Układ narządu ruchu

mgr Ewa Radwan

Układ szkieletowy

• ORTOPEDIA - dział medycyny klinicznej

zajmujący się zapobieganiem, rozpoznawaniem

i leczeniem schorzeń, urazów i wrodzonych oraz

nabytych nieprawidłowości układu kostno-

mięśniowo-stawowego (narządów ruchu), a

także zajmujący się usprawnianiem

pourazowym (przy pomocy aparatów

ortopedycznych).

• Lekarz zajmujący się tą dziedziną to

ORTOPEDA.

Plan wykładu

1. Budowa i funkcje kośćca
2. Właściwości fizyczne, skład

chemiczny i kształty kości

3. Połączenia kości
4. Kości czaszki
5. Kości kręgosłupa i klatki piersiowej
6. Kości kończyny górnej i dolnej

Budowa układu kostnego

• kości
• chrząstki
• stawy
• więzadła

Funkcje szkieletu

• rusztowanie całego organizmu
• określa jego kształt, wielkość,

wytrzymałość

• poruszanie całego ciała
• osłona dla wielu narządów

(czaszka, kręgosłup)

• siedlisko szpiku kostnego

(produkcja krwinek)

Budowa kości

1. Okostna:
• warstwa zewnętrzna – bogato

unaczyniona tkanka łączna

• warstwa wewnętrzna – elementy

komórkowe np. osteoblasty

• włókna klejodajne – przechodzą z

okostnej do powierzchniowych warstw
kości (przytwierdzają i unaczyniają
okostną)

Budowa kości

2. Istota zbita – blaszki kostne ułożone
w słupy (osteony), w środku osteonu –
kanał do którego dochodzą naczynia
okostnej (trzony kości długich,
powierzcie kości płaskich: sklepienie

czaszki,

mostek, łopatka, kości biodrowe)

3.Istota gąbczasta – blaszki kostne
ułożone w beleczki między którymi jest
szpik kostny (końce kości długich, kości
krótkie i różnokształtne: nadgarstka, stępu;
między blaszkami zbitymi kości płaskich

Skład kości

1. Składniki organiczne – oseina

(zapewnia elastyczność i sprężystość)

2. Składniki mineralne – sole kwasu

fosforowego i węglowego: fosforan
wapnia i magnezu oraz węglan wapnia
(twardość)

Budowa kości

1. okostna
2. istota zbita
3. istota gąbczasta
4. otwory odżywcze
5. jama szpikowa –

szpik kostny ( ok.
4000 ml ):

• czerwony (kręgi

mostek, żebra,
łopatki)

• żółty (kości długie)
• galaretowaty

2

3

Budowa kości

Chrząstka stawowa

Chrząstka stawowa

Trzon

Istota zbita

Rodzaje kości

1. długie

• koniec bliższy
• trzon
• koniec dalszy

2. płaskie
3. krótkie
4. różnokształtne

Rodzaje kości

Rodzaje kości

Rodzaje kości

Połączenia kości

ŚCISŁE

1. szwy
2. chrząstkozrost
3. kościozrost

Połączenia kości

WOLNE = STAWY

• powierzchnie stawowe – panewka i

główka

• jama stawowa
• torebka stawowa:

•

błona maziowa

•

błona włóknista

Stawy

• Łączy dwie lub więcej kości, na których

występują gładkie, ograniczone

powierzchnie stawowe

• Część wypukła – głowa stawowa

• Zagłębione wydrążenie – panewka

• Głowa i panewka pokryte są chrząstką

stawową, zwilżoną mazią stawową –

minimalizacja tarcia

• Staw otacza torebka stawowa (warstwa

włóknista i maziowa) – przytrzymuje

kości względem siebie, do niej błona

maziowa wydziela potrzebną ilość mazi

Chrząstka

stawowa

Jama stawowa

Rodzaje stawów

JEDNOOSIOWE – ruchy wokół jednej osi

1.

