1

INFORMATYKA

badanie procesów algorytmicznych,

które opisują i przetwarzają
informację,

teoria, analiza, projektowanie,

implementacja tych procesów

Co można efektywnie zautomatyzować ?

2

INFORMACJA, DANE

INFORMACJA:

 użyteczna wiadomość,
 treść przekazywana od dostawcy do

odbiorcy

DANA:

fizyczna postać wiadomości,
zapis papierowy, cyfrowy, język,

kod

3

DANE-INFORMACJE-WIEDZA-MĄDROŚĆ

DANE

INFORMACJE

WIEDZA

MĄDROŚĆ

na podstawie: A.Straszak:, Społeczeństwo oparte na wielkich
zasobach wiedzy

4

POJĘCIE SYSTEMU

zbiór obiektów powiązanych określonymi,

wzajemnymi zależnościami

zestaw powiązań między właściwościami,

przyrównywanie do wzorca

wyraźnie wyodrębniony z otoczenia

5

SYSTEM INFORMACYJNY

uporządkowany zbiór:

 danych,
 procedur przetwarzania,
 nadawców i odbiorców,
 kanałów przesyłania,
 środków przetwarzania,

przechowywania danych

dostarczający informacji dla celów

decyzyjnych i operacyjnych

6

SYSTEM INFORMATYCZNY

współdziałanie w płaszczyznach:

logicznej
technologicznej
programowej

system zintegrowany:

kilka systemów zdążających do

określonego celu

integracja w ramach całości wzmacnia

skuteczność

7

ALGORYTM, PROGRAM

ALGORYTM

zbiór reguł rozwiązywania

problemu w skończonej liczbie
kroków,

PROGRAM

algorytm przedstawiony w

języku programowania

8

REPREZENTACJA DANYCH

ANALOGOWA - ciągła

wartość wielkości fizycznej,

jest wprost proporcjonalna
do reprezentowanej liczby

DYSKRETNA - cyfrowa

skończony zbiór znaków

(alfabet binarny)

9

SYSTEM: BAZA DANYCH

zbiór uporządkowanych (w określony

sposób) danych,

zbiór ograniczeń syntaktycznych i

semantycznych zbioru danych,

język operacji na danych

10

SYSTEMY INFORMTYCZNE

ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

• ułatwiony dostęp do informacji
• wieloszczeblowa komunikacja
• decentralizacja podejmowania decyzji

rezultaty działań

podstawowe cechy

• makroekonomiczne
• ewidencyjne - różne poziomy

administracji

• kompleksowe - brak cech systemów

zintegrowanych

11

MINISTERSTWO

• usługi zorientowane na klienta
• strategia e-government
• zarządzanie przepływem informacji

wspieranie polityki wzrostu
gospodarczego

misja

cele strategiczne

12

URZĄD WOJEWÓDZKI

• przyjazny urząd
• rozwój regionu
• zarządzanie budżetem(dochody

budżetowe)

• nadzór nad działalnością samorządu

terytorialnego

• bezpieczeństwo publiczne

służba państwu,
samorządom,obywatelom

misja

cele strategiczne

13

URZĄD GMINY

• rozwój gospodarczy miejscowości
• rozwój kapitału ludzkiego
• ochrona interesów społeczności

lokalnej

• system ekologiczny gminy
• skuteczna realizacja zadań

ustawowych

środowisko przyjazne obywatelom,
rozwój gminy

misja

cele strategiczne

14

Systemy informacyjne zarządzania

 transakcyjne(

Transaction Processing Systems -

TPS

)

 nowoczesnego biura(

Office Automation

Systems -

OAS)

 informacyjne zarządzania

(Management Information

Systems -

MIS)

 wspomagania decyzji(

Decision Support Systems

-

DDS)

 wspomagające kierownictwo

(Executive Information or

Support Systems -

EIS/ESS)

 ekspertowe

(Expert Systems -

ES)

15

System ekspertowy

Motor

Motor

wnioskowania

wnioskowania

Moduł

Moduł

pozyskiwania

pozyskiwania

wiedzy

wiedzy

Interfejs

Interfejs

użytkownik

użytkownik

a

a

Moduł

Moduł

wyjaśniając

wyjaśniając

y

y

Baza wiedzy

Baza wiedzy

eksper

eksper

t

t

16

Reprezentacja wiedzy

fakty i relacje



sieci semantyczne

sieci semantyczne



trójki: obiekt-atrybut-wartość

trójki: obiekt-atrybut-wartość



reguły

reguły



szablony semantyczne.

szablony semantyczne.

