prezentacja reakcje ofiar katastrof 2

background image

Reakcje psychologiczne i

Reakcje psychologiczne i

psychopatologiczne

psychopatologiczne

ofiar katastrof , klęsk żywiołowych i

ofiar katastrof , klęsk żywiołowych i

nagłych

nagłych

zdarzeń

zdarzeń

background image

Katastrofa to”…nagłe, silne zdarzenie,

Katastrofa to”…nagłe, silne zdarzenie,

poważnie obciążające adaptacyjne możliwości

poważnie obciążające adaptacyjne możliwości

narażonych na tego typu zjawisko ludzi…”

narażonych na tego typu zjawisko ludzi…”

/Lazarus i Cohen/.

/Lazarus i Cohen/.

Wg DSM- IV katastrofą jest zdarzenie, które

Wg DSM- IV katastrofą jest zdarzenie, które

wiąże się zagrożeniem życia własnego lub

wiąże się zagrożeniem życia własnego lub

bliskich osób, czemu towarzyszy przekonanie o

bliskich osób, czemu towarzyszy przekonanie o

bezradności, ograniczeniu lub braku

bezradności, ograniczeniu lub braku

możliwości tak kontroli, jak i ucieczki bądź

możliwości tak kontroli, jak i ucieczki bądź

uniknięcia zdarzenia czy minimalizacji jego

uniknięcia zdarzenia czy minimalizacji jego

rozmiarów i skutków.

rozmiarów i skutków.

background image

Zdarzenia traumatyczne o charakterze

Zdarzenia traumatyczne o charakterze

naturalnym jak: powodzie, trzęsienia ziemi,

naturalnym jak: powodzie, trzęsienia ziemi,

huragany, tornada, wybuchy wulkanów,

huragany, tornada, wybuchy wulkanów,

pożary środowiska naturalnego, burze

pożary środowiska naturalnego, burze

śnieżne i lodowe, susze.

śnieżne i lodowe, susze.

Zdarzenia traumatyczne spowodowane

Zdarzenia traumatyczne spowodowane

działalnością człowieka („man- made

działalnością człowieka („man- made

disasters ) to m.in. wojny, pożary, katastrofy

disasters ) to m.in. wojny, pożary, katastrofy

komunikacyjne:

komunikacyjne:

drogowe, kolejowe i lotnicze; katastrofy

drogowe, kolejowe i lotnicze; katastrofy

technologiczne, terroryzm.

technologiczne, terroryzm.

background image

Terroryzm to bezprawne stosowanie

Terroryzm to bezprawne stosowanie

siły

siły

lub zastraszanie przez jednostki lub

lub zastraszanie przez jednostki lub

grupy

grupy

osób w celu wywarcia wpływu zarówno

osób w celu wywarcia wpływu zarówno

na

na

władzę czy opinię publiczną, jak i grupy

władzę czy opinię publiczną, jak i grupy

osób czy poszczególne osoby.

osób czy poszczególne osoby.

background image

Oprócz terroryzmu

Oprócz terroryzmu

konwencjonalnego mamy

konwencjonalnego mamy

obecnie do czynienia z

obecnie do czynienia z

terroryzmem:

terroryzmem:

nuklearnym,

nuklearnym,

chemicznym,

chemicznym,

biologicznym

biologicznym

informatycznym

informatycznym

background image

Najbardziej zagrożone atakami terrorystycznym są:

Najbardziej zagrożone atakami terrorystycznym są:

-

duże aglomeracje miejskie, a zwłaszcza systemy

duże aglomeracje miejskie, a zwłaszcza systemy

usługowe, komunikacyjne i transportowe oraz

usługowe, komunikacyjne i transportowe oraz

energetyczne i zaopatrujące w wodę oraz

energetyczne i zaopatrujące w wodę oraz

żywność;

żywność;

- porty lotnicze i samoloty,

- porty lotnicze i samoloty,

-

-

placówki dyplomatyczne,

placówki dyplomatyczne,

- znane kurorty,

- znane kurorty,

-

obiekty, w których przebywa jednocześnie

obiekty, w których przebywa jednocześnie

bardzo dużo ludzi.

bardzo dużo ludzi.

background image

Działalność grup terrorystycznych cechuje:

Działalność grup terrorystycznych cechuje:

-

akceptacja stosowania przemocy jako

akceptacja stosowania przemocy jako

wyłącznej metody czy techniki działania oraz

wyłącznej metody czy techniki działania oraz

środek wpływu na decyzje polityczne władz

środek wpływu na decyzje polityczne władz

państwowych,

państwowych,

-

założenie, że celem bezpośrednim akcji

założenie, że celem bezpośrednim akcji

terrorystycznych jest przede wszystkim

terrorystycznych jest przede wszystkim

wytworzenie poczucia zagrożenia w

wytworzenie poczucia zagrożenia w

społeczeństwie, destabilizacja i w

społeczeństwie, destabilizacja i w

następstwie utrata zaufania do instytucji

następstwie utrata zaufania do instytucji

państwa i demokratycznego stylu życia,

państwa i demokratycznego stylu życia,

background image

-

-

spektakularny, pozbawiony

spektakularny, pozbawiony

skrupułów sposób działania, co ma

skrupułów sposób działania, co ma

wywołać określony efekt

wywołać określony efekt

psychologiczny,

psychologiczny,

- depersonalizacja ofiar, traktowanie

- depersonalizacja ofiar, traktowanie

ich w kategoriach reprezentantów

ich w kategoriach reprezentantów

określonych instytucji

określonych instytucji

politycznych; co służy uwalnianiu

politycznych; co służy uwalnianiu

członków grup od przeżywania

członków grup od przeżywania

poczucia winy za wyrządzone

poczucia winy za wyrządzone

krzywdy.

krzywdy.

background image

Następstwa w psychice ofiar

Następstwa w psychice ofiar

(bezpośrednie):

(bezpośrednie):

-strach, przerażenie,

-strach, przerażenie,

niedowierzanie,

niedowierzanie,

bezsilność,

bezsilność,

-zaburzenia procesów

-zaburzenia procesów

poznawczych (pamięci, myślenia,

poznawczych (pamięci, myślenia,

spostrzegania),

spostrzegania),

-zmniejszenie odczuwania bólu

-zmniejszenie odczuwania bólu

(analgezja),

(analgezja),

-utrata poczucia czasu -

-utrata poczucia czasu -

nieadekwatna ocena upływających

nieadekwatna ocena upływających

odcinków czasu

odcinków czasu

jako skróconych bądź

jako skróconych bądź

wydłużonych,

wydłużonych,

-zespół depersonalizacji -

-zespół depersonalizacji -

derealizacji,

derealizacji,

-przymglenie świadomości,

-przymglenie świadomości,

zwężenie pola

zwężenie pola

świadomości,

świadomości,

-ostra reakcja na stres.

-ostra reakcja na stres.

background image

Zespół depersonalizacji – derealizacji

Zespół depersonalizacji – derealizacji

oznacza poczucie obcości własnej osoby i

oznacza poczucie obcości własnej osoby i

otaczającego świata .

otaczającego świata .

Może być odczuwane jako „odłączenie”

Może być odczuwane jako „odłączenie”

od ciała, myślenia, od uczuć, a nawet

od ciała, myślenia, od uczuć, a nawet

od działania.

od działania.

Zostaje zachwiane poczucie rzeczywistości

Zostaje zachwiane poczucie rzeczywistości

własnego istnienia: świat wydaje się mało

własnego istnienia: świat wydaje się mało

realny, oddalony; przedmioty i ludzie inni, obcy,

realny, oddalony; przedmioty i ludzie inni, obcy,

zmienieni.

zmienieni.

background image

Derealizacja

Derealizacja

Uogólnione poczucie zachodzącej w otoczeniu

Uogólnione poczucie zachodzącej w otoczeniu

zmiany, często nieokreślonej, zatrważającej lub

zmiany, często nieokreślonej, zatrważającej lub

zagrażającej.

zagrażającej.

