Zarodziec sierpowy

Zarodziec sierpowy

Brygida Pałubicka

• P. falciparum to pasożyt:
• wątroby,
• układu jednojądrzastego kom.

fagocytujących,

• erytrocytów człowieka.

Żywicielem ostatecznym tego

pasożyta są komary z rodzaju

Anopheles.

Anopheles.

Zimnica podzwrotnikowa

Zimnica podzwrotnikowa

• P. falciparum jest pierwotniakiem

wywołującym

zimnicę podzwrotnikową

(malaria tropica

malaria tropica

).

• Pasożytuje na terenie:

Afryki, Ameryki PD i

Środkowej, w PD Azji .

• Rozwój P. falciparum w ciele komara

wymaga wysokich temperatur otoczenia
(

ponad 20 st.C

), toteż występowanie tego

pasożyta jest ograniczone do strefy
równikowej i podzwrotnikowej.

• Najniebezpieczniejszą postacią malarii jest

choroba wywoływana przez Plasmodium

falciparum

• . Atak zimnicy może trwać nawet

24 godziny

i

występować dzień po dniu, stąd nazwa –

zimnica

codzienna lub złośliwa

. W zaawansowanych

stadiach choroby mogą występować:

• krwotoki,
• zaczopowanie naczyń włosowatych trzewi,
• żółtaczka itp.

Oprócz rozpadu krwinek, toksyny pasożyta,

działając na różne narządy, powodują skrajne

wyniszczenie prowadzące do

śmierci żywiciela.

Cykl rozwojowy

Cykl rozwojowy

• Przebiega podobnie jak cykl rozwojowy

podobnie jak cykl rozwojowy

p.vivax

p.vivax

z tym, że P. falciparum przechodzi

tylko

tylko

jeden

jeden

cykl

cykl

rozwojowy w kom.

rozwojowy w kom.

wątrobowych

wątrobowych

oraz najczęściej nie wywołuje

nie wywołuje

późnych nawrotów choroby.

późnych nawrotów choroby.

• Zarażone erytrocyty z powodu wzmożonej

lepkości są zatrzymywane w naczyniach
włosowatych narządów wewnętrznych np. w
wątrobie, szpiku czy mózgu dlatego rzadko
bywają obecne w krwi obwodowej.

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne

• Ujawniają się najczęściej w ciągu miesiąca

miesiąca

od

wniknięcia pasożytów. Do ataku gorączki dochodzi

najczęściej co 24-48h

24-48h

. Malaria tropikalna cechuje

się ostrym

ostrym

przebiegiem i zaliczana jest do grupy

trzeciączek.

trzeciączek.

• W związku ze wzmożoną lepkością krwinek i ich

rozpadem w przypadku tej postaci malarii często

dochodzi do zaczopowania naczyń krwionośnych.

zaczopowania naczyń krwionośnych.

• Rozpad erytrocytów prowadzi z kolei do

niedotlenienia tkanek, szczególnie mózgu.

niedotlenienia tkanek, szczególnie mózgu.

• Gorączce towarzyszą często bradykardia, a

bradykardia, a

dreszcze nie zawsze ustępują

dreszcze nie zawsze ustępują

Forma mózgowa zimnicy

Forma mózgowa zimnicy

• Częstym powikłaniem zimnicy jest jej

forma mózgowa

forma mózgowa

. Z osobą zarażoną

wówczas:

• nie można nawiązać kontaktu słownego,
• występują u niej zaburzenia

świadomości,

• dreszcze,
• w końcu chory zapada w śpiączkę.

Postacie żołądkowo- jelitowe

Postacie żołądkowo- jelitowe

P. falciparum:

P. falciparum:

• Towarzyszą im:
• Biegunki i wymioty prowadzące do odwodnienia

Postacie hemolityczne P. falciparum:

Postacie hemolityczne P. falciparum:

• Niewydolność nerek
• Niewydolność układu krążenia

Może powodować również

poronienia

u kobiet

ciężarnych lub

niedorozwój płodu

, będący

konsekwencją zmian w łożysku.

