Farmakologia w psychiatrii

background image
background image

Leki psychotropowe - definicja, podział

Leki stosowane w terapii zaburzeń psychicznych,
które działając na OUN wpływają na zmianę stanu
psychicznego i zachowania pacjenta.

podział na podstawie działania klinicznego:

przeciwpsychotyczne (neuroleptyczne)

przeciwdepresyjne (tymoleptyczne)

przeciwlękowe (anksjolityczne)

stabilizujące nastrój (normotymiczne)

nasenne (hipnotyczne)

pobudzające (psychostymulujące)

nootropowe (geriatryczne)

przeciwparkinsonowskie

inne

środki psychozotwórcze

background image

Leki neuroleptyczne (przeciwpsychotyczne) -
zastosowanie, przykłady

schizofrenia:

leczenie objawów wytwórczych (omamy, urojenia)

łagodzenie pobudzenia ruchowego

profilaktyka nawrotów i zaostrzeń (mniejsze dawki w

sposób długotrwały)

leczenie objawów negatywnych schizofrenii

inne zaburzenia psychiczne:

mania

depresja

psychozy urojeniowe (parafrenia, paranoja)

psychozy organiczne (wywołane uszkodzeniem

struktury OUN)

psychozy somatyczne (przyczyny pozamózgowe)

background image

Leki neuroleptyczne - podział

podział:

Leki przeciwpsychotyczne I generacji:

Butyrofenony (haloperidol)

Tioksanteny (flupentiksol)

Difenylobutylopiperydyny (pimozyd)

Fenotiazyny

Alifatyczne (chlorpromazyna, lewopromazyna)

Piperazyny (flufenazyna)

Piperydyny (tiorydazyna)

background image

Leki neuroleptyczne - podział

Leki przeciwpsychotyczne II generacji:

Benzomidy (sulpiryd, amisulpryd)

Inne:

Klozapina

Risperidon

Olanzapina

Kwetiapina

Zotepina

Aripiprazol

Paliperidon

background image

Działanie leków
neuroleptycznych

Leki blokują w OUN postsynaptyczne
receptory D

2 w

szlakach

dopaminergicznych:

Mezolimbicznym (!)

(Układ mezolimbiczny - od nakrywki

(VTA, ventral tegmentalarea) do struktur limbicznych - brzuszne
prążkowie, jądra scalające, hipokamp, obszar jąder migdałowatych),
z układem mezokortykalnym – wpływa na motywację, nagrodę i
uwagę.

Guzkowo-lejkowym

Nigrostriatalnym

(łączy substancję czarną z grzbietową

częścią prążkowia i uczestniczy w integracji bodźców,
warunkowaniu, koordynacji motoryczno-zmysłowej oraz inicjowaniu
ruchów)

Drogi siatkówki

background image

Efekty uboczne działania neuroleptyków w zależności od
szlaku na który oddziałują

Guzkowo-lejkowy (zaburzenia hormonalne –

hiperprolaktynemia)

Nigrostriatalne (objawy pozapiramidowe –

parkinsonizm, dystonie, akatyzja, późne

dyskinezy)

Inne szlaki – adrenergiczny, cholinergiczny czy

histaminowy:

działanie antyadrenergiczne - niedociśnienie

tętnicze krwi,

efekty antymuskrynowe – suchość w jamie

ustnej, niewyraźne widzenie, zatrzymanie

moczu,

antyhistaminowe - senność

background image

Leki neuroleptyczne - objawy uboczne

Objawy uboczne nie wymagają odstawienia leku, mogą być

korygowane przez optymalizację dawkowania, zachowanie

środków ostrożności

zespół parkinsonowski: hipokinetyczno-hipertoniczny; u około

20% chorych w okresie pierwszych 3 miesięcy leczenia

(wzmożone napięcie mięśniowe, spowolnienie, drżenie

spoczynkowe i zamiarowe, maskowatość twarzy)