Świat zewnętrzny wydaje się zmieniony,

Świat zewnętrzny wydaje się zmieniony,

nierzeczywisty, dziwny, podobny do marzeń

nierzeczywisty, dziwny, podobny do marzeń

sennych. Zmienia się percepcja czasu,

sennych. Zmienia się percepcja czasu,

przestrzeni i innych ludzi,

przestrzeni i innych ludzi,

którzy stają dziwni , obcy,

którzy stają dziwni , obcy,

nienaturalni.

nienaturalni.

background image

Uczestnicy badania

Uczestnicy badania

przeprowadzonego w tydzień po

przeprowadzonego w tydzień po

trzęsieniu ziemi w San Francisco (1993), a

trzęsieniu ziemi w San Francisco (1993), a

następnie po czterech miesiącach

następnie po czterech miesiącach

ujawnili w pierwszym badaniu większą

ujawnili w pierwszym badaniu większą

liczbę takich objawów, jak derealizacja

liczbę takich objawów, jak derealizacja

i depersonalizacja, zaburzenia poczucia

i depersonalizacja, zaburzenia poczucia

czasu, zmienione funkcje poznawcze

czasu, zmienione funkcje poznawcze

(pamięć) i odczuwanie fizyczne.

(pamięć) i odczuwanie fizyczne.

background image

Przymglenie świadomości

Przymglenie świadomości

Dominuje odczucie nieostrości, niedokładności

Dominuje odczucie nieostrości, niedokładności

i trudność oceny odległości oraz wzajemnych

i trudność oceny odległości oraz wzajemnych

relacji przestrzennych przedmiotów w polu

relacji przestrzennych przedmiotów w polu

widzenia.

widzenia.

Kontakt jest trudny – kierowane do

Kontakt jest trudny – kierowane do

człowieka słowa wymagają powtarzania.

człowieka słowa wymagają powtarzania.

Zachowanie, ruchy i wypowiedzi człowieka

Zachowanie, ruchy i wypowiedzi człowieka

są spowolniałe, reakcje następują z opóźnieniem,

są spowolniałe, reakcje następują z opóźnieniem,

mogą być niedokładne lub nietrafne, czasem

mogą być niedokładne lub nietrafne, czasem

nie następują.

nie następują.

Pojmowanie sytuacji jest utrudnione.

Pojmowanie sytuacji jest utrudnione.

Zwykle zaburzona jest orientacja w czasie,

Zwykle zaburzona jest orientacja w czasie, miejscu , czasami

– także do własnej osoby.

background image

W przypadku zwężenia pola

W przypadku zwężenia pola

świadomości zostaje ograniczony lub

świadomości zostaje ograniczony lub

zniesiony kontakt z otoczeniem.

zniesiony kontakt z otoczeniem.

Zachowanie i reakcje człowieka mogą

Zachowanie i reakcje człowieka mogą

być niezrozumiałe i nieproporcjonalne

być niezrozumiałe i nieproporcjonalne

w stosunku do realnej sytuacji.

w stosunku do realnej sytuacji.

Nawiązanie kontaktu praktycznie się nie

Nawiązanie kontaktu praktycznie się nie

udaje.

udaje.

Orientacja - głęboko zaburzona we

Orientacja - głęboko zaburzona we

wszystkich aspektach. Po ustąpieniu

wszystkich aspektach. Po ustąpieniu

obserwuje się zwykle całkowitą

obserwuje się zwykle całkowitą

niepamięć.

niepamięć.

background image

Ostra reakcja na stres

Ostra reakcja na stres

jest zaburzeniem przemijającym, ale o znacznym

jest zaburzeniem przemijającym, ale o znacznym

nasileniu, które rozwija się u osób nie wykazujących

nasileniu, które rozwija się u osób nie wykazujących

wcześniej żadnych zaburzeń psychicznych w odpowiedzi na

wcześniej żadnych zaburzeń psychicznych w odpowiedzi na

wyjątkowy

wyjątkowy

stresor psychiczny lub fizyczny.

stresor psychiczny lub fizyczny.

Jest to krótkotrwałe zaburzenie

Jest to krótkotrwałe zaburzenie

doświadczane podczas urazu lub bezpośrednio

doświadczane podczas urazu lub bezpośrednio

po nim, które zanika w ciągu dwóch, trzech

po nim, które zanika w ciągu dwóch, trzech

dni (często w ciągu kilku godzin) po zdarzeniu

dni (często w ciągu kilku godzin) po zdarzeniu

traumatycznym.

traumatycznym.

Jeśli objawy utrzymują się dłużej, powyżej 4 tygodni

Jeśli objawy utrzymują się dłużej, powyżej 4 tygodni

rozpoznanie zostaje zmienione.

rozpoznanie zostaje zmienione.

background image

Objawy ostrej reakcji na stres:

Objawy ostrej reakcji na stres:

I faza:

I faza:

- lęk, objawy wegetatywne,

- lęk, objawy wegetatywne,

- zwężenie pola świadomości i uwagi,

- zwężenie pola świadomości i uwagi,

- stan częściowej dezorientacji („oszołomienie”),

- stan częściowej dezorientacji („oszołomienie”),

- niemożność rozumienia bodźców.

- niemożność rozumienia bodźców.

II faza (po ustąpieniu bezpośredniego zagrożenia):

II faza (po ustąpieniu bezpośredniego zagrożenia):

- dalsze wyłączenie z otaczającej rzeczywistości (stupor

- dalsze wyłączenie z otaczającej rzeczywistości (stupor

dysocjacyjny) lub stan nadmiernego pobudzenia

dysocjacyjny) lub stan nadmiernego pobudzenia

psychoruchowego z reakcjami ucieczki czy błądzenia,

psychoruchowego z reakcjami ucieczki czy błądzenia,

- częściowa lub nawet całkowita niepamięć przebytego

- częściowa lub nawet całkowita niepamięć przebytego

stanu,

stanu,

- depersonalizacja- derealizacja,

- depersonalizacja- derealizacja,

- poczucie winy

- poczucie winy

background image

Diagnoza ostrej reakcji na stres

Diagnoza ostrej reakcji na stres

obejmuje inne wcześniejsze zaburzenia,

obejmuje inne wcześniejsze zaburzenia,

określane jako „ostra reakcja kryzysowa”,

określane jako „ostra reakcja kryzysowa”,

szok psychiczny”, „reakcja na stres związany

szok psychiczny”, „reakcja na stres związany

z frontem”.

z frontem”.

Ostra reakcja na stres wymaga

Ostra reakcja na stres wymaga

interwencji terapeutycznej doraźnej.

interwencji terapeutycznej doraźnej.

W leczeniu farmakologicznym stosuje się leki

W leczeniu farmakologicznym stosuje się leki

o działaniu anksjolitycznym, a w

o działaniu anksjolitycznym, a w

przypadku depersonalizacji i derealizacji

przypadku depersonalizacji i derealizacji

neuroleptyki.

neuroleptyki.

background image

W

ostrej reakcji na stres podstawowe zasady

ostrej reakcji na stres podstawowe zasady

natychmiastowej pomocy psychologicznej mają na celu

natychmiastowej pomocy psychologicznej mają na celu

odreagowanie afektów i wyobrażeń związanych z

odreagowanie afektów i wyobrażeń związanych z

urazem.

urazem.

Najczęściej spotykanym podejściem jest wsparcie,

Najczęściej spotykanym podejściem jest wsparcie,

zachęcanie do rozmowy o zdarzeniu, wyrzucenie z siebie

zachęcanie do rozmowy o zdarzeniu, wyrzucenie z siebie

przerażenia, smutku, czy wściekłości oraz edukacja

przerażenia, smutku, czy wściekłości oraz edukacja

obejmująca różne sposoby radzenia

obejmująca różne sposoby radzenia

sobie z zaburzeniem.

sobie z zaburzeniem.

