Układ mięśniowy

 

 

Mięśnie kończyny górnej- 

ciąg dalszy

 

 

Krótkie mięśnie ręki

 

 

• mm kłębu kciuka

  - m. odwodziciel kciuka krótki
  - m. zginacz kciuka krótki
  - m. przeciwstawiacz kciuka
  - m. przywodziciel kciuka

 

 

•  mm kłębu palca małego
  
  - m. dłoniowy krótki (palmaris brevis)
  - m. odwodziciel palca piątego (abductor digiti minimi)
  - m. zginacz palca piątego krótki (flexor digiti minimi brevis)
  - m. przeciwstawiacz palca piątego (opponens digiti minimi)

 

 

• mm. środkowe dłoni
  
  - mm. glistowate (lumbricales)
  - mm. Międzykostne (interossei) 

 

 

• powięzie ręki

  -  dłoniowa ręki głęboka
  - grzbietowa ręki głęboka
  - grzbietowa ręki powierzchowna
  - powięź dłoniowa ręki powierzchowna
  - rozcięgno dłoniowe

 

 

Mięśnie kończyny dolnej

 

 

Podział:
- mięśnie grzbietowe
- mięśnie brzuszne
lub: 
- prostowniki
- zginacze
- na udzie - przyśrodkowo- mięśnie przywodzące

 

 

Mięśnie obręczy biodrowej

 

 

Talerz kości biodrowej dzieli mięśnie na:
 - przednie
 - tylne - osiągają wielki stopień rozwoju u człowieka w związku
              ze zdobyciem pionowej postawy ciała

Rola mięśni tylnych:
 - równowaga ciała podczas stania i chodzenia, ochrona przed
   przewróceniem się do przodu 

 

 

• okolica obręczy biodrowej liczy 13 mięśni

• dzieli się na:
   - grupę przednią
   - grupę tylną

• wszystkie te mięśnie rozpoczynają się na kości miednicznej
   i krzyżowej

 

 

Grupa przednia mięśni grzbietowych obręczy biodrowej

 

 

• m. biodrowo lędźwiowy (iliopsoas) składa się z:
  - m. lędźwiowo-udowego (psoas maior)
  - m. lędźwiowego małego (psoas minor)
  - m. biodrowego (iliacus) 

• czynność
   - silny zginacz stawu biodrowego
     (słabszy tylko od m. prostego uda)
   - określa zakres tego ruchu (m. szybkobiegaczy)

 

 

• m. lędźwiowo-udowy (psoas maior)
   - okrągły, podłużny
   - stanowi tylną ścianę jamy brzusznej
   - dwuwarstwowy
   - powierzchowna rozpoczyna się na powierzchniach
     bocznych trzonów kręgów od 12 piersiowego do 4 
     lędźwiowego
   - warstwa głęboka rozpoczyna się na wyrostkach poprzecznych
     wszystkich kręgów lędźwiowych
   - kończą się na krętarzu małym kości udowej
   - na tym mięśniu leży moczowód

 

 

• m. lędźwiowy mały (m. psoas minor)
  - leży do przodu od poprzedniego
  - niestały, wąski, płaski, wydłużony
  - rozpoczyna się na trzonie kręgu 12 piersiowego i 1 lędźwiowego
  - kończy się na powięzi biodrowej i wyniosłości biodrowo-łonowej

 

 

• m. biodrowy (iliacus)
  - trójkątny, grubości ok. 2 cm
  - wyścieła dół biodrowy
  - rozpoczyna się od grzebienia kości biodrowej, 
    obu kolców przednich i kresy granicznej
  - kończy się na krętarzu małym

 

 

Grupa tylna mięśni grzbietowych obręczy biodrowej

 

 