dystonie : występują w pierwszych dniach leczenia

(nienormalne układanie lub skurcz mięśni głowy, kręcz szyi,

kończyn lub tułowia, grymasy twarzy, wysuwanie języka, ruchy

gałek ocznych na boki i góra dół – antidotum to procyklidyna (lek

podawany pozajelitowo) inne to benzoheksol i orfenadryna)

dyskinezy: występują po kilkunastu miesiącach leczenia

(mimowolne, pląsawicze ruchy języka, szczęki lub kończyn)

akatyzje: występują w ciągu pierwszych kilku miesięcy terapii

(poczucie niepokoju, przebieranie nogami, niemożność

usiedzenia w miejscu)

background image

Leki neuroleptyczne - objawy uboczne
c. d

nadmierna sedacja

spadki ciśnienia krwi, tachykardia

obwodowe działanie antycholinergiczne (suchość w ustach,

zaburzenia akomodacji, zaparcia, zatrzymanie moczu)

nadwrażliwość na światło

dysfunkcje seksualne, zaburzenia miesiączkowania

zwiększenie masy ciała

zmętnienie i przebarwienia siatkówki i rogówki, oraz

przebarwienia skóry

zaburzenia rytmu serca (np. kwetiapina wydłuża odstęp QT)

depresja oddechowa

zmiany czynności wątroby

zaparcia

background image

Leki neuroleptyczne - powikłania, interakcje

Powikłania mają charakter:

zdarzeń gwałtownych, dramatycznych (wymagają intensywnych

działań ratujących życie)

objawów przewlekłych skłaniających do zaniechania leczenia

neuroleptykami

złośliwy zespół neuroleptyczny (zaburzenia układu autonomicznego,

sztywność mięśniowa, podwyższenie temperatury ciała (hipertermia),

bladość, ślinotok, tachykardia, wahania RR, nadmierna potliwość,

zmienne stany świadomości, nietrzymanie moczu, spowolnienie mogące

przejść w osłupienie i śpiączkę), ↑kinazy kreatynowej (CK) i białych

krwinek. Występuję u 0,5-1% pacjentów leczonych neuroleptykami i

lekami przeciwdepresyjnymi (trójpierścieniowymi)

ośrodkowy zespół antycholinergiczny (pobudzenie, zaburzenia

orientacji w czasie i co do własnej osoby, omamy, śpiączka

zapaść w wyniku spadku ciśnienia krwi

napady drgawkowe typu grand mal (rzadko)

agranulocytoza, leukopenia, niedokrwistość hemolityczna

wzrost stężenia glukozy (i cukrzyca II typu) (klozapina,

risperidon, olanzapina)



background image

Leki neuroleptyczne - powikłania,
interakcje

Neutropenia, agranulocytoza
(klozapina) – badania morfologii z
rozmazem 1 na tydzień w
pierwszych 18 tyg leczenia, później
co 2 tyg. w 1 roku leczenia,
następnie po roku 1 raz na miesiąc.

Zaprzestanie leczenia przy liczbie

leukocytów mniejszej niż 3000 mm

-3,

lub przy całkowitej liczbie
granulocytów mniej niż 1500mm

-3

background image

Leki neuroleptyczne - powikłania,
interakcje

Interakcje

absorpcję neuroleptyków mogą osłabiać:

leki zobojętniające kwas solny (altramet, tagamet)

przyjęte w ciągu1-2 h po zażyciu neuroleptyków

leki antycholinergiczne (atropina, benzatropina,

etopropazyna) stosowane w leczeniu polekowego

parkinsonizmu

działanie antycholinergiczne, sedatywne,

hipotensyjne mogą potęgować

leki przeciwdepresyjne

stężenie leków we krwi obniża:

palenie papierosów

background image

Leki neuroleptyczne i przeciwdepresyjne
w formie depot i swift

Depot:

flupentiksol, flufenazyna, haloperidol,

pipotiazyna, zuklopentiksol

risperidon

olanzapina

paliperidon

aripiprazol

Swift:

olanzapina

escitalopram

background image

Leki przeciwdepresyjne (tymoleptyczne) -
zastosowanie, przykłady

Leczniczy wpływ na chorobowo obniżony nastrój,

lęk, zaburzenia napędu psychoruchowego,

zaburzenia rytmów biologicznych (inaczej leki

tymoleptyczne)

w leczeniu depresji:

w chorobie afektywnej jednobiegunowej

w chorobie afektywnej dwubiegunowej

profilaktyka choroby afektywnej jednobiegunowej

depresja w przebiegu schizofrenii

dystymia

depresja psychogenna, somatogenna, organiczna

w leczeniu innych zaburzeń:

zespól lęku napadowego

zespół natręctw (z. obsesyjno-kompulsyjne)

zespół zaburzeń jedzenia

moczenie nocne u dzieci

background image

Leki przeciwdepresyjne (tymoleptyczne) -
zastosowanie, przykłady

podział:

trójpierścieniowe: imipramina, amitryptylina, doksepina,

klomipramina

Pokrewne trójpierścieniowe - trazodon

czteropierścieniowe: mianseryna, maprotylina, amoksapina

selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI):

fluoksetyna, fluwoksamina, sertralinaparoksetyna, citalopram

selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i

serotoniny (SNRI) (duloksetyna, wenlafaksyna)

selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny

(NARI) - regoksetyna

inhibitory monoaminooksydazy (MAOI): hydrazydowe – fenelzyna

i nie hydrazydowe - tranylcypromina

inhibitory monoaminooksydazy – A (RIMA)

selektywne:

moklobemid

agonista receptora melatoninowego – agomelatyna

noradrenergiczne i swoiste serotoninergiczne leki

przeciwdepresyjne (NASSA) - mitrazapina

inne: nefazodon, tianeptyna

background image

Leki tymoleptyczne - objawy uboczne, interakcje

trójpierścieniowe:

antycholinergiczne, sedacja, wegetatywne

(hipotonia – ortostatyczne spadki RR)

kardiotoksyczne (arytmie, zmiany w EKG,

tachykardia), zwiększenie masy ciała

neurologiczne (drżenie języka, kończyn górnych,

zablokowanie mowy)

alergiczne (wysypka, zaczerwienie), zmiany w

obrazie krwi (leukopenia)

mogą wywoływać objawy manii u pacjentów z

chorobą afekt. dwubiegunową

Przy zatruciu – zaburzenia rytmu serca, drgawki,

depresja oddychania, zgon.



background image

Leki tymoleptyczne - objawy
uboczne, interakcje

SSRI

nudności, niepokój, bezsenność,

zaburzenia funkcji seksualnych

(opóźnienie ejakulacji)

Przy nagłym odstawieniu SSRI

dochodzi do:

Zawroty i bóle głowy

Nudności, ospałość, niepokój, parestezje,

potliwość, objawy podobne do grypy

(występowanie 1 – 3 tydz. od

zakończenia leczenia)

background image

Leki tymoleptyczne - objawy
uboczne, interakcje

NARI: nudności, brak łaknienia,
bezsenność, potliwość, zawroty
głowy, niedociśnienie ortostatyczne,
bóle głowy, dreszcze, parestezje,
bolesne oddawanie moczu czy
zatrzymanie moczu, suchość w
jamie ustnej, tachykardia, kołatanie
serca,

background image

Leki tymoleptyczne - objawy
uboczne, interakcje

inhibitory MAO

niepokój, bóle głowy, bezsenność,

MAOI (nie selektywne) objawy uboczne
w połączeniu z pokarmami
zawierającymi tyraminę (ser żółty, wino
(Chianti), piwo, ryby, mięso i drób,
przyprawiona dziczyzna, podroby,
awokado, skórki bananów, fasola,
kawior, śledzie – marynowane, wędzone)

hepatotoksyczność, wzrost łaknienia i
masy ciała, uzależnienia

background image

Leki tymoleptyczne - objawy uboczne,
interakcje

Interakcje

osłabiają działanie leków hipotensyjnych (klonidyna,

metyldopa)

