Wokulski

Wokulski

i

i

Typowe cechy pozytywisty

Typowe cechy pozytywisty



praca jako podstawowa wartość (umiłowanie

praca jako podstawowa wartość (umiłowanie

pracy; praca organiczna, praca u podstaw)

pracy; praca organiczna, praca u podstaw)



niesienie pomocy ubogim

niesienie pomocy ubogim



tolerancja wobec postaw i zachowań

tolerancja wobec postaw i zachowań

ludzkich, racjonalne podejście do życia

ludzkich, racjonalne podejście do życia



umiejętność pomnażania majątku

umiejętność pomnażania majątku



prowadzenie działalności filantropijnej

prowadzenie działalności filantropijnej



zafascynowanie nauk, wiara w postęp

zafascynowanie nauk, wiara w postęp

techniczny

techniczny



realizm, racjonalizm, scjentyzm

realizm, racjonalizm, scjentyzm

Typowe cechy bohatera

Typowe cechy bohatera

romantycznego

romantycznego

- buntownik przeciw zastanym normom, skostniałemu światu

- buntownik przeciw zastanym normom, skostniałemu światu

- odkrywca, ciekawy świata

- odkrywca, ciekawy świata

- nieszczęśliwie zakochany

- nieszczęśliwie zakochany

- podróżnik, wrażliwy na piękno natury, poszukujący samego

- podróżnik, wrażliwy na piękno natury, poszukujący samego

siebie

siebie

- tajemniczy, skryty, izolujący się od otoczenia, wyniosły często

- tajemniczy, skryty, izolujący się od otoczenia, wyniosły często

ironiczny

ironiczny

- religijny, często buntujący się, bluźnierczy wobec Boga

- religijny, często buntujący się, bluźnierczy wobec Boga

- patriota, buntownik o wolność

- patriota, buntownik o wolność

- metamorfoza, przemiana duchowa

- metamorfoza, przemiana duchowa

- poświęcenie dla ojczyzny, utożsamia się z nią, przekonany o

- poświęcenie dla ojczyzny, utożsamia się z nią, przekonany o

własnej wartości

własnej wartości

- wrażliwy, marzy o sławie, docenieniu własnych czynów

- wrażliwy, marzy o sławie, docenieniu własnych czynów

- świadomy swoich błędów, niemoralnych czynów, pragnie je

- świadomy swoich błędów, niemoralnych czynów, pragnie je

odpokutować, gdyż chce osiągnąć zbawienie

odpokutować, gdyż chce osiągnąć zbawienie

- egoizm, pewność siebie, indywidualizm

- egoizm, pewność siebie, indywidualizm

- niezdecydowanie, rozdarcie wewnętrzne, zmiennie nastroje,

- niezdecydowanie, rozdarcie wewnętrzne, zmiennie nastroje,

kierowanie się emocjami

kierowanie się emocjami

- często odczuwający swoją moc (nadprzyrodzoną) i potęgę

- często odczuwający swoją moc (nadprzyrodzoną) i potęgę

- nie chce dożywac własnej starości

- nie chce dożywac własnej starości

Wokulski - pozytywista

Wokulski - pozytywista

Wie, że miłość do Izabeli zatruwa go,

Wie, że miłość do Izabeli zatruwa go,

niszczy go:

niszczy go:

„

„

Przed godziną byłem pełen trucizny.’’

Przed godziną byłem pełen trucizny.’’

- Wokulski po wizycie Izabeli i rozmowie z nią

- Wokulski po wizycie Izabeli i rozmowie z nią

Nieustannie wszystko kalkuluje

Nieustannie wszystko kalkuluje

„

„

Na tysiąc zaś dłuższych znajomości

Na tysiąc zaś dłuższych znajomości

ledwie jedna prowadzi do

ledwie jedna prowadzi do

oświadczyn; na dziesięć oświadczyn

oświadczyn; na dziesięć oświadczyn

- ledwie jedne są przyjęte, a i z tych

- ledwie jedne są przyjęte, a i z tych

ledwie połowa kończy się

ledwie połowa kończy się

małżeństwem."

małżeństwem."