• m. pośladkowy wielki (glutaeus maximus)
  - kształt rombu, grubość od 3 - 4 cm
  - rozpoczyna się od powięzi lędźwiowo-grzbietowej,
    powierzchni zewnętrznej talerza kości biodrowej,
    od bocznego brzegu kości krzyżowej i guzicznej
    od więzadła krzyżowo-guzowego
  - kończy się na guzowatości pośladkowej kości udowej
    w powięzi szerokiej uda w jego paśmie biodrowo-piszczelowym
  - przykrywa go podściółka tłuszczowa
  - leży na mm. Pośladkowych głębiej położonych

• czynność:
  - utrzymuje pionowa postawę ciała
  - najsilniejszy odwracacz na zewnątrz w stawie biodrowym 
    i przywodziciel

 

 

• m. napinający powięź szeroką (m. tensor fasciae latae)
  - powierzchowny, leży na stronie bocznej biodra
  - płaski, podłużny, czworokątny
  - rozpoczyna się na stronie bocznej kolca biodrowego 
    przedniego górnego
  - kończy się jako ścięgniste pasmo biodrowo-piszczelowe

• czynność:
  - napina powięź szeroka uda, ustala wyprostowany staw kolanowy
  - wzmacnia w ten sposób pionową postawę ciała
  - zgięty staw kolanowy zgina jeszcze bardziej

 

 

• m. pośladkowy średni (glutaeus medius)
  - szeroki, gruby, pierzasty
  - leży pod m. pośladkowym wielkim
  - rozpoczyna się na powierzchni bocznej talerza kości biodrowej
  - kończy się na powierzchni bocznej krętarza wielkiego kości 
    udowej, bliżej jego wierzchołka

• czynność
  - podobna do czynności m. pośladkowego małego

 

 

• m. pośladkowy mały (glutaeus minimus)
  - pierzasty
  - leży pod mięśniem poprzednim
  - rozpoczyna się na powierzchni bocznej talerza kości biodrowej
  - kończy się silnym ścięgnem na powierzchni przedniej 
    krętarza wielkiego

• czynność
   - zgina i prostuje udo
   - najsilniejszy odwodziciel
   - ruch obrotowy do wewnątrz
   - pochylają miednice w stronę boczna przy ustalonym udzie
   

 

 

• m. gruszkowaty (piriformis)
   - spłaszczony, trójkątny
   - rozpoczyna się na powierzchni miednicznej kości krzyżowej
    w otoczeniu otworów krzyżowych przednich od 2 do 4
   - kończy się na stronie przyśrodkowej wierzchołka krętarza
    wielkiego

• czynność
   - ruch obrotowy na zewnątrz
   - ruch odwodzenia
   - pochyla miednice przy ustalonym udzie

 

 

Grupa mięśni brzusznych obręczy biodrowej

 

 

• m. zasłaniacz wewnętrzny (obturatorius internus)
  - spłaszczony, trójkątny, wachlarzowaty
  - rozpoczyna się na błonie zasłonowej
    i na kości miednicznej w otoczeniu otworu zasłonowego
  - obraca udo na zewnątrz
  - słaby przywodziciel
  - bardzo słaby prostownik uda

 

 

• mm. bliźniacze górny i dolny (gemelli superior et inferior)
  - dwa małe mięśnie, spłaszczone
  - m. górny rozpoczyna się na kolcu kulszowym
  - m. dolny rozpoczyna się na górnym brzegu guza kulszowego
  - kończą się w ścięgnie zasłaniacza wewnętrznego
    i w dole krętarzowym kości udowej
  - oba spoczywają na torebce stawu biodrowego
  - nieznacznie wzmagają działanie zasłaniacza wewnętrznego

 

 

• m. czworoboczny uda (quadratus femoris)
  - czworokątny
  - leży na stronie tylnej i dolnej stawu biodrowego
  - rozpoczyna się na brzegu bocznym guza kulszowego
  - kończy się w części środkowej grzebienia międzykrętarzowego
    kości udowej
  - obraca udo na zewnątrz, przywodzi i prostuje

 

 

