Rehabilitacja medyczna

Geneza i ewolucja rehabilitacji



Starożytna Grecja i Rzym: stosowanie gimnastyki leczniczej w
wielu schorzeniach



Hipokrates



Galen



Ambroży Pare (1510-1590) cyrulik francuski, wprowadza
zaopatrzenie protetyczne. Jako pierwszy w Europie zaopatruje
kikut kończyny dolnej w drewnianą protezę (XVI w.)



Włoski chirurg Pietro de Marchetti konstruuje protezę ręki dla
ówczesnego marszałka Francji, umożliwiającą trzymanie szabli



Angielski lekarz Francis Glisson (1599-1677) nowe metody w
leczeniu skrzywień kręgosłupa. (pętla skórzana do wyciągu za
głowę)



Francuski chirurg Nicolas Andry (1658-1759) zajmuje się
wadami postawy u dzieci. Wprowadza pojęcie ortopedii



Pod koniec XVII w. powstają liczne zakłady

gimnastyki leczniczej



W wieku XIX Duchenne stosuje w leczeniu

porażeń i niedowładów prąd galwaniczny i

faradyczny (odkrytych na początku XIX

wieku)



Wiek XIX rozwój gimnastyki leczniczej
(Szwed Per H. Ling 1776 -1839 - twórca

podstaw).

Proponuje on pomoc w

ćwiczeniach kinezyterapeuty. Pojawienie się

technik masażu leczniczego. Wykorzystuje

się urządzenia do hydromasażu i kąpieli.



Przełom wieku XIX i XX to rozwój kriogeniki

(na początku XX wieku zmiana nazwy na

krioterapię)



Pierwszy raz określenie

REHABILITACJA

REHABILITACJA zostało użyte

przez Douglasa C. McMurtiego w 1918 roku, gdy
przedstawiał on wyniki leczenia inwalidów wojennych



Lata 30-te XX wieku epidemia choroby Heinego-Medina.
E. Kenny pielęgniarka i fizjoterapeutka opracowuje
techniki ćwiczeń biernych, redresyjnych i oporowych
oraz techniki chodu osób porażonych i z niedowładami
kończyn



Berta i Karl Bobach 1944r. metoda hamowania
odruchów patologicznych i wpływ na normalizację
napięć mięśniowych



Howard Rusk już w okresie II wojny światowej zauważył,
że szybkie wprowadzenie zajęć rehabilitacyjnych
prowadzi do skrócenia czasu leczenia



W latach 70-tych XX wieku rehabilitacja przestaje być
trzecią

fazą procesu terapeutycznego i staje się

integralną częścią procesu leczniczego

Rehabilitacja w Polsce



Maciej z Miechowa (1457-1523) „Jak

zachować zdrowie” - opisuje pozytywną

rolę ćwiczeń



Jędrzej Śniadecki (1768-1838) „O

fizycznym wychowaniu dzieci”



Prof. Ireneusz Wierzejewski (1881-1930)

ojciec polskiej ortopedii, twórca pierwszej

kliniki ortopedii w Poznaniu (1923)



Prof. Wiktor Dega – Poznań. W 1960r.

pierwsza w Europie Klinika Rehabilitacji



Prof. Marian Weiss – Konstancin, 1961

kolejna klinika W-wa. Jako pierwszy zostaje

konsultantem krajowym



Prof. Jan Haftek powołuje w 1989r. Polskie

Towarzystwo Rehabilitacji

Główne ośrodki w Polsce



Poznań



Warszawa



Katowice



Lublin



Gdańsk



Bydgoszcz



Kraków



Łódź

Rodzaje rehabilitacji

Lecznicza

Społeczna

Zawodowa

Rehabilitacja lecznicza



Zorganizowane działanie prowadzone w
placówkach służby zdrowia: szpitalach,
poradniach, przychodniach, uzdrowiskach,
zmierzające do przyspieszania procesu
powrotu pacjenta do zdrowia, sprawności,
zapobiegania niekorzystnym następstwom
niekiedy niezbędnego długotrwałego
unieruchomienia, zminimalizowania następstw
przebytej choroby lub urazu



Rehabilitacja lecznicza powinna stymulować
cały proces leczniczy, w głównej mierze przez
różne formy aktywności ruchowej i psychicznej

Rehabilitacja społeczna



Proces zmierzający do przywrócenia samodzielności
społecznej osobie, która z racji niepełnosprawności
jest jej pozbawiona



Rehabilitacja społeczna obejmuje również edukację
osób zdrowych w zakresie koniecznym do zrozumienia
potrzeb niepełnosprawnych i zaakceptowania ich jako
pełnoprawnych członków społeczeństwa



Poprawa form architektonicznych i urbanistycznych



Pomoc Powiatowych Centów Pomocy Rodzinie



Warsztaty terapii zajęciowej



Turnusy rehabilitacyjne



Sport inwalidzki

Rehabilitacja zawodowa



Zorganizowane działanie zmierzające do
przywrócenia osobie niepełnosprawnej zdolności
do aktywności zawodowej



Rehabilitację zawodową należy rozpocząć jak
najwcześniej jeszcze w trakcie rehabilitacji
medycznej



