WIEDZA O

SPOŁECZEŃSTWIE

Temat: Organizacje pozarządowe i

systemy ochrony praw człowieka

Organizacje ochrony
praw człowieka
pozarządowe w Polsce

1. Organizacje pozarządowe
1.1. Czerwony Krzyż
1.2. Amnesty International
1.3. Międzynarodowa Helsińska Federacja Praw

Człowieka

1.4. Komitet Obrony Robotników
1.5. Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela

Bardzo istotną rolę w ochronie praw człowieka odgrywają organizacje
pozarządowe. Mogą one uczestniczyć w pracach Komisji Praw
Człowieka, instytucjach OBWE oraz UE, które mają podobną misję.
Podstawą prawną współpracy z ONZ jest art. 71 Karty Narodów
Zjednoczonych. Najstarszą organizacją pozarządową z siedzibą w
Genewie broniącą praw człowieka jest Międzynarodowy Komitet
Czerwonego Krzyża, który występuje na terenach państw
muzułmańskich pod nazwą Czerwony Półksiężyc. Inne pozarządowe
organizacje to Amnesty International, Międzynarodowa Helsińska
Fundacja Praw Człowieka.

Organizacje pozarządowe

Współcześnie problem ochrony praw człowieka jest równie ważny jak
w chwili powoływania pierwszej organizacji tj. w 1945 roku. W
dalszym ciągu istnieje wiele państw np. Białoruś, gdzie prawa
człowieka są nie respektowane zgodnie z obowiązującymi
międzynarodowymi konwencjami (stąd udział obserwatorów
międzynarodowych chociażby podczas ostatnich wyborów
prezydenckich na terenie tego kraju). Innym powodem ważności
monitorowania realizacji praw człowieka jest nienawiść rasowa,
etniczna, czy dyskryminacje ze względu na płeć. Warto jednak
zauważyć, ze warunkiem rozwoju pokoju, ładu społeczno
gospodarczego i  demokracji jest przestrzeganie praw człowieka i
obywatela.

Czerwony Krzyż

Czerwony Krzyż
Organizacja która powstała w 1919r jest najstarszą organizacją
pozarządową w Polsce. Ochrona praw człowieka jest wpisana w misję
Czerwonego Krzyża. Do podstawowych celów tej organizacji należy
zapobieganie i łagodzenie cierpienia ludzkiego oraz ochrona ludzkiej
godności bez jakiejkolwiek dyskryminacji dotyczącej narodów, rasy, płci,
przekonań religijnych, politycznych bądź orientacji seksualnej.

Czerwony Krzyż
realizuje zasady
zarówno podczas
współczesnych wojen,
jak również w innych
sytuacjach
kryzysowych, (np.
podczas katastrof
ekologicznych czy
humanitarnych czy
też w byłej Jugosławi
koordynuje pomoc
humanitarną).

1.1

Czerwony Krzyż

Podstawowe wartości humanitarne Czerwonego Krzyża

 ochrona życia, zdrowia, poszanowanie godności ludzkiej,

 sprzeciw wobec dyskryminacji, wykluczenia, nietolerancji i przemocy
w stosunku do osób potrzebujących i upośledzonych, uchodźców i
azylantów, nosicieli wirusa HIV i chorych na AIDS,

 sprzeciw wobec rasizmu,

 wiara w możliwość pokojowego rozwiązywania konfliktów

Czerwony Półksiężyc jest
muzułmańskim odpowiednikiem
Czerwonego Krzyża (półksiężyc
jest symbolem islamu).
Jego misją jest również
zapobieganie ludzkiemu
cierpieniu oraz jego łagodzenie, a
także ochrona ludzkiej godności.
Obie te organizacje tworzą
Międzynarodowy Ruch
Czerwonego Krzyża i Czerwonego
Półksiężyca.

1.1

Amnesty International

Amnesty International to organizacja, która powstała w 1961 roku w
Wielkiej Brytanii oraz we Francji. Jej najważniejszym celem jest działanie
na rzecz zapobiegania wszelkim naruszeniom praw człowieka, a
zwłaszcza zapobieganie o amnestię więźniów politycznych. Środkami do
realizacji tych celów mają być pokojowe akcje obywatelskie, m.in.
pisanie listów i petycji. Co ważne, swoją działalność organizacja
finansuje ze składek członkowskich i ofiarności osób fizycznych.