Wielokrotne opowiadanie o zdarzeniu traumatycznym

Wielokrotne opowiadanie o zdarzeniu traumatycznym

sprzyja

sprzyja

porządkowaniu

porządkowaniu

tego doświadczenia w pamięci

tego doświadczenia w pamięci

ofiary, pozwala na uchwycenie właściwej perspektywy

ofiary, pozwala na uchwycenie właściwej perspektywy

dotyczącej jego znaczenia, przepracowanie emocji z nim

dotyczącej jego znaczenia, przepracowanie emocji z nim

związanych.

związanych.

background image

Celem takiej interwencji jest

Celem takiej interwencji jest

zablokowanie ewentualnych

zablokowanie ewentualnych

działań autodestrukcyjnych,

działań autodestrukcyjnych,

obniżenie poziomu lęku,

obniżenie poziomu lęku,

wzmocnienie mechanizmów

wzmocnienie mechanizmów

obronnych, przywrócenie uczuć

obronnych, przywrócenie uczuć

związanych z bezpieczeństwem,

związanych z bezpieczeństwem,

przewidywalnością przyszłości i

przewidywalnością przyszłości i

spójnością własnej osoby.

spójnością własnej osoby.

background image

Zaburzenia adaptacyjne

Zaburzenia adaptacyjne

W okresie 3- 4 tygodni od narażenia

W okresie 3- 4 tygodni od narażenia

na stresogenne wydarzenia powstają

na stresogenne wydarzenia powstają

zaburzenia adaptacyjne (przystosowawcze

zaburzenia adaptacyjne (przystosowawcze

).

).

Są to reakcje, które powstają

Są to reakcje, które powstają

w okresie

w okresie

adaptacji do znaczących zmian życiowych

adaptacji do znaczących zmian życiowych

emigracji powodującej szok kulturowy,

emigracji powodującej szok kulturowy,

osamotnienia po śmierci małżonka, czy na

osamotnienia po śmierci małżonka, czy na

skutek rozwodu, utraty dobytku w

skutek rozwodu, utraty dobytku w

czasie pożaru, pogorszenia warunków

czasie pożaru, pogorszenia warunków

bytowych na skutek powodzi czy pożaru.

bytowych na skutek powodzi czy pożaru.

Na wystąpienie zaburzeń przystosowawczych

Na wystąpienie zaburzeń przystosowawczych

mają wpływ predyspozycje osobnicze,

mają wpływ predyspozycje osobnicze,

wrażliwość jednostki.

wrażliwość jednostki.

background image

Obraz kliniczny zwykle obejmuje nastrój

Obraz kliniczny zwykle obejmuje nastrój

depresyjny, lęk, zamartwianie się, poczucie

depresyjny, lęk, zamartwianie się, poczucie

niezdolności do radzenia sobie i planowania

niezdolności do radzenia sobie i planowania

przyszłości, ograniczenie zdolności do efektywnego

przyszłości, ograniczenie zdolności do efektywnego

wykonywania codziennych czynności.

wykonywania codziennych czynności.

Sporadycznie pojawiają się wybuchy agresji.

Sporadycznie pojawiają się wybuchy agresji.

Upośledzone jest funkcjonowanie społeczne i

Upośledzone jest funkcjonowanie społeczne i

zawodowe.

zawodowe.

Zaburzenia adaptacyjne przybierają one

Zaburzenia adaptacyjne przybierają one

najczęściej formę krótkiej lub przedłużonej reakcji

najczęściej formę krótkiej lub przedłużonej reakcji

depresyjnej, mieszanego zespołu lękowo-

depresyjnej, mieszanego zespołu lękowo-

depresyjnego, zaburzeń zachowania, reakcji żałoby.

depresyjnego, zaburzeń zachowania, reakcji żałoby.

Czas trwania zaburzeń zwykle nie

Czas trwania zaburzeń zwykle nie

przekracza 6 miesięcy.

przekracza 6 miesięcy.

background image

Następstwa katastrof

Następstwa katastrof

w psychice ofiar, te najgroźniejsze i

w psychice ofiar, te najgroźniejsze i

najpoważniejsze, pojawiają się po 1-6

najpoważniejsze, pojawiają się po 1-6

miesiącach od bezpośredniego zagrożenia,

miesiącach od bezpośredniego zagrożenia,

a nawet po kilku latach.

a nawet po kilku latach.

Około 25% ofiar ujawnia objawy

Około 25% ofiar ujawnia objawy

przewlekłej reakcji na stres, zwanym

przewlekłej reakcji na stres, zwanym

zespołem stresu pourazowego

zespołem stresu pourazowego

(posttraumatic stress disorder-PTSD

(posttraumatic stress disorder-PTSD

)

)

background image

Do

Do

kryteriów diagnostycznych i statystycznych

kryteriów diagnostycznych i statystycznych

zaburzeń umysłowych

zaburzeń umysłowych

Amerykańskiego

Amerykańskiego

Towarzystwa Psychiatrycznego wprowadzono

Towarzystwa Psychiatrycznego wprowadzono

termin zespołu

termin zespołu

stresu pourazowego (PTSD) w

stresu pourazowego (PTSD) w

1980r.

1980r.

Wcześniej stosunkowo powszechnie używano

Wcześniej stosunkowo powszechnie używano

diagnozy nerwicy urazowej.

diagnozy nerwicy urazowej.

Obowiązująca w Polsce od

Obowiązująca w Polsce od

1997r. X

1997r. X

rewizja

rewizja

międzynarodowej klasyfikacji diagnostycznej

międzynarodowej klasyfikacji diagnostycznej

(ICD) wprowadziła również, tożsame z

(ICD) wprowadziła również, tożsame z

klasyfikacją

klasyfikacją

amerykańską, rozpoznania takie, jak: zaburzenia

amerykańską, rozpoznania takie, jak: zaburzenia

stresowe pourazowe i ostra reakcja na stres.

stresowe pourazowe i ostra reakcja na stres.

background image

Rys historyczny PTSD

Rys historyczny PTSD

Rodzaje traumatycznych zdarzeń na

Rodzaje traumatycznych zdarzeń na

przestrzeni stuleci zmieniły się w niezbyt

przestrzeni stuleci zmieniły się w niezbyt

dużym stopniu, również zespół objawów

dużym stopniu, również zespół objawów

następujących zarówno bezpośrednio po

następujących zarówno bezpośrednio po

zdarzeniu, jak i utrzymujących się przez

zdarzeniu, jak i utrzymujących się przez

dłuższy czas, pozostał bez większych

dłuższy czas, pozostał bez większych

zmian.

zmian.

background image

Świadczą o tym opisy odczuć,

Świadczą o tym opisy odczuć,

emocji i zachowań osób, które

emocji i zachowań osób, które

przeżyły zdarzenie traumatyczne,

przeżyły zdarzenie traumatyczne,

dokonane przez pisarzy

dokonane przez pisarzy

starożytnych m.in. Homera w

starożytnych m.in. Homera w

„Odysei” i ‘”Iliadzie”, a także

„Odysei” i ‘”Iliadzie”, a także

późniejszych np. Szekspira w

późniejszych np. Szekspira w

„Henryku IV” [1].

„Henryku IV” [1].

background image

W „Odysei” Homera znajdują się opisy

W „Odysei” Homera znajdują się opisy

nawracających natrętnie scen

nawracających natrętnie scen

traumatycznych rozgrywających się

traumatycznych rozgrywających się

w umyśle Odysa (weterana wojny

w umyśle Odysa (weterana wojny

trojańskiej), będących powszechnym i

trojańskiej), będących powszechnym i

naturalnym skutkiem doświadczania

naturalnym skutkiem doświadczania

zdarzeń wywołujących skrajnie silne

zdarzeń wywołujących skrajnie silne

emocje.

emocje.

W „ Iliadzie ” Homera zostały

W „ Iliadzie ” Homera zostały

opisane objawy PTSD występujące u

opisane objawy PTSD występujące u

Achillesa

Achillesa

(800rok p.n.e.)

(800rok p.n.e.)

background image

W „Henryku IV” Szekspira można

W „Henryku IV” Szekspira można

znaleźć fragmenty z opisami bohatera,

znaleźć fragmenty z opisami bohatera,

w których autor opisuje stan psychiczny

w których autor opisuje stan psychiczny

bohatera po powrocie z wojny

bohatera po powrocie z wojny

.

.

