Rodzaje kosztów
funkcjonowania
przedsiębiorstwa
Koszty
• Koszty są jednym z głównych
wskaźników ekonomicznych
działalności przedsiębiorstwa na
rynku. Znajomość kosztów
działalności przedsiębiorstwa jest
niezbędna do zarządzania nimi.
Podział kosztów
• Wg. Rodzaju- Związane są one z
zużyciem konkretnego czynnika
produkcji
• Ze względu na miejsce- w którym
one powstają
Koszty wg. rodzaju
• materiałowe ( materiały, energia,
surowce, paliwo)
• amortyzację,
• osobowe, przede wszystkim
wynagrodzenia pracowników
• pozostałe ( czynsze, usługi obce )
Koszty ze względu na
miejsce
• koszty produkcji podstawowej
• koszty produkcji pomocniczej
• koszty sprzedaży
• koszty marketingu
• koszty działalności badawczej
• koszty administracji
Inne koszty
• zmienne, które zmieniają się w
zależności o wielkości produkcji
• * Im większa produkcja tym mniejsze
koszty
• stałe, których wielkość nie ulega
zmianie wraz ze zmniejszeniem bądź
zwiększeniem produkcji.
Układ rodzajowy kosztów
• Układ rodzajowy kosztów dzieli koszty według
rodzaju:
• amortyzacja - celowe wyrażone wartościowo
zużycie środków trwałych oraz wartości
niematerialnych i prawnych,
• zużycie materiałów i energii - zużycie surowców,
materiałów zapasowych, opakowań, paliwa,
książek, czasopism, energii (elektrycznej,
cieplnej, wodnej, sprężonego powietrza),
• usługi obce - obróbka obca, usługi: transportowe,
remontowe, łączności, najmu, leasingu, bankowe,
• .
Układ rodzajowy kosztów
• wynagrodzenia - wynagrodzenia brutto( za
prace wykonane na rzecz danego podmiotu),
• ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia -
obciążające pracodawcę składki na
ubezpieczenie społeczne ( fundusz pracy i
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń
Pracowniczych oraz inne świadczenia na rzecz
pracowników: wydatki na bhp, szkolenia,
ochronę zdrowia),
• podatki i opłaty - podatki: od nieruchomości,
środków transportu oraz opłaty: skarbowe,
notarialne, administracyjne, sądowe, za
zanieczyszczanie środowiska,
• pozostałe koszty rodzajowe - podróże służbowe,
ubezpieczenie majątkowe, stypendia, reklama
nie ujęta w innych pozycjach
Układ kalkulacyjny kosztów
• Układ kalkulacyjny klasyfikuje koszty w tzw.
pozycje kalkulacyjne niezbędne do
obliczenia kosztu wytworzenia produktu.
Dzieli on koszty na:
• koszty bezpośrednie
– materiały bezpośrednie,
– płace bezpośrednie,
• koszty pośrednie
– koszty wydziałowe,
– koszty zarządu,
– koszty sprzedaży
Dzięki układzie kalkulacyjnym
można obliczyć
• techniczny koszt wytworzenia, będący
sumą kosztów bezpośrednich i kosztów
wydziałowych,
• koszt całkowity (zakładowy, fabryczny)
koszt wytworzenia, będący sumą
technicznego kosztu wytworzenia oraz
kosztów zarządu,
• koszt własny sprzedaży (pełen koszt
własny), będący sumą wszystkich
kosztów bezpośrednich i pośrednich.
Inne rodzaje kosztów w
układzie kalkulacyjnym
• Zmienne- nakłady przedsiębiorcy związane
bezpośrednio z produkcją. Ich poziom
zależy wprost od rozmiarów produkcji
• Stałe - nakłady, które musi ponosić
przedsiębiorca, niezależnie od wielkości
produkcji. Nawet wówczas, gdy w
przedsiębiorstwie nic się nie produkuje,
ponosi on takie nakłady jak czynsze
dzierżawne, procenty od kredytów, koszty
konserwacji, płace strażników i służb
administracyjnych, często pensje
pracownicze.
• Koszty stałe trzeba płacić
niezależnie od wielkości produkcji, a
więc bez względu na to czy się
produkuje czy nie
Układ funkcjonalny kosztów
• koszty działalności podstawowej
(produkcyjnej, handlowej, usługowej)- w
wypadku działalności produkcyjnej na
tym koncie księguje się bezpośrednie
koszty związane z tą działalnością,
obejmujące: zużycie materiałów
bezpośrednich, wynagrodzenie
pracowników bezpośrednio
produkcyjnych, obróbkę obcą, koszt
przygotowania nowej produkcji,
Układ funkcjonalny kosztów
• koszty wydziałowe - pośrednie
koszty wytwarzania ponoszone na
wydziałach produkcji podstawowej
(koszty amortyzacji i remontu
maszyn, transportu wewnętrznego,
zużytych narzędzi, oświetlenia,
ogrzewania i utrzymania czystości
wydziału)
•
Układ funkcjonalny kosztów
• koszty zarządu- wynagrodzenia
kierownictwa firmy i ogólnego
zarządu, koszty podróży służbowych,
łączności, biurowe, reprezentacji i
reklamy firmy, podatki i
ubezpieczenia, koszty utrzymania
magazynów, laboratoriów oraz
służbowych samochodów osobowych;
Układ funkcjonalny
• koszty zakupu - związane bezpośrednio z
zakupem materiałów jak np. załadunku i
wyładunku, przewozu, ubezpieczenia w trakcie
przewozu.
• koszty sprzedaży - dotyczą sprzedawanych
wyrobów i obejmują: koszty opakowania,
załadunku i wyładunku, ubezpieczenia, reklamy
oraz podatek akcyzowy od wyrobów.
• koszty działalności pomocniczej- koszty
wydziałów: remontowego, transportowego,
kotłowni oraz jednostek bytowych i socjalnych:
stołówki, hotelu robotniczego, domu wczasowego.
Koszty całkowite
Rachunek kosztów
• Rachunek kosztów – proces ustalania
kosztów prowadzenia działalności
gospodarczej, polegającej na
wytwarzaniu wyrobów, świadczeniu
usług i wykonywaniu funkcji.
Zadania rachunku kosztów
• Ustalenie:
• kosztów docelowych produktów i
usług,
• cen za świadczone usługi,
• kosztów utrzymania infrastruktury,
cen wewnętrznych
Bibliografia
• ,,Podstawy nauki o
przedsiębiorstwie” Praca zbiorowa
pod redakcją J. Lichtarskiego
• ,, Kompendium wiedzy o ekonomii”
Janine Bremond , Jean – Francois
Couet, Marie – Martine Salort
• ,, Podstawy ekonomii
przedsiębiorstwa” Bogusław Czarny
Dziękuję za uwagę