zwiększają efekt hamujący na OUN w połączeniu z:

alkoholem, opioidami, lekami nasennymi i

przeciwlękowymi

potęgują działanie antycholinergiczne i uspokajajace

neuroleptykow

stężenie leków w osoczu podwyższa:

alkohol, aspiryna, diuretyki tiazydowe, dwuwęglan sodu

stężenie leków w osoczu obniża:

palenie papierosów, witamina C, doustne leki

antykoncepcyjne

background image

Leki przeciwlękowe - przykłady

Hamują reakcje psychomotoryczne, emocjonalne i
wegetatywne występujące w stanach lęku (inaczej
leki anksjolityczne)

zastosowanie:

zespoły lękowe

reakcje stresowe

zaburzenia psychosomatyczne

zaburzenia snu

padaczka

benzodiazepiny wykazują działanie:

przeciwlękowe: oksazepam, lorazepam,

alprazolam(Xanax)

miorelaksacyjne: diazepam, medazepam(Rudotel)

przeciwdrgawkowe: nitrazepam, klonazepam,

chlorodiazepoksyd

nasenne: estazolam, triazolam(Halcion)

profil działania zrównoważony: temazepam(Signopam)

inne: buspiron, meprobamat, hydroxyzyna, beta-blokery

background image

Leki przeciwlękowe - przykłady

Benzodiazepiny krótkodziałające:

Alprazolam

Chlordiazepoksyd

Diazepam

Flurazepam

Nitrazepam

Benzodiazepiny długodziałające:

Loprazolam

Lorazepam

Lormetazepam

Oksazepam

Temazepam

background image

Leki anksjolityczne - objawy uboczne, interakcje

Objawy uboczne

:

senność

zaburzenia pamięci i koncentracji

spadek łaknienia

nudności, wymioty

zamazanie ostrości widzenia

wydłużony czas reakcji

zawroty głowy

depresja ośrodka oddechowego szczególnie u osób starszych

prawdopodobnie działanie teratogenne
Powikłaniem jest uzależnienie, o którym świadczą następujące objawy:

wzrost tolerancji, błogostan, euforia po zażyciu leku

objawy abstynencyjne po odstawieniu leków: nasilenie lęku i niepokoju,

bóle

głowy, wzmożenie napięcia mięśni



Interakcje

senność, odhamowanie, depresje ośrodka oddechowego nasila spożycie
alkoholu

stężenie benzobiazepin we krwi zwiększa;

cymetydyna, disulfiram, izoniazyd, estrogeny

wchłanianie benzobiazepin upośledza:

spożycie pokarmu, leki alkalizujące

background image

Leki przeciwlękowe -
benzodiazepiny

Zalecenia:

Benzodiazepiny są wskazane do

krótkotwałego leczenia od 2 do 4
tygodni w celu łagodzenia znacznie
nasilonego lęku, bezsenności z lękiem,
lub lęku z krótkotwałymi zaburzeniami
psychosomatycznymi, organicznymi
lub psychotycznymi

background image

Leki normotymiczne - zastosowanie

W przebiegu choroby afektywnej
dwubiegunowej

wpływają leczniczo na zaburzenia nastroju i

aktywności

zapobiegają nawrotom zespołów

maniakalnych i depresyjnych

background image

Leki normotymiczne - zastosowanie

Sole litu (węglan i cytrynian):

Podawany w profilaktyce choroby afektywnej

dwubiegunowej, w leczeniu manii, hipomanii, w

opornej i nawracającej depresji, w leczeniu agresji i

samookaleczeń

Podaje się po zakończeniu fazy depresji przez rok w

dawce dobowej 500 – 2000 mg.