• m. zasłaniacz zewnętrzny (obturatorius externus)
  - spłaszczony, wachlarzowaty
  - rozpoczyna się na błonie zewnętrznej zasłoniowej
    i na brzegu przednim, dolnym i częściowo tylnym otworu
    zasłonionego 
  - kończy się krótkim ścięgnem w dole krętarzowym kości udowej
  - przywodzi udo - słabo
  - obraca udo na zewnątrz i nieznacznie je prostuje

 

 

Mięśnie uda

 

 

• mięśniówka grzbietowa położona do przodu od kości udowej

• mięśniówka brzuszna do tyłu od kości udowej

• stosunek prostowników do zginaczy 3 : 1

• prostowniki obejmują kość udowa prawie dookoła 

• trzecia grupa - przywodziciele

 

 

Grupa przednia mięśni uda

 

 

• m. najdłuższy uda (longissimus femoris)
  - zwany także krawieckim (sartorius)
  - ok. 50 cm długości, najdłuższy mięsień ludzkiego ciała
  - rozpoczyna się na kolcu biodrowym górnym przednim
  - biegnie do nadkłykcia przyśrodkowego kości udowej
  - kończy się przyśrodkowo od guzowatości piszczeli
    i przyczepia się do powięzi goleni
  - w swoim przebiegu towarzyszy tętnicy udowej
  - mięsień dwustawowy
  - jedyny, który zgina zarówno staw biodrowy i kolanowy
  - poza tym odwodzi udo i nieznacznie obraca je na zewnątrz

 

 

• m. czworogłowy uda (quadriceps femoris)
  - gruby mięsień położony na powierzchni przedniej uda
  - głowa przednia, dwustawowa, najbardziej niezależna
    stanowi m. prosty uda
  - głowy boczna, pośrednia i przyśrodkowa w znacznej części
    zrośnięte ze sobą
  - wspólne ścięgno kończy się na rzepce i guzowatości piszczeli
  - przechodzi bezpośrednio w więzadło rzepki

•  czynność 
  - silny i jedyny prostownik stawu kolanowego
  - trzykrotnie przewyższa siłę wszystkich zginaczy razem wziętych
  - m. prosty uda jest najsilniejszym zginaczem stawu biodrowego,
     stosunkowo silnym odwodzicielem, słabym supinatorem

 

 

• m. prosty uda (m. rectus femoris)
  - wrzecionowaty, gruby
  - rozpoczyna się na kolcu biodrowym przednim dolnym
  - druga odnoga odchodzi od brzegu panewki i torebki
    stawu biodrowego
  - przechodzi we wspólne ścięgno końcowe

 

 

• głowa boczna (m. vastus lateralis)
  - najsilniejsza część m. czterogłowego
  - położona na powierzchni bocznej uda
  - przylega do trzonu kości udowej
  - rozpoczyna się na powierzchni bocznej krętarza wielkiego,
    kresie międzykrętarzowej, kresie chropawej uda, 
    przegrodzie międzymięśniowej bocznej
  - przechodzi we wspólne ścięgno końcowe

 

 

• głowa przyśrodkowa (m. vastus medialis)
  - położona po stronie przyśrodkowej i przedniej uda
  - z przodu ściśle złączona z głową pośrednią 
  - rozpoczyna się na wardze przyśrodkowej kresy chropawej
    i na ścięgnach mm. przywodzącego długiego i wielkiego
  - kończy się wspólnym ścięgnem końcowym

 

 

• głowa pośrednia (m. vastus intermedius)
  - spoczywa na powierzchni przedniej i bocznej uda
  - rozpoczyna się na powierzchni przedniej i bocznej kości
    udowej od kresy międzykrętarzowej do dolnej jej trzeciej części
  - kończy się wspólnym ścięgnem końcowym
  - m. stawowy kolana tworzy najgłębszą warstwę głowy pośredniej
  - rozpoczyna się na dolnej przedniej trzeciej części trzonu kości
    udowej i kończy się na górnym wypukleniu torebki stawu 
    kolanowego

