STANY PRZEDRAKOWE

ŻOŁĄDKA i ROLA

HELICOBACTER PYLORI

NATALIA CZYŻNIEJEWSKA

GR 2

KIER. LEKARSKI

Co to jest stan

przedrakowy?

Stan przedrakowy

(łac. Status

praecancerosus)

jest to patologia, na podłożu której, w

ujęciu statystycznym, częściej niż w
przypadku innych chorób może rozwinąć
się nowotwór.

Do stanów przedrakowych

żołądka zaliczamy:

– Przewlekłe zapalenie żołądka
– Przewlekły wrzód żołądka
– Metaplazja jelitowa
– Polipy żołądka
– Choroba Menetriera
– Blizna powrzodowa
– Kikut po resekcji
– Niedokrwistość megaloblastyczna
– Infekcja Helicobacter Pylori

Przewlekłe zapalenie żołądka

Przewlekłe zapalenie żołądka dzieli się na nie-

zanikowe i zanikowe.

Nie-zanikowe przewlekłe zapalenie

żołądka jest wywołane przez H. pylori i

obejmuje głównie część przedodźwiernikową.

Zapalenie zanikowe może być

autoimmunologiczne, wówczas obejmuje

przede wszystkim trzon oraz wywołane przez

H.pylori - wieloogniskowe.

Specjalne formy zapalenia żołądka

to:

1) zapalenie chemiczne, wywołane przez refluks

żółci lub niesterydowe leki przeciwzapalne;

2) zapalenie popromienne;
3) zapalenie limfatyczne, spowodowane

prawdopodobnie reakcjami alergicznymi w

nadwrażliwości na gluten lub niektóre leki, a

być może także infekcją H.pylori;

4) zapalenie nieinfekcyjne, np. ziarniniakowe w

chorobie Crohna, sarkoidozie, ciałach obcych

5) eozynofilowe w reakcjach alergicznych na

składniki pokarmowe

6) zapalenie infekcyjne wywołane przez

bakterie, wirusy, grzyby lub pasożyty

Przewlekły wrzód żołądka

• Jest to ubytek w błonie

śluzowej penetrujący

przynajmniej do błony

podśluzowej i często do błony

mięśniowej właściwej lub

głębokiej. Większość z nich

przyjmuje postać

zaokrąglonego ostro

odgraniczonego krateru o

średnicy 2-4 cm.

• Jest skutkiem progresji ostrego

wrzodu trawiennego (jest

zachowany stały bodziec

uszkadzający).

Czynnik uszkadzający:

– Nadmiar kwasu solnego
– H. pylorii
– Palenie papierosów (osłabiają

śluzówkowy przepływ krwi, co wpływa

na gojenie się owrzodzeń)

– alkohol
– NLPZ ( Hamują syntezę śluzówkowych

prostaglandyn. Zwiększa to syntezę

kwasu solnego i redukuje produkcję

dwuwęglanów i śluzu. Niedobór śluzu

ułatwia dostęp kwasu solnego do

nabłonka. Spada synteza glutationu,

który zmniejsza liczbę wolnych rodników

Metaplazja jelitowa

Przewlekłe zapalenie błony śluzowej
związane z zakażeniem H. pylori powoduje
atrofię błony śluzowej i pojawianie się
ognisk metaplazji jelitowej.

Polega ona na zastąpieniu nabłonka

żołądkowego przez nabłonek cylindryczny i
komórki śluzowe typowe dla jelita.

Zmiana ta ma szczególne znaczenie,

ponieważ typ jelitowy raka gruczołowego
żołądka może rozwinąć się na podłożu
dysplazji metaplastycznego nabłonka

Polipy żołądka

Termin „polip” jest stosowany w

odniesieniu do każdego guza, który
wystaje ponad powierzchnię
otaczającej błony śluzowej.

•

Występują u około 0,4% osób

Występują u około 0,4% osób

dorosłych.

dorosłych.

•

Stwierdza się:

Stwierdza się:

–

Polipy hiperplastyczne

Polipy hiperplastyczne

–

Polipy z gruczołów dna żołądka

Polipy z gruczołów dna żołądka

–

Gruczolaki

Gruczolaki

• Polipy hiperplastyczne i polipy z gruczołów

dna żołądka są z natury łagodne.

