Wykład IV-

System finansowy 

w gospodarce rynkowej

1. Definicja, struktura i funkcje systemu finansowego.
2. Organizacje finansowe:
    2.1. Instytucje finansowe.
    2.2. Rynki finansowe.
3. Instrumenty finansowe.
5. System walutowy 
.7. System dewizowy a gospodarka.

System finansowy:

System finansowy:

a) mechanizm współtworzenia             
         i przepływu siły nabywczej 
między niefinansowymi podmiotami 
gospodarczymi,

b) to organizacja wykorzystania 
pieniądza w gospodarce.

Struktura systemu 

Struktura systemu 

finansowego:

finansowego:

uporządkowany zbiór organizacji 

finansowych (instytucji finansowych 

oraz rynków finansowych), zasad ich 

funkcjonowania, a także instrumentów 

finansowych, kreowanych przez 

organizacje finansowe.

Instytucje finansowe:

Instytucje finansowe:

 

 

podmioty gospodarcze, których celem 
działalności jest:

   - kreowanie instrumentów 

finansowych,                            - 
wykonywanie transakcji pośrednictwa.
Wyróżniamy instytucje finansowe:

a) kredytowe  

bankowe

b) ubezpieczeniowe  

c) inwestycyjne

pozabankowe

Funkcje systemu 

Funkcje systemu 

finansowego:

finansowego:

 

 

a) monetarne,
b) kapitałowe,
c) obniżki kosztów transakcji,
d) kontrolne.

Efektywność systemu finansowego: 
skuteczność w realizacji funkcji.

Instrumenty finansowe

Instrumenty finansowe

zobowiązania finansowe - roszczenia 
majątkowe jednych podmiotów 
gospodarczych wobec drugich:

a) wierzycielskie i własnościowe,
b) o stałym i zmiennym dochodzie,
c) krótko-, średnio- i długoterminowe,
d) rzeczywiste i bazowe.

Główne cechy systemu finansowego 

Główne cechy systemu finansowego 

opartego na funkcjonowaniu rynków 

opartego na funkcjonowaniu rynków 

papierów wartościowych oraz bankowo 

papierów wartościowych oraz bankowo 

zorientowanego

zorientowanego

System oparty na funkcjonowaniu

rynku papierów wartościowych System bankowo zorientowany

1. Finansowanie przedsiębiorstw

- duże znaczenie finansowania 

  wewnętrznego,

- finansowanie zewnętrzne za 

  pośrednictwem anonimowych 

  rynków kapitałowych,

- nacisk na krótkookresowe, 

  pasywne stosunki między 

  instytucjami finansowymi 

  i przedsiębiorstwami,

- brak udziałów banków w kapitale

  przedsiębiorstw.

- duże znaczenie finansowania 

  zewnętrznego,

- finansowanie zewnętrzne oparte

  na indywidualnie 

  negocjowanych kredytach

  bankowych o stałym

  oprocentowaniu,

- nacisk na długookresowe, 

  aktywne bliskie stosunki 

między

 

  instytucjami finansowymi 

  i przedsiębiorstwami,

- udziały banków w kapitale

  przedsiębiorstw.  

2. Typy i rola instytucji finansowych

- wysoki stopień specjalizacji
  instytucji,
- banki nastawione na 
  krótkoterminową działalność 
  kredytową,
- duża skłonność do tworzenia 
  innowacji finansowych.

- niski stopień specjalizacji
  instytucji,
- banki uniwersalne, nastawione 
  na długoterminową działalność 
  kredytową,
- mniejsza skłonność do 
  tworzenia innowacji 
  finansowych. 

3. Rynki papierów wartościowych

- bardziej rozwinięte.

- mniej rozwinięte.

4. Polityka banku centralnego

- operacje otwartego rynku.

- działalność refinansowa.

5. Mechanizm płatniczy

- transfery debetowe (system 
  czekowy),
- izby rozliczeniowe.

- transfery kredytowe (system 
  giro),
- poczta.

System walutowy:

System walutowy:

element główny systemu

         finansowego- podsystem finansowy
      
         zespół reguł i przepisów prawnych 

dotyczących zasad emisji pieniądza 
danego obszaru płatniczego,  kształtowania 
jego wartości w kraju          

i za granicą.

Waluta - jednostka monetarna kraju 

(regionu, organizacji - ECU, SDR, 
Euro).

Elementy systemu 

Elementy systemu 

walutowego:

walutowego:

a) mechanizm kursu walutowego,

b) zasady wymienialności waluty 

krajowej,

c) rynek walutowy.

Cele gospodarcze systemu 

Cele gospodarcze systemu 

walutowego:

walutowego:

 zapewnienie wymienialności waluty 

krajowej,

 stworzenie rynkowego mechanizmu  

kształtowania się kursu walutowego

 osiąganie równowagi zewnętrznej,
 absorbowanie zewnętrznych „szoków 

monetarnych”. 

Ze względu na zakres dopuszczalnych 

Ze względu na zakres dopuszczalnych 

ograniczeń dewizowych wyróżnia się 

ograniczeń dewizowych wyróżnia się 

trzy standardy podstawowe 

trzy standardy podstawowe 

wymienialności:

wymienialności:

 wymienialność zewnętrzną,

 wymienialność według wymagań 

art. VII statutu MFW,

 wymienialność całkowitą.

Mechanizm kursu walutowego

Mechanizm kursu walutowego

1. Kurs giętki (pływający - floating, swobodny).
2. Kurs sztywny - stały - pegged rate, fixing 

rate.

3. Rozwiązania pośrednie:

a)  kurs sztywny korygowany skokowo 

(adjustable peg),
b)  kurs pełzający (crawling peg),
c)  kurs płynny sterowany.
Sposób wyboru kursu zależy od wielu 

czynników gospodarczych.

Wartość złotego odnoszona jest do 

Wartość złotego odnoszona jest do 

standardu koszykowego, 

standardu koszykowego, 

denominatorem kursu jest koszyk 

denominatorem kursu jest koszyk 

walut:

walut:

 

 

 od roku 1999 - 1 stycznia  - koszyk = 

dwie waluty USD - 45% i Euro - 55%

 do 1 stycznia 1999 - 5 walut 

USD 

- 45%

DEM 

- 35%

GBP 

- 10%

FRF 

-   5%

CHF 

-   5%

 w roku 1999 -denominatorem był USD.

Według koszyka walut 

Według koszyka walut 

określany jest kurs centralny

określany jest kurs centralny

 

 

 koszyk adaptowalny o stałych wagach - Polska
 koszyk kwotowo stały

Wartość waluty krajowej w dużym stopniu jest 
uniezależniona od zmian w kursach 
walutowych. Uniemożliwia  też progresywne 
zwiększenie oddziaływania na jednostkę walut 
silnych. Wagi kursów walut są stałe. Korekty 
kursów wymagają zmiany kwot tych walut tak 
aby ich wagi pozostały stałe.