 

 

Grupa przyśrodkowa mięśni uda

 

 

• przywodziciele stanowią grupę przyśrodkową

• składa się z 5 mięśni

• ułożone w 3 warstwy

 

 

• m. łonowy (pectineus)
  - spłaszczony, podłużny
  - rozpoczyna się wzdłuż grzebienia kości łonowej 
    i na guzku łonowym
  - kończy się na kresie grzebieniowej kości udowej, 
    poniżej krętarza małego
  - stanowi dno trójkąta udowego
  - słaby przywodziciel uda
  - poza tym zgina udo i nieznacznie obraca je na zewnątrz
  - zakłada nogę na nogę

 

 

• m. smukły (gracilis)
  - cienki, płaski
  - położony powierzchownie na przyśrodkowej stronie uda
  - jest to jedyny mięsień dwustawowy tej grupy
  - rozpoczyna się na gałęzi dolnej kości łonowej i kulszowej
  - długie ścięgno, które owija się dookoła nadkłykcia 
    przyśrodkowego
  - kończy się poniżej i przyśrodkowo od guzowatości piszczeli
  - przywodzi udo przy wyprostowanym kolanie
  - zgina kolano i słabo obraca je do wewnątrz

 

 

• m. przywodzący długi (adductor longus)
  - kształt wydłużonego trójkąta
  - położony poniżej m. łonowego
  - rozpoczyna się silnym ścięgnem poniżej guzka łonowego
  - kończy się na środkowej trzeciej części wargi przyśrodkowej
    kresy chropawej kości udowej
  - silny przywodziciel, ustępuje tylko przywodzącemu wielkiemu
  - poza tym unosi udo i nieco obraca je na zewnątrz
  - umożliwia zakładanie nogi na nogę 

 

 

• m. przywodzący krótki (adductor brevis)
  - trzy poprzednie mięśnie tworzyły warstwę powierzchowną
  - stanowi warstwę środkową
  - gruby, trójkątny
  - rozpoczyna się na gałęzi dolnej kości łonowej
  - kończy się na górnej trzeciej części wargi przyśrodkowej
    kresy chropawej kości udowej
  - leży na m. przywodzącym wielkim
  - silny przywodziciel
  - obraca uda na zewnątrz i zgina je
  - umożliwia zakładanie nogi na nogę

 

 

• m. przywodzący wielki (adductor magnus)
  - najgłębiej położony przywodziciel
  - jeden z największych mięśni ciała
  - kształt szerokiego trójkąta
  - rozpoczyna się na gałęzi dolnej kości kulszowej i łonowej
    oraz na bocznej stronie guza kulszowego
  - kończy się na kresie chropawej, nadkłykciu przyśrodkowym
    kości udowej
  - najsilniejszy przywodziciel
  - silny prostownik stawu biodrowego
  - podobnie jak wszystkie przywodziciele spełnia ważna rolę
    w utrzymaniu równowagi ciała

 

 

Grupa tylna mięśni uda

 

 

• składa się z trzech mięśni

• dzielą się na grupę przyśrodkową i boczną (m. dwugłowy)

• są to mięśnie dwustawowe (wyjątek-głowa krótka m. dwugłowego)

• zginają staw kolanowy i prostują biodrowy, są grupa działającą
   przeciwnie do m. czworogłowego uda

 

 

• m. półścięgnisty (semitendinosus)
  - obejmuje część przyśrodkową i powierzchowną tylnej
    okolicy uda
  - długi i wysmukły
  - rozpoczyna się na powierzchni tylnej guza kulszowego
  - kończy się na piszczeli przyśrodkowo i poniżej jej guzowatości
  - jest prostownikiem i słabym przywodzicielem stawu biodrowego
  - zginacz stawu kolanowego (zakres ruchu nie przekracza 50°)

 

 