17

Motor wnioskowania



wnioskowanie

wnioskowanie

modus ponens
modus tollens
rezolucja



sterowanie

sterowanie

kroczenie w tył i w przód
przeszukiwanie wszerz i w głąb

18

Podział wg spełnianych funkcji

Podział wg spełnianych funkcji

diagnostyczne(MYCIN,INTERNIST/

CADUCEUS)

decyzyjne(GUVEX,BILEX,CASES)

prognostyczne

kontrolne i monitorujące

19

Systemy eksperckie - zalety

 podnoszą jakość wykonywanej pracy
 oszczędzają czas
 eliminują niepożądane rozwiązania
 umożliwiają wykorzystanie wielu

parametrów w procesie decyzyjnym

 zmniejszają straty

20

SOFTWARE - oprogramowanie

systemowe

narzędziowe

użytkowe

21

System operacyjny

obsługa plików i folderów
przydział pamięci operacyjnej

programom

obsługa przerwań
obsługa urządzeń WE/WY

NOS -

Windows NT, Linux, Unix,

NetWare

22

Ważne rady dla użytkownika PC

 oddzielaj na nośniku pamięci, programy

od danych

 zapisuj pliki w katalogach tematycznych

 nazywaj plików zgodnie z ich zawartością

 porządkuj dysk

 sporządzaj kopie bezpieczeństwa

23

ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI

 definiowanie czynności projektowych, powiązań

między nimi oraz zasobów niezbędnych do ich
realizacji,

 wyznaczenie ścieżki krytycznej,
 analiza kosztów,
 raportowanie przebiegu realizacji projektu,

prowadzonych analiz

wspomaganie procesu tworzenia i

realizacji dowolnego typu projektu

24

METODY STOSOWANE W PAKIETACH

ZARZĄDZANIA PROJEKTAMI

wykresy GANTTA,
sieci PERT,
analiza ścieżki krytycznej,
metody alokacji zasobów

PAKIETY

• Project for WINDOWS
• Harvard Project Manager

•Artemis 2000
•Open Plan

25

RODZINA NARZĘDZI ARIS

 ARIS Easy Design

:

 modelowanie funkcjonowania firmy,
 generowanie raportów,

 ARIS Toolset

:

 przetwarzanie modeli(weryfikacja, analiza),
 konfiguracja standardów modelowania,
 konsolidacja baz danych

 ARIS moduły dodatkowe

:

 wspomaganie wdrażania systemu SAP R/3,
 symulacja nowej organizacji firmy,
 współpraca z Internetem

26

SIECI KOMPUTEROWE



każda stacja musi być połączona z

nośnikiem, który przenosi dane

między nimi



każda stacja musi mieć określony

sposób dostępu do nośnika



wszystkie stacje muszą mieć

wspólny, standardowy sposób

wysyłania, przyjmowania i

interpretacji informacji przekazywanej

w sieci

27

TOPOLOGIA SIECI

KOMPUTEROWYCH

gwiazda

magistrala

pierścień

wielobok zupełny

logiczna konfiguracja połączeń

logiczna konfiguracja połączeń

między stacjami sieci

między stacjami sieci

28

KLASY SIECI

KOMPUTEROWYCH

sieci lokalne (Local Area Network -

LAN)

sieci miejskie (Metropolitan Area

Network - MAN)

sieci rozległe (Wide Area Network -

WAN)

sieć sieci -INTERNET

29

USŁUGI W INTERNECIE

 poczta elektroniczna
 obsługa stron WWW - World Wide Web
 listy dyskusyjne - Usenet
 pogawędki - IRC
 przesyłanie plików - FTP
 Telnet

30

EWOLUCJA SIECI

KOMPUTEROWYCH

 bezprzewodowe sieci rozległe
 głos i obraz w czasie rzeczywistym
 jakość usług
 sieć w firmie

linie dzierżawione
VPN - virtual private networks
serwis przekazywania ramek -

frame relay

 sieć w domu

31

GLOBALNA SIEĆ

INFORMACYJNA

elektroniczna demokracja
dostęp do bibliotek
zamówienia publiczne
walka z piractwem
jednolite rozwiązania w

sieciach krajowych

32

Jak działa agent programowy

Agent programowy

Agent programowy

pobiera informację o

pobiera informację o

upodobaniach

upodobaniach

użytkownika

użytkownika

Golf.

Golf.

Łączy się z

Łączy się z

zamiłowaniem

zamiłowaniem

do

do

czytania i to

czytania i to

prowadzi do...

prowadzi do...