W przypadku dzieci odpowiednikiem rehabilitacji
zawodowej jest rehabilitacja pedagogiczna

Niepełnosprawność



Osoba niepełnosprawna to osoba, której stan fizyczny,
psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo
utrudnia ogranicza lub uniemożliwia wypełnianie ról
społecznych, a w szczególności zdolności do
wykonywania pracy zawodowej, ogranicza funkcje
rodzinne, uniemożliwia korzystanie z dóbr społecznych



W 1994 roku Europejskie Forum Niepełnosprawności w
Parlamencie Europejskim zaproponowało rozszerzenie
definicji osoby niepełnosprawnej: „Osobą
niepełnosprawną jest jednostka w pełni swych praw,
znajdująca się w sytuacji upośledzającej ją na skutek
barier środowiskowych, ekonomicznych i społecznych,
których z powodu występujących uszkodzeń nie może
przezwyciężać w taki sposób jak inni ludzie…..”

Wg WHO wyróżnia się różne stopnie niepełnosprawności:



Uszkodzenie

Uszkodzenie (impairment) –
utrata lub nieprawidłowość struktury lub funkcji
psychicznej, fizjologicznej lub anatomicznej



Niepełnosprawność

Niepełnosprawność (disability) –
wszelkie ograniczenia lub brak (wynikający z uszkodzenia)
możliwości wykonania pewnych czynności w sposób lub w
zakresie uznanym za normalny dla ludzi



Upośledzenie

Upośledzenie – niesprawność (handicap) oznacza
poszkodowanie wynikające z uszkodzenia lub
niepełnosprawności, które ogranicza lub uniemożliwia
danej osobie pełnienie takich ról, jakie uznaje się za
normalne (uwzględniając wiek, płeć, czynniki społeczne i
kulturowe)



Klasyfikacja ta została zastąpiona Międzynarodową

Klasyfikacją Uszkodzeń, Działania i Uczestnictwa

zwaną dalej „Kartą 2000”



Oparta jest ona na założeniach:



Człowiek jest istotą biologiczną, stanowi ją
organizm o określonej strukturze, wypełniający
określone funkcje



Człowiek jest określoną osobą działającą i
wypełniającą określone zadania



Człowiek

jest

członkiem

określonej

grupy

społecznej, w której życiu uczestniczy



Pojęcie obejmujące następstwa stanu zdrowia
(choroby zaburzenia lub urazu) w funkcjonowaniu
człowieka na trzech poziomach (biologicznym,
osobistym i społecznym)



Klasyfikacja składa się z trzech odrębnych, lecz
równoległych klasyfikacji obszarów tworzących
niepełnosprawność



Klasyfikacja uszkodzeń



Klasyfikacja działania



Klasyfikacja uczestnictwa

Niepełnosprawność

Kompensacja



Proces,

który

wyzwala

naturalne

możliwości zastępcze, jakie istnieją w
każdym organizmie żywym, zmierzający
do

całkowitego

lub

częściowego

wyrównania skutków działania czynników
szkodliwych

Procesy kompensacyjne określają tzw. prawa

Anochina



Istotą kompensacji jest wykorzystanie naturalnych
możliwości zastępczych



Aby wystąpiła kompensacja, konieczna jest
sygnalizacja defektu, uszkodzenia za
pośrednictwem bodźców dośrodkowych z obwodu -
do ośrodkowego układu nerwowego



Procesy kompensacyjne powstają niezależnie od
lokalizacji uszkodzenia



Kompensacja wymaga stałego utrwalenia, funkcja
kompensacyjna uzyskana w przebiegu procesu
leczniczego wymaga ciągłego treningu.
Zaprzestanie utrwalania wytworzonej kompenscji
prowadzi do zaniku uzyskanej sprawności)

Adaptacja



Umiejętność dostosowania człowieka do zmiany
warunków czynnościowych i socjalnych występującej
w następstwie zaburzenia funkcji organizmu



Adaptacja umożliwia przystosowanie się do zaburzeń
sprawności ważnych narządów powstałych w
następstwie choroby lub urazu



Odpowiednio sterowana lub wykorzystana adaptacja
umożliwia uzyskanie w jak najwyższym stopniu
samodzielności życiowej w czynnościach dnia
codziennego, w funkcjach zawodowych, społecznych i
rodzinnych

KINEZYTERPIA



Kinezyterapia (kinesis – ruch, therapeia –
leczenie) podstawa rehabilitacji medycznej.
Obejmuje całość zagadnień związanych z
wykorzystaniem ruchu jako środka leczniczego



Kinezyterapia - inne określenia: rehabilitacja
ruchowa, ćwiczenia lecznicze, trening leczniczy,
gimnastyka lecznicza, usprawnianie, fizjoterapia



Fizjoterapia (physis – natura, therapeia -
leczenie) połączenie kinezyterapii z leczeniem
czynnikami fizykalnymi i masażem leczniczym

Zadania

ocena stanu funkcjonalnego pacjenta
(ustalenie rodzaju i stopnia dysfunkcji)

dobór odpowiednich form, środków, metod i
technik ćwiczeń w zależności od stanu
funkcjonalnego pacjenta

opracowanie ćwiczeń miejscowych i
ogólnych służących do realizacji bliższego i
dalszego celu rehabilitacji

wprowadzenie obiektywnych metod kontroli
stanu funkcjonalnego pacjenta

Zadania c.d.