- Wokulski w myślach

- Wokulski w myślach

Ambitny i chętnie się uczy

Ambitny i chętnie się uczy

„

„

Źle to jednak nie umieć po

Źle to jednak nie umieć po

angielsku... Dziś wiedziałbym, co

angielsku... Dziś wiedziałbym, co

o mnie myśli: bo jestem pewny, że

o mnie myśli: bo jestem pewny, że

o mnie mówiła do swej ciotki.

o mnie mówiła do swej ciotki.

Trzeba nauczyć się..."

Trzeba nauczyć się..."

- Wokulski

- Wokulski



Realizm,

Realizm,

racjonalizm,

racjonalizm,

scjentyzm

scjentyzm

-

-

kluczowe pojęcia

kluczowe pojęcia

epoki; szacunek

epoki; szacunek

do nauki,

do nauki,

pragnienie

pragnienie

wiedzy

wiedzy

Wokulski - pozytywista

Wokulski - pozytywista



Realizacja ideałów

Realizacja ideałów

pracy organicznej

pracy organicznej



Realizacja ideałów

Realizacja ideałów

pracy u podstaw

pracy u podstaw

Otworzył nowy sklep

Otworzył nowy sklep

Założył spółkę do handlu ze

Założył spółkę do handlu ze

Wschodem

Wschodem

Prowadził interesy

Prowadził interesy

z Rosjaninem Suzinem

z Rosjaninem Suzinem

Udzielał się charytatywnie

Udzielał się charytatywnie

Pomógł między innymi

Pomógł między innymi

prostytutce Mariannie,

prostytutce Mariannie,

furmanowi Wysockiemu oraz

furmanowi Wysockiemu oraz

kamieniarzowi Węgiełkowi

kamieniarzowi Węgiełkowi

Popierał działalność

Popierał działalność

naukowców i badaczy

naukowców i badaczy

(Ochocki, Geist)

(Ochocki, Geist)

Wokulski - pozytywista

Wokulski - pozytywista



„

„

O Wokulskim było jedno zdanie, że dostawa,

O Wokulskim było jedno zdanie, że dostawa,

której się on dotknął, była uczciwa."

której się on dotknął, była uczciwa."

- w Bułgarii

- w Bułgarii

nie oszukiwał, jak inni, na dostawach dla wojska.

nie oszukiwał, jak inni, na dostawach dla wojska.

Relacja księcia, gdy arystokracja rozpytuje o

Relacja księcia, gdy arystokracja rozpytuje o

Wokulskiego w Wielką Sobotę

Wokulskiego w Wielką Sobotę



„

„

Wokulski, który swoją rzetelnością zwrócił na

Wokulski, który swoją rzetelnością zwrócił na

siebie uwagę osób najwyżej położonych."

siebie uwagę osób najwyżej położonych."

- wg

- wg

księcia, gdy arystokracja rozpytuje o

księcia, gdy arystokracja rozpytuje o

Wokulskiego w Wielką Sobotę

Wokulskiego w Wielką Sobotę



Akceptował hasła głoszące asymilację Żydów i

Akceptował hasła głoszące asymilację Żydów i

innych narodowości zamieszkujących Polskę

innych narodowości zamieszkujących Polskę

(Szlangbaum, Mincel)

(Szlangbaum, Mincel)



Uczciwy

Uczciwy



Rzetelny

Rzetelny



Tolerancja

Tolerancja

dla

dla

poglądów i

poglądów i

postaw

postaw

innych;

innych;

Wokulski - pozytywista

Wokulski - pozytywista



Człowiek czynu

Człowiek czynu



„

„

Ja tymczasem jestem dziś

Ja tymczasem jestem dziś

człowiek czynu, a on marzyciel... "

człowiek czynu, a on marzyciel... "

- Wokulski o sobie, gdy porównuje

- Wokulski o sobie, gdy porównuje

się z Julianem Ochockim

się z Julianem Ochockim



„

„

Pieniądz naprawdę jest wielką potęgą,

Pieniądz naprawdę jest wielką potęgą,

tylko trzeba go umieć użyć..."

tylko trzeba go umieć użyć..."

