Typy reakcji na chorobę 

nowotworową

w świetle modelu V.E. Frankla

Mikołaj Majkowicz

Zakład Badań nad Jakością Życia

Akademia Medyczna w Gdańsku

 

 

Wyjaśnienie użytych pojęć

• „Typ” – pojęcie typu używanego w prezentowanej 

pracy  jest stosowane w rozumieniu skupienia 
będącego rezultatem stosowanej procedury 
statystycznej zwanej analizą klasterową (cluster 
analysis). Dzięki tej metodzie, można bez narzucania 
z góry jakiejkolwiek klasyfikacji, wyodrębnić w 
sposób czysto empiryczny, różne grupy badanych 
obiektów, podobnych do siebie pod względem 
badanych cech. Ingerencja badacza w tej procedurze 
ogranicza się jedynie do proponowania liczby 
skupień oraz wyboru rodzaju algorytmów obliczania 
odległości czy też bliskości badanych obiektów.

 

 

Wyjaśnienie użytych pojęć cd

• „Model V.E. Frankla” – podstawą modelu Frankla 

jest trójpoziomowy obraz człowieka

– Poziom biologiczny
– Poziom psychospołeczny
– Poziom noetyczny (duchowy)

 

 

Wyjaśnienie użytych pojęć cd

• „Etapy rozwoju choroby” – Przyjęto podział wg 

kryteriów psychologiczno – klinicznych:

– I etap diagnostyczny
– II etap pierwszego leczenia
– III etap nawrotu choroby
– IV etap terminalny

 

 

Cele badawcze

• Czy istnieje jeden uniwersalny wzorzec co do 

zgodności ocen w obszarach biologicznym, 
psychospołecznym i noetycznym (duchowym)?

• Jeżeli nie, to jakie można wyodrębnić wzorce 

reakcji (lub typy reakcji) na chorobę nowotworową 
pod względem zgodności ocen w wyodrębnionych 
trzech obszarach? 

 

 

Społeczno – demograficzna charakterystyka 

badanych grup

Zmienna/ Variable

Pacjenci/ Patients (n=466)

Grupa kontrolna/ Control group 

(n=124)

Płeć/ Sex:         Kobiety/ Female
                        Mężczyźni / Male

297 (63,7%)
169 (36,3%)

81 (65,3%)
43 (34,7%)

Wiek/ Age :    Kobiety/ Female
                       Mężczyźni/ Male

M= 50,1  os = 13,0
M= 54,1  os = 13,7

M= 46,1  os = 14,4
M= 43,3  os = 16,6

Wiek pogrupowany/ Grouped age :
                =< 65 rż
                > 65 rż

379 (81,3%)

87  (18,7%)

110 (88,7%)

14  (11,3%)

Wykształcenie/ Education:
          Podstawowe/ Elementary
          Średnie/ Medium
          Wyższe/ High

207 (44,4%)
170 (36,5%)

89 (19,1%)

25 (20,2%)
63 (50,8%)
36 (29,0%)

Stan cywilny/ Merital status:
         Panna / kawaler/ Miss 
         Zamężna / żonaty/ Married
         Wdowa / wdowiec/ Widow -er

79 (17,0%)

329 (70,6%)

58 (12,4%)

37 (29,8%)
75 (60,5%)

12  (9,7%)

Sytuacja zawodowa/ Work:
     Pracujący/ Employed
     Renta / emerytura/ Rent/ 

Pension

     Nie pracuje/ Unemployed

172 (36,9%)
237 (50,9%)

57 (12,2%)

85 (68,5%)
27 (21,8%)

12 ( 9,7%)

 

 

Kliniczna charakterystyka badanej grupy

Zmienna/ Variable

Liczba/ Number

%

Czas trwania choroby/ duration of disease:
              =< 3 miesięcy/ month
              od/ from 4 do/ into 6 miesięcy/ month
              od/ from  7 do/ into 12 miesięcy/ month
              od/ from 13 do into 36 miesięcy/ month
              >= 37 miesięcy/ month

157

93
88
68
60

33,7
20,0
18,9
14,6
12,8

Etapy choroby/ Stages of disease:
  Etap diagnostyczny/ Diagnostic phase       :             Etap I
  Etap pierwszego leczenia/ Primary treatment          Etap II
  Etap kolejnego leczenia/ Next treatment                   Etap 
III
  Etap terminalny/ Terminal phase                              Etap IV

82

192
109

83

17,6
41,2
23,4
17,8

Charakter zmiany nowotworowej:
             Zmiana miejscowa
             Nacieczenia
             Przerzuty
             Nowotwory krwi  

194

89

122

56

42,7
19,1
26,2
12,0

 

 

Operacjonalizacja  zmiennych w świetle modelu 

Frankla

 

 

Charakterystyka otrzymanych skupień

 

 

Rozkład liczebności badanych w poszczególnych skupieniach 

w zależności od etapu rozwoju choroby

• Skupienie 1 – dominują chorzy 

z mniej zawansowanych 
etapów choroby.

• Skupienie 2 – dominują 

pacjenci z  IV, najbardziej 
zaawansowanego etapu.

• Skupienie 3 - zróżnicowane

 

 

Przynależność do skupienia a etap rozwoju choroby

• Skupienie 1 – systematyczny 

spadek liczby pacjentów w 
miarę rozwoju choroby 
nowotworowej.

• Skupienie 2 – Systematyczny 

wzrost liczby pacjentów.

• Skupienie 3 – Rozkład 

zróżnicowany

 

 

 

 

WNIOSKI

• Wyróżniono 3 grupy pacjentów ze względu na 

podmiotową ocenę obszaru biologicznego, 
psychospołecznego i noetycznego:

– Grupa 1 – Pacjenci z dobrymi ocenami w zakresie 

wszystkich obszarów adekwatnie do stanu zdrowia

– Grupa 2 – Pacjenci ze złymi ocenami we wszystkich 

obszarach adekwatnie do stanu zdrowia

– Grupa 3 – Pacjenci ze zróżnicowanymi ocenami obszaru 

fizycznego oraz obszarów psychospołecznego i 
noetycznego

 

 

WNIOSKI cd

• W oparciu o 3 wyodrębnione skupienia można 

wyróżnić 2 typy reakcji na chorobę nowotworową

– Typ o zgodnych ocenach wszystkich trzech obszarach 

życia 

– Typ o adekwatnych negatywnych ocenach stanu 

biologicznego organizmu ale nie odpowiadających im 
względnie dobrych ocenach obszaru psychospołecznego 
i duchowego