zapobieganie powikłaniom:



przykurcze

–

odpowiednio

dobrane

przykurcze

–

odpowiednio

dobrane

techniki bierne i czynne



odleżyny – częste zmiany ułożenia

pacjenta



powikłania

płucne

–

ćwiczenia

powikłania

płucne

–

ćwiczenia

oddechowe, oklepywanie klp., zmiany

pozycji w łóżku, wczesne uruchamianie

Cele

Przywrócenie choremu lub osobie
niepełnosprawnej pełnej lub możliwie
maksymalnej sprawności fizycznej i psychicznej

Przywrócenie prawidłowej ruchomości w stawach
oraz siły i wytrzymałości mięśni

Pobudzenie i poprawa czynności OUN, reedukacja
nerwowo-mięśniowa

Poprawa czynności układu oddechowego i
sercowo-naczyniowego

Korygowanie wad postawy ciała i nieprawidłowych
nawyków ruchowych

Przystosowanie chorego do życia w przypadku
trwałej niepełnosprawności

Techniki:



bierne formy ruchu



czynne formy ruchu

Wybór techniki powinien wynikać z:



oceny stanu funkcjonalnego pacjenta



umiejscowienia procesu patologicznego, choroby

czy urazu

Podział kinezyterapii



miejscowa - wysiłki lokalne np. zwiększenie zakresu

ruchu w jakimś stawie



ogólna - mająca wpływ na ogólną wydolność

chorego, zwiększoną czynność układu krążenia,

oddechowego, wysiłki angażujące większą masę

mięśniową

Ćwiczenia bierne



Ruchy

stawach

wykonywane

są

przez

fizjoterapeutę lub za pomocą urządzeń do ciągłego
ruchu biernego CPM (continuous passive motion)

Wskazania:



brak  dowolnej  czynności  mięśni  w  przypadku
porażeń  wiotkich,  spastycznych  lub  niedowładów
znacznego  stopnia  a  także  gdy  ruch  czynny  jest
niemożliwy  do  wykonania  ze  względu  a  stan
chorego

Ćwiczenia bierne

Przeciwwskazania:



ostry stan zapalny stawu lub tkanek
otaczających



zakrzepowe zapalenie żył głębokich
kończyn



zator tętnicy płucnej, zawał płuca lub serca



ciężki stan ogólny chorego

Ćwiczenia bierne

Cel:



Niedopuszczenie do powstawania przykurczów,
zmian patologicznych w stawach i tkankach
okołostawowych.

(atrofia

chrząstki,

mięśni,

upośledzenie ukrwienia – zakrzepica żył i
odżywienia)



Ćwiczenia bierne wykonuje się w pozycjach
izolowanych, ograniczając ruch do jednego stawu
i

jednej

płaszczyzny

ruchu,

zawsze

fizjologicznej osi stawu

Ćwiczenia bierne

techniki

Ćwiczenia bierne właściwe:
ruchy wykonuje fizjoterapeuta w pozycjach
izolowanych. Bliższy odcinek ćwiczonego stawu
trzeba unieruchomić. Liczba powtórzeń w jednej
płaszczyźnie powinna wynosić około 30.
Powtarzamy 2-3xdziennie we wszystkich stawach.

Ćwiczenia bierne z rozciąganiem tkanek
okołostawowych:
technika oparta na stymulacji bodźców
proprioceptywnych (receptory czucia głębokiego),
pobudzających układ nerwowy przez stymulację
mięśni, torebek stawowych i więzadeł. Niezbędne
do torowania bodźców oraz czucia ruchu.

Ćwiczenia bierne

techniki

Ćwiczenia bierne z dociskiem powierzchni

stawowych – pobudzanie błony maziowej do

produkcji płynu stawowego, zapobieganie

powstawaniu zrostów wewnątrzstawowych,

stymulacja bodźców proprioceptywnych.

Ćwiczenia bierne redresyjne – rozciągnięcie

przykurczonych tkanek okołostawowych
Stretching - zasady:



Rozgrzewka (5-10 min) poprzedzająca ćwiczenia



Napięcie izometryczne ćwiczonego mięśnia (10-30

sekund)



Rozluźnienie mięśnia (2-3 sekundy)



Powolne rozciągnięcie mięśnia z zatrzymaniem przez

10-30 sekund

Ćwiczenia bierne

techniki

Wyciągi redresyjne
Zasady j.w.
Zamiast siły fizjoterapeuty stosuje się
obciążniki w systemach bloczkowo-
ciężarkowych
Czas trwania wyciągu około 30 minut.
Na 5 minut przed końcem redukcja
obciążenia do 70%.
Zastosowanie w ćwiczeniach dużych
stawów.