staw zawiasowy:

•

np. staw ramienno-łokciowy

•

ruchy: zgięcie i prostowanie

2.

staw obrotowy:

•

np. staw promieniowo-łokciowy bliższy

•

ruchy: obroty

Rodzaje stawów

DWUOSIOWE

1. staw eliptyczny:

•

np. staw promieniowo-nadgarstkowy

•

ruchy: zgięcie i prostowanie, odwodzenie i
przywodzenie, obwodzenie

Rodzaje stawów

DWUOSIOWE

2. staw siodełkowaty:

•

np. staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka

•

ruchy: odwodzenie i przywodzenie, przeciwstawianie i
odprowadzanie, obwodzenie

Rodzaje stawów

WIELOOSIOWE

1.

staw kulisty wolny:

•

np. staw barkowy

•

ruchy: zgięcie i prostowanie,
odwodzenie i przywodzenie,
obroty, obwodzenie

2.

staw kulisty panewkowy:

•

np. biodrowy

•

ruchy: zgięcie i prostowanie,
odwodzenie i przywodzenie,
obroty, obwodzenie

Kręgosłup

Kręgosłup

Składa się z kości zwanych

kręgami, które łączą się ze sobą
tworząc elastyczny słup będący
osią tułowia. Górny koniec
kręgosłupa podpiera czaszkę, a
dolny łączy się z kośćmi miednicy.

Wewnątrz kręgosłupa znajduje się

rdzeń kręgowy.

Kręgosłup

Kręgosłup składa się z 33 – 34 kręgów i
dzieli się na 5 odcinków:
1. Odcinek szyjny (CI – CVII)
2. Odcinek piersiowy (ThI – ThXII)
3. Odcinek lędźwiowy (LI – LV)
4. Kość krzyżowa (SI-V)
5. Odcinek guziczny

1) Bones 1 mwv

Budowa kręgu

1. trzon

2. otwór

międzykręgowy –

kanał kręgowy

3. łuk:

• nasada, płytka
• wcięcie górne i

dolne –

otwór

międzykręgowy

4. wyrostki ( 7 )

• kolczysty
• 2 stawowe górne
• 2 stawowe dolne
• 2 poprzeczne

Kręg szyjny 1 - kręg szczytowy

1.

łuk przedni ( brak trzonu )

–

guzek przedni

–

dołek zęba

2.

części boczne – miejsca

połączeń łuków

–

dołki stawowe górne

–

dołki stawowe dolne

–

więzadło poprzeczne

–

wyrostki poprzeczne -

otwór wyrostka

poprzecznego

3.

łuk tylny

–

guzek tylny ( brak wyrostka

kolczystego )

–

bruzda t. kręgowej

Staw szczytowo-potyliczny

• Połączenie kości potylicznej z

kręgosłupem

• Zachodzą w nim ruchy zginania i

prostowania głowy

Kręg szyjny 2 - kręg obrotowy

1.

trzon

–

ząb kręgu obrotowego

•

powierzchnia stawowa
przednia

•

powierzchnia stawowa tylna

2.

części boczne

–

powierzchnie stawowe górne
( brak wyrostków )

–

wyrostki stawowe dolne

–

wyrostki poprzeczne -

otwór

wyrostka poprzecznego

–

rozdwojony wyrostek kolczysty

Kręgi piersiowe

1. trzon – występują

dołki żebrowe

– połączenie

z żebrami

• kręgi th1, th11, th12 – 1 para dołków
• kręgi th2 - th10 – 2 pary dołków

2. wyrostki poprzeczne –

dołki żebrowe

–

połączenie z guzkami żeber ( kręgi th1 –
th10 )

Kręgi lędźwiowe

1. trzon – brak dołków żebrowych
2. wyrostki poprzeczne (żebrowe) – brak

otworów, są szczątkowymi żebrami

3. wyrostek sutkowy

na bocznej stronie wyrostka

stawowego górnego

4. największe kręgi

Kość krzyżowa

1.