Charakteryzują go: skłonność do

Charakteryzują go: skłonność do

poszukiwania samotności, zanik

poszukiwania samotności, zanik

dawnych

dawnych

zainteresowań, nadmierne

zainteresowań, nadmierne

pobudzenie

pobudzenie

oraz przeżywanie we śnie i na jawie

oraz przeżywanie we śnie i na jawie

obrazów z minionej walki.

obrazów z minionej walki.

background image

Pierwszy naukowy opis zależności

Pierwszy naukowy opis zależności

między przeżywaniem silnych negatywnych

między przeżywaniem silnych negatywnych

emocji a występowaniem kardiologicznych

emocji a występowaniem kardiologicznych

objawów pod postacią bólu w klatce

objawów pod postacią bólu w klatce

piersiowej, tachykardii oraz nudności,

piersiowej, tachykardii oraz nudności,

zaburzeń snu został dokonany przez

zaburzeń snu został dokonany przez

Da Costę na podstawie badań uczestników

Da Costę na podstawie badań uczestników

wojny secesyjnej w Stanach

wojny secesyjnej w Stanach

Zjednoczonych. Zaburzenia te zostały opisane

Zjednoczonych. Zaburzenia te zostały opisane

jako nerwica serca

jako nerwica serca

background image

Dalszy rozwój badań nad skutkami

Dalszy rozwój badań nad skutkami

zdarzeń traumatycznych nastąpił pod koniec

zdarzeń traumatycznych nastąpił pod koniec

XIX na skutek rozwoju transportu (zwłaszcza

XIX na skutek rozwoju transportu (zwłaszcza

kolejowego), co przyczyniło się do wzrostu

kolejowego), co przyczyniło się do wzrostu

liczby katastrof i wprowadzenia ustawodawstwa

liczby katastrof i wprowadzenia ustawodawstwa

przyznającego prawo do finansowej

przyznającego prawo do finansowej

rekompensaty za doznane obrażenia.

rekompensaty za doznane obrażenia.

W tym czasie zaczęły się rozwijać

W tym czasie zaczęły się rozwijać

poglądy akcentujące rolę czynników

poglądy akcentujące rolę czynników

psychologicznych w powstawaniu

psychologicznych w powstawaniu

zaburzeń psychicznych.

zaburzeń psychicznych.

background image

Zauważono, że duża część ofiar

Zauważono, że duża część ofiar

katastrof

katastrof

kolejowych , wypadków przy pracy,

kolejowych , wypadków przy pracy,

uskarżała się później na dolegliwości

uskarżała się później na dolegliwości

psychiczne.

psychiczne.

Oppenheim jako pierwszy użył terminu

Oppenheim jako pierwszy użył terminu

nerwica traumatyczna na określenie

nerwica traumatyczna na określenie

dolegliwości psychicznych wywołanych

dolegliwości psychicznych wywołanych

wypadkiem.

wypadkiem.

background image

Zainteresowanie psychicznymi

Zainteresowanie psychicznymi

następstwami traumatycznych

następstwami traumatycznych

zdarzeń wzrosło podczas I wojny

zdarzeń wzrosło podczas I wojny

światowej.

światowej.

Okazało się, że w armii brytyjskiej

Okazało się, że w armii brytyjskiej

około 7-10% oficerów i 3-4%

około 7-10% oficerów i 3-4%

frontowych

frontowych

żołnierzy przeszło” załamanie

żołnierzy przeszło” załamanie

nerwowe” –80 tys. znalazło się z tego

nerwowe” –80 tys. znalazło się z tego

powodu w polowych szpitalach .

powodu w polowych szpitalach .

background image

Część lekarzy twierdziła, że

Część lekarzy twierdziła, że

powodem zaburzeń są

powodem zaburzeń są

mikrourazy

mikrourazy

mózgu spowodowane gwałtowną

mózgu spowodowane gwałtowną

zmianą ciśnienia podczas

zmianą ciśnienia podczas

wybuchu pocisków.

wybuchu pocisków.

Stąd na określenie

Stąd na określenie

zaburzenia spowodowanego

zaburzenia spowodowanego

walką wprowadzono termin

walką wprowadzono termin

szok artyleryjski (Shell Shock).

szok artyleryjski (Shell Shock).

background image

W pobliżu frontu zorganizowano

W pobliżu frontu zorganizowano

zespoły medyczne, w których

zespoły medyczne, w których

stosowano hipnozę , aby

stosowano hipnozę , aby

umożliwić żołnierzom ponowne

umożliwić żołnierzom ponowne

przeżywanie bolesnych i wypartych

przeżywanie bolesnych i wypartych

ze świadomości doświadczeń i

ze świadomości doświadczeń i

emocji związanych z walką. Ten

emocji związanych z walką. Ten

rodzaj terapii umożliwiał powrót

rodzaj terapii umożliwiał powrót

do równowagi emocjonalnej.

do równowagi emocjonalnej.

background image

Także doświadczenia II wojny

Także doświadczenia II wojny

światowej ,

światowej ,

w czasie której miały miejsca masowe

w czasie której miały miejsca masowe

zwolnienia ze służby wojskowej z powodów

zwolnienia ze służby wojskowej z powodów

psychiatrycznych, potwierdziły, że stres

psychiatrycznych, potwierdziły, że stres

towarzyszący działaniom wojennym był

towarzyszący działaniom wojennym był

przyczyną wielu poważnych zaburzeń

przyczyną wielu poważnych zaburzeń

psychicznych, somatycznych i

psychicznych, somatycznych i

behawioralnych.

behawioralnych.

background image

Amerykańscy psychiatrzy Grinker i

Amerykańscy psychiatrzy Grinker i

Spiegel) opisali symptomy będące

Spiegel) opisali symptomy będące

bezpośrednią reakcją

bezpośrednią reakcją

na stres walki u amerykańskich pilotów:

na stres walki u amerykańskich pilotów:

nerwowość, drażliwość, zachowania

nerwowość, drażliwość, zachowania

agresywne, zmęczenie po obudzeniu się,

agresywne, zmęczenie po obudzeniu się,

trudności z zasypianiem, lęk, reakcje

trudności z zasypianiem, lęk, reakcje

przestrachu oraz depresja.

przestrachu oraz depresja.

Zaburzenia te były określane jako

Zaburzenia te były określane jako

„zmęczenie wojną” (combat fatigue)

„zmęczenie wojną” (combat fatigue)

lub „nerwica wojenna” (war neurosis)

lub „nerwica wojenna” (war neurosis)

background image

Zainteresowanie stresem

Zainteresowanie stresem

traumatycznym odżyło ponownie, i

traumatycznym odżyło ponownie, i

to na szeroką skalę, w latach

to na szeroką skalę, w latach

sześćdziesiątych i siedemdziesiątych

sześćdziesiątych i siedemdziesiątych

XX wieku, przede wszystkim w USA

XX wieku, przede wszystkim w USA

, ale też w innych krajach. Wiązało

, ale też w innych krajach. Wiązało

się to z wojną wietnamską

się to z wojną wietnamską

koreańską oraz i rozwojem badań

koreańską oraz i rozwojem badań

holokaustu.

holokaustu.

background image

Wojna wietnamska przyczyniła się między

Wojna wietnamska przyczyniła się między

innymi do pojawienia się w społeczeństwie

innymi do pojawienia się w społeczeństwie

amerykańskim ogromnej liczby

amerykańskim ogromnej liczby

weteranów, żołnierzy frontowych i

weteranów, żołnierzy frontowych i

przetrzymywanych w obozach jenieckich, z

przetrzymywanych w obozach jenieckich, z

których duża część po powrocie do kraju

których duża część po powrocie do kraju

zaczęła ujawniać różne patologie:

zaczęła ujawniać różne patologie:

agresywne zachowania, samobójstwa,

agresywne zachowania, samobójstwa,

depresje, nadużywanie substancji

depresje, nadużywanie substancji

psychoaktywnych (alkoholu, narkotyków),

psychoaktywnych (alkoholu, narkotyków),

angażowanie się w działalność przestępczą.

angażowanie się w działalność przestępczą.

background image

Badania ofiar holokaustu, a także

Badania ofiar holokaustu, a także

więźniów obozów

więźniów obozów

koncentracyjnych prowadzone w

koncentracyjnych prowadzone w

latach 70. i 80., wykazały u nich

latach 70. i 80., wykazały u nich

zaburzenia psychosomatyczne, lęk

zaburzenia psychosomatyczne, lęk

i koszmarne sny, tendencje do

i koszmarne sny, tendencje do

izolowania się , stępienie reakcji

izolowania się , stępienie reakcji

uczuciowych i niezdolność do

uczuciowych i niezdolność do

mówienia o traumatycznych

mówienia o traumatycznych

przeżyciach.

przeżyciach.

background image

Kryteria rozpoznawania PTSD

Kryteria rozpoznawania PTSD

A. Osobiste doświadczenie lub bycie świadkiem wydarzenia

A. Osobiste doświadczenie lub bycie świadkiem wydarzenia

realnego grożącego śmiercią lub zagrażającym integralności

realnego grożącego śmiercią lub zagrażającym integralności

fizycznej swojej lub innych oraz na skutek tego

fizycznej swojej lub innych oraz na skutek tego

subiektywne przeżycie strachu, bezradności i przerażenia

subiektywne przeżycie strachu, bezradności i przerażenia

B. Ciągłe przeżywanie traumatycznego wydarzenia

B. Ciągłe przeżywanie traumatycznego wydarzenia

C. Uporczywe unikanie bodźców związanych z urazem i ogólne

C. Uporczywe unikanie bodźców związanych z urazem i ogólne

odrętwienie emocjonalne.

odrętwienie emocjonalne.