Ćwiczenia czynno-bierne



Ruchy bierny wykonywany przez terapeutę,
czynne rozluźnienie mięśni przez pacjenta



Wskazania:

uruchamiania stawów po zdjęciu
unieruchomienia, po zabiegach
rekonstrukcyjnych, w chorobach
reumatycznych

Ćwiczenia czynne



Wykonywane przez pacjenta

samodzielnie w wyniku dowolnej akcji

mięśni. Ćwiczenia czynne powinny być

indywidualnie przygotowane dla każdego

pacjenta.

Musimy określić:



Optymalny wysiłek



Stopniowanie natężenia



Sposób wykonywania ćwiczenia – pozycje

wyjściowe, tempo wykonywania ćwiczeń,

liczbę powtórzeń, czas trwania

Do oceny siły mięśniowej używamy 6-cio

stopniowej skali Lovetta



brak śladu skurczu mięśnia

0=0%



ślad skurczu mięśnia

1=10%



ruch w odciążeniu, w pełnym zakresie

2=25%



ruch z pokonaniem ciężaru kończyny lub części ciała

3=50%



ruch z pokonaniem ciężaru kończyny i dodatkowym oporem

4=80%



siła mięśnia prawidłowa, ruch z submaksymalnym oporem

5=100%

Ćwiczenia izometryczne



Czynne napinanie mięśni bez zmiany odległości

przyczepów mięśni



Cel:
zapobieganie zanikom, utrzymanie mięśni w

czynnej aktywności



Wskazania:
znaczne osłabienie siły mięśni (1 w sk.

Lovetta), unieruchomienie w łóżku,

zaawansowane zmiany stawowe



Wykonanie:
napięcie mięśnia 5-6 sekund, 10-cio sekundowe

rozluźnienie. Ćwiczenia powtarza pacjent 3-4

razy w ciągu dnia, w seriach po 10-20 napięć

Ćwiczenia w odciążeniu



Polegają na samodzielnym wykonywaniu
ruchów w stawach przy odciążeniu
ćwiczonego odcinka ciała



Wskazania:

znaczne osłabienie siły mięśni (2-3 w skali
Lovetta), zaawansowane zmiany
powierzchni stawowych, osłabienie zrostu
kości po złamaniu

Ćwiczenia czynne wolne



Wykonuje się je przy sile mięśniowej
pozwalającej na samodzielne wykonanie
ruchów, z pokonaniem ciężaru ćwiczonego
odcinka ciała (3 w skali Lovetta)



Poprawa koordynacji ruchowej,
zwiększenie zakresu ruchów czynnych,
kształtowanie ruchów w stawach

Ćwiczenia czynne z oporem (ćw. siłowe)



Wzmocnienie siły mięśniowej, w celu
przywrócenia utraconej funkcji z powodu
choroby lub urazu



Ćwiczenia oporowe z dużym oporem i małą
liczba powtórzeń wpływają przede wszystkim
na zwiększenie siły mięśniowej, natomiast
ćwiczenia ze średnim obciążeniem i dużą
liczba powtórzeń wpływają na poprawę
wytrzymałości

Ćwiczenia izokinetyczne



Ćwiczenia, w których obciążony mięsień

działa z określoną, stałą prędkością, przy

zmieniającym się obciążeniu dla każdej

wartości kątowej



Ćwiczenia te oparte są na skurczu

auksotonicznym, łączącym skurcz

izotoniczny i izometryczny

Ćwiczenia synergistyczne



Istotą jest wykorzystanie zjawiska promieniowania

pobudzenia i synergizmu (współdziałania) w celu

uzyskania napięcia mięśni, często w odległych

częściach ciała



Najlepsze wyniki uzyskuje się przy ćwiczeniach

przeciw oporowi submaksymalnemu

Synergizmy bezwzględne (wrodzone)



Uniesienie głowy wbrew oporowi w leżeniu na
plecach powoduje napięcie mięśni brzucha



Uniesienie głowy wbrew oporowi w leżeniu na
brzuchu powoduje napięcie mięśni pośladkowych



Wyprost stopy wbrew oporowi powoduje napięcie
mięśnia czworogłowego



Zgięcie nadgarstka wbrew oporowi powoduje
napięcie mięśnia dwugłowego ramienia

Synergizmy względne (nabyte)



Ćwiczenia

synergistyczne

kontralateralne

–

pobudzenie

napięcie

mięśni

kończyny

unieruchomionej uzyskuje się przez ćwiczenia

oporowe dużych grup mięśni po stronie przeciwnej



Ćwiczenia synergistyczne ipsilateralne – polegają na

wykorzystaniu synergizmów przez ćwiczenia z

oporem wolnych stawów unieruchomionej kończyny

Metoda reedukacji nerwowo-mięśniowej



Metoda proprioceptywnego torowania nerwowo-

mięśniowego (ang. proprioceptive neuromuscular

facilitation - PNF); metoda Kabata



Metoda oparta na podstawach neurofizjologicznych

rozwoju ruchowego człowieka i aktywności

ruchowej w czynnościach dnia codziennego

Ćwiczenia ogólnokondycyjne

Ukierunkowane na poprawę ogólnej kondycji
psychofizycznej chorych, rozwój cech
motorycznych takich jak siła, wytrzymałość,
szybkość, zwinność.
Wykonuje się je indywidualnie lub grupowo.