powstała ze zrośnięcia 5 kręgów

krzyżowych

2.

podstawa - tworzy

promontortium

3.

wierzchołek:

–

rozwór krzyżowy

–

rożki krzyżowe

4.

powierzchnia miedniczna – otwory

krzyżowe miedniczne

5.

powierzchnia grzbietowa – otwory

krzyżowe grzbietowe

•

grzebień krzyżowy pośrodkowy

•

grzebienie krzyżowe pośrednie

•

grzebienie krzyżowe boczne

(powstały ze zrośnięcia

odpowiednich wyrostków

kolczystych)

6.

części boczne:

•

powierzchnia uchowata

•

guzowatość kości krzyżowej

•

wyrostki stawowe górne

Kość krzyżowa

Kość guziczna

1. podstawa -

rożki guziczne

– połączenie z rożkami

krzyżowymi

2. szczątkowe trzony kręgów (4-5), brak wyrostków
3. powierzchnia miedniczna
4. powierzchnia grzbietowa

Budowa kręgu

trzon

Połączenia kręgów

1. krążki międzykręgowe

– między trzonami

kręgowymi

( 23 ) -

chrząstkozrost

• pierścień włóknisty

• jądro miażdżyste

(amortyzuje

wstrząsy i pozwala

na ruchy między

kręgami)

2. stawy międzykręgowe

( 23 pary ) – pomiędzy

powierzchniami

stawowymi wyrostków

stawowych

Połączenia kręgów

• Brak krążka międzykręgowego

pomiędzy kręgiem szczytowym i
obrotowym

• Ostatni krążek międzykręgowy leży

między trzonem V kręgu
lędźwiowego a kością krzyżową

Połączenia kręgów

Połączenia trzonów kręgów

wzmacniają więzadła:

• Podłużne przednie – wiąże ze sobą

przednie powierzchnie trzonów i

krążków międzykręgowych

• Podłużne tylnie – wzmacnia tylną część

połączeń trzonów od strony kanału

kręgowego

• Więzadło żółte – wypełnia wolne

przestrzenie między łukami

Czynność kręgosłupa

1. Stanowi oś ciała i jego podporę
- w płaszczyźnie czołowej

kręgosłup jest prosty (boczne
wygięcie – skolioza)

- w płaszczyźnie strzałkowej

wygięty w kształcie podwójnej
litery s

kifoza

lordoza

Czynność kręgosłupa

2. Budowa kręgosłupa zezwala na

ruchy głowy, szyi i tułowia.

- zginanie i prostowanie (odcinek

szyjny i lędźwiowy)

- pochylenie boczne (odcinek szyjny

i piersiowy)

Czynność kręgosłupa

3. Osłona rdzenia kręgowego:

- otwory kręgowe poszczególnych kręgów

tworzą kanał kręgowy, w którym mieści

się rdzeń kręgowy

- po oby stronach kręgosłupa widnieją

otwory międzykręgowe, przez które

przechodzą nerwy rdzeniowe

- ochronę rdzenia stanowią trzony

kręgowe, krążki międzykręgowe, łuki

kręgowe wraz z więzadłami

3) Bones 3 mwv/video, 8) spinal/video

Czynność kręgosłupa

• W procesie starzenia na skutek

utraty płynu przez jądro
miażdżyste krążki międzykręgowe
stają się niższe, tułów skraca się i
nasila się kifoza piersiowa, tułów
pochyla się ku przodowi, występuje
tzw. garb starczy

Szkielet klatki piersiowej

Klatka piersiowa (thorax)

1. 12 kręgów piersiowych
2. 12 par żeber
3. mostek

Żebra (costae)

• Wygięte

półksiężycowate
blaszki kostne

• Koniec przedni

(mostkowy),
koniec tylni
(kręgosłupowy) i
trzon

Żebra

1.

