ROZWÓJ DZIECKA NA
POSZCZEGÓLNYCH
ETAPACH
EDUKACYJNYCH
•
Literatura:
•
Brzezińska A.I. Psychologiczne portrety człowieka,
2006.
•
Campbell J., Gardner L., Hall C. Teorie osobowości,
Wydawnictwo naukowe PWN, 2006.
•
Erikson E. Tożsamość a cykl życia, Zysk i S-ka,
2004.
•
Gruszczyk-Kolczyńska E. Dzieci za specyficznymi
trudnościami w uczeniu się matematyki, WSiP
1997.
•
Piaget J., Inhelder B., Psychologia dziecka,
Siedmioróg, 1997
•
Wadsworth B. J. Teoria Piageta. Poznawczy i
emocjonalny rozwój dziecka, WSiP 1998.
•
Koncepcje rozwoju poznawczego są różne –
spośród wielu wybrano:
•
J. Piageta
•
E. Eriksona
•
J Piaget:
•
- jego koncepcja rozwoju, korzystając ze swego
umysłu, aktywnie konstruuje własne zasoby
wiedzy
•
Czynniki warunkujące proces poznawczy:
•
- dziedziczenie i dojrzewanie
•
- zakłócenia równowagi poznawczej
•
- aktywne doświadczanie
•
- interakcje społeczne
•
Praca umysłu.........
•
- porządek w głowie
•
- reprezentacje umysłowe i skojarzenia
•
Etapy rozwoju myślenia:
•
0-2 stadium
•
2-7 stadium myślenia przedoperacyjnego
•
7-11 stadium operacji konkretnych
•
11-17 stadium operacji formalnych
•
E. Erikson i jego koncepcja rozwoju
•
Rozwiązując kryzysy w kolejnych etapach życia,
budujemy swą osobowość:
•
- pierwszy r.ż.: ufność/nieufność
•
2-3 r.ż.: autonomia/wstyd
•
4-6 r.ż.: inicjatywa/poczucie winy
•
7-11 r.ż. :przedsiębiorczość/ poczucie niższości
•
Dorastanie: tożsamość lub zagubienie tożsamości
DZIECKO W WIEKU
PRZEDSZKOLNYM
- CHARAKTERYSTYKA
MYŚLENIE
•
Myśli egocentryczne
•
Nie umie szeregować
•
Operuje wyobrażeniami ale nie rozumie
przekształceń
•
Klasyfikuje wg jednego wymiaru i nie dostrzega
zależności między klasami
•
Zdobywa wiedzę dzięki zmysłowej manipulacji
•
Brak niezmienników – pojęć stałości
SFERA EMOCJONALNO -SPOŁECZNA
•
Ma trudności z kontrolowaniem zachowań-
przewaga spontaniczności, impulsywności
•
Prezentuje zmienność reakcji z sytuacji na
sytuację
•
Jest nastawiony na inicjowanie działań i czerpanie
przyjemności z ich realizacji
•
Ma niską tolerancję na stres, napięcia
•
Łączy je silne więzi z rodzicami, dlatego robi wiele
by uzyskać ich akceptację
ŹRÓDŁA TRUDNOŚCI
•
Zabawa
•
Potrzeba zmysłowej manipulacji
•
Percepcja ważniejsza od wiedzy
•
Trudność z uogólnianiem doświadczeń
•
Nieokiełznana ciekawość
•
Egocentryzm
•
Niska tolerancja na stres
•
Niekończona inicjatywa
CELE PRACY Z UMYSŁEM
PRZEDSZKOLAKA
•
Utrzymanie ciekawości
•
Inicjatywa – różnorodne działania i błędy
•
Praca pod kierunkiem dorosłego i w grupie
•
Warunki do doświadczania zmian w świecie
MYŚLENIE PRZEDSZKOLAKÓW –
MOŻLIWOŚCI JEGO ROZWOJU
•
Zmysłowa manipulacja i eksperymentowanie
•
Zabawy orientacyjne (ciało i przestrzeń)
•
Szukanie rytmów
•
Szukanie przyczyn i przewidywanie skutków
•
Liczenie (prawidłowości i numerowanie)
•
Szeregowanie i klasyfikowanie
•
Ćwiczenie pojęć stałości
DZIECKO W WIEKU
SZKOLNYM -
CHARAKTERYSTYKA
MYŚLENIE
•
Rozumuje logicznie ale w oparciu o
konkrety
•
Rozumie przekształcenia
•
Umie szeregować i klasyfikować
•
Stopniowo opanowuje niezmienniki
•
Potrafi przyjąć różne punkty widzenia
SFERA EMOCJONALNO -
SPOŁECZNA
•
Rozwija relacje rówieśnicze i korzysta z
porównań społecznych
•
Nastawienie na efekt rozwija w nim
zachowania do kooperacji i rywalizacji
•
Na bazie doświadczeń i informacji zwrotnych
rozwija samoocenę i postawy wobec siebie
samego
•
Jest coraz bardziej ukierunkowany na cel ,