• m. półbłoniasty (semimenbranosus)
  - składa się w połowie z płaskiego, szerokiego ścięgna
  - rozpoczyna się na guzie kulszowym
  - ścięgno biegnie do tyłu od nadkłykcia przyśrodkowego
  - kończy się na kłykciu przyśrodkowym piszczeli,
    i jako więzadło podkolanowe oraz jako powięź goleni
  - działa jak m. półścięgnisty ale znacznie silniej
  - jest to najsilniejszy mięsień tylnej grupy

 

 

• m. dwugłowy uda (biceps femori)
  - długi, strona boczna powierzchni tylnej uda
  - głowa długa rozpoczyna się na powierzchni tylnej guza kulszowego
  - głowa krótka rozpoczyna się na kresie chropawej i przegrodzie
    międzymięśniowej bocznej
  - kończy się silnym okrągłym ścięgnem na główce strzałki
  - głowa długa jest prostownikiem uda, obraca i przywodzi udo
  - silny zginacz stawu kolanowego, silny supinator

 

 

Powięzie biodra i uda

• powięź biodrowa
   - pokrywa przednią powierzchnię m. biodrowo-lędźwiowego 

 

 

• powięź pośladkowa
  - pokrywa mięśnie pośladkowe
  - przedłużenie powięzi szerokiej ku górze 

 

 

• powieź szeroka
  - ściśle obejmuje mięśnie uda
  - mocne ścięgniste utkanie

 

 

Mięśnie Goleni

 

 

• grupa grzbietowa i brzuszna

• piszczel, strzałka i błona międzykostna oddzielają te dwie
   grupy mięsni

• główna masa mięśni rozwija się na stronie tylnej

• grupa przywodzicieli nie występuje

• grupa przednia dzieli się na grupę przednią i boczną

• grupa tylna na powierzchowna i głęboką

 

 

Grupa przednia mięśni goleni

 

 

• m. piszczelowy przedni (tibialis anterior)
  - przyśrodkowo położony, duży, trójgraniasty
  - rozpoczyna się na kłykciu bocznym piszczeli, błonie
    międzykostnej i powięzi goleni
  - kończy się na powierzchni podeszwowej kości klinowatej
    i na powierzchni podeszwowej podstawy kości I śródstopia
  - silnie zgina stopę grzbietowo
  - jest silniejszym prostownikiem od wszystkich pozostałych

 

 

• m. prostownik palców długi (extensor digitorum longus)
  - położony bocznie od poprzedniego
  - rozpoczyna się na kłykciu bocznym piszczeli, na główce
    strzałki, na przegrodzie międzymięśniowej przedniej
    i międzykostnej
  - kończy się jako rozcięgna grzbietowe 2 - 5 palca
  - działają jak m. piszczelowy przedni

 

 

•  m. prostownik palucha długi (extensor hallucis longus)
  - przykryty przez oba poprzednie mięśnie
  - rozpoczyna się na środkowej części powierzchni
    przyśrodkowej strzałki
  - kończy się na powierzchni grzbietowej podstawy 
    drugiego członka palucha

 

 

Grupa boczna mięśni goleni

 

 

• m. strzałkowy długi (peranaeus longus)
  - położony powierzchownie
  - rozpoczyna się na kłykciu bocznym piszczeli, torebce stawu
    piszczelowo-strzałkowego, główce strzałki, części przegrody
    międzymięśniowej przedniej i tylnej oraz od powięzi goleni
  - ścięgno owija się dookoła kostki (bloczek)
  - kończy się na kości klinowatej I i na guzowatości kości 
    śródstopia I
  - najsilniejszy mięsień nawrotny stopy

 

 

• m. strzałkowy krótki (peronaeus brevis)
  - położony poniżej poprzedniego
  - rozpoczyna się na środkowej trzeciej części powierzchni bocznej
    strzałki i na przegrodach międzymięśniowych przedniej i tylnej
  - kończy się na guzowatości kości śródstopia V
  - wysyła delikatne ścięgno do palca piątego
  - działa jak m. strzałkowy długi, tylko słabiej (nawracanie, 
    odwodzenie stopy)
  - oba mięśnie strzałkowe to mięśnie płaskostopia

