PSYCHOLOGIA HUMANISTYCZNA

Istota "przełomu humanistycznego":

Zmiana

obrazu człowieka.

Uwarunkowania biologiczne a uwarunkowania
kulturowe: Gdzie tkwi źródło "zła"?



Zasada holizmu

.



Świadomość i samoświadomość.



Wolność wyboru.



Celowość działań - orientacja ku przyszłości.

Istota autentyczności

- "..istnienie człowieka

pozostaje w harmonii z istnieniem świata"
(Bugental.).

W przybliżeniu:

 otwarcie na świat zewnętrzny (świat innych

ludzi);

 otwarcie na samego siebie (swoje emocje,

potrzeby i doświadczenia);

 przyzwolenie (akceptacja) świata i siebie

 

Świadomość

a:

- poczucie skończoności własnego istnienia;
- możliwość dokonywania wyboru (doświadczanie

autonomii);

- poczucie odpowiedzialności za własny los;

Przełom humanistyczny a koncepcja zdrowia psychicznego:

Idea samoaktualizacji (Maslow, Rogers).

 

 

KONCEPCJA A. MASLOWA

:

 1. pojęcie

natury ludzkiej

2. pojęcie

samourzeczywistnienia

3. konsekwencje "zanegowania" wewnętrznej natury

człowieka;

3. Motywacja

deficytu

(niedoboru) a motywacja

wzrostu

;

4. zaspokojenie potrzeb podstawowych jako warunek

samoaktualizacji.

TEORIA C. ROGERSA

 

Założenia filozoficzne:

 

PODEJŚCIE FENOMENOLOGICZNE - Podkreśla

znaczenie tego, co dzieje się w

polu

fenomenologicznym

, czyli tego, czego

człowiek doświadcza.

Poznanie innej osoby - to próba spojrzenia na
to, jak ta osoba odbiera świat i co robi z jej
własnej perspektywy (rola

empatii

).

NATURA CZŁOWIEKA

- fundamentalnie

pozytywna

,

jeżeli tylko umożliwić jej naturalną ekspresję:

pozytywny obraz siebie, brak niepokoju,
znajomość silnych i słabych stron swojej osoby;
aktywność twórcza; pozytywny stosunek do
innych (zaufanie, szacunek).

 

Podstawowe pojęcia:

 

SAMOAKTUALIZACJA

(Self-Actualization)

fundamentalna tendencja organizmu do
samourzeczywistnienia jego potencjalnych
możliwości.

Wyraża się w przechodzeniu od

- prostoty do

złożoności

[np. obrazu siebie];

- zależności do

niezależności

;

- od sztywności (fiksacji) do

swobody

ekspresji

.

 Próba operacjonalizacji motywu do

samoaktualizacji: 15-itemowa skala Jonesa i
Crandalla (1986), dotycząca: (a) zdolności do
działania w sposób niezależny, (b)
samoakceptacji i pozytywnej samooceny, (c)
akceptacji własnego życia emocjonalnego, oraz
(d) zaufania w relacjach interpersonalnych.

Przykłady itemów

:

 Jest dla mnie rzeczą ważną, by to co robię spotkało się

z aprobatą innych ludzi (F)

Często boję się, że coś jest ze mną nie tak (F)

Nie wstydzę się żadnego z moich uczuć‘ (P)

Wierzę w to, że ludzie są zasadniczo dobrzy i że można

im ufać (P)

 SPÓJNOŚĆ "JA" I ZGODNOŚĆ (self-consistency,

congruence):

Organizm dąży do utrzymania

spójności Ja

(braku

konfliktu między autopercepcjami), oraz do

zgodności

między Ja i doświadczeniem.

 

Stan niezgodności

- to stan rozbieżności między

postrzeganym Ja a rzeczywistym doświadczeniem

osoby.

Własne doświadczenie zagraża pozytywnemu

obrazowi Ja. Poprzez proces

subcepcji

jednostka

jest zdolna do "odbioru" tego doświadczenia i

reagowania na nie obroną. Przyjmuje ona dwie

formy:
-

zniekształcenie sensu

doświadczenia

(distortion)
-

zaprzeczanie istnieniu

tego doświadczenia

(denial)

 

Konsekwencje obrony

: istotne aspekty własnego

doświadczenia nie są symbolizowane w "ja"; proces

rozwoju osobistego - wymagający takiej

symbolizacji nowych doświadczeń i ich integracji w

samowiedzy - ulega zahamowaniu.

POTRZEBA POZYTYWNEJ OCENY

(need for

positive regard) - Manifestuje się w dążeniu do
ciepła, bycia lubianym, współczucia, szacunku,
i akceptacji ze strony innych. Stopień jej
zaspokojenia decyduje o wystąpieniu w
przyszłości stanu zgodności bądź niezgodności
Ja z doświadczeniem.

Akceptacja bezwarunkowa

(unconditional

positive regard) - to akceptacja osoby
niezależnie od tego, jaka jest i co robi.

Akceptacja warunkowa

(conditional positive

regard) - dziecko otrzymuje sygnały aprobaty
ze strony rodziców tylko wtedy, kiedy
zachowuje się zgodnie z ich oczekiwaniami.

Badania empiryczne

(Rogers & Coopersmith,

1967) nad genezą samoakceptacji. Trzy czynniki
sprzyjają formowaniu się pozytywnej
samooceny:

 (1) stopień akceptacji (ciepło, miłość,

zainteresowanie dzieckiem);

(2) formułowanie wymagań wobec dziecka

ukierunkowujących jego działania, a zarazem
- dostarczanie nagród;

(3) "demokratyczne" podejście do dziecka

(brak przymusu, liczenie się z uprawnieniami
i opiniami dziecka).

 

Psychologia humanistyczna a psychoanaliza

i psychologia akademicka.