TERMOREGULACJ

TERMOREGULACJ

A ORGANIZMU

A ORGANIZMU

WYTWARZANIE

WYTWARZANIE

CIEP

CIEP

Ł

Ł

A W

A W

ORGANIZMIE

ORGANIZMIE

Zależy od:
- podstawowej przemiany
materii (BMR)
- pracy wykonywanej
przez komórki mięśniowe
- czynności przewodu
pokarmowego związanej z
trawieniem i wchłanianiem
pokarmów

PODSTAWOWA

PODSTAWOWA

PRZEMIANA MATERII

PRZEMIANA MATERII

(bmr)

(bmr)

Jest to zapotrzebowanie

na energię w spoczynku dla
podtrzymania
fizjologicznych
czynności komórek i
narządów

WYTWARZANIE CIEPŁA

WYTWARZANIE CIEPŁA

W RÓŻNYCH STANACH

W RÓŻNYCH STANACH

WYTWARZANIE CIEP

WYTWARZANIE CIEP

Ł

Ł

A W RÓ

A W RÓ

Ż

Ż

NYCH

NYCH

NARZ

NARZ

Ą

Ą

DACH U LUDZI W SPOCZYNKU

DACH U LUDZI W SPOCZYNKU

(M

(M

ĘŻ

ĘŻ

CZY

CZY

Ź

Ź

NI - MASA CIA

NI - MASA CIA

Ł

Ł

A 70KG)

A 70KG)

TERMOREGULACJA

TERMOREGULACJA

Dzięki fizjologicznemu

mechanizmowi

temperatura ciała

ludzkiego jest stała i

wynosi

37 °C ± 0,5 - 0,7 °C

O

O

Ś

Ś

RODKI

RODKI

TERMOREGULACJI

TERMOREGULACJI

1. Zlokalizowany jest w podgórzu (w przedniej jego części)
2. działa na zasadzie termostatu kontrolującego inne
ośrodki
a. ośrodka wyzwalającego drżenie mięśniowe
- termogeneza drżenia
b. ośrodków kontrolujących układ współczulny

- pobudzenie układu współczulnego powoduje

wydzielanie noradrenaliny

- wzrost metabolizmu kom. mięśniowych l komórek tk.

Tłuszczowej

c. ośrodków kontrolujących wydzielania gruczołów

dokrewnych;

- pobudzenie rdzenia nadnerczy > wydzielanie

adrenaliny > przyspieszanie metabolizmu glukozy w

wątrobie i w mięśniach szkieletowych oraz metabolizmu tk.

tłuszczowej

- pobudzenie gruczołu tarczowego

(trójodotyronina i tyroksyna)> wzrost przemiany materii

d. ośrodka naczyniowo ruchowego

- rozszerzenie lub kurczenie średnicy naczyń skórnych

WYTWARZANIE CIEP

WYTWARZANIE CIEP

Ł

Ł

A W

A W

RÓ

RÓ

Ż

Ż

NYCH NARZ

NYCH NARZ

Ą

Ą

DACH U LUDZI

DACH U LUDZI

W SPOCZYNKU

W SPOCZYNKU

(M

(M

ĘŻ

ĘŻ

CZY

CZY

Ź

Ź

NI - MASA CIA

NI - MASA CIA

Ł

Ł

A

A

70KG)

70KG)

ODDAWANIE CIEPŁA U

ODDAWANIE CIEPŁA U

LUDZI

LUDZI

ODPROWADZANIE

ODPROWADZANIE

NADMIARU CIEPŁA Z

NADMIARU CIEPŁA Z

ORGANIZMU

ORGANIZMU

ODPROWADZANIE

ODPROWADZANIE

NADMIARU WYTWARZANEGO

NADMIARU WYTWARZANEGO

CIEP

CIEP

Ł

Ł

A Z ORGANIZMU

A Z ORGANIZMU

Utrata ciepła zachodzi w

organizmie przez- skórę

- promieniowania
- przewodnictwo
- pocenie się
Układ oddechowy -> z
wydychanym powietrzem
Przewód pokarmowy -> z kałem
Układ moczowy -> z moczem

WZROST

WZROST

ODPROWADZANIE

ODPROWADZANIE

NADMIARU CIEP

NADMIARU CIEP

Ł

Ł

A

A

Z ORGANIZMU

Z ORGANIZMU

Zachodzi dzięki:

• rozszerzenie naczyń skórnych i

wydzielania potu przez gruczoły potowe

• pogłębiania oddechów ( wzrost

temperatury powietrza

wdychanego)

• przyspieszanie pracy serca

• pobudzenie ośrodka hamującego

drżenie mięśniowe w śródmózgowiu

GOR

GOR

Ą

Ą

CZKA

CZKA

Definicja: jest to

podwyższenie temperatury

ciała przy zachowanej

sprawności ośrodków i

mechanizmów

termoregulacji, które

jedynie ulegają

przystosowaniu lub

przestawieniu się do

utrzymania wyższej

temperatury ciała

PATOMECHANIZM

PATOMECHANIZM

POWSTAWANIA

POWSTAWANIA

GORĄCZKI

GORĄCZKI

OKRESY PRZEBIEGU

OKRESY PRZEBIEGU

GOR

GOR

Ą

Ą

CZKI

CZKI

I

Okres wzrostu - powstawanie substancji

gorączkowo twórczych
- czasowe przestawienie się ośrodków i
mechanizmów termoregulacji na wyższy

- skurcz naczyń skórnych i
przemieszczania krwi do narządów
wewnętrznych
- główną rolę w rozwoju termogenezy
tego okresu spełniają impulsy z
termoreceptorów
II Okres trwania (ustalony stan gorączkowy)
III Okres zajścia (końcowy, obniżenie się
gorączki)

GORĄCZKA

GORĄCZKA

W zależności od wielkości

temperatury ciała wyróżnia się:

- Stan podgorączkowy do 38 stopni

C

- Gorączkę małą 38 - 38,5 stopni C

- Gorączkę umiarkowaną 38,5 - 39

stopni - Gorączkę wysoka 39C- 40

stopni C

- stan hiperpirekcji powyżej 41 o C ,

w którym dochodzi do zaburzeń

czynności OUN i utraty

świadomości

GORĄCZKA

GORĄCZKA

- Stałe (ciągłe) dobowe wahania nie przekraczają 10 C

-

- Stały wzrastający, w której temperatura ciała po osiągnięciu pewnej

wielkości z małymi wahaniami dobowymi powoli się zwiększa

- Stały opadający, temperatura po osiągnięciu odpowiedniej wielkości z

małymi wahaniami dobowymi, powoli obniża się

-

- Prawie stały, w której dobowe wahania temperatury ciała są nieco

większe niż w gorączce ciągłej

-

- Zwalniający, w której dobowe wahania temperatury przekraczają 1

stopnia C, mogą wynosić 2 stopnie C i więcej, temperatura jednaka nie

obniża się do prawidłowej wartości

-

- Przepuszczający, krótkie trwające kilka godzin napadami

podwyższone) temperatury ciała, po czym temperatura szybko obniża

się do prawidłowej lub nieco niższej wartości i następuje krótki okres

bezgorączkowy, np. w zimnicy, napady występują regularnie lub

nieregularnie.

-

- Powrotny, występuje w durze powrotnym, od gorączki

przepuszczającej rożni się tym, że zarówno napady gorączki, jak i

okresy bezgorączkowe trwają dłużej, zazwyczaj klika dni

-

- Trwający, z bardzo dużymi dobowymi wahaniami temperatury, która

podwyższa się do znacznej wartości, czemu towarzyszą dreszcze i bóle

głowy, u chorych obserwuje się wychudzenie. Występuje ona w

zapaleniach ropnych, gruźlicy rozpadowej płuc innych ciężkich

chorobach zakaźnych

- Nieregularnym, występuję w posocznicy, czerwonce i wielu

innych

chorobach zakaźnych

RODZAJE GOR

RODZAJE GOR

Ą

Ą

CZKI

CZKI

Zakaźna

Z nadwrażliwości

Z uszkodzenia tkanek
W zapaleniu jałowym

Steroidowa

Z odwodnienia

W wyniku działania

substancji, w tym również

leków

ZMIANY CZYNNO

ZMIANY CZYNNO

Ś

Ś

CIOWE

CIOWE

W USTROJU W

W USTROJU W

HIPERTERMI

HIPERTERMI

I

I

•

Spadek zapotrzebowania na O2

•

Zaburzenia dysocjacji oksyhemoglobiny

•

Zmniejszanie utlenowania tkanek

•

Spadek działania insuliny

•

Spadek zapotrzebowania na glukozę

•

Zmniejszenia stężenia K+, Na+ w osoczu

•

Zmniejszanie ilości osocza

•

Wzrost hemotokrytu

•

Zrost lepkości krwi

•

Wzrost

•

Koaugulopatia

•

Wzrost i następnie spadek częstości akcji serca.
- migotanie przedsionków
- migotanie komór