 

 

Grupa tylna mięśni goleni

 

 

 Warstwa powierzchowna

• czterokrotnie silniejsza od grupy przedniej

• silny rozwój w związku z pionowa postawa ciała

• mięśnie łydki leżą w komorze kostno-włóknistej

 

 

• m. brzuchaty łydki (gastrocnemius)
  - mięsień dwugłowy, leży powierzchownie na stronie tylnej goleni
  - rozpoczyna się na dalszym końcu uda, na płaszczyźnie
    podkolanowej kości udowej (głowa boczna powyżej kłykcia
    bocznego, głowa przyśrodkowa powyżej kłykcia przyśrodkowego)
  - płaskie szerokie ścięgno łączy się w ścięgno piętowe (Achillis)
  - miejsce przyczepu guz piętowy powierzchnia tylna
  - ścięgno piętowe to najsilniejsze ścięgno całego ustroju
  - najsilniejszy zginacz stopy w kierunku podeszwowym
  - odwraca i przywodzi stopę
  - zgina kolano

 

 

• m. płaszczkowaty (soleus)
  - przykryty przez poprzedni
  - szeroki, gruby
  - rozpoczyna się na powierzchni tylnej główki i trzonu strzałki
  - na tylnej kresie podkolanowej piszczeli, na powierzchni tylnej
    piszczeli
  - kończy się jako ścięgno piętowe
  - przeciwdziała pochylaniu goleni do przodu
  - zgina stopę w kierunku podeszwowym

 

 

• m. podeszwowy (plantaris)
  - mały, spłaszczony, wrzecionowaty
  - rozpoczyna się na płaszczyźnie podkolanowej kości udowej
    powyżej kłykcia bocznego i na torebce stawowej
  - kończy się albo łącząc się ze ścięgnem piętowym, albo
    obok niego na guzie kości piętowej
  - napina torebkę stawu kolanowego

 

 

Warstwa głęboka

• składa się z czterech mięśni

• działają na stawy skokowe

• wykonują zgięcie podeszwowe, odwracanie, przywodzenie

 

 

• m. podkolanowy (popliteus)
  - krótki, spłaszczony
  - rozpoczyna się na kości udowej i na ścianie tylnej torebki
    stawu kolanowego
  - kończy się na powierzchni tylnej piszczeli, powyżej kresy
    podkolanowej
  - zgina goleń 
  - obraca ją do wewnątrz przy zgiętym kolanie

 

 

• m. zginacz palców długi (flexor digitorum longus)
  - rozpoczyna się na powierzchni tylnej piszczeli poniżej
    kresy podkolanowej
  - kończą się na członku trzecim palców
  - mniej działa na palce, które zgina, bardziej na stopę
    powodując zgięcie podeszwowe, odwracanie i przywodzenie

 

 

• m. piszczelowy tylny (tibialis posterior) 
  - płaski, podłużny, włóknisty
  - rozpoczyna się na tylnej górnej części błony międzykostnej
    i przylegających do niej częściach piszczeli i strzałki
  - kończy się głównie na guzowatości kości łódkowatej
  - z mięsni głębokich jest najsilniejszym mięśniem odwracającym
    stopę i przywodzicielem
  - słaby zginacz podeszwowy

 

 

• m. zginacz palucha długi (flexor hallucis longus)
   - u góry płaski, u dołu okrągławy
   - podłużny, pierzasty
   - rozpoczyna się na środkowych 2/4 częściach strzałki,
     błonie międzykostnej i  na przegrodzie międzykostnej
   - kończy się na podstawie drugiego członka palucha
   - wykonuje zgięcie podeszwowe stopy
   - odwraca i przywodzi stopę
   - zgina nie tylko paluch, ale i pozostałe palce