Stężenie terapeutyczne w surowicy krwi wynosi 0,4-

0,7 do 1,0 mmol na litr. (pomiar stężenia leku 8 do 12

godzin po ostatniej dawce)

Przeciwwskazania do zastosowania litu (niewydolność

nerek, uszkodzenie serca i układu krążenia, choroba

Addisona, ciąża, zaburzenia gosp. sodu,

Zachowanie ostrożności zalecane jest u chorych z

uszkodzeniem wątroby, miażdżycą, nadciśnieniem. 

background image

Leki normotymiczne - zastosowanie

Sole litu:

Lit jest kationem (Li

+

) – nie jest

metabolizowany, większość litu usuwana
jest z organizmu przez nerki

Przed zastosowaniem litu i podczas
leczenia – należy kontrolować:

Mocznik, kreatyninę, elektrolity

Czynności tarczycy (kontrola 1x na pół roku)

Kontrola stężenia litu: na początku 2x w
tygodniu, po ustaleniu dawki
podtrzymującej 1x na 3 miesiące

background image

Leki normotymiczne - objawy uboczne

Lit (zatrucie zwykle powyżej stężenia w osoczu 2mmol/l)

niedoczynność tarczycy; lit zaburza czynność gruczołu powodując

zmniejszenie stężenia hormonów tarczycowych

lekkie wole, odwracalny wytrzeszcz oczu

poliuria lub skąpomocz, zwiększone pragnienie, drżenie rąk, ból

głowy

dolegliwości żołądkowo - jelitowe (nudności, biegunki), wzrost masy

ciała

uczucie zmęczenia, osłabienie mięśni, omdlenia

objawy ze strony układu sercowo-naczyniowego wywołane przez

wypieranie wewnątrzkomórkowego potasu przez jony litu

zmiany w EKG (spłaszczenie załamka T), arytmie, komorowe zaburzenia

rytmu (rzadko)

leukocytoza, działanie teratogenne

zaburzenia pamięci

toksyczna psychoza

uszkodzenie nerek

niewydolność krążenia

Zatrucie litem może prowadzić do zgonu, wymaga

natychmiastowej interwencji medycznej

wymioty, biegunka, bóle brzucha, napady drgawkowe,splątanie,

śpiączka

background image

Leki normotymiczne - interakcje

Lit

stężenie litu we krwi zwiększają:

tiazydy

leki p-zapalne: diklofenak, ibuprofen

neuroleptyki

leki oszczędzające potas: spironolakton

stężenie litu we krwi zmniejszają:

diuretyki osmotyczne: mannitol

teofilina

kofeina

dwuwęglan sodu

background image

Leki normotymiczne - interakcje

Podczas leczenia litem:

Warto polecić pacjentowi:

-

prowadzenie karty leczenia litem (objawy
zatrucia, zasady przyjmowania litu,
okresowe badania laboratoryjne)

-

Przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów
(szczególnie podczas upałów)

-

Nie modyfikować diety – gdy dostarczana
jest odpowiednia ilość sodu

background image

Leki normotymiczne - zastosowanie

Karbamazepina (np. Tegretol, Finlepsin,
Neurotop) –

jest pochodną dibenzodiazepiny, działa

przeciwdrgawkowo, ma działanie przeciwbólowe,
zmniejsza objawy lęku, depresji, drażliwość i
agresywność, działa psychotropowo (poprawia funkcje
poznawcze)

Wskazaniem do stosowania jest m.in. słabe

działanie lub nietolerancja litu, w chorobie

afektywnej dwubiegunowej, mani, depresji

background image

Leki normotymiczne - objawy uboczne

Karbamazepina:

zawroty, bóle głowy, senność, reakcje skórne

(rumień, wysypka)

nudności, wymioty, leukopenia (!), hiponatremia,

uszkodzenie wątroby

zaburzenia koordynacji ruchów

background image

Leki normotymiczne - interakcje

Karbamazepina

stężenie leku we krwi zwiększają:

erytromycyna

cymetydyna

blokery kanału wapniowego

stężenie leku we krwi zmniejszają:

hormony estrogenowe stosowane w środkach
antykoncepcyjnych

(działanie pigułek antykoncepcyjnych może być

osłabione

background image

Leki normotymiczne - zastosowanie

Walproiniany (leki przeciw padaczkowe)

walproinian sodu + kwas walproinowy

(Depakine)

walproinian sodu (Orfinil)

amid kwasu walproinowego (Depamide)

walproinian magnezu (Dipromal)

kwas walproinowy (Convulex)