• Duże ryzyko rozwoju raka występuje w

obrębie gruczolaków, które powiększają
swoje rozmiary.

Choroba Menetriera

Jest to ciężka postać zapalenia żołądka,

przebiegająca z przerostem fałdów

żołądkowych, odczynem zapalnym i

poszerzeniem gruczołów. Spada wydzielanie

kwasu solnego i pepsyny oraz stwierdza się

utratę białek surowicy, co prowadzi do

obrzęków (hipoalbuminemia). Pojawia się

jadłowstręt i bóle brzucha. Występuje

zazwyczaj u dorosłych pomiędzy 30 a 60r.ż. i

zwykle jest przewlekła, może jednak

samoistnie ustąpić. U około 10% chorych

rozwija się rak żołądka.

Przypuszcza się, że przyczyną tej choroby możę

być infekcja Helicobacter pylori. Po wyleczeniu

infekcji niemal u wszystkich chorych dochodzi

do całkowitego ustąpienia zmian.

Niedokrwistość

megaloblastyczna

To niedokrwistość makrocytarna powstała

na skutek nieprawidłowej syntezy DNA
(do której te witaminy są niezbędne)
przy prawidłowej syntezie białek i RNA.
Efektem jest zaburzenie dojrzewania
komórek krwi, zwane dyssynchronizacją.
Niedokrwistość megaloblastyczna jest
wynikiem niedoboru witaminy B12 lub
kwasu foliowego.

Infekcja Helicobacter Pylori

• gram-ujemna bakteria o helikalnym kształcie,

zaliczana do pałeczek.

• Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że

zainfekowanych tą bakterią jest ok. 70% ludzi w

krajach rozwijających się i ok. 30% w krajach

rozwiniętych.

• Jej obecność zwiększa ryzyko wystąpienia takich

schorzeń jak zapalenie żołądka (mogące

prowadzić do powstania nowotworu) i wrzody

trawienne.

• Obecnie wiadomo, że H. pylori odpowiada w

przybliżeniu za 80% przypadków choroby

wrzodowej żołądka i 90% przypadków choroby

wrzodowej dwunastnicy. Jednakże u większości

zakażonych osób choroba nie rozwija się;

wysunięto wiele hipotez wyjaśniających ten fakt,

ale żadna z nich nie uzyskała powszechnej

aprobaty.

H. pylorii wydziela również:

– Ureazę. Rozkłada ona mocznik na chlorek amonu i

monochloraminę (toksyczne)

– Fosfolipazę. Niszczy ona komórki nabłonka

powierzchniowego.

– Proteazy i fosfolipazy. Rozkładają w błonie

śluzowej żołądka kompleksy lipidowo-

glikoproteinowe, osłabiając w ten sposób

pierwszą linie obrony błony śluzowej.

– Toksyna wakuolizująca (Voc A) uszkadza komórki

nabłonka.

– Toksyna kodowana przez gen Cag A silnie

stymuluje wytwarzanie Il-8 przez komórki

nabłonkowe.

Przebieg zakażenia H.

pylori:

• 1. H. pylori penetruje warstwę śluzową

żołądka gospodarza i przylega do powierzchni

komórek epitelialnych śluzówki żołądka.

• 2. Przy pomocy ureazy produkuje z mocznika

amoniak, który neutralizuje kwas żołądkowy,

co pozwala jej na przeżycie.

• 3. Namnaża się, migruje i tworzy miejsce

zakażenia.

• 4. W wyniku zniszczenia śluzówki, procesu

zapalnego i martwicy komórek śluzówki

dochodzi do powstania owrzodzenia

żołądkowego.

• W swoich badaniach Barry

Marshall i Robin Warren

udowodnili, że choroba

wrzodowa jest chorobą

zakaźną, w której bakteria

jest podstawowym

czynnikiem

patogenetycznym.

Ponadto wykazali związek

zakażenia z kilkoma

chorobami górnego

odcinka przewodu

pokarmowego, ale samo

zakażenie H. pylori nie

daje objawów

patognomonicznych.