pracę
•
Uczy samokontroli
ŹRÓDŁA TRUDNOŚCI
•
Zabawa a cel
•
Energia i ruchliwość
•
Krótkotrwała koncentracja
•
Stopniowe nabywanie niezmienników
•
Brak rozumowania hipotetyczno-dedukcyjnego
PRACA Z UMYSŁEM UCZNIA –
JEJ CELE
•
Rozwijanie kierowania zasobami uwagi
•
Kształtowanie sfery emocjonalno-motywacyjnej
•
Nabycie konkretnych umiejętności szkolnych
•
Nabywanie niezmienników
•
Rozwój koordynacji wzrokowo ruchowej
MYŚLENIE UCZNIÓW –
MOŻLIWOŚCI JEGO ROZWOJU
•
Działanie na konkretach
•
Wyciąganie wniosków, przewidywanie
•
Doświadczanie celowości działań
•
Poznawanie wlasnych mozliwości i ograniczeń
•
Działanie na konkretach
•
eksperymentowanie
UCZEŃ W OKRESIE
DORASTANIA -
CHARAKTERYSTYKA
MYŚLENIE
•
Początki rozumowania formalnego
(abstrakcyjnego i hipotetyczno-dedukcyjnego)
•
Rozwój umiejętności wyciągania ogólnych
wniosków, co sprzyja pojawianiu się i rozwoju:
•
-refleksyjności
•
-krytycyzmu
•
-formułowania własnych opinii
•
-metaforycznego ujmowania zdarzeń
•
-niezależności od sądów innych osób
SFERA EMOCJONALNO-
SPOŁECZNA
•
Wzrost wrażliwości zmysłowej
•
Zachwianie równowagi emocjonalnej
•
Zachwianie wewnętrznej równowagi
•
Próby uniezależniania od rodziców i osób dorosłych
•
Nawiązanie relacji z rówieśnikami tej samej i
przeciwnej płci
•
Rozmyślania o:
•
-systemie wartości
•
-przyszłym zawodzie i typie kształcenia
•
-tożsamości seksualnej
KSZTAŁTOWANIE TOŻSAMOŚCI
- ETAPY
•
Wczesna adolescencja (12-17 lat)
•
Późna adolescencja (17-20/22 r.ż.)
STATUSY TOŻSAMOŚCI
(
WG KONCEPCJI MARCI)
•
Rozproszenie (dyfuzja) tożsamości
•
Moratorium
•
Tożsamość dojrzała
•
Tożsamość lustrzana
DYFUZJA TOŻSAMOŚCI –
WCZESNA ADOLESCENCJA
•
Odrzucenie wizji siebie jako dziecka
•
Brak inicjatywy i pomysłów na siebie
•
„Poddawanie się chwili”
•
Mnóstwo nieukierunkowanej energii do działania
•
Brak dostrzegania sensu i celu działań
•
Odrzucenie relacji z dorosłymi
MORATORIUM
WCZESNA/PÓŹNA
ADOLESCENCJA
•
Brak rozpatrywania konsekwencji własnych
działań
•
Niechęć wobec odpowiedzialności
•
Wiele podejmowanych inicjatyw i pomysłów na
siebie
•
Częste impulsywne porzucanie działań i
podejmowanie nowych – brak dłuższego
zaangażowania
•
Bunt zewnętrzny i wewnętrzny
•
Szeroka, nieprzewidywalna paleta
wypróbowywanych zachowań
TOŻSAMOŚĆ LUSTRZANA
WCZESNA/PÓŹNA
ADOLESCENCJA
•
Określony system wartości
•
Określony pomysł na przyszłość zawodową
•
Określony system przekonań dotyczący płci
•
Niechęć do ryzykowania się i sprawdzania w
nowych sytuacjach
•
Sztywność postępowania
•
Oddzielenie od poszukujących rówieśników
ŹRÓDŁA TRUDNOŚCI
•
Niechęć wobec odpowiedzialności
•
Rówieśnicy ważniejsi niż dorośli
•
Problemy z koncentracją
•
Egocentryzm młodzieńczy w początkach
adolescencji
•
Dominacja logiki dwuwartościowej
•
Zróżnicowanie statusów tożsamości
•
Labilność emocjonalna
•
Bunt
PROBLEMY W PRACY Z
NASTOLATKIEM
- Konstruktywnym ukierunkowaniem energii,
•
Utrzymaniem koncentracji,
•
Utrzymaniem zainteresowania wiedzą,
•
Utrzymaniem zaangażowania w projektach –
dłuższych działaniach,
•
Uzyskaniem odpowiedzialności.
ZASADY PRACY Z NASTOLATKIEM:
•
Konsekwencja,
•
Określenie celu, programu i metod pracy w
sposób jasny – określenie wizji pracy,
•
Spójny system zasad i konsekwencji,
•
Praca nad przekonaniami nauczyciela i systemem
wzmocnień,
•
Pomysły czerpane od dziecka, ucznia,
wychowanka – dostosowanie sposobu pracy do
zespołu, jednostki.