D. Utrzymujące się symptomy zwiększonego

D. Utrzymujące się symptomy zwiększonego

pobudzenia

pobudzenia

(nieobecne przed urazem

(nieobecne przed urazem

).

).

background image

Kryteria rozpoznania PTSD

Kryteria rozpoznania PTSD

PTSD rozpoznaje się wówczas, gdy:

PTSD rozpoznaje się wówczas, gdy:

A. Osoba była narażona na zdarzenie traumatyczne, przy czym

A. Osoba była narażona na zdarzenie traumatyczne, przy czym

spełnione są dwa kryteria:

spełnione są dwa kryteria:

1.Osoba doświadczyła, była świadkiem lub została

1.Osoba doświadczyła, była świadkiem lub została

skonfrontowana ze zdarzeniem obejmującym rzeczywistą

skonfrontowana ze zdarzeniem obejmującym rzeczywistą

śmierć lub zagrożenie śmiercią bądź też poważne zranienie

śmierć lub zagrożenie śmiercią bądź też poważne zranienie

fizyczne lub naruszenie fizycznej integralności siebie i

fizyczne lub naruszenie fizycznej integralności siebie i

innych;

innych;

2. Reakcja osoby obejmowała intensywny strach, bezsilność

2. Reakcja osoby obejmowała intensywny strach, bezsilność

lub przerażenie ( u dzieci może to być wyrażone przez

lub przerażenie ( u dzieci może to być wyrażone przez

dezorganizację i pobudzenie).

dezorganizację i pobudzenie).

background image

PTSD może pojawiać się w wyniku

PTSD może pojawiać się w wyniku

doświadczeń

wojennych,

tortur,

doświadczeń

wojennych,

tortur,

katastrof,

klęsk

żywiołowych,

katastrof,

klęsk

żywiołowych,

wypadków, napadów, gwałtu oraz

wypadków, napadów, gwałtu oraz

innych form działań przestępczych.

innych form działań przestępczych.

Do

grupy

traumatycznych

Do

grupy

traumatycznych

czynników

należy

dołączyć

czynników

należy

dołączyć

terroryzm.

terroryzm.

background image

B. Traumatyczne zdarzenie uporczywie powraca

B. Traumatyczne zdarzenie uporczywie powraca

1.Uporczywe i natrętne wspomnienia zdarzenia .

1.Uporczywe i natrętne wspomnienia zdarzenia .

2.Powracające dręczące sny dotyczące wydarzenia

2.Powracające dręczące sny dotyczące wydarzenia

3.Fizyczne bądź psychiczne odczuwanie, jak gdyby

3.Fizyczne bądź psychiczne odczuwanie, jak gdyby

zdarzenie urazowe powracało (obejmuje poczucie

zdarzenie urazowe powracało (obejmuje poczucie

ponownego doświadczania, iluzje, omamy i epizody

ponownego doświadczania, iluzje, omamy i epizody

obsesyjnych reminiscencji – flash back).

obsesyjnych reminiscencji – flash back).

4.Poczucie intensywnej przykrości wskutek ekspozycji

4.Poczucie intensywnej przykrości wskutek ekspozycji

na coś, co symbolizuje albo przypomina jakiś

na coś, co symbolizuje albo przypomina jakiś

aspekt zdarzenia urazowego.

aspekt zdarzenia urazowego.

5. Reakcje fizjologiczne w przypadku narażenia na

5. Reakcje fizjologiczne w przypadku narażenia na

wewnętrzne lub zewnętrzne bodźce , które symbolizują

wewnętrzne lub zewnętrzne bodźce , które symbolizują

lub przypominają

lub przypominają

aspekt zdarzenia urazowego.

aspekt zdarzenia urazowego.

background image

C. Uporczywe unikanie bodźców związanych z urazem i ogólne

C. Uporczywe unikanie bodźców związanych z urazem i ogólne

odrętwienie emocjonalne

odrętwienie emocjonalne

1.Unikanie myśli, uczuć i rozmów związanych z urazem.

1.Unikanie myśli, uczuć i rozmów związanych z urazem.

2.Unikanie aktywności, miejsc lub ludzi wywołujących

2.Unikanie aktywności, miejsc lub ludzi wywołujących

wspomnienie urazu.

wspomnienie urazu.

3. Niemożność przypomnienia sobie ważnych aspektów

3. Niemożność przypomnienia sobie ważnych aspektów

urazu.

urazu.

4.Znacząco zmniejszone zainteresowanie i uczestnictwo w

4.Znacząco zmniejszone zainteresowanie i uczestnictwo w

istotnych aktywnościach.

istotnych aktywnościach.

5.Poczucie odrzucenia przez innych i zrażenie się do

5.Poczucie odrzucenia przez innych i zrażenie się do

ludzi.

ludzi.

6.Ograniczony zakres afektu (np. niemożność przeżywania

6.Ograniczony zakres afektu (np. niemożność przeżywania

uczucia miłości).

uczucia miłości).

7.Poczucie zamkniętej przyszłości, pesymistyczna ocena

7.Poczucie zamkniętej przyszłości, pesymistyczna ocena

przyszłości i perspektyw .

przyszłości i perspektyw .

background image

D. Utrzymują się symptomy zwiększonego

D. Utrzymują się symptomy zwiększonego

pobudzenia nieobecne przed urazem

pobudzenia nieobecne przed urazem

1.Trudności z zasypianiem lub/i

1.Trudności z zasypianiem lub/i

utrzymaniem snu.

utrzymaniem snu.

2.Trudności w koncentracji uwagi

2.Trudności w koncentracji uwagi

3.Nadmierna czujność

3.Nadmierna czujność

4.Irytacja lub/i wybuchy złości

4.Irytacja lub/i wybuchy złości

5.Nadmierne reakcje strachu,

5.Nadmierne reakcje strachu,

wyolbrzymiony odzew na bodziec.

wyolbrzymiony odzew na bodziec.

background image

Wyróżnia się stan PTSD:

Wyróżnia się stan PTSD:

-

-

ostry: jeśli czas trwania jest krótszy niż

ostry: jeśli czas trwania jest krótszy niż

trzy miesiące,

trzy miesiące,

- chroniczny: jeśli objawy trwają trzy

- chroniczny: jeśli objawy trwają trzy

miesiące i dłużej,

miesiące i dłużej,

- z odroczonym początkiem: jeśli

- z odroczonym początkiem: jeśli

pojawienie się symptomów wystąpiło

pojawienie się symptomów wystąpiło

przynajmniej po sześciu

przynajmniej po sześciu

miesiącach od wystąpienia zdarzenia

miesiącach od wystąpienia zdarzenia

background image

Nie u wszystkich rozwija się PTSD.

Nie u wszystkich rozwija się PTSD.

Zależy to nie tylko od charakteru

Zależy to nie tylko od charakteru

traumatycznego zdarzenia, ale także

traumatycznego zdarzenia, ale także

od indywidualnej historii dzieciństwa,

od indywidualnej historii dzieciństwa,

odporności na stres, która jest

odporności na stres, która jest

związana z umiejętnościami

związana z umiejętnościami

społecznymi jednostki, jej aktywnym

społecznymi jednostki, jej aktywnym

działaniem, dawaniem wsparcia innym,

działaniem, dawaniem wsparcia innym,

sposobem komunikowania się z innymi

sposobem komunikowania się z innymi

i mówienia o swoich przeżyciach.

i mówienia o swoich przeżyciach.

background image

U niewielkiej liczby osób zaburzenia

U niewielkiej liczby osób zaburzenia

pourazowe mogą się utrzymywać przez wiele lat i

pourazowe mogą się utrzymywać przez wiele lat i

prowadzić do trwałej zmiany osobowości.

prowadzić do trwałej zmiany osobowości.