Są skuteczniejsze od litu w chorobie
dwubiegunowej z częstszą zmianą faz oraz
skuteczniejsze w manii niż stanach depresji

background image

Leki normotymiczne – objawy uboczne

Walproiniany:

działają hepatotoksyczne

wywołują trombocytopenię

bóle głowy

wypadanie włosów

zaburzenia dyspeptyczne

nadmierne uspokojenie

drżenia mięśniowe

przyrost masy ciała

background image

Leki normotymiczne – interakcje

Walproiniany:

Leki powodujące wzrost stężenia kwasu

walproinowego:

(leki anksjolityczne,

inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny, kwas
acetylosalicylowy, cymetydyna)

Leki obniżające stężenie kwasu

walproinowego:

(leki neuroleptyczne

chlorpromazyna, haloperidol)

Powodowanie wzrostu stężenia leków

przez kwas walproinowy:

(leki

anksjolityczne, TLPD, leki przeciwpadaczkowe
np. karbamazepina, lamotrygina)

background image

Leki normotymiczne - inne

Leki przeciwpadaczkowe

(Lamotrygina,

Topiramat)

Atypowe leki neuroleptyczne

(Klozapina, Olanzapina)

background image

Leki nasenne - podział

pochodne kwasu barbiturowego:

krótko działające: triopental, metoheksytal

(premedykacja w zabiegach elektrowstrząsowych)

długo działające: cyklobarbital, luminal (leczenie

bezsenności)

pochodne benzodiazepiny

inne leki

paraldehyd

klometiazol (Hemineurin)

pochodne mocznika

środki ziołowe: miłek wiosenny, kozłek lekarski

leki z grupy bromków



background image

Leki nasenne - podział

Powikłania

uzależnienie fizyczne i psychiczne

objawy kumulacji przy zwiększaniu dawki:
apatia, zawężenie zainteresowań, zwolnienie
toku myślenia

odstawienie barbituranów powoduje objawy
abstynencyjne: bezsenność, brak łaknienia,
bóle brzucha, drżenie rąk, zamazanie mowy,
obniżenie ciśnienia krwi

background image

Leki pobudzające

Substancje, które pobudzają stan psychiczny,
działając głównie na sferę napędu ruchowego

zastosowanie ograniczone w:

narkolepsji (stan po znieczuleniu, zniesienie odruchów)

kataleksji (bezruch, zastyganie chorego w
nienaturalnych pozycjach)

przykłady:

Metylfenidat (w ADHD)

Deksamfetamina (w Polsce nie stosowana,
ADHD i narkolepsja)

Atomoksetyna (ADHD)

Modafinil (narkolepsja)

kofeina

środki odurzające:

kokaina (nie jest stosowana)

background image

Leki pobudzające

objawy uboczne, powikłania

może opóźniać wzrost

bezsenność, niepokój psychoruchowy, lęk

bóle i zawroty głowy

wzmożona pobudliwość, drażliwość

gonitwa myśli i słowotok

uzależnienie

zaburzenia funkcji wątroby

omamy, drgawki, śpiączka

tachykardia, arytmia i depresja

oddechowa

background image

Leki prokognitywne

Środki farmakologiczne, które
poprawiając ukrwienie i metabolizm
mózgu wpływają na poprawę
samopoczucia, pamięci, koncentracji,
spostrzegawczości

Zastosowanie: zespoły psychoorganiczne o
etiologii naczyniowej, zwyrodnieniowej lub
urazowej

background image

Leki prokognitywne

Działanie jakim cechują się leki
prokognitywne:

nootropowe

poprawiające krążenie mózgowe i

metabolizm

poprawiające neuroprzekaźnictwo (np.