Czytanie . Łączy się z
zamiłowaniem do golfa i
to prowadzi do...

podręcznik

podręcznik

do

do

gry w

gry w

golfa

golfa

33

Technologie informatyczne

wykorzystywane w agentach



wspólna filtracja (system filtrowania

wspólna filtracja (system filtrowania

rekomendowanego)

rekomendowanego)



sieci neuronowe

sieci neuronowe



logika rozmyta

logika rozmyta



przetwarzanie języków naturalnych

przetwarzanie języków naturalnych

34

Klasyfikacja agentów wg

miejsca pracy



zakotwiczone

zakotwiczone

-

-

AGENTSOFT, AUTONOMY

AGENTSOFT, AUTONOMY



ruchome -

ruchome -

umożliwiają

umożliwiają

dokonywanie

dokonywanie

transakcji GENERAL

transakcji GENERAL

MAGIC-

MAGIC-

TELESCRIPT

TELESCRIPT

35

Sieciowy paszport



P3P (Platform for Privacy

P3P (Platform for Privacy

Preferences Project)

Preferences Project)

informacje o preferencjach użytkownika
identyfikator użytkownika sieci
ochrona danych prywatnych

adresy, dane z kart kredytowych

wzrost potencjału handlowego Internetu

wyroby oferowane w Webie będą

odpowiadały preferencjom poszczególnych

osób

36

COLD -

COLD -

archiwizacja i dystrybucja

archiwizacja i dystrybucja

elektronicznych dokumentów

elektronicznych dokumentów



wielkie ilości raportów z wielu różnych źródeł

wielkie ilości raportów z wielu różnych źródeł



indeksacja, dostęp on-line do raportów

indeksacja, dostęp on-line do raportów



obsługa stron WWW, plików e-mail,

obsługa stron WWW, plików e-mail,

transakcji elektronicznych

transakcji elektronicznych



hurtownie raportów

hurtownie raportów



wielu rozproszonych użytkowników

wielu rozproszonych użytkowników



niezależny od platformy sprzętowej

niezależny od platformy sprzętowej

37

COOL -

COOL -

archiwum wiedzy

archiwum wiedzy



obsługa kompleksowych wydruków

obsługa kompleksowych wydruków



wykorzystywanie zasobów Internetu

wykorzystywanie zasobów Internetu



dostęp do różnorodnych typów

dostęp do różnorodnych typów

dokumentów biurowych

dokumentów biurowych



integracja z WFM

integracja z WFM

38

WFM - zarządzanie

przepływem

przepływem pracy



automatyzacja i usprawnienie procesu

automatyzacja i usprawnienie procesu

przepływu zadań biznesowych

przepływu zadań biznesowych



zarządzanie dokumentami:

zarządzanie dokumentami:



tworzenie i edycja obrazu

tworzenie i edycja obrazu



przechowywanie i wyszukiwanie

przechowywanie i wyszukiwanie



bezpieczeństwo danych

bezpieczeństwo danych



współpraca z aplikacjami sieciowymi

współpraca z aplikacjami sieciowymi

39

SYSTEM DDM9000

SYSTEM DDM9000

archiwum

kontakty

sprawy

Workflow

40

ARCHIWUM

 centralna baza/archiwum

dokumentów

 zarządzanie wersjami dokumentów

 definiowanie stanu dokumentu

 współpraca z aplikacjami biurowymi

 ochrona danych

41

KONTAKTY

 rejestrowanie dokumentów

 faxmodemy

 komunikacja z jednostkami

zewnętrznymi

 planowanie terminów

 monitorowanie korespondencji

42

SPRAWY

 kojarzenie z wieloma adresami

 łączenie korespondencji ze

sprawą

 możliwość śledzenia zmian

 klasyfikacja spraw

 zmiana charakteru sprawy

43

WORKFLOW

 procedury obiegu dokumentów

 lista osób dla etapu obiegu

dokumentów

 uzależnienie obiegu od opinii

pracownika

44

EDI - Electronic Data

Interchange

wymiana standardowo

sformatowanych danych w

postaci uzgodnionych

komunikatów między

systemami informatycznymi

45

Standard UN/EDIFACT

zasięg globalny - integracja

procesów biznesowych

zestaw standardów finansowych i

komunikatów

liczne wdrożenia
współpraca międzynarodowych

grup roboczych

• wysoki koszt oprogramowania
• skomplikowana składnia, konwertery

46

Standard XML

rozdział danych i prezentacji
współpraca z WWW Consortium
może być formatem wewnętrznym

systemów informatycznych

• znormalizowana tylko składnia i

mechanizmy obsługi

• mniej wdrożeń w stosunku do UN/EDIFACT

47

WIRUSY KOMPUTEROWE

samoreplikujący się

segment programu

48

Cechy wirusów

komputerowych

atakują wybrane pliki np.:EXE,DOC

zainfekowany plik infekuje inne

sekwencje wirusowe potrafią się

modyfikować

49

Oddziaływanie wirusów

zawieszenie systemu
kasowanie plików,

katalogów

modyfikacja

programów i danych

rozsyłanie poczty,

udostępnianie haseł
(backdoor)

formatowanie

dysku

niszczenie BOOT

sektora

50

Programy niszczące

bakterie

robaki

bomby logiczne

konie trojańskie

51

Bezpieczeństwo danych

programy antywirusowe - NORTON

ANTIVIRUS 5.0

zapory ogniowe
skanery luk bezpieczeństwa
„piaskownice”
algorytmy szyfrujące np. KERBEROS.

