Typy reakcji na chorobę

nowotworową

w świetle modelu V.E. Frankla

Mikołaj Majkowicz

Zakład Badań nad Jakością Życia

Akademia Medyczna w Gdańsku

Wyjaśnienie użytych pojęć

• „Typ” – pojęcie typu używanego w prezentowanej

pracy jest stosowane w rozumieniu skupienia
będącego rezultatem stosowanej procedury
statystycznej zwanej analizą klasterową (cluster
analysis). Dzięki tej metodzie, można bez narzucania
z góry jakiejkolwiek klasyfikacji, wyodrębnić w
sposób czysto empiryczny, różne grupy badanych
obiektów, podobnych do siebie pod względem
badanych cech. Ingerencja badacza w tej procedurze
ogranicza się jedynie do proponowania liczby
skupień oraz wyboru rodzaju algorytmów obliczania
odległości czy też bliskości badanych obiektów.

Wyjaśnienie użytych pojęć cd

• „Model V.E. Frankla” – podstawą modelu Frankla

jest trójpoziomowy obraz człowieka

– Poziom biologiczny
– Poziom psychospołeczny
– Poziom noetyczny (duchowy)

Wyjaśnienie użytych pojęć cd

• „Etapy rozwoju choroby” – Przyjęto podział wg

kryteriów psychologiczno – klinicznych:

– I etap diagnostyczny
– II etap pierwszego leczenia
– III etap nawrotu choroby
– IV etap terminalny

Cele badawcze

• Czy istnieje jeden uniwersalny wzorzec co do

zgodności ocen w obszarach biologicznym,
psychospołecznym i noetycznym (duchowym)?

• Jeżeli nie, to jakie można wyodrębnić wzorce

reakcji (lub typy reakcji) na chorobę nowotworową
pod względem zgodności ocen w wyodrębnionych
trzech obszarach?

Społeczno – demograficzna charakterystyka

badanych grup

Zmienna/ Variable

Pacjenci/ Patients (n=466)

Grupa kontrolna/ Control group

(n=124)

Płeć/ Sex: Kobiety/ Female
Mężczyźni / Male

297 (63,7%)
169 (36,3%)

81 (65,3%)
43 (34,7%)

Wiek/ Age : Kobiety/ Female
Mężczyźni/ Male

M= 50,1 os = 13,0
M= 54,1 os = 13,7

M= 46,1 os = 14,4
M= 43,3 os = 16,6

Wiek pogrupowany/ Grouped age :
=< 65 rż
> 65 rż

379 (81,3%)

87 (18,7%)

110 (88,7%)

14 (11,3%)

Wykształcenie/ Education:
Podstawowe/ Elementary
Średnie/ Medium
Wyższe/ High

207 (44,4%)
170 (36,5%)

89 (19,1%)

25 (20,2%)
63 (50,8%)
36 (29,0%)

Stan cywilny/ Merital status:
Panna / kawaler/ Miss
Zamężna / żonaty/ Married
Wdowa / wdowiec/ Widow -er

79 (17,0%)

329 (70,6%)

58 (12,4%)

37 (29,8%)
75 (60,5%)

12 (9,7%)

Sytuacja zawodowa/ Work:
Pracujący/ Employed
Renta / emerytura/ Rent/

Pension

Nie pracuje/ Unemployed

172 (36,9%)
237 (50,9%)

57 (12,2%)

85 (68,5%)
27 (21,8%)

12 ( 9,7%)

Kliniczna charakterystyka badanej grupy

Zmienna/ Variable

Liczba/ Number

%

Czas trwania choroby/ duration of disease:
=< 3 miesięcy/ month
od/ from 4 do/ into 6 miesięcy/ month
od/ from 7 do/ into 12 miesięcy/ month
od/ from 13 do into 36 miesięcy/ month
>= 37 miesięcy/ month

157

93
88
68
60

33,7
20,0
18,9
14,6
12,8

Etapy choroby/ Stages of disease:
Etap diagnostyczny/ Diagnostic phase : Etap I
Etap pierwszego leczenia/ Primary treatment Etap II
Etap kolejnego leczenia/ Next treatment Etap
III
Etap terminalny/ Terminal phase Etap IV

82

192
109

83

17,6
41,2
23,4
17,8

Charakter zmiany nowotworowej:
Zmiana miejscowa
Nacieczenia
Przerzuty
Nowotwory krwi

194

89

122

56

42,7
19,1
26,2
12,0

Operacjonalizacja zmiennych w świetle modelu

Frankla

Charakterystyka otrzymanych skupień

Rozkład liczebności badanych w poszczególnych skupieniach

w zależności od etapu rozwoju choroby

• Skupienie 1 – dominują chorzy

z mniej zawansowanych
etapów choroby.

• Skupienie 2 – dominują

pacjenci z IV, najbardziej
zaawansowanego etapu.

• Skupienie 3 - zróżnicowane

Przynależność do skupienia a etap rozwoju choroby

• Skupienie 1 – systematyczny

spadek liczby pacjentów w
miarę rozwoju choroby
nowotworowej.

• Skupienie 2 – Systematyczny

wzrost liczby pacjentów.

• Skupienie 3 – Rozkład

zróżnicowany

WNIOSKI

• Wyróżniono 3 grupy pacjentów ze względu na

podmiotową ocenę obszaru biologicznego,
psychospołecznego i noetycznego:

– Grupa 1 – Pacjenci z dobrymi ocenami w zakresie

wszystkich obszarów adekwatnie do stanu zdrowia

– Grupa 2 – Pacjenci ze złymi ocenami we wszystkich

obszarach adekwatnie do stanu zdrowia

– Grupa 3 – Pacjenci ze zróżnicowanymi ocenami obszaru

fizycznego oraz obszarów psychospołecznego i
noetycznego

WNIOSKI cd

• W oparciu o 3 wyodrębnione skupienia można

wyróżnić 2 typy reakcji na chorobę nowotworową

– Typ o zgodnych ocenach wszystkich trzech obszarach

życia

– Typ o adekwatnych negatywnych ocenach stanu

biologicznego organizmu ale nie odpowiadających im
względnie dobrych ocenach obszaru psychospołecznego
i duchowego