Żebra prawdziwe – połączone

bezpośrednio z mostkiem poprzez

chrząstkę żebrową

2.

Żebra rzekome – łączące się z

mostkiem pośrednio poprzez

chrząstkę żebra położonego wyżej

3.

Żebra wolne – nie mające

połączenia z mostkiem

Mostek (sternum)

• Płaska kość

ograniczająca od
przodu klatkę
piersiową

• Zbudowany z

rękojeści, trzonu i
wyrostka
mieczykowatego

Wcięcie
szyjne

Wcięcia
obojczykowe

Wcięcia
żebrowe (I i
II)

Żebra
wolne (XI-
XII)

Wyrostek
mieczykowa
ty

Trzon
mostka

Żebra
rzekome
(VIII-X)

Rękojeść
mostka

Żebra
prawdzi
we(I-VII)

Połączenia żeber

• Z kręgosłupem: stawy żebrowo-

kręgowe, wzmocnione przez
więzadła promieniste

• Z mostkiem: chrząstki żebrowe

(VIII, IX, X – łączą się ze sobą
tworząc łuk żebrowy)

2) Bones 2. wmv /video

Połączenia żeber

• Stawy żebrowo-kręgowe wzmocnione

przez więzadła promieniste

• Chrząstki żebrowe – połączenie

przednich końców żeber z mostkiem

(elastyczność i sprężystość klatki

piersiowej w czasie oddychania)

4) Review of bone/video

Kości kończyny górnej

1. Kości obręczy kończyny górnej:

•

obojczyk

•

łopatka

2. Kości kończyny wolnej górnej:

•

kość ramienna

•

kości przedramienia (2) – łokciowa i promieniowa

•

kości nadgarstka (8)

•

kości śródręcza (5)

•

kości palców (14)

2) Bones 1 mwv/video

Kości kończyny górnej

Obojczy
k

Łopatka

K.
ramienna

K.
promienio
wa
K.
łokciowa
K.
nadgarstk
a

K.
śródręcza

Paliczk
i

Połączenia kości kończyny

górnej

• Staw mostkowo obojczykowy –

staw wieloosiowy: umożliwia
przesuwanie się przeciwległego
końca obojczyka we wszystkich
kierunkach

Staw ramienny

• Łączy kończynę górną wolną z jej

obręczą

• Powierzchnie stawowe tworzą głowa

kości ramiennej i wydrążenie stawowe
łopatki

• Torebka stawowa tworzy ku dołowi fałd

zwany zachyłkiem pachowym –
umożliwia pełne odwodzenia ramienia
(zarośnięcie ogranicza ruchy)

Staw łokciowy

• Ramienno-łokciowy (zginanie i

prostowanie)

• Ramienno-promieniowy (zginanie i

prostowanie)

• Promieniowo-łokciowy bliższy i

dalszy

(odwracanie i nawracanie)

Promieniowo-łokciowy dalszy

Staw promieniowo-

nadgarstkowy

- Zginanie i prostowanie
- Odwodzenie i przywodzenie

Kość promieniowa

Promieniowo-łokciowy dalszy

Obojczyk (clavicula)

• Jedyne połączenie między

szkieletem kończyny górnej a
szkieletem klatki piersiowej

• Kształt wydłużonej litery s
• Koniec barkowy i koniec mostkowy

Obojczyk (clavicula)

Łopatka (scapula)

Wyrostek
barkowy

Wyrostek kruczy

Wcięcie łopatki

Dół
nadgrzebienio
wy

Grzebień
łopatki

Dół
podgrzebienio
wy

Pow.
żebrowa
łopatki

Kości kończyny górnej
kość ramienna

Głowa k.
ramiennej

Trzon k.
ramiennej

Bloczek k.
ramiennej

Szyjka
anatomiczna

Główka k.
ramiennej

Kości ręki

K. główkowata

K. łódeczkowata

K.
czworoboczna
większa
K. czworoboczna
mniejsza

K. śródręcza

K. palców:
paliczek bliższy,
środkowy i
dalszy

K. grochowata

K. trójgraniasta

K. księżycowata

K. haczykowata

Stawy ręki

• Nadgarstkowo-śródręczne

(articulationes carpometacarpeae)