Zmiany osobowości po przeżyciu sytuacji

Zmiany osobowości po przeżyciu sytuacji

ekstremalnej cechuje:

ekstremalnej cechuje:

- wroga lub nieufna postawa wobec otoczenia,

- wroga lub nieufna postawa wobec otoczenia,

- wycofanie się z życia społecznego,

- wycofanie się z życia społecznego,

- uczucie pustki życiowej i beznadziejności

- uczucie pustki życiowej i beznadziejności

,

,

-

-

długotrwałe uczucie bycia „na krawędzi”, jak gdyby w

długotrwałe uczucie bycia „na krawędzi”, jak gdyby w

nieustannym zagrożeniu bez zewnętrznej przyczyny,

nieustannym zagrożeniu bez zewnętrznej przyczyny,

-

-

wyobcowanie, stałe odczuwanie bycia

wyobcowanie, stałe odczuwanie bycia

zmienionym,

zmienionym,

różniącym się od innych,

różniącym się od innych,

-

-

stałe uczucie napięcia i rozdrażnienia jako następstwa

stałe uczucie napięcia i rozdrażnienia jako następstwa

poczucia zagrożenia i wyobcowania.

poczucia zagrożenia i wyobcowania.

background image

PTSD jest najbardziej charakterystyczną

PTSD jest najbardziej charakterystyczną

spośród długotrwałych reakcji na traumę

spośród długotrwałych reakcji na traumę

U ofiar traumy mogą pojawić się także inne

U ofiar traumy mogą pojawić się także inne

zaburzenia jak: nadużywanie środków

zaburzenia jak: nadużywanie środków

psychoaktywnych, uzależnienia od alkoholu,

psychoaktywnych, uzależnienia od alkoholu,

depresja, zaburzenia lękowe, fobie,

depresja, zaburzenia lękowe, fobie,

zaburzenia dysocjacyjne oraz zaburzenia

zaburzenia dysocjacyjne oraz zaburzenia

somatyczne.

somatyczne.

Nadużywanie środków psychoaktywnych jest

Nadużywanie środków psychoaktywnych jest

typową reakcją pourazową. Jest to pewnego

typową reakcją pourazową. Jest to pewnego

rodzaju forma unikania, która pomaga oderwać

rodzaju forma unikania, która pomaga oderwać

się od przykrych symptomów intruzji.

się od przykrych symptomów intruzji.

background image

Depresja

Depresja

Charakterystyczne dla osób cierpiących

Charakterystyczne dla osób cierpiących

na długotrwałą depresję potraumatyczną jest

na długotrwałą depresję potraumatyczną jest

poczucie, że spod wpływu katastrofy nigdy nie

poczucie, że spod wpływu katastrofy nigdy nie

będzie się można wyzwolić i że nic się nie

będzie się można wyzwolić i że nic się nie

zmieni.

zmieni.

Depresja przejawia się m.in. w formie utrzymującej się

Depresja przejawia się m.in. w formie utrzymującej się

rozpaczy i poczucia, że

rozpaczy i poczucia, że

dotychczasowy świat uległ rozpadowi i nie ma już

dotychczasowy świat uległ rozpadowi i nie ma już

żadnych powodów, by żyć dalej i być aktywnym.

żadnych powodów, by żyć dalej i być aktywnym.

Osoby takie tracą zainteresowanie życiem,

Osoby takie tracą zainteresowanie życiem,

ogarnia je pesymizm, smutek.

ogarnia je pesymizm, smutek.

Pojawiają się niekiedy myśli samobójcze

Pojawiają się niekiedy myśli samobójcze

.

.

background image


U ofiar mogą wystąpić także

U ofiar mogą wystąpić także

zaburzenia

zaburzenia

lękowe jako odrębny rodzaj zaburzeń.

lękowe jako odrębny rodzaj zaburzeń.

DSM –IV jako zaburzenia, których ryzyko

DSM –IV jako zaburzenia, których ryzyko

wystąpienia wzrasta po przeżyciu traumy

wystąpienia wzrasta po przeżyciu traumy

wymienia: zespół paniki, zespół

wymienia: zespół paniki, zespół

obsesyjno- kompulsyjny, fobie.

obsesyjno- kompulsyjny, fobie.

background image

Zespół lęku napadowego:

Zespół lęku napadowego:

- nagły, ograniczony w czasie napad silnego lęku, który nie

- nagły, ograniczony w czasie napad silnego lęku, który nie

jest związany z żadną sytuacją, przedmiotem, czy

jest związany z żadną sytuacją, przedmiotem, czy

zagrożeniem zewnętrznym,

zagrożeniem zewnętrznym,

- napadu lęku nie da się przewidzieć, trwa co najmniej

- napadu lęku nie da się przewidzieć, trwa co najmniej

kilka minut,

kilka minut,

- występują objawy wegetatywne (wzmożona

- występują objawy wegetatywne (wzmożona

potliwość,

potliwość,

ból w klatce piersiowej, duszności, przyspieszony

ból w klatce piersiowej, duszności, przyspieszony

oddech, przyspieszenie akcji serca itp..)

oddech, przyspieszenie akcji serca itp..)

- strach przed śmiercią i „zwariowaniem”

- strach przed śmiercią i „zwariowaniem”

background image

Rodzaje zaburzeń o charakterze fobii:

Rodzaje zaburzeń o charakterze fobii:

-agorafobie,

-agorafobie,

-fobie społeczne,

-fobie społeczne,

-

-

fobie swoiste

fobie swoiste

Zaburzenia te charakteryzuje nadmierny

Zaburzenia te charakteryzuje nadmierny

lęk o różnym natężeniu aż do lęku

lęk o różnym natężeniu aż do lęku

panicznego włącznie, pojawiający się

panicznego włącznie, pojawiający się

podczas bezpośredniego kontaktu z

podczas bezpośredniego kontaktu z

określonymi sytuacjami i obiektami.

określonymi sytuacjami i obiektami.

Taki lęk może pojawić się nawet w

Taki lęk może pojawić się nawet w

momencie

momencie

ich wyobrażenia.

ich wyobrażenia.

background image

Agorafobie- unikanie przestrzeni, tłumu

Agorafobie- unikanie przestrzeni, tłumu

lub każdej sytuacji publicznej, z której

lub każdej sytuacji publicznej, z której

szybkie wycofanie się lub uzyskanie pomocy w

szybkie wycofanie się lub uzyskanie pomocy w

razie złego samopoczucia może okazać się

razie złego samopoczucia może okazać się

niemożliwe. Są to

niemożliwe. Są to

zachowania unikające wobec sytuacji

zachowania unikające wobec sytuacji

potencjalnie lękorodnych.

potencjalnie lękorodnych.

Często fobia, która ulega uogólnieniu

Często fobia, która ulega uogólnieniu

może silnie inwalidyzować jednostkę

może silnie inwalidyzować jednostkę

(niemożność korzystania z

(niemożność korzystania z

miejsc publicznych, publicznej komunikacji,

miejsc publicznych, publicznej komunikacji,

przebywania poza domem

przebywania poza domem

).