- Wokulski w duchu

- Wokulski w duchu



„

„

To są moi - ci, którzy leżą tam na

To są moi - ci, którzy leżą tam na

śmietniku, i może dlatego są nędzni.’’

śmietniku, i może dlatego są nędzni.’’

- Wokulski

- Wokulski



Docenia potęgę

Docenia potęgę

pieniądza i wie jak ją

pieniądza i wie jak ją

wykorzystać

wykorzystać



Czuje związek z nizinami

Czuje związek z nizinami

społecznymi, czuje się

społecznymi, czuje się

odpowiedzialny za ich

odpowiedzialny za ich

los

los

Wokulski - pozytywista

Wokulski - pozytywista



Wie, że Izabela nim

Wie, że Izabela nim

gardzi

gardzi



„

„

Ile tam było pogardy dla

Ile tam było pogardy dla

marnego kupca..."

marnego kupca..."

- Wokulski

- Wokulski

rozmyśla po spotkaniu z Izabelą w

rozmyśla po spotkaniu z Izabelą w

sklepie

sklepie



Zdobywa Izabelę jak

Zdobywa Izabelę jak

typowy

typowy

pozytywista.

pozytywista.



Wie z doświadczenia, że w

Wie z doświadczenia, że w

rzeczywistości lat 70. XIX w. wiele

rzeczywistości lat 70. XIX w. wiele

można kupić, więc postępuje jak

można kupić, więc postępuje jak

kupiec, ofiarowując ukochanej

kupiec, ofiarowując ukochanej

pieniądze za kamienicę,

pieniądze za kamienicę,

wykupując weksle, obsypując ją

wykupując weksle, obsypując ją

prezentami

prezentami

Wokulski – romantyk

Wokulski – romantyk



Miłość do

Miłość do

ojczyzny

ojczyzny



Walka o wolność

Walka o wolność



Wokulski bierze udział w

Wokulski bierze udział w

postaniu styczniowym,

postaniu styczniowym,

poświęcając młodość

poświęcając młodość

patriotycznej walce o

patriotycznej walce o

wolność i niepodległość;

wolność i niepodległość;

cierpi za to na syberyjskim

cierpi za to na syberyjskim

zesłaniu

zesłaniu

Wokulski – romantyk

Wokulski – romantyk



Romantyczna,

Romantyczna,

nieszczęśliwa i

nieszczęśliwa i

nieodwzajemnion

nieodwzajemnion

a miłość

a miłość

Miłość do Izabeli jest motorem

Miłość do Izabeli jest motorem

jego działań

jego działań

Przeszkodą w niej według bohatera

Przeszkodą w niej według bohatera

są konwenans i stosunki społeczne

są konwenans i stosunki społeczne

Idealizowanie swej wybranki do

Idealizowanie swej wybranki do

takiego stopnia, iż nie wyobraża

takiego stopnia, iż nie wyobraża

sobie życia bez swej „bliźniaczej

sobie życia bez swej „bliźniaczej

duszy” i próbuje popełnić z jej

duszy” i próbuje popełnić z jej

powodu samobójstwo (nie udaje

powodu samobójstwo (nie udaje

mu się)

mu się)

Jest romantycznym kochankiem

Jest romantycznym kochankiem

podobnym do Gustawa

podobnym do Gustawa

„

„

Myślał o niej i tęsknił."

Myślał o niej i tęsknił."