Wykrywanie

Wykrywanie

Sposób wykrywania zarażenia P. falciparum

jest podobny jak do wykrywania P. vivax.

• W cienkich rozmazach krwi i w preparatach

grubej kropli obserwuje się trofozoity w
postaci

pierścienia

(do 6 w jednej krwince)

oraz

sierpowate gametocyty.

• W leukocytach krwi obwodowej pojawiają

się

czarne ziarnistości

pigmentu pasożyta

10%zarażonych krwinek,

10%zarażonych krwinek,

młode formy pierścieni

młode formy pierścieni

Trofozonty w formie

Trofozonty w formie

pierścieni

pierścieni

Sierpowate gametocyty

Sierpowate gametocyty

Powikłania

Powikłania

Powikłania malarii mogą być wczesne i późne.

Powikłania malarii mogą być wczesne i późne.

Do wczesnych

Do wczesnych

należą:

należą:

• ciężka niedokrwistość

• pęknięcie śledziony

• malaria mózgowa - objawiająca się zaburzeniami przytomności

do śpiączki włącznie, objawami ogniskowymi, drgawkami

• hipoglikemia

• skaza krwotoczna

• niewydolność nerek

• ostra niewydolność oddechowa (obrzęk płuc)

• wstrząs.

Późne powikłania:

• nadreaktywny zespół malaryczny z

hipersplenizmem

(zespół

splenomegalii tropikalnej)

• zespół nerczycowy

• chłoniak Burkitta

• zwłóknienie wsierdzia.

Uogólnione obrzęki spowodowane

Uogólnione obrzęki spowodowane

zespołem nerczycowym w przebiegu

zespołem nerczycowym w przebiegu

malarii

malarii

Oporność P. falciparum na

Oporność P. falciparum na

leki

leki

• Poważnym problemem, przy odległej

perspektywie uzyskania szczepionki przeciw

malarii, jest wystąpienie i rozprzestrzenianie się

oporności zarodźców na powszechnie stosowane

leki przeciwmalaryczne- szczególnie

chlorochinę.

• Oporność na chlorochinę stwierdzono po raz

pierwszy pod koniec lat 50. XX wieku w Kolumbii i

Tajlandii. Następnie oporność stwierdzano także w

innych krajach Ameryki Południowej i południowo-

wschodniej Azji.

• Ustalono, że oporność P. falciparum na

chlorochininę i inne środki przeciwmalaryczne jest

wywoływana przez mutację jednego genu.

Profilaktyka

Profilaktyka

• Polega na osuszaniu bagien, pokrywaniu powierzchni

osuszaniu bagien, pokrywaniu powierzchni

wody substancjami owadobójczymi lub

wody substancjami owadobójczymi lub

utrudniającymi

utrudniającymi

rozwój komarów

rozwój komarów

.

. Metody te jednak

mogą być szkodliwe dla środowiska.

• Obecnie prowadzone są prace w kierunku

opracowania szczepionki, wyhodowaniu komarów

szczepionki, wyhodowaniu komarów

niezdolnych do przenoszenia pasożytów i inne

niezdolnych do przenoszenia pasożytów i inne

wykorzystujące genetykę molekularną.

wykorzystujące genetykę molekularną.

• Profilaktyka indywidualna polega na stosowaniu

stosowaniu

środków odstraszających komary, noszeniu ubrania z

środków odstraszających komary, noszeniu ubrania z

odpowiednich tkanin (których komar nie może

odpowiednich tkanin (których komar nie może

przekłuć) i osłaniających ciało, spaniu pod

przekłuć) i osłaniających ciało, spaniu pod

moskitierami.

moskitierami.

Komary zwabia zapach potu oraz

temperatura ciała. Stosowanie preparatów

farmakologicznych zapobiegawczo nie zawsze jest

skuteczne.

Dziękuje za uwagę 