ROLA PIELĘGNIARKI W

EDUKACJI PACJENTÓW Z
PRZEWLEKŁĄ CHOROBĄ

NEREK

Przewlekła Choroba Nerek (PCHN) ma

charakter postępujący i niemal u

wszystkich chorych konieczne jest

leczenie nerkozastępcze. Aby

skutecznie powstrzymać progresję

choroby, niezbędne jest wprowadzenie

w polskim systemie ochrony zdrowia
powszechnej

edukacji zdrowotnej

przeznaczonej dla pacjentów na

różnym etapie PCHN.

W ostatnich latach lawinowo zwiększa się liczba

pacjentów z PCHN. Pomimo znacznych

postępów w leczeniu chorobowość i

śmiertelność w tej grupie chorych pozostaje

nadal wysoka. Wprowadzenie skoordynowanych

działań mających na celu wczesne wykrywanie,

spowalnianie progresji i wczesne leczenie

powikłań chorób nerek, oraz identyfikację

i leczenie chorób współistniejących może mieć

kluczowe znaczenie w poprawie rokowania w tej

grupie chorych oraz zmniejszenie kosztów

leczenia.

Szeroko rozumiana profilaktyka ma

na celu spowolnienie postępu
choroby nerek oraz kardioprotekcja
mają kluczowe znaczenie w opiece
nad pacjentem od najwcześniejszych
stadiów choroby nerek.

Optymalna opieka nad pacjentami

z chorobami nerek powinna, od

najwcześniejszych stadiów
obejmować działania mające na celu
zmniejszenie ryzyka sercowo –
naczyniowego oraz leczenie chorób
współistniejących.

Celem

Zespołów

Multidyscyplinarnych ,

w skład których

wchodzą Lekarze specjaliści(kardiolodzy, nefrolodzy,

diabetolodzy), psycholodzy, pielęgniarki, dietetycy

- jest z jednej strony wczesne wykrywanie

choroby nerek i chorób współistniejących

z drugiej kompleksowa pomoc , wsparcie
i edukacja pacjentów i ich rodzin w

kolejnych fazach choroby nerek, leczenie
powikłań, oraz planowe rozpoczęcie
dializoterapii czy przeszczepienie nerki.

Pielęgniarki są:

- ważnym członkiem zespołów

multidyscyplinarnych
zaangażowanych we wczesne
wykrywanie powikłań PCHN oraz
profilaktykę: pierwotną i wtórną.

Profilaktyka pierwotna

- zwalczanie czynników ryzyka poprzez:

Zachowanie odpowiedniej aktywności

fizycznej

Przestrzeganie diety ( ograniczenie spożycia

cukrów prostych i tłuszczów, ograniczenie

spożycia soli, zwiększenie spożycia warzyw

i owoców

Utrzymanie prawidłowej masy ciała, wskaźnik

BMI 20 -25 kg/m

2

,

Zaniechanie palenia tytoniu

Regularna kontrola ciśnienia tętniczego krwi,

stężenia glukozy w surowicy krwi.

Profilaktyka wtórna

- dotyczy spowalniania progresji choroby

nerek oraz towarzyszącej jej choroby sercowo

– naczyniowej i leczenie powikłań poprzez

uświadomienie pacjentowi znaczenia

czynników ryzyka podlegających jak i nie

podlegających modyfikacji tj.

 cukrzyca

 Nadciśnienie tętnicze

 Białkomocz

 Dyslipidemia

 Niedokrwistość

 niedożywienie

Współpraca z chorym

polega na:

- właściwym przekazaniu zasobu informacji
o chorobie
- metodach leczenia
- informowaniu dostosowanym do sytuacji

życiowej pacjenta i stadium choroby

- wskazaniu możliwości realizowania różnych

zadań

- dążenie do osiągnięcia zaufania i partnerstwa
w działaniu

Współpraca lekarsko -

pielęgniarska

- ma na celu opracowanie właściwej

terapii farmakologicznej jak i działań
edukacyjnych, czego efektem jest
spowolnienie progresji choroby,
zapobieganie powikłaniom, a także
wsparcie chorego i jego rodziny.