52

SPOŁECZEŃSTWO

INFORMACYJNE

 informacja jest wartością,
 powszechne i przyjazne możliwości

komunikowania się,

 globalizacja:

 ekonomiczna, społeczna, kulturowa, polityczna

 powszechna edukacja,
 szerszy zakres bezpośredniej demokracji

53

SPOŁECZNY ŁAD INFORMACYJNY

• prawo do prawdy(konwencja –1949 San

Francisco)

• informacja a obowiązki i prawa obywatelskie

• luka informacyjna

• infrastruktura informacyjna:

• społeczna infrastruktura informacyjna

• infrastruktura informacyjna państwa

• sieć społecznego bezpieczeństwa

informacyjnego

społeczne normy procesów, systemów, zasobów
informacyjnych

54

CERT POLSKA

• raporty dot. bezpieczeństwa firm w Polsce
• system informowania o bezpieczeństwie informacji
• testowanie „rozwiązań” chroniących

koordynacja bezpieczeństwa

teleinformatycznego

• rejestrowanie zdarzeń naruszających

bezpieczeństwo(Internet)

• obsługa skutków zdarzeń, profilaktyka
• współpraca z zespołami zagranicznymi

(FIRST)

55

DOKUMENT ELETRONICZNY

Rodzaje dokumentów
elektronicznych wg metody
dostępu

:

• lokalne

• zdalne

postać cyfrowa, dostępny za

pomocą techniki

komputerowej. 

56

BEZPIECZNY DOKUMENT

ELEKTRONICZNY

•integralność

•poufność

•niezaprzeczalność

•bezpieczna koperta

57

PKI - Public Key Infrastructure

• użytkownik klucza

• urząd certyfikujący CA

• punkt rejestrujący RA

• katalog certyfikatów, lista CRL -

unieważnione certyfikaty

58



generuje własną parę kluczy,

generuje własną parę kluczy,



tworzy zestaw danych:

tworzy zestaw danych:

identyfikator i klucz publiczny,

identyfikator i klucz publiczny,



przesyła ten zestaw danych

przesyła ten zestaw danych

do serwera certyfikatów -

do serwera certyfikatów -

dane zaszyfrowane kluczem

dane zaszyfrowane kluczem

własnym serwera.

własnym serwera.



sprawdza czy może

sprawdza czy może

nadać certyfikat

nadać certyfikat

zgłaszającemu się,

zgłaszającemu się,



tworzy certyfikat wraz

tworzy certyfikat wraz

z podpisem,

z podpisem,



przekazuje certyfikat

przekazuje certyfikat

pozostałym uczestnikom

pozostałym uczestnikom

sesji.

sesji.

Certyfikaty

Certyfikaty

KLIENT

KLIENT

SERWER

SERWER

CERTYFIKATÓW

CERTYFIKATÓW

59

E - administracja

E - administracja

powszechny dostęp do informacji
elektroniczna komunikacja

urząd-obywatel

wspomaganie pracy urzędu
elektroniczny rząd(e-government)
współpraca z ogólnoeuropejskim

systemem administracyjnym

60

STRATEGIA INFORMATYZACJI

POLSKI

• powszechny, elektroniczny dostęp do

treści i usług

• szeroka i wartościowa oferta treści i usług

w Internecie

• powszechna umiejętność posługiwania się

teleinformatyką

Obszary:

61

STRATEGIA INFORMATYZACJI

POLSKI

• szerokopasmowy dostęp do Internetu w

każdej szkole

• „WROTA POLSKI” – zintegrowana

platforma usług administracji publicznej

• polskie treści w Internecie
• powszechna edukacja informatyczna

Działania:

62

USŁUGI UZNANE PRZEZ UE ZA

PRIORYTETOWE

• usługi publiczne – e-government

• usługi medyczne – e-heath

• nauczanie na odległość – e-learning

• handel elektroniczny – e-commerce

63

OUTSOURCING

OUTSOURCING

racjonalizacja zatrudnienia
poprawa rentowności
uproszczenia w organizacji
odpowiedzialność w dziedzinie zmian

prawnych ponosi dostawca usług

zlecanie zewnętrznej firmie usługowej

prac, które nie przynoszą bezpośrednio

zysku