- nawet,

- nawet,

gdy jej nie ma w pobliżu

gdy jej nie ma w pobliżu

Wokulski – romantyk

Wokulski – romantyk



Indywidualista

Indywidualista

Samotnik odrzuconym przez społeczeństwo, bo nie

Samotnik odrzuconym przez społeczeństwo, bo nie

umiał się do niego przystosować - jego idealizm,

umiał się do niego przystosować - jego idealizm,

pragnienie realizowania swoich marzeń (maszyny

pragnienie realizowania swoich marzeń (maszyny

dla ludzkości) - wszystko to było niezrozumiałe w

dla ludzkości) - wszystko to było niezrozumiałe w

jego środowisku

jego środowisku

Rozumie, że nie pasuje do społeczeństwa, w

Rozumie, że nie pasuje do społeczeństwa, w

którym przyszło mu żyć, i które krępuje jego

którym przyszło mu żyć, i które krępuje jego

indywidualizm sztucznymi konwenansami

indywidualizm sztucznymi konwenansami

Sam stwierdzał, że

Sam stwierdzał, że

„ruch uliczny męczy go.”

„ruch uliczny męczy go.”

Wolał

Wolał

raczej spędzać czas niczym romantyczny

raczej spędzać czas niczym romantyczny

indywidualista

indywidualista



Nie myśli

Nie myśli

racjonalnie

racjonalnie

w sprawach

w sprawach

dotyczącyc

dotyczącyc

h Izabeli

h Izabeli

„

„

Sądziłam, że pan jest człowiek zimny, rachunkowy,

Sądziłam, że pan jest człowiek zimny, rachunkowy,

który chodząc po lesie taksuje drzewo, a na niebo nie

który chodząc po lesie taksuje drzewo, a na niebo nie

patrzy, bo to nie daje procentu. Tymczasem cóż

patrzy, bo to nie daje procentu. Tymczasem cóż

widzę?... Marzyciela, średniowiecznego trubadura,

widzę?... Marzyciela, średniowiecznego trubadura,

który wymyka się do lasu, ażeby wzdychać i

który wymyka się do lasu, ażeby wzdychać i

wypatrywać zeszłotygodniowe ślady jej stóp!

wypatrywać zeszłotygodniowe ślady jej stóp!

Wiernego rycerza, który kocha na życie i śmierć jedną

Wiernego rycerza, który kocha na życie i śmierć jedną

kobietę, a innym robi impertynencje. Ach, panie

kobietę, a innym robi impertynencje. Ach, panie

Wokulski, jakie to zabawne... jakie to niedzisiejsze!...’’

Wokulski, jakie to zabawne... jakie to niedzisiejsze!...’’

- Kazimiera Wąsowska do Wokulskiego o nim samym

- Kazimiera Wąsowska do Wokulskiego o nim samym

Wokulski – romantyk

Wokulski – romantyk



„

„

Wokulski zadrżał z gniewu i

Wokulski zadrżał z gniewu i

zerwał się z kanapy."

zerwał się z kanapy."

narrator

narrator

opisując zachowanie Wokulskiego

opisując zachowanie Wokulskiego

w rozmowie z I. Rzeckim

w rozmowie z I. Rzeckim



Zmienny w uczuciach, raz zakochany w

Zmienny w uczuciach, raz zakochany w

Izabeli, innym razem nie:

Izabeli, innym razem nie:

„a w tej chwili jestem tak spokojny i -

„a w tej chwili jestem tak spokojny i -

jakiś pusty, jakby uciekła ze mnie

jakiś pusty, jakby uciekła ze mnie

dusza i wnętrzności, a została tylko

dusza i wnętrzności, a została tylko

skóra i odzież."

skóra i odzież."



„

„

Czuł, że w sercu kipi mu jakiś

Czuł, że w sercu kipi mu jakiś

gniew bezimienny. O co?... na

gniew bezimienny. O co?... na

kogo?... mniejsza. Dosyć, że ktoś

kogo?... mniejsza. Dosyć, że ktoś

za to zapłaci, pierwszy z brzegu."

za to zapłaci, pierwszy z brzegu."