cholinergiczne)

hamujące działanie neurodegeneracyjne

background image

Leki prokognitywne

Przykłady:

Piracetam (Nootropil) jest lekiem
nootropowym i poprawiający krążenie i
metabolizm

Cholina (Gliatlin) jest lekiem nootropowym,
uczestniczy w biosyntezieneuroprzekaźnika
acetylocholiny

Meklofonoksat (Centrophenoxin) poprawia
metabolizm,

Cynaryzyna (Stugeron) poprawia krążenie
mózgowe

background image

Leki prokognitywne

Przykłady:

Fizostygmina (inhibitor acetylocholinesterazy
Ache-I)
wzmacnia neuroprzekaźnictwo
cholinergiczne

Donepezil, riwastigmina, galantamina – leki o
podobnym działaniu do fizostygminy (terapia
otępienia typu alzheimerowskiego)

Pirytynol (Enerbol) jest lekiem nootropowym,
poprawia metabolizm

OMEGA-3

background image

Leki prokognitywne

Przykłady:

Inne środki wywierające wpływ na
neuroprzekźnictwo

Aminokwasy pobudzające (Memantyna)

Środki blokujące kanały wapniowe

Środki hamujące procesy neurodegeneracyjne

:

Neurotrofiny (czynniki wzrostu nerwów) np.
agonista czynnika CEP- 427

Estrogeny

Środki obniżające stężenie białka τ i
amyloidu
(inhibitory klipsyny, witamina E +
selegilina)

background image

Leki prokognitywne

Objawy uboczne:

niepokój, lęk, drażliwość

stany pobudzenia psychoruchowego

zaburzenia snu

nudności, wymioty, biegunki

osłabienie

brak łaknienia i utrata masy ciała

bóle brzucha

zawroty głowy

depresja

zaparcia, nadciśnienie tętnicze, bóle głowy
(memantyna)

background image

Leki przeciwparkinsonowskie

Stosowane pomocniczo w leczeniu
polekowego parkinsonizmu i wczesnych
dyskinez po neuroleptykach

background image

Leki przeciwparkinsonowskie

Przykłady:

amantadyna (Viregyt)

triheksyfenidyl (Parkopan)

benzatropina (Cogentin)

metyksen (Tremaril)

background image

Leki przeciwparkinsonowskie

Objawy uboczne:

działanie antycholinergiczne (suchość błon
śluzowych, zaburzenia akomodacji, zaparcia,
zatrzymanie moczu)

Powikłania:

ośrodkowy zespół antycholinergiczny
(majaczenie)

lekozależność (działanie euforyzujące)

background image

Leki stosowane w uzależnieniu od
alkoholu

Klometiazol - syntetyczna pochodna tiazylowa stosowana w leczeniu
majaczenia alkoholowego

Chlordiazepoksyd i diazepam

Disulfiram (Anticol) - służy do awersyjnego leczenia zespołu
uzależnienia alkoholowego. Hamuje metabolizm alkoholu etylowego
na poziomie aldehydu octowego, co wywołuje charakterystyczne
objawy: nudności, wymioty, zawroty i bóle głowy, obniżenie ciśnienia
krwi, tachykardię, wrażenie duszenia się, uczucie gorąca, zlewne poty.
Na drodze odruchowo - warunkowej wykształca się negatywny
stosunek do alkoholu: widok, smak, zapach alkoholu wywołuje ww.
objawy. Obecnie metoda ta traci na znaczeniu

Akamprozat – ułatwia utrzymanie abstynencji alkoholowej, leczenie
1 rok

Naltrekson – zmniejsza efekt działania alkoholu, przyjmowanie leku
w okolicznościach ryzyka nawrotu picia

background image

Leki stosowane w uzależnieniu od
alkoholu – działania niepożądane

Akamprozat –

biegunka, nudności,

wymioty, bóle brzucha, świąd, grudkowa
wysypka

Disulfiram –

somatyczne objawy zespołu

abstynencyjnego oraz:

uczucie braku tchu

bóle głowy

kołatanie serca

zaburzenia rytmu

niedociśnienie tętnicze

background image

Środki psychozotwórcze

Substancje halucynogenne mające właściwości
wywoływania zaburzeń psychicznych (prowadzą do
uzależnienia).