W Polsce organizacja ta działa od
połowy lat 70 – tych, a jej początki
sięgają obrony praw robotników
represjonowanych za protesty w
zakładach Ursusa i w Radomiu.
Oprócz uczestnictwa w akcjach
ogólnoświatowych prowadzi też
działalność wydawniczą, której celem
jest popularyzacja praw człowieka.

Irene Khan, sekretarz generalna
Amnesty International od 2001

1.2

Cele Amnesty International

 natychmiastowe i bezzwłoczne uwalnianie wszystkich więźniów ,

 zapewnienie wszystkim więźniom politycznym uczciwych i szybkich
procesów sądowych,

 kampania na rzecz zaprzestania stosowania kary śmierci,

 zwalczanie stosowania tortur i innych form okrutnego traktowania
więźniów,

 położenie kresu egzekucjom pozasądowym.

Amnesty International

1.2

Międzynarodowa Helsińska Federacja Praw

Człowieka

Międzynarodowa Helsińska Federacja Praw Człowieka powstała w
1982 roku. Zrzesza grupy narodowe, które zaczęły się tworzyć po
podpisaniu Aktu Końcowego Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w
Europie w Helsinkach w 1975 roku dla propagowania i wspierania
inicjatyw helsińskich zwłaszcza w krajach Europy Wschodniej. Łączy ona
narodowe Komitety Helsińskie z ponad 20 krajów.
Zadaniem Federacji i zrzeszonych w niej
organizacji jest czuwanie nad
przestrzeganiem przez państwa
postanowień Aktu Końcowego KBWE i
zobowiązań zawartych w innych
dokumentach KBWE/OBWE dotyczących
praw człowieka. W tym celu sporządza
raporty o naruszaniu tych praw w
poszczególnych państwach, wysyła
swoich przedstawicieli na rozprawy
sądowe i misje do państw, gdzie
dochodzi do naruszeń praw człowieka,
prowadzi działalność edukacyjną oraz
kampanie medialne.

Rozprawa przed Międzynarodowym

Trybunałem Sprawiedliwości

1.3

Komitet Obrony Robotników

Komitet Obrony Robotników – polska organizacja opozycyjna
działająca od września 1976 do września 1977. Działalność KOR-u
obejmowała trzy zasadnicze płaszczyzny: pomoc finansową, pomoc
prawną i lekarską oraz informowanie opinii publicznej o represjach. W
szczególności członkowie i współpracownicy KOR-u stworzyli dwie tzw.
ekipy ursuską kierowaną przez A. Macierewicza i radomską kierowaną
przez M. Chojeckiego, w ramach których starali się dotrzeć do rodzin
represjonowanych robotników, przekazać im pomoc materialną,
skontaktować z adwokatami, którzy gotowi byli udzielić obrony w
procesach karnych i reprezentować w procesach pracowniczych

1.4

Ruch Obrony Praw Człowieka i

Obywatela

Ruch ten nie był stowarzyszeniem, nie posiadał statutu, władz ani
członkostwa. O uczestnictwie w nim decydowało samookreślenie.
Na jego czele stali dwaj rzecznicy: Andrzej Czuma i Leszek
Moczulski. Taka formuła ułatwiała działanie, utrudniała represje,
ale także umożliwiała łatwą infiltrację Ruchu przez agentów
nasyłanych przez Służbę Bezpieczeństwa PRL.

Liczebność ROPCiO w chwili jego powstania szacuje się na 80-120
osób. Były to głównie osoby należące do tajnego Nurtu
Niepodległościowego.

Deklarowanym celem ROPCiO było wymuszenie na władzach PRL
przestrzegania ratyfikowanych przez Radę Państwa PRL na
początku marca 1977 roku Międzynarodowych Paktów Praw
Człowieka i Obywatela.

(ROPCiO) – centroprawicowa organizacja antykomunistyczna i
niepodległościowa powołana 25 marca 1977.

1.5