• Śródręczno-paliczkowe
(a. metacarpophalangeae)
• Międzypaliczkowe (a.

interphlangeae)

7) Review of bone/video

1. Obręcz kończyny dolnej:
•

2 kości miedniczne i kość krzyżowa
( miednica – pelvis)

2. Kości kończyny dolnej wolnej:
•

kość udowa

•

rzepka

•

kość piszczelowa

•

strzałka

•

kości stopy

Kości kończyny dolnej

K. stępu

K. krzyżowa

K. udowa

rzepka

Strzałka

K. piszczelowa

K. miedniczna

K. śródstopia

K. paliczków

Miednica

• Miednica większa – ograniczona od

boków przez talerze biodrowe

• Miednica mniejsza – kanał kostny ,

przez który przesuwa się płód
podczas porodu; ściany miednicy
utworzone przez kość krzyżową,
guziczną, kulszową, części kości
biodrowych

Kość miedniczna

K. krzyżowa

K. guziczna

K. łonowa

K. kulszowa

Panewka stawu
biodrowego

K. biodrowa

Głowa
k. udowej

Szyjka
k. udowej

Trzon
k. udowej

Powierzchn
ia
rzepkowa

Kłykieć
przyśrodko
wy

Kłykieć
boczny

Rzepka (patella)

• wchodzi w skład stawu kolanowego
• tylna powierzchnia stawowa rzepki

styka się z powierzchnią rzepkową
kości udowej, powierzchnię
przednią pokrywa rozcięgno
mięśnia czworogłowego uda

Podstawa
rzepki

Powierzchni
a przednia
rzepki

Wierzchołe
k rzepki

Powierzchni
a stawowa
rzepki

Głowa
kości
piszczelow
ej

Głowa
strzałki

Kostka
przyśrodkow
a k.
piszczelowej

Trzon

Powierzchni
a stawowa
dolna
k.
piszczelowej

Kostka
boczna
strzałki

Kości stopy

1. Kości stępu: skokowa, piętowa,

łódkowata, klinowe (3),
sześcienna

2. Kości śródstopia (5) – kości długie
3. Kości palców (paliczki)

Połączenia kończyny

dolnej

• Staw biodrowy – łączy obręcz kończyny dolnej z

kończyną dolną wolną (panewka kości

miednicznej i głowa kości udowej)

• Staw kolanowy – powierzchnie stawowe kości

udowej, piszczelowej i rzepki. Płaską stawową

powierzchnię piszczeli uzupełniają dwie

półksiężycowate chrząstki włókniste (łąkotki

stawowe)

• Staw piszczelowo-strzałkowy

• Staw skokowo-goleniowy, sokowo-piętowo-

łódkowy, staw poprzeczny stępu, staw stępowo-

śródstopny, śródstopno-paliczkowy, stawy

międzypaliczkowe

K.
skokowa
K.
sześcienna

K.
klinowate

K.
łódkowata

K. piętowa

Czaszka (cranium)

1.

Mózgoczaszka – osłania mózgowie

2.

Trzewioczaszka – znajdują się w niej

narządy zmysłów oraz narząd żucia

Czaszka składa się z kości

połączonych szwami, jedynie

żuchwa łączy się z pozostałą częścią

czaszki za pomocą stawów

żuchwowych.