w przeszłości służyły:

do wywoływania tzw. psychoz doświadczalnych w celu
tworzenia modelu eksperymentalnego, który miał
przybliżyć poznanie mechanizmów patogenetycznych
psychoz.

w psychoterapii, ułatwiając eksplorację i dostęp do
tłumionych przeżyć intrapsychicznych.

w leczeniu alkoholizmu i lekozależności

obecnie nie mają zastosowania w leczeniu zaburzeń
psychicznych.

przykłady: psylocybina, meskalina, marihuana, haszysz

background image

Inne leki

Melatonina – stosowana w leczeniu
bezsenności u osób powyżej 55 roku życia

Cyproteron (Androcur) - lek hormonalny,
hamujący nadmierną pobudliwość. Ma
zastosowanie w seksuologii

ß-blokery – blokują receptory adrenergiczne
w sercu i naczyniach

Przeznaczenie:

pomocniczo w lęku społeczny

trema

niwelują somatyczne objawy lęku, nie upośledzając
funkcji poznawczych

background image

Zadania pielęgniarki w farmakoterapii

Wnikliwa obserwacja pacjenta

Ocena reakcji pacjenta na lek i dawkę

Informowanie pacjenta o objawach ubocznych

stosowanych leków oraz o przebiegu farmakoterapii

Edukowanie pacjenta jak przeciwdziałać objawom

ubocznym, jak rozpoznawać objawy działania leków

od objawów choroby

Wspieranie pacjenta dla podtrzymania terapii mimo

nikłej poprawy i występowania objawów

negatywnych

Obserwacja pacjenta pod kątem systematyczności

zażywanych dawek leku oraz czy pacjent je

przyjmuje, a nie gromadzi.

Ogólna ocena stanu psychofizycznego pacjenta

background image

Zadania pielęgniarki w farmakoterapii

Pomiar ciśnienia tętniczego

Przy kuracji neuroleptykami należy

obserwować kończyny dolne pacjenta

(bolesność, obrzęk, ból przy zginaniu

grzbietowym, l temperatura)

Obserwacja pod kątem żółtaczki zastoinowej

Obserwacja pod kątem wystąpienia

granulocytozy (ból gardła, l temperatura ciała)

Zapobieganie zapalenia błony śluzowej jamy

ustnej zwłaszcza u pacjentów przyjmujących

neuroleptyki i TLPD

Kontrola stanu higienicznego pacjentów

Leki podawać bezpośrednio pacjentowi

background image

Zadania pielęgniarki w farmakoterapii

Wskazówki dla pacjentów:

Przy zażywaniu neuroleptyków nie należy
przebywać na słońcu

Nie na leży spożywać alkoholu

Nie należy prowadzić samochodu

Przez dwa tygodnie intensywnego leczenia pacjent
powinien na godzinę po zażyciu dawki położyć się
do łóżka

Należy powoli zmieniać pozycję ciała zwłaszcza
wstając z łóżka, dla zapobiegania spadkowi
ciśnienia ortostatycznego i zawrotom głowy

Należy unikać potraw ciężkostrawnych,
wzdymających


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
FARMAKOTERAPIA W PSYCHIATRII I NEUROLOGII, Farmakologia
Farmakoterapia w psychiatrii
farmakoterapia zaburzeń psychicznych ppt
Psychiatria jest kupiona przez przemysł farmakologiczny
Farmakogenomika nowe podejście do farmakoterapii zaburzeń psychicznych
Higiena seminaria, Kosmetologia 9 Higiena psychiczna
Farmakologia pokazy, Podstawy Farmakologii Ogólnej (W1)
Terapia w psychiatrii

więcej podobnych podstron