•

Zmniejszanie wymiany gazowej i ukrwienie płuc

•

Spadek przepływu mózgowego

•

Spadek resorpcji zwrotnej nerek

•

Zmniejszenie perystaltyki przewodu pokarmowego

KLINICZNE ZESPO

KLINICZNE ZESPO

Ł

Ł

Y

Y

HIPERTERMI

HIPERTERMI

I

I

1. Omdlenie cieplne - występuje u osób narażonych na wysoką

temperaturę otoczenia. Jest spowodowana rozszerzeniem obwodowego

łożyska naczyniowego i nie stosunkiem między objętością krwi krążącej

a poszerzonym łożyskiem naczyniowym. Zwykle rozwija się w pozycji

poziomej ułożenie ciała.

2. Wyczerpanie cieplne - występuje głównie u ludzi nie

zaaklimatyzowanych w wysokich

temperaturach 35-45 stopni C zwłaszcza podczas wysiłku fizycznego,

związanego z

utratą wody

Objawy:

dominują objawy ze strony układu krążenia

pocenie — hipowolenia — poszerzenie skórnego łożyska naczyniowego

+

przekrwienie pracujących mięśni —» obniżenie KR - wzrost T —»zapaść

(wstrząs zmniejszenie dopływu do prawego serca)

duszność

bóle i zawroty głowy

osłabienie

uczucie gorąca

pocenie i zaczerwienienie skóry » suche błony śluzowe »

podwyższona nieznacznie temperatura ciała » zmniejszenie ilości

moczu i wzrost zawartości w nim chlorków. Ustępuje w spoczynku po

uzupełnieniu płynów i ochłodzeniu ustroju

KLINICZNE ZESPO

KLINICZNE ZESPO

Ł

Ł

Y

Y

HIPERTERMI

HIPERTERMI

I

I

c.d.

c.d.

3. Udar cieplny - występuje w sytuacji dużego pochłaniania ciepła z

otoczenia i niedostatecznego pozbywania się go (ubranie, wilgotność

powietrza, mały jego ruch, ustanie wydzielania potu) Sprzyjają jego

powstawaniu: a. wysiłek fizyczny

b. infekcje

c. procesy zapachowe

d. choroby powodujące przegrzanie

Objawy:

a. szybki wzrost temperatury ciała do 43-44 o C

b. zahamowanie wydzielania potu

c. omdlenie (utrata świadomości} z powodu

- niewydolności krążenia (serca)

- niewydolności oddychania (obrzęk płuca)

Objawy mózgowe

a. drgawki

b.zaczerwienienie

c. utrata świadomości

d. skurcze kloniczne

W przypadku braku prawidłowego postępowania mającego na celu

łagodzenie objawów może dojść do nie odwracalnych zmian we

wszystkich przypadkach i zgonu pacjenta.

KLINICZNE ZESPO

KLINICZNE ZESPO

Ł

Ł

Y

Y

HIPERTERMI

HIPERTERMI

I

I

c.d.

c.d.

4. Porażenie słoneczne - jest następstwem
oddziaływania na odkrytą głowę człowieka

bardzo przenikliwego promieniowania

cieplnego, powodującego podwyższenie

temperatury mózgu o 1,5-2,5 stopnia C

Charakteryzuje się nagłością występowania

objawów:

a. wzmożona przepuszczalność naczyń

krwionośnych

b. obrzęk i krwawienia w oponach mózgu

c. podwyższenie ciśnienia płynu mózgowo-

rdzeniowego

d. zwiększenie poziomu białka i elementów

komórkowych w płynie mózgowo-

rdzeniowym

e. krwotoczne zapalenie mózgu i opon

mózgowych

KLINICZNE ZESPO

KLINICZNE ZESPO

Ł

Ł

Y

Y

HIPERTERMI

HIPERTERMI

I

I

c.d.

c.d.