K. czołowa

K.
jarzmowa

Szczęka

Żuchwa

Lemiesz

Kość
nosowa

Brzeg
nadoczodołow
y

Szczelina
oczodołowa
dolna

Szew
węgłowy

K.
ciemieniowa

K.
potyliczna

K.
skroniowa

K. klinowa

Szczęka

Żuchwa

Otwór
słuchowy
zewnętrzny

K. czołowa

Szew
wieńcowy

K.
jarzmowa

K. sitowa

2) Main bony

features

4) Indywidual name bones

Kości mózgoczaszki

Kość czołowa

Kość czołowa – czoło, część mózgoczaszki i

sklepienia oczodołu

Kość ciemieniowa

Kość ciemieniowa –

sklepienie

czaszki, na szczycie

czaszki

tworzą szew strzałkowy

Kość potyliczna

Kość potyliczna – tworzy tył czaszki

K.
potyliczna

Kość skroniowa

Tworzy boki i podstawę czaszki, w okolicach uszu

Kość klinowa

Tworzą tył oczodołu i

łączą

dwie kości skroniowe

Kość sitowa

Tworzy część tylnej ściany oczodołu, część ściany

dolnej mózgoczaszki i część ściany jamy nosowej

K. sitowa

Ciemiączka

• przednie (czołowe)
• tylne
• przednio-boczne
• tylno-boczne

Błoniaste miejsca

połączeń 3-4 kości
(tkanka łączna
utrzymuje się dosyć
długo, zarasta zaraz
po urodzeniu, czołowe
– do drugiego roku
życia).

Kości twarzoczaszki

• Żuchwa (szczęka dolna)
• Kości szczękowe
• Kości nosowe
• Kości podniebienne
• Kości jarzmowe
• Kości łzowe
• Lemiesz (wraz z blaszka pionową kości sitowej

tworzy kostną przegrodę nosa)

• Małżowiny dolne

Kość jarzmowa

szczęka

żuchwa

lemiesz

Kość nosowa

Małżowina

nosowa dolna

Żuchwa – szczęka dolna

Największa i najmocniejsza

kość twarzoczaszki

Guzowatoś
ć
bródkowa

Otwór
bródkowy

Gałęzie

Kąt
żuchwy

Wyrostek
dziobiasty
i kłykciowy

Szczęka

• Zbudowany z dwóch kości szczękowych

(zawiązki zrastają się w 6 tyg. życia płodowego)

• Jest umocowana do podstawy czaszki i tworzy

ogólny zarys rysów twarzy ponad ustami i

poniżej oczu

• Utrzymuje górne zęby
• Zawiera przestrzeń powietrzną (zatoka

szczękowa) łączącą się z jamą nosową

• Posiada 4 otwory, przez które przebiegają

nerwy i naczynia (przysieczny, podniebienne,

zębowy, podoczodołowy)

Szczęka

Wyrostek zębodołowy

• Część kości szczęki na której osadzone są zęby
• Na powierzchni widoczne zarysy korzeni zębów
• Kończy się za trzecim trzonowcem

guzowatością

• Po utracie zębów zanika

Staw skroniowo-żuchwowy

Tworzą go kość skroniowa i żuchwa.
• Dół żuchwowy kości skroniowej
• Wyrostek kłykciowy żuchwy
• Torebki i więzadła stawowe (mocują żuchwę do czaszki)
• Mięśnie żuciowe (utrzymują położenie żuchwy)
• Powierzchnie stawowe
• Błony maziowej wytwarzającej płyn maziowy
• Jam maziowych, wypełnione płynem maziowym,

przestrzenie między powierzchnią panewki i kłykcia

• Krążek stawowy włóknisto – chrzęstny między górną i

dolną jamą stawową

Staw skroniowo-żuchwowy

W czasie otwierania ust

główki stawowe

obracają się w

dołkach stawowych

stawów skroniowo-

żuchwowych. Główki

stawowe przesuwają

się w dół ku przodowi

na guzek stawowy.