).

background image

Kryteria diagnostyczne rozpoznawania agorafobii

Kryteria diagnostyczne rozpoznawania agorafobii

wymagają, aby w powyżej wymienionych

wymagają, aby w powyżej wymienionych

sytuacjach, występował:

sytuacjach, występował:

co najmniej jeden objaw z czterech związanych z

co najmniej jeden objaw z czterech związanych z

ogólnym wzbudzeniem autonomicznym (kołatanie

ogólnym wzbudzeniem autonomicznym (kołatanie

serca, pocenie się, drżenie oraz suchość w

serca, pocenie się, drżenie oraz suchość w

ustach),

ustach),

oraz co najmniej jeden objaw z dziesięciu

oraz co najmniej jeden objaw z dziesięciu

somatycznych lub psychicznych objawów lęku

somatycznych lub psychicznych objawów lęku

(duszność, ucisk w gardle, bóle w klatce

(duszność, ucisk w gardle, bóle w klatce

piersiowej, nudności, zawroty głowy, poczucie

piersiowej, nudności, zawroty głowy, poczucie

derealizacji lub depersonalizacji, obawa przed

derealizacji lub depersonalizacji, obawa przed

utratą kontroli („zwariowaniem”), lęk przed

utratą kontroli („zwariowaniem”), lęk przed

śmiercią, uderzenia gorąca lub zimna oraz

śmiercią, uderzenia gorąca lub zimna oraz

mrowienia kończyn).

mrowienia kończyn).

background image

Fobie specyficzne - unikanie specyficznych ,

Fobie specyficzne - unikanie specyficznych ,

nieskończenie różnorodnych sytuacji.

nieskończenie różnorodnych sytuacji.

Przykłady:

- fobia zwierząt – najczęściej dotyczy pająka

- fobia zwierząt – najczęściej dotyczy pająka

(arachnofobia) lub węży (ofidiofobia),

(arachnofobia) lub węży (ofidiofobia),

- fobie sytuacyjne- dotyczą lęku, który wywołują

- fobie sytuacyjne- dotyczą lęku, który wywołują

określone sytuacje np. przebywanie na moście

określone sytuacje np. przebywanie na moście

(gefirofobia), w windzie, zamkniętym

(gefirofobia), w windzie, zamkniętym

pomieszczeniu (klaustrofobia) lub latanie

pomieszczeniu (klaustrofobia) lub latanie

samolotem (awiatofobia),

samolotem (awiatofobia),

- fobia typu krew-iniekcja- rana (hematofobia),

- fobia typu krew-iniekcja- rana (hematofobia),

- fobia” środowiska naturalnego” –dotyczy lęku

- fobia” środowiska naturalnego” –dotyczy lęku

przed burzą (brontofobia), powodzią (antlofobia),

przed burzą (brontofobia), powodzią (antlofobia),

przed przebywaniem wysokości-akrofobia

przed przebywaniem wysokości-akrofobia

background image

Bardziej specyficzne fobie :

Bardziej specyficzne fobie :

Mizofobia - lęk przed brudem i zarazkami ,

Mizofobia - lęk przed brudem i zarazkami ,

Porfirofobia - lęk przed kolorem

Porfirofobia - lęk przed kolorem

purpurowym,

purpurowym,

Trikaidekafobia - lęk przed trzynastkami

Trikaidekafobia - lęk przed trzynastkami

Rozpowszechnienie fobii swoistych jest

Rozpowszechnienie fobii swoistych jest

dość duże Osoby takie zwykle nie zgłaszają

dość duże Osoby takie zwykle nie zgłaszają

się do leczenia, jeśli nie powoduje to

się do leczenia, jeśli nie powoduje to

istotnego upośledzenia ich funkcjonowania.

istotnego upośledzenia ich funkcjonowania.

background image

Fobia społeczna

Fobia społeczna

Somatyczne i psychiczne przejawy lęku wyzwalane przez

Somatyczne i psychiczne przejawy lęku wyzwalane przez

obecność innych osób, przez wiele lat traktowano

obecność innych osób, przez wiele lat traktowano

jako nieprawidłowość osobowości charakteryzującą się

jako nieprawidłowość osobowości charakteryzującą się

skrajną nieśmiałością i skłonnością do unikania

skrajną nieśmiałością i skłonnością do unikania

kontaktów interpersonalnych (avoidant personality).

kontaktów interpersonalnych (avoidant personality).

W literaturze psychiatrycznej pojęcie fobii społecznej

W literaturze psychiatrycznej pojęcie fobii społecznej

jako szczególnej formy zaburzeń nerwicowych pojawiło

jako szczególnej formy zaburzeń nerwicowych pojawiło

się poraz pierwszy w połowie lat 60. – w pracy Marksa i

się poraz pierwszy w połowie lat 60. – w pracy Marksa i

Geldera.

Geldera.

Do DSM –III fobia społeczna jako jednostka

Do DSM –III fobia społeczna jako jednostka

diagnostyczna została wprowadzona w latach 80., a do

diagnostyczna została wprowadzona w latach 80., a do

ICD -10 – w 1992r.

ICD -10 – w 1992r.

background image

Fobia społeczna –unikanie sytuacji związanych z

Fobia społeczna –unikanie sytuacji związanych z

ekspozycją na nieznajomych ludzi , w których

ekspozycją na nieznajomych ludzi , w których

dokonywana jest społeczna ocena (np.wiedzy,

dokonywana jest społeczna ocena (np.wiedzy,

sprawności itp.) a motywem jest obawa wystąpienia

sprawności itp.) a motywem jest obawa wystąpienia

jakiegoś przejawu lęku (np. zaczerwienienia się,

jakiegoś przejawu lęku (np. zaczerwienienia się,

zakrztuszenia, niemożności wydobycia głosu,

zakrztuszenia, niemożności wydobycia głosu,

opanowania drżenia lub innej niesprawności

opanowania drżenia lub innej niesprawności

ruchu, zająknięcia się czy popełnienia błędu).

ruchu, zająknięcia się czy popełnienia błędu).

Unikanymi sytuacjami społecznymi mogą być

Unikanymi sytuacjami społecznymi mogą być

takie sytuacje jak: występ publiczny, udział w

takie sytuacje jak: występ publiczny, udział w

spotkaniu publicznym itp.

spotkaniu publicznym itp.

background image

Rozróżnia się tzw. fobię społeczną swoistą, polegając

Rozróżnia się tzw. fobię społeczną swoistą, polegając

na lęku przed występem publicznym np.

na lęku przed występem publicznym np.

przemawianie (glossofobia), oraz fobię społeczną

przemawianie (glossofobia), oraz fobię społeczną

uogólnioną, związaną z lękiem przed wszystkimi

uogólnioną, związaną z lękiem przed wszystkimi

sytuacjami kontaktów społecznych, poza rodziną.

sytuacjami kontaktów społecznych, poza rodziną.

Często w sytuacjach budzących lęk dochodzi do 

Często w sytuacjach budzących lęk dochodzi do 

dezorganizacji zachowania, np. zaczerwienienia się,

dezorganizacji zachowania, np. zaczerwienienia się,

mówienia nieprzemyślanych słów, intensywnej,

mówienia nieprzemyślanych słów, intensywnej,

nieskoordynowanej z wypowiedzią gestykulacji,

nieskoordynowanej z wypowiedzią gestykulacji,

nieumiejętności rozpoczęcia wypowiedzi, drżenia

nieumiejętności rozpoczęcia wypowiedzi, drżenia

rąk, kołatania serca lub silnego pocenia.

rąk, kołatania serca lub silnego pocenia.

Obawa przed zaczerwienieniem się to

Obawa przed zaczerwienieniem się to

erytrofobia

erytrofobia

background image

Zespół obsesyjno - kompulsyjny

Zespół obsesyjno - kompulsyjny

.

.

Główne objawy to: nawracające, uporczywe

Główne objawy to: nawracające, uporczywe

natrętne myśli (obsesje) lub/oraz

natrętne myśli (obsesje) lub/oraz

czynności

czynności

przymusowe (kompulsje).

przymusowe (kompulsje).

Natręctwa zajmują wiele czasu , są

Natręctwa zajmują wiele czasu , są

uciążliwe, w znacznym stopniu przeszkadzają

uciążliwe, w znacznym stopniu przeszkadzają

w codziennym życiu i są źródłem dużego

w codziennym życiu i są źródłem dużego

dyskomfortu.

dyskomfortu.

background image

Myśli natrętne to idee, wyobrażenia

Myśli natrętne to idee, wyobrażenia

czy impulsy do działania.

czy impulsy do działania.

Najczęściej obserwowane obsesje to obawa przed

Najczęściej obserwowane obsesje to obawa przed

chorobą, zabrudzeniem czy zakażeniem; przed

chorobą, zabrudzeniem czy zakażeniem; przed

zrobieniem krzywdy sobie lub komuś krzywdy

zrobieniem krzywdy sobie lub komuś krzywdy

itp. ; impulsy do działania np.chęć wyskoczenia

itp. ; impulsy do działania np.chęć wyskoczenia

przez okno, skoczenia z mostu itp.

przez okno, skoczenia z mostu itp.