Zapalenie błony śluzowej

żołądka a Helicobacter Pylori

• Po dostaniu się do żołądka bakterie H. pylori

wywołują fazę ostrą zapalenia z uszkodzeniem

nabłonka błony śluzowej, zmniejszoną

produkcją śluzu oraz zmniejszeniem

wydzielania kwasu solnego (hipochlorhydria).

• Uszkodzenie komórek nabłonka powodują

związki produkowane przez H. pylori

• Rzadko (głównie u dzieci) może dojść do

zwalczenia zakażenia i samowyleczenia, ale

częściej dochodzi do przewlekłej fazy

zakażenia. Zakażenie H. pylori jest najczęstszą

przyczyną przewlekłego zapalenia błony

śluzowej żołądka.

!!!

Przewlekłe zapalenie błony śluzowej

związane z zakażeniem H. pylori
powoduje atrofię błony śluzowej i
pojawianie się ognisk metaplazji
jelitowej.

!!!

Choroba wrzodowa

a zakażenie Helicobacter

Pylori

• Istnieje silny związek między zakażeniem

H. pylori, a występowaniem choroby
wrzodowej dwunastnicy.

• U zdecydowanej większości chorych

stwierdza się to zakażenie (80-95%), a
pozostałe przypadki wiążą się np. z
przewlekłym zażywaniem niesteroidowych
leków przeciwzapalnych lub
hipergastrynemią z innych przyczyn.

• Eradykacja drobnoustroju doprowadza do

wyleczenia i zapobiega nawrotom choroby.

U podłoża powstawania owrzodzeń

dwunastnicy może leżeć kilka

mechanizmów, zależnych od infekcji H.

pylori:

• zwiększone wytwarzanie kwaśnego soku

żołądkowego

• powstawanie ognisk metaplazji

żołądkowej

• rozwój miejscowej reakcji zapalnej błony

śluzowej

• osłabienie procesów obronnych błony

śluzowej

Rak żołądka

a infekcja H. pylori

• Główne typy morfologiczne raka żołądka to

typ jelitowy i typ rozlany.

• Przewlekła infekcja Helicobacter pylori ma

dobrze udokumentowany wpływ na rozwój

typu jelitowego, nie wpływając na drugi rodzaj

morfologiczny raka. Rozbieżności w częstości

występowania raka w różnych rejonach

geograficznych mogą być tłumaczone innym

genomem bakterii w różnych rejonach, nie

wszystkie szczepy są tak samo wirulentne (w

zależności od obecności genów vacA i cagA).

• Dostrzeżono korelację pomiędzy obecnością

bakterii a występowaniem wczesnego raka

żołądka.

Karcynogenność

•

Badane są dwa powiązane mechanizmy, dzięki którym H.

pylori mógłby promować rozwój raka. Jeden z nich opiera

się na produkcji wolnych rodników w pobliżu H. pylori i

zwiększaniu tempa zachodzenia mutacji komórek

gospodarza.

•

Drugim zaproponowanym mechanizmem jest "ścieżka

perigenetyczna„, która polega na wzmocnieniu

przekształconego fenotypu komórki gospodarza poprzez

zmiany w białkach komórki takich jak białka adhezyjne.

•

Zasugerowano, że H. pylori wywołuje zapalenie i lokalne

podniesienie poziomów TNF-α i/lub interleukiny 6.

•

Według zaproponowanego mechanizmu

perigenetycznego sygnalizacyjne czynniki zapalne, takie

jak TNF-α mogą zmieniać adhezję komórek nabłonka

żołądkowego i prowadzić do rozproszenia i migracji

zmutowanych komórek nabłonkowych bez potrzeby

dodatkowych mutacji w genach supresorowych takich jak

te, które kodują białka adhezyjne.

Według zaproponowanego
mechanizmu perigenetycznego
sygnalizacyjne czynniki zapalne,
takie jak TNF-α mogą zmieniać
adhezję komórek nabłonka
żołądkowego i prowadzić do
rozproszenia i migracji zmutowanych
komórek nabłonkowych bez potrzeby
dodatkowych mutacji w genach
supresorowych takich jak te, które
kodują białka adhezyjne.

Helicobacter pylori wykryty metodą immunochemiczną

Kolonia Helicobacter pylori na powierzchni nabłonka regenerującego
(barwienie srebrem
Warthina-Starry'ego)

Dziękuję 