Aparat żucia - budowa

• Szkielet kostny głowy
• Jama ustna
• Mięśnie poruszające żuchwą
• Nerwy kontrolujące ruch, smak i zapach
• Gruczoły produkujące ślinę

Aparat żucia - rola

• Odgryzanie i żucie
• Połykanie
• Mowa (w połączeniu z krtanią)
• Wygląd fizyczny

Aparat żucia - mięśnie

• Mięsień żwacz – unosi

żuchwę pomaga
zaciskać zęby, od gałęzi
do łuku jarzmowego

• Mięsień skroniowy –

przytwierdzony do
bocznej powierzchni
kości skroniowej i do
wyrostka dziobiastego
żuchwy, powoduje
zamknięcie ust

Kość gnykowa

Kość gnykowa – zawieszona między żuchwą a

krtanią, jej rola to podtrzymywanie języka

Układ mięśniowy

Budowa mięśni poprzecznie

prążkowanych

Brzusiec

Ścięgna

M.
wrzecionow
aty

M.
dwubrzuśco
wy

Budowa i czynność mięśni

poprzecznie prążkowanych

Mięsień poprzecznie prążkowany składa się z włókien

mięśniowych (miocytów). Wewnątrz komórek

znajdują się równolegle ułożone włókienka kurczliwe

(miofibryle).

Przemiany chemiczne zachodzące w mięśniach

wyrażają się skurczem.

Skurcz:
- izotoniczny – zmniejszenie długości bez zmiany
napięcia
- izometryczny – wzrost napięcia bez zmiany

długości

- auksotoniczny – występowanie fazy izotonicznej i
izometrycznej

Podstawy biomechaniki

mięśni

• miofibryle zbudowane są

z białek:

aktyny i miozyny

ułożonych

naprzemiennie

miofibryle

jednostka
kurczliwa

wstawka

Źródła energii do pracy

mięśni

Glikogen mięśniowy

Kwas pirogronowy

Przemiana beztlenowa

Przemiana tlenowa

ATP

CO

2

+ H

2

O

Kwas mlekowy

Źródła energii do pracy

mięśni

ATP ADP + Pi + energia

30%

skurcz mięśnia

komórka mięśniowa

Pobudzenie
(nerw ruchowy)

acetylocholina

aktyna

miozyna

Mięśnie głowy i szyi

Mięśnie tułowia

1. Mięśnie klatki piersiowej:
• grupa powierzchowna (zakończenia

znajdują się na kościach obręczy

kończyny górnej i kości ramiennej)

• grupa głęboka (powodują ruchy

żeber – mięśnie oddechowe)

2. Mięśnie brzucha
3. Mięśnie grzbietu

Mięśnie tułowia

• Mięsień piersiowy większy – przywodzi i

obraca ramię do wewnątrz, pomocniczy

mięsień wdechowy

• Mięsień piersiowy mniejszy – pod mięśniem

piersiowym większym, obniża łopatkę

• Miesień zębaty przedni – boczna

powierzchnia klatki piersiowej, przesywa

łopatkę do przodu, pomocniczy mięsień

wdechowy

• Mięśnie międzyżebrowe – zewnętrzne

(wdechowe) i wewnętrzne (wydechowe)

Przepona (diaphragma)

aorta

przełyk

Żyła
główna
dolna

Przepona (diaphragma)

• Główny mięsień wdechowy
• Skurcz przepony - ciśnienia w

jamie brzusznej a w klatce
piersiowej co umożliwia
oddychanie i przyczynia się do
wypierania krwi żylnej z jamy
brzusznej do klatki piersiowej

Zginacz
tułowia

Zgina,
pochyla i
obraca
tułów

Obraca
tułów w
kier.
przeciwny
m, zgina i
pochyla ku
bokowi

Pochyla
głowę w
bok, ruchy
łopatki

Podciąga
tułów ku
górze

Mięśnie kończyny dolnej

Mięśnie obręczy kończyny dolnej i uda od
boku

Mięśnie uda od przodu

Mięśnie kończyny górnej

M.
odwodziciel
palucha

M. zginacz
krótki
palucha

M.
odwodziciel
palca
małego

M. zginacz
krótki
palców

M. zginacz
krótki palca
małego

M.
międzykostne

M.
przywodziciel
kciuka

M.
odwodziciel
palca małego

M.
przeciwstawia
cz, zginacz i
odwodziciel
kciuka

Choroby układu narządu

ruchu

1.