- narrator pokazuje

- narrator pokazuje

niesprawiedliwość i impulsywność

niesprawiedliwość i impulsywność

Wokulskiego tuż przed

Wokulskiego tuż przed

wyrzuceniem Mraczewskiego

wyrzuceniem Mraczewskiego



Porywczość

Porywczość



Bohater dynamiczny

Bohater dynamiczny



Skłonność do

Skłonność do

częstych zmian

częstych zmian

nastroju

nastroju



Zmienność

Zmienność

emocjonalna

emocjonalna



„

„

Czuł, że w ciągu kilku godzin, które

Czuł, że w ciągu kilku godzin, które

spędził w nadrzecznej dzielnicy, zaszła

spędził w nadrzecznej dzielnicy, zaszła

w nim jakaś zmiana.

w nim jakaś zmiana.

" Myśli

" Myśli

Wokulskiego o sobie

Wokulskiego o sobie

Wokulski – romantyk

Wokulski – romantyk



Wewnętrznie

Wewnętrznie

skonfliktowany,

skonfliktowany,

rozdarty

rozdarty



„

„

We mnie jest dwu ludzi - mówił -

We mnie jest dwu ludzi - mówił -

jeden zupełnie rozsądny, drugi

jeden zupełnie rozsądny, drugi

wariat. Który zaś zwycięży?... ‘’

wariat. Który zaś zwycięży?... ‘’

(Nie dba, która jego część

(Nie dba, która jego część

zwycięży)

zwycięży)



Pragnienie śmierci

Pragnienie śmierci



Łatwo się wzrusza

Łatwo się wzrusza



„

„

Zabij mnie, to sam zobaczysz - odparł

Zabij mnie, to sam zobaczysz - odparł

Wokulski."

Wokulski."

- Kiedy w Łazienkach po

- Kiedy w Łazienkach po

rozmowie z Ochockim napadają go zbiry

rozmowie z Ochockim napadają go zbiry



„

„

Ponieważ, o ile wiem, jeszcze nigdy nie

Ponieważ, o ile wiem, jeszcze nigdy nie

pocałowało go żadne dziecko, więc w

pocałowało go żadne dziecko, więc w

pierwszej chwili cofnął się zdziwiony;

pierwszej chwili cofnął się zdziwiony;

potem objął Helunię za ramiona,

potem objął Helunię za ramiona,

wpatrywał się w nią ze wzruszeniem i

wpatrywał się w nią ze wzruszeniem i

pocałował w głowę.’’ -

pocałował w głowę.’’ -

I. Rzecki

I. Rzecki

Wnioski

Wnioski

Podsumowując, Wokulski łączy w sobie wiele cech

Podsumowując, Wokulski łączy w sobie wiele cech

zarówno pozytywisty, jak i bohatera romantycznego.

zarówno pozytywisty, jak i bohatera romantycznego.

Większość z tych drugich okazuje przez swoją szaleńczą

Większość z tych drugich okazuje przez swoją szaleńczą

i nieszczęśliwą miłość do Izabeli Łęckiej.

i nieszczęśliwą miłość do Izabeli Łęckiej.

Jest człowiekiem rozdartym i niezrozumiałym dla

Jest człowiekiem rozdartym i niezrozumiałym dla

społeczeństwa, nie umie się w nim odnaleźć,

społeczeństwa, nie umie się w nim odnaleźć,

postacią reprezentatywną dla pokolenia przełomu

postacią reprezentatywną dla pokolenia przełomu

dwóch epok. Złożony, interesujący, skomplikowany i

dwóch epok. Złożony, interesujący, skomplikowany i

pełen sprzeczności. Jego losy są typowe dla roczników,

pełen sprzeczności. Jego losy są typowe dla roczników,

których przeżyciem pokoleniowym było powstanie 1863

których przeżyciem pokoleniowym było powstanie 1863

r.

r.

Zwano je pokoleniem straconym.

Zwano je pokoleniem straconym.