Ćwiczenia indywidualne:



Wykonuje się w łóżku chorego lub na stołach
rehabilitacyjnych

Ćwiczenia ogólnokondycyjne c.d.

Ćwiczenia zespołowe:



Dzieci w wieku przedszkolnym – naśladownictwo

ruchowe (zwierzęta, rośliny) i opowieść ruchowa



Dzieci w wieku szkolnym – gry i zabawy ruchowe



Młodzież i dorośli – ścisły trening obwodowy

Ćwiczenia prowadzi się wg toku lekcyjnego:



Wstęp – na początek ćwiczenia wszechstronne



Część główna – realizacja celów głównych



Część końcowa – uspokojenie, rozluźnienie

Ćwiczenia w wodzie



Temperatura
Woda zimna – odruchowe zwężenie naczyń skóry i

zwiększenie ukrwienia mięśni, zwolnienie rytmu

serca oraz zmniejszenie objętości minutowej serca.
Woda ciepła – rozszerzenie naczyń krwionośnych

skóry, przyspieszenie pracy serca, podniesienie

temp. ciała, zmniejszenie napięcia mięśni.



Ciśnienie hydrostatyczne – ułatwienie wydechu,

utrudnienie wdechu.



Wyporność - ułatwienie naukę chodu.

Przeciwwskazania:
niewydolność układu krążeniowo-oddechowego,

ostre stany zapale, owrzodzenia, padaczka.

Chód

Złożona czynność ruchowa o cyklicznym

przebieg, umożliwiająca człowiekowi

przemieszczanie się w przestrzeni



Faza podporu – (60% cyklu) stopa ma kontakt

z podłożem



Faza wymachu – (40% czasu trwania cyklu)
Chód charakteryzuje się okresem

podwójnego podparcia, w którym obie stopy

są w fazie podparcia.
Cechy chodu:



Izometria – ta sama długość kroku po stronie

prawej i lewej



Izochronia – czas obciążania obu kończyn jest

jednakowy



Izotonia – ruch kończyn dolnych, miednicy,

kończyn górnych i głowy powinien być

skoordynowany

Fizykoterapia

Metody fizykoterapeutyczne obejmują
postępowanie medyczne mające na celu:



usuwanie objawów choroby



w miarę możliwości hamowanie postępu
choroby przez stosowanie bodźców
fizycznych

Wykorzystujemy 4 rodzaje energii



Termiczną, czyli ciepło i zimno



Elektryczną w postaci prądu elektrycznego
i pola elektrycznego



Elektromagnetyczną z różnych zakresów
widma fal elektromagnetycznych



Mechaniczną

jako

różne

formy

ultradźwięków i wibracji

Termoterapia

Łączy w sobie zabiegi fizykoterapeutyczne
oparte na stosowaniu bodźców o różnej
temperaturze: ciepłe, zimne; działające na :



Punkt, miejsce zabiegu



Pole zabiegowe



Część ciała człowieka



Całe powłoki ustroju

Leczenie ciepłem polega na doprowadzeniu do

tkanek energii cieplnej w celu ogrzania go.

Stosujemy:



Parafiny, borowiny, fango (mieszanina parafiny i
borowiny), piasek, sappropelli (gliny, iły, muły), ciepłą
i gorącą wodę, okłady, kąpiele i saunę



Zabiegi

światłolecznicze

wykorzystaniem

promieniowania  podczerwonego  „IR”  z  użyciem
generatorów  nieświetnych,  generatorów  świetlnych
(promienniki  ksenonowe  lub  halogenowe),  lamp
„Sollux”  z  modyfikacją  wiązki  świetlnej  przez
zastosowanie filtrów (najczęściej niebieski i czerwony)

Podstawowym ogólnym odczynem organizmu na zabiegi

termiczne jest odczyn ze strony obwodowego układu krążenia

i reakcja naczyń krwionośnych.

Wpływ na inne układy

Układ krążenia:



Przyspieszenie pracy serca



Zwiększenie liczby uderzeń tętna wprost proporcjonalnie

do wzrostu ciepłoty ciała (10

C-20 uderzeń)



Obniżenie lub raptowny wzrost ciśnienia tętniczego krwi



Obniżenie zawartości tlenu w naczyniach tętniczych na

korzyść żylnych

Układ moczowy:



Przegrzanie miejscowe nerek przyspiesza pracę
wydzielniczą nerek



Przegrzanie ogólne organizmu obniża pracę nerek
Układ mięśniowo-nerwowy:



Gwałtowny bodziec wywołuje wzrost napięcia
mięśniowego

pobudzenie

przewodzenia

nerwowego



Przedłużający się bodziec wywołuje obniżenie
pobudzenia nerwowo-mięśniowego
Układ oddechowy:



Zwiększenie liczby oddechów

Wskazania do leczenia miejscowego



Blizny zrosty, przykurcze



Przewlekłe stany zapalne tkanek miękkich



Zmiany zwyrodnieniowe stawów i tkanek

okołostawowych



Powikłania po urazach narządu ruchu

Przeciwwskazania miejscowe



Obrzęki



Ostre stany zapalne



Przerwanie ciągłości skóry



Stany ropne skóry



Zaburzenia

trofiki

okolicy

objętej

zabiegiem



Zaburzenia czucia powierzchownego

Przeciwwskazania ogólne



Zaburzenia krążenia obwodowego



Miażdżyca naczyń krwionośnych



Ostre choroby gorączkowe



Padaczka

Krioterapia

Leczenie zimnem polega na obniżeniu

temperatury tkanek. Zabiegi lecznicze mają

na celu:



Miejscowe obniżenie temperatury tkanek

skóry i tkanek sąsiednich



Ogólne

oziębienie

ustroju

przez

Ogólne

oziębienie

ustroju

przez

oddziaływanie na OUN

Źródłem niskich temperatur

stosowanych w celach leczniczych są



Lód, śnieg, zimna woda, zamrożone żele,
zamrożone pasty borowinowe, zimne okłady,
nadmuchy zimnego powietrza



Pary

skroplonych

naturalnych

lub

syntetycznych gazów, których temperatury są
krańcowo niskie (pary ciekłego azotu, CO

)

Podczas zabiegu pacjent i skóra musza

być ciągle kontrolowane.

Sygnałem do przerwania zabiegu są:



Zblednięcie skóry



Zasinienie skóry



Objaw „gęsiej skórki”



Występowanie bólu



Występowanie dreszczy



Pogorszenie samopoczucia

Efekty krioterapii



Wspomaganie leczenia podstawowego, ułatwianie

leczenia ruchem; zabieg krioterapeutyczny pozwala

na 3x intensyfikację ćwiczeń usprawniających oraz

wydłużenie

czasu

prowadzenia

ćwiczeń

wydłużenie

czasu

prowadzenia

ćwiczeń

kinezyterapeutycznych.



Ustąpienie dolegliwości bólowych



Wywołanie ogrzania powłok skórnych przez masywne,

odruchowe ich przekrwienie



Efekt przeciwobrzękowy



Zmniejszenie napięcia mięśni szkieletowych



Wzrost odporności humoralnej i komórkowej



Poprawa nastroju

Wskazania do zabiegów miejscowych i

ogólnych



Ostre stany zapalne



Przewlekłe stany zapale stawów (RZS, ZZSK)



Obrzęki pourazowe



Stany zapalne tkanek miękkich okołostawowych



Zwyrodnienia chrząstki stawowej



Liszaj rumieniowaty, łuszczycowe zapalenia skóry



Zespoły bólowe narządu ruchu



Przykurcza, spastyczne napięcie mięśniowe

Przeciwwskazania do zabiegów miejscowych



Odmrożenia



Zaburzenia czucia powierzchownego



Porażenie błony mięśniowej ścian naczyń

krwionośnych



Zaburzenia mikrokrążenia



Otwarte rany

Kliniczne działanie krioterapii ogólnoustrojowej



Po 10-30 minutach dochodzi do wzrostu w surowicy:

adrenaliny,

noradrenaliny,

ACTH,

beta-endorfin,

adrenaliny,

noradrenaliny,

ACTH,

beta-endorfin,

testosteronu u mężczyzn



Zmniejszenie odczucia bólu, ustąpienie dolegliwości

bólowych w całym ustroju



Wzrost odporności ustroju



Pojawienie się zwiększonej chęci do wykonywania

ćwiczeń fizycznych



Zwiększa się tolerancja na zimno, lepsza reakcja na

zmiany temperatury



Intensywny przepływ krwi przez powłoki ciała i narządy

wewnętrzne powoduje uczucie gorąca i zaróżowienie

skóry



Znika uczucie zmęczenia



Następuje poprawa nastroju

Przeciwwskazania do krioterapii

ogólnoustrojowej:



Nietolerancja na zimno



Choroba Reynauda



Ropne zmiany skórne



Neuropatie układu

współczulnego



Niedoczynność tarczycy



Miejscowe zaburzenia

ukrwienia



Spożycie alkoholu



Wyniszczenie i

wychłodzenie organizmu



Klaustrofobia



Nadmierna labilność

emocjonalna



Niewydolność krążenia

szczególnie powysiłkowa



Wady aparatu

zastawkowego



Zaburzenia rytmu serca



Ciężkie postacie

dusznicy bolesnej



Ostre schorzenia dróg

oddechowych



Zakrzepy żylne i

tętnicze

Krioterapia i sport



Likwiduje ujemne skutki treningu



Leczenie kontuzji



Przygotowanie do znoszenia większych
obciążeń fizycznych



Poprawa kondycji, umożliwia wykonanie
pełnego cyklu treningowego

Elektroterapia

Jest to dział lecznictwa fizykalnego, którym wykorzystuje
się do celów leczniczych prąd stały oraz prądy impulsowe
małej i średniej częstotliwości o różnych przebiegach.