Układowe zapalne choroby tkanki łącznej

2.

Zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem

kręgosłupa

3.

Choroby zwyrodnieniowe stawów

4.

Zespoły reumatyczne

5.

Choroby metaboliczne i gruczołów dokrewnych , którym

towarzyszą objawy reumatyczne

6.

Nowotwory

7.

Zaburzenia nerwowo – naczyniowe

8.

Choroby kości i chrząstek

9.

Zmiany pozastawowe

10. Różne choroby, którym towarzyszą objawy stawowe

Amerykańskie Towarzystwo Reumatologiczne

Główne czynniki

uszkadzające układ ruchu

1. Zjawiska immunologiczne (zakażenie)
2. Siły mechaniczne przekraczające

wytrzymałość tkanek

3. Drobnoustroje
4. Zaburzenia metaboliczne (tworzenie

złogów, zmiana struktury chrząstek

lub kości

5. Procesy rozrostowe (białaczki,

przerzuty nowotworowe)

Reumatoidalne zapalenie

stawów

Przewlekła choroba niszcząca tkanki

stawowe, choroba zapalna tkanki

łącznej, objawiająca się min.:

• sztywnością poranną stawów
• obrzękiem stawów rąk
• zniekształceniem rąk
• guzki podskórne (nad stawami palców

rąk, rzepce, ścięgnie Achillesa)

Reumatoidalne zapalenie

stawów

Zesztywniające zapalenie

stawów kręgosłupa

Przewlekła postępująca choroba zapalna,

prowadząca do usztywnienia kręgosłupa i

uszkodzenia stawów biodrowych.

Objawy:
• Bóle w okolicy krzyżowo-pośladkowej,

promieniujące do pachwin

• Bóle grzbietu i klatki piersiowej w czasie kaszlu
• Garbienie pleców, ograniczenie ruchów

tułowia, głowy

• Przykurcze w stawach biodrowych (poruszanie

się na ugiętych nogach

Osteoporoza

Zmniejszona masa tkanki kostnej co prowadzi do

zmiejszenia mechanicznej wytrzymałości kości.

1.

Osteoporoza pierwotna typu I (pomenopauzalna):

- związana z zmniejszeniem ilości estrogenów
- zmiany dotyczą kości gąbczastej
- złamania następują w trzonach kręgów i dyttalnej

części kości promieniowej

2. Osteoporoza wtórna typu II (starcza):
- upośledzone tworzenie tkanki kostnej (osłabienie

osteoblastów)

- upośledzenie wchłaniania wapnia w przewodzie

pokarmowym

Osteomalacja

Upośledzona mineralizacja kości, u dzieci –

krzywica w wyniku niedobory aktywnego
metabolitu witaminy D:

• Bóle kości (miednicy, kręgosłupa, klatki

piersiowej)

• Osłabienie siły mięśni
• Bolesność uciskowa kości

Dystrofia mięśniowa

• pierwsze objawy (3 do 5 lat): chód kaczkowaty,

nadmierne wygięcie kręgosłupa w stronę

brzuszną (lordoza), osłabienie mięśni (barkowej

i miedniczej)

• problemy z wstawaniem z podłogi czy krzesła

oraz z wchodzeniem po schodach

• ok. 8 r.ż. pojawiają się przykurcze w stawach

skokowych, kolanowych, biodrowych i

łokciowych co prowadzi to do unieruchomienia

dziecka (ok.12-14 r.ż.)

• ok. 20 rż. rozwija się niewydolność oddechowa,

która może wymagać mechanicznej wentylacji