPERYMENTY

NA LUDZIACH