Stosowanie zabiegów elektroleczniczych ma na celu:



Wykorzystanie zjawisk podbiegunowych powstałych w
tkankach w czasie przepływu prądu



Wprowadzenie do skóry jonów leków siłami pola
elektrycznego w czasie jonoforezy



Stosowanie elektrostymulacji czuciowej – przeciwbólowej



Stosowanie elektrostymulacji motorycznej – pobudzającej
tkankę mięśniową



Przeprowadzenie elektrodiagnostyki mięśni oparte na
metodach ilościowych i jakościowych

Szerokie zastosowanie znajdują prądy impulsowe o małej częstotliwości,

wykorzystywane w elektrostymulacji mięśni. Ma ona na celu:



Zapobieganie zanikom



Zapobieganie zwyrodnieniu tkanki mięśniowej



Utrzymanie istniejącego stanu czynnościowego
mięśni



Eliminowanie

ruchów

zastępczych

oraz

przejmowanie funkcji mięśni uszkodzonych przez
mięśnie zdrowe



Zwiększenie masy mięśniowej



Reedukację przewodnictwa nerwów obwodowych
ruchowych i sprzężeń zwrotnych układu nerwowo-
mięśniowego

Inne wykorzystanie prądów impulsowych o

małej częstotliwości



Porażenia spastyczne mięśni oparte na metodzie
Hufschmidta (metoda podwójnego impulsu) lub
jej modyfikacji tzw. tonolizie



Przezskórna stymulacja elektryczna nerwów -
stymulacja przeciwbólowa TENS (Transcutaneans
Electrical Nerve Stimulation)



Elektrostymulacja

czynnościowa

(functional

electrical stimulation - FES), stymulacja mięśni,
które wykazują upośledzenie lub brak ośrodkowej
kontroli

czynności

napięcia

przypadku

uszkodzenia górnego neuronu ruchowego

Zabiegi impulsowym prądem małej

częstotliwości w stymulacji czuciowej

(przeciwbólowej) powodują



znieczulenie,



podwyższenie progu bólu,



poprawa mikrokążenia,



poprawa trofiki tkanek objętych zabiegiem,



obniżenie podwyższonego bólem napięcia
mięśniowego

Wskazania do zabiegów TENS



nerwobóle,



bóle fantomowe,



bóle kikutów,



zespoły bólowe w przebiegu dyskopatii,



zespoły

bólowe

przebiegu

choroby

zwyrodnieniowej stawów obwodowych,



zapalenia okołostawowe,



powikłania po urazie narządu ruchu.

Przeciwwskazania do elektroterapii

przeciwbólowej



choroby skóry,



przerwanie ciągłości skóry,



obecność ciał obcych w tkankach,



zaburzenia czucia powierzchownego,



stany gorączkowe,



zaburzenia mikrokrążenia.

Magnetoterapia



Charakterystyczną cechą pola magnetycznego
jest przenikanie przez wszystkie struktury ustroju.



Jest energią bardzo dyskretną



Impulsowe pole magnetyczne może być swoistym
sygnałem

dla

określonych

struktur

czynnościowych

sprzężeniach

zwrotnych

wszystkich układów naszego organizmu

Objawy kliniczne



normalizacja

przewodnictwa

nerwów

obwodowych



usprawnienie

funkcjonowania

układu

nerwowego



przyspieszenie procesów przemiany materii



lepsza mineralizacja kości



zmniejszenie odczynu zapalnego tkanek



resorpcja wysięków



działanie przeciwbólowe



pobudzenie procesów odpornościowych

Wskazania



Zmiany zwyrodnieniowe stawów



Ucisk i zapalenie nerwów rdzeniowych w

przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów

kręgosłupa i dyskopatii



Neuralgie V i VII nerwu czaszkowego



Uszkodzenie neuronów ruchowych w przebiegu

porażeń mózgowych



Dysfunkcja narządu ruchu zespoły przeciążeniowe

kostno-szkieletowe, zespoły nerwowo-mięśniowe



Stany pourazowe (uszkodzenia stawów, kości,

ścięgien,

nerwów

naczyń

krwionośnych

ścięgien,

nerwów

naczyń

krwionośnych

okołostawowych obrzęki), zespół Sudecka



Trudno gojące się rany

Wskazania c.d.



Usprawnianie i leczenie powikłań wad postawy,

krzywicy, gruźlicy kości



Złamania kości, opóźnione zrosty kostne



RZS,

ZZSK,

kolagenozy,

zapalenia

RZS,

ZZSK,

kolagenozy,

zapalenia

wielomięśniowe



Osteoporoza



Jałowa martwica kości



Zapalenia

naczyń

krwionośnych

Zapalenia

naczyń

krwionośnych

unieruchomieniach



Miopatie, parestezje



Bóle fantomowe



Neuropatie po zatruciach



Hemiplegie, migreny

Przeciwwskazania



Wszczepiony rozrusznik serca



Implanty elektroniczne i replanty



Choroby wirusowe



Choroby grzybicze



Gruźlica płuc



Padaczka



Nadczynność tarczycy



Choroby przewodu pokarmowego ze skłonnością

do krwawień

Przeciwwskazania



Nowotwory



Niewyrównane nadciśnienie tętnicze III i IV

stopnia



Dzieci do 1-go roku życia ze względu na

diagnostykę wczesnookresową



Występowanie

schorzeń

współistniejących:

Występowanie

schorzeń

współistniejących:

cukrzyca, niewydolność nerek, zaawansowane

zaburzenia układu krążenia



Oparzenia



okresie

leczenia

lub

diagnozowania

okresie

leczenia

lub

diagnozowania

promieniowaniem jonizującym

Biostymulacja laserowa



LASER – Light Amplification by Stimulated

Emission of Radiation

Promieniowanie laserowe ma wpływ na



Zwiększenie syntezy kolagenu białek oraz RNA



Zwiększenie aktywności żernej monocytów i
neutrofilów w procesie gojenia się ran



Zmianę stężenia hormonów i neurotransmiterów w
ranach (↑ adrenaliny i noradrenaliny)



Podwyższenie stężenia histaminy i serotoniny



Usprawnienie dysocjacji hemoglobiny, korzystny
wpływ na zaopatrzenie tkanek w tlen



Zwiększenie unaczynienia pola naświetlanego

Promieniowanie laserowe ma wpływ na



Przyspieszenie formowania się kostniny w leczeniu
złamań



Zwiększenie poziomu endorfin i prostaglandyn oraz
usprawnienia procesów metabolicznych



Zmiany

potencjale

czynnościowym

błony

komórkowej



Mechanizm immunoregulacyjny w chorobach o
zaburzonych reakcjach metabolicznych (np. w RZS)



Leczenie uszkodzeń i sanów zapalnych tkanek
miękkich



Przyspieszenie leczenia trudno gojących się ran o
różnej etoilogii

Wskazania



Zespoły

bólowe

przebiegu

zmian

zwyrodnieniowych i stanów zapalnych stawów



Zespoły bólowe w przebiegu dyskopatii odcinka
szyjnego oraz lędźwiowego kręgosłupa



Zapalenie okołostawowe



Stany związane z przeciążeniem układu kostno-
stawowego, mięśni i tkanek miękkich



Zapalenia ścięgien, pochewek ścięgnistych,
kaletek maziowych

Wskazania c.d.



Leczenie utrudnionych zrostów kostnych



Leczenie trudno gojących się ran, owrzodzeń
troficznych, odleżyn



Nerwobóle nerwów obwodowych (parestezje)



Bóle poamputacyjne



Stany po przeszczepach tkanek



Urazy sportowe



Przykurcze, ograniczenia ruchów w stawie po
unieruchomieniu

Przeciwwskazania:



Ciąża



Uogólnione choroby bakteryjne



Choroby z podwyższoną temperaturą



Uczulenia na światło



Nadczynność gruczołów dokrewnych



Nowotwory



Niewyrównana cukrzyca

Ultradźwięki



celów

terapeutycznych

wykorzystuje

się

częstotliwości z zakresu 0,8MHz, 1MHz, 2,4MHz,
3,2MHz



Do celów diagnostycznych zakres 5MHz-40MHz



Działanie lecznicze opiera się na mechanizmach
pierwotnych – bezpośrednich i wtórnych - pośrednich

Działanie ultradźwięków - pierwotne



Usprawnienie oddychania tkankowego



Pobudzenie przemiany materii komórek



Wpływ na enzymy ustrojowe



Zmiany w strukturę koloidów tkankowych i ich
uwodnienie



Zmiany w układach jnów tkankowych



Wzmożenie przepuszczalności błon komórkowych



Zmiany odczynu tkankowego pH w kierunku
zasadowym



Poprawa mikrokrążenia

Działanie ultradźwięków - wtórne



Działanie przeciwbólowe



Przyspieszenie wchłaniania tkankowego



Hamowanie układu współczulnego



Zmniejszenie napięcia mięśniowego w polu
objętym procesem chorobowym



Hamowanie procesów zapalnych



Oddziaływanie

drodze

odruchowej

wywoływanie zmian w odległych narządach oraz
układach przez nadźwiękawianie okolic splotów i
zwojów nerwowych

Wskazania



Przewlekłe stany zapalne stawów, mięśni,
nerwów, tkanek okołostawowych



Zmiany zwyrodnieniowe stawów i kości



Choroby krążka międzykręgowego



Stany pourazowe i powikłania pourazowe



Blizny, przykurcze



Choroby reumatyczne



Neuralgie



Bóle poamputacyjne



Stany po przebytym półpaścu

Przeciwwskazania



Nowotwory i stany po ich operacyjnym usunięciu



Ciąża



Niewydolność krążenia obwodowego



Zakrzepowe zapalenie żył



Uogólnione ostre procesy zapalne i stany
gorączkowe



Niezakończony wzrost kostny u dzieci i młodzieży



Stan po terapii promieniowaniem rtg



Obecność ciał metalowych w tkankach



Nerwica wegetatywna znacznego stopnia

BHP

Magnetoterapia

Nie instalować aparatury w pobliżu urządzeń

elektronicznych (zakłócenia), nie instalować w pobliżu

instalacji hydraulicznych, ochrona pacjenta i personelu

przez porażeniem prądem elektrycznym.

Laseroterapia



Zabezpieczenie przed uruchomieniem przez osobę

niepowołaną



Oznakowanie drzwi pomieszczeń w których znajduje się

urządzenie



Zastosowanie w sondzie laserowej dodatkowej przesłony



Zapobieganie odbiciom zwierciadlanym na zewnątrz

urządzenia



Ochrona specjalnymi okularami oczu pacjenta i osoby

wykonującej zabieg

Document Outline