Standard edukacyjny

- powinien obejmować wszystkie etapy PCHN
Stadium PCHN I – III – nefroprotekcja;

przygotowanie pacjenta i rodziny do

zrozumienia istoty PCHN, umiejętność

dbania o własne zdrowie, optymalizacja

jakości życia,

Stadium PCHN IV- V ; zapoznanie
z możliwościami leczenia nerkozastępczego
( przeszczep wyprzedzający, hemodializa,

dializa otrzewnowa)

Edukacja zdrowotna

prowadzona

w sposób:

 uporządkowany ; plan, konspekt
 wieloetapowy; obejmuje wszystkie

etapy choroby

 systematyczny ; wg

harmonogramu

 wymierny; zakończony testem,

ankietą

Zajęcia edukacyjne prowadzone przez

pielęgniarki edukacyjne wg

następujących reguł:

 Partnerski udział pacjenta w procesie

opieki z pełną świadomością
wpływania na stan swojego zdrowia.
Pacjent jest przygotowany do
podejmowania samodzielnych decyzji
związanych ze zdrowiem. Gotowy do
nauki i zainteresowany
nabywaniem umiejętności
niezbędnych do samoopieki.

 Podmiotowość w kontaktach z

pacjentem. Dostrzeganie tego, że
człowiek jest indywidualnością, ma
prawo do szacunku, własnych
poglądów i przekonań co do
zachowań zdrowotnych. Odnoszenie
się do każdego człowieka z
godnością.

 Przestrzeganie warunków poprawnej

komunikacji interpersonalnej w
przekazywaniu i przyjmowaniu
komunikatów. Posługiwanie się
językiem zrozumiałym dla odbiorcy

 Holistyczne postrzeganie

podopiecznego.

 Racjonalny dobór treści edukacji.

EDUKACJA ZDROWOTNA

 MOŻE POMÓC ZROZUMIEĆ

CHOROBĘ

 MOŻE POMÓC NAUCZYĆ SIĘ ŻYĆ Z

CHOROBĄ

MOŻE POMÓC SPOWOLNIĆ LUB

ZATRZYMAĆ POSTĘP CHOROBY

Ramowy model edukacji

pacjentów

z Przewlekłą Chorobą Nerek

( PCHN )

ALGORYTM POSTĘPOWANIA:
Lekarz POZ (wczesne rozpoznanie

PCHN)

Poradnia Nefrologiczna ( leczenie

aktywnej podstawowej choroby nerek )

Diagnostyka:

• GFR >30ml/min/1,73m

2

–

wyrównana
niewydolność nerek

• GFR 15 – 30 ml/min/min/1,73m

2

– niewyrównana

niewydolność nerek

• GFR < 15 ml/min/1,73m

2

-

schyłkowa niewydolność nerek

Wieloaspektowa edukacja

zdrowotna pacjenta i/lub

rodziny w zakresie:

 zapoznanie z istotą choroby oraz objawami

w poszczególnych jej okresach,

 dostarczenie wiedzy n/t zagrożeń

zawiązanych z rozwojem chorób sercowo –
naczyniowych oraz czynników
przyspieszających rozwój PCHN,

 poznanie zasad samoopieki, dbałość o swój

stan zdrowia, właściwego przyjmowania
leków oraz stosowania innych działań
profilaktycznych,

 Omówienie najważniejszych czynników

ryzyka ChNS u chorych z PChN tj.

- cukrzyca
- obciążający wywiad rodzinny
- niedożywienie/otyłość
- nadciśnienie tętnicze /

niedokrwistość

- ograniczona aktywność fizyczna
- palenie papierosów

 dostarczanie wiedzy n/t niedokrwistości

pochodzenia nerkowego, wskazanie

korzyści wynikających z leczenia

preparatami stymulującymi erytropoezę

 edukacja dietetyczna

 szczepienia profilaktyczne ( HBV)

 przekazanie wiedzy n/t leczenia

nerkozastępczego

 uświadomienie konieczności oszczędzania

własnych naczyń krwionośnych oraz

dbałości o prawidłowe ich wykorzystanie

Wybór leczenia

nerkozastępczego

 HEMODIALIZA

 TRANSPLANTACJA NERKI

 DIALIZA OTRZEWNOWA

Edukacja zdrowotna
pacjenta i/ lub rodziny mająca na celu

uzyskanie optymalnej jakości życia.