5. Hipertermia mózgowa -jest następstwem
podrażnienia ośrodka termoregulacji przez:
a. choroby nowotworowe mózgu
b. zabiegi operacyjne na mózgu
c. procesy zapalne i destrukcyjne w
mózgowiu
d. zaburzenia ukrwienia
międzymózgowia
e. inne stany chorobowe
podwyższające ciśnienie śródczaszkowe

Objawy - następstwem uszkodzenia

mechanizmów oddawania ciepła:

a. blada, sucha, chłodna skóra

KLINICZNE ZESPO

KLINICZNE ZESPO

Ł

Ł

Y

Y

HIPERTERMI

HIPERTERMI

I

I

c.d.

c.d.

6. Skurcze mięśniowe - występują przede wszystkim
u ludzi
wykonujących ciężką pracę fizyczną w wysokiej
temperaturze
Zwiastunami są:
a. zmęczenie
b. bóle głowy
c. nudności
d. zmniejszenie wydzielania moczu
Objawy:
a. następstwo odwodnienia
b. utrata NaCI
c. przemieszczania wody z przestrzeni zewnątrz
komorowej do wewnątrzkomórkowej
Leczenie: podawanie NaCI

KLINICZNE ZESPO

KLINICZNE ZESPO

Ł

Ł

Y

Y

HIPERTERMI

HIPERTERMI

I

I

c.d.

c.d.

7. Hipertermia rdzeniowa -

może wystąpić w przypadkach

uszkodzenia kręgosłupa

szyjnego z towarzyszącym

poprzecznym przerwaniem

rdzenia kręgowego. Oddawanie

ciepła jest upośledzone z

powodu ustania pocenia. W

odróżnieniu od hipertonii

mózgowej skóra jest

zaczerwieniona

HIPOTERMIA

HIPOTERMIA

Definicja: jest to

stan, w którym

temperatura ciała

obniża się poniżej 35

stopni C

FAZY OBNI

FAZY OBNI

Ż

Ż

ENIA

ENIA

TEMPERATURY CIA

TEMPERATURY CIA

Ł

Ł

A

A

- pobudzanie do 34 stopni C

- pobudzenie ośrodka

oddechowego i krążenia w

rdzeniu przedłużonym poniżej

34 stopni C

- zmniejszonej reaktywności

ośrodków rdzenia

przedłużonego 26-27 stopni C

- letarg - resztki zachowanych

mechanizmów termoregulacji

dreszcz, wzmożone zużycie

tlenu

HIPOTERMIA

HIPOTERMIA

Na podstawie obserwacji klinicznych

człowiek może przeżyć obniżenie

temperatury ciała od 30 stopni C do

18 stopni C

Zależy to od:
- jego stanu ogólnego
- sposobu i stopnia oziębienia

Bezpośrednią przyczyną śmierci z

powodu hipotermii jest hipoksja z

powodu zmniejszania dysocjacji

oksyhemoglobiny

HIPOTERMIA

HIPOTERMIA

Hipotemia znalazła
zastosowanie w:
- Neurochirurgii
- Kardiochirurgii
- Leczeniu ciężkich postaci
wstrząsu, zakażeń, zatruć
oszczędzaniu zasobów
energetycznych ustroju,
zmniejszanie toksyczności
jadów i trucizn, hamowanie
wirulencji drobnoustrojów

UDZIAŁ HORMONU GRUCZOŁU

TARCZOWEGO (T3 i T4) W

TERMOREGULACJI W WARUNKACH

DŁUGOTRWAŁEJ

NISKIEJ ŚREDNIEJ TEMPERATURY

OTOCZENIA

Wpływ gorączki na procesy ustroju.

1.

nasilenie przemiany materii ( spalenia

węglowodanów)
2.

upośledzenie trawienia i wchłaniania tłuszczów

3.

wzrost rozpadu białek ustroju

4.

gromadzenie wody w tkankach

5.

teratogeneza (powstawanie wad rozwojowych)

Pirogeny (substancje gorączkowo

twórcze)

1. Egzogenne lipoplisacacharydy - wytwarzane przez:
- bakterie, głównie Gram- ujemne i pałeczki okreżnicy
-wirusy
- pleśnie
- drożdże
- grzyby trujące
2. Endogenne, lipopeptydy
- powstają głównie granulocytach obojetno chłonnych
monocytach po indukcji pirogenów egzogennych