Na dalszym miejscu są myśli seksualne , często

Na dalszym miejscu są myśli seksualne , często

bluźniercze u osób religijnych; obawa przed

bluźniercze u osób religijnych; obawa przed

niewłaściwym zachowaniem się w sensie

niewłaściwym zachowaniem się w sensie

społecznym i towarzyskim itp.

społecznym i towarzyskim itp.

background image

Natrętne czynności (kompulsje)

Natrętne czynności (kompulsje)

to powtarzające się

to powtarzające się

i podejmowane celowo działania

i podejmowane celowo działania

będące reakcją na natrętne myśli i wyobrażenia,

będące reakcją na natrętne myśli i wyobrażenia,

mające znieść lęk lub cierpienie nimi wywołane.

mające znieść lęk lub cierpienie nimi wywołane.

Najczęstsze kompulsje to

Najczęstsze kompulsje to

: wielokrotne sprawdzanie

: wielokrotne sprawdzanie

poprzednio wykonanych czynności, np.zamknięcie drzwi,

poprzednio wykonanych czynności, np.zamknięcie drzwi,

wyłączenie światła, gazu,

wyłączenie światła, gazu,

mycie rąk, ciała, czyszczenie odzieży, wielokrotne

mycie rąk, ciała, czyszczenie odzieży, wielokrotne

powtarzanie pewnych słów, liczb , zachowań, bez których

powtarzanie pewnych słów, liczb , zachowań, bez których

niemożliwe jest poruszanie się, stałe

niemożliwe jest poruszanie się, stałe

aranżowanie pewnych układów symetrycznych

aranżowanie pewnych układów symetrycznych

lub układów w określonym porządku oraz

lub układów w określonym porządku oraz

kolekcjonowanie starych rzeczy lub określonych

kolekcjonowanie starych rzeczy lub określonych

przedmiotów

przedmiotów

background image

Ważnym elementem obrazu

Ważnym elementem obrazu

klinicznego zespołu natręctw jest lęk,

klinicznego zespołu natręctw jest lęk,

występujący u wszystkich osób

występujący u wszystkich osób

cierpiących na to zaburzenie. Często

cierpiących na to zaburzenie. Często

może być on głównym czynnikiem

może być on głównym czynnikiem

inicjującym zarówno pojawienie się

inicjującym zarówno pojawienie się

kompulsji jak i obsesji.

kompulsji jak i obsesji.

Treść zaburzeń obsesyjnych i

Treść zaburzeń obsesyjnych i

kompulsyjnych w pewnym stopniu jest

kompulsyjnych w pewnym stopniu jest

wyrazem uwarunkowań kulturowych.

wyrazem uwarunkowań kulturowych.

background image

W sytuacji ostrego stresu,

W sytuacji ostrego stresu,

w czasie wojen, katastrof i klęsk

w czasie wojen, katastrof i klęsk

żywiołowych, obserwowany jest wyraźny wzrost

żywiołowych, obserwowany jest wyraźny wzrost

zaburzeń dysocjacyjnych

zaburzeń dysocjacyjnych

Zaburzenia dysocjacyjne

Zaburzenia dysocjacyjne

zawierają w sobie dawne pojęcie histerii,

zawierają w sobie dawne pojęcie histerii,

z którego zrezygnowano ze względu na

z którego zrezygnowano ze względu na

wieloznaczność.

wieloznaczność.

Klasyfikacja ICD-10 najpełniej oddaje

Klasyfikacja ICD-10 najpełniej oddaje

istotę i zakres zaburzeń dysocjacyjnych i

istotę i zakres zaburzeń dysocjacyjnych i

stanowi podstawę ich rozpoznawania .

stanowi podstawę ich rozpoznawania .

background image

Zaburzenia dysocjacyjne wg ICD -10:

Zaburzenia dysocjacyjne wg ICD -10:

-amnezja dysocjacyjna,

-amnezja dysocjacyjna,

-fuga dysocjacyjna,

-fuga dysocjacyjna,

-osłupienie (stupor) dysocjacyjne,

-osłupienie (stupor) dysocjacyjne,

-trans i opętanie,

-trans i opętanie,

-dysocjacyjne zaburzenia ruchu,

-dysocjacyjne zaburzenia ruchu,

-drgawki dysocjacyjne,

-drgawki dysocjacyjne,

-dysocjacyjne znieczulenia i utrata czucia

-dysocjacyjne znieczulenia i utrata czucia

zmysłowego,

zmysłowego,

-mieszane zaburzenia dysocjacyjne

-mieszane zaburzenia dysocjacyjne

(konwersyjne),

(konwersyjne),

background image

-

-

Inne określone zaburzenia

Inne określone zaburzenia

dysocjacyjne (konwersyjne):

dysocjacyjne (konwersyjne):

Zespół Gansera,

Zespół Gansera,

Osobowość mnoga,

Osobowość mnoga,

Przejściowe zaburzenia dysocjacyjne

Przejściowe zaburzenia dysocjacyjne

(konwersyjne),

(konwersyjne),

- Inne zaburzenia dysocjacyjne

- Inne zaburzenia dysocjacyjne

(konwersyjne) nie określone.

(konwersyjne) nie określone.

background image

Zaburzenia dysocjacyjne mają charakter

Zaburzenia dysocjacyjne mają charakter

psychogenny”, tzn. istnieje ścisły związek

psychogenny”, tzn. istnieje ścisły związek

między ich wystąpieniem a wydarzeniami

między ich wystąpieniem a wydarzeniami

urazowymi, czy trudnymi problemami

urazowymi, czy trudnymi problemami

emocjonalnymi.

emocjonalnymi.

Wg ICD -10 dysocjacja oznacza utratę

Wg ICD -10 dysocjacja oznacza utratę

integracji obejmującej wspomnienia,

integracji obejmującej wspomnienia,

poczucie tożsamości, wrażenia czuciowe

poczucie tożsamości, wrażenia czuciowe

i kontrolę ruchów ciała.

i kontrolę ruchów ciała.

background image

Podłoże organiczne jest

Podłoże organiczne jest

czynnikiem ułatwiającym powstanie

czynnikiem ułatwiającym powstanie

ułatwiającym powstanie zaburzeń

ułatwiającym powstanie zaburzeń

dysocjacyjnych, szczególnie podatne

dysocjacyjnych, szczególnie podatne

są osoby z mikrouszkodzeniem

są osoby z mikrouszkodzeniem

płatów czołowych.

płatów czołowych.

Zaburzenie dysocjacyjne może

Zaburzenie dysocjacyjne może

jednak wystąpić pod wpływem

jednak wystąpić pod wpływem

ostrego stresu nawet u osób z

ostrego stresu nawet u osób z

osobowością w pełni zintegrowaną.

osobowością w pełni zintegrowaną.

background image

Amnezja dysocjacyjna

Amnezja dysocjacyjna

jest to niepamięć dotycząca ważnych emocjonalnie

jest to niepamięć dotycząca ważnych emocjonalnie

bieżących wydarzeń oraz informacji o swojej

bieżących wydarzeń oraz informacji o swojej

przeszłości i tożsamości.

przeszłości i tożsamości.

Amnezja zwykle koncentruje się wokół

Amnezja zwykle koncentruje się wokół

wydarzenia urazowego, które stanowi bezpośredni

wydarzenia urazowego, które stanowi bezpośredni

czynnik wystąpienia

czynnik wystąpienia

zaburzenia.

zaburzenia.

Może być zachowana pamięć informacji obojętnych

Może być zachowana pamięć informacji obojętnych

emocjonalnych np. wiadomości szkolnych.

emocjonalnych np. wiadomości szkolnych.

Zachowana jest zdolność do zapamiętywania

Zachowana jest zdolność do zapamiętywania

nowych informacji.

nowych informacji.

background image

Fuga dysocjacyjna

Fuga dysocjacyjna

Obraz kliniczny:

Obraz kliniczny:

-amnezja dysocjacyjna występująca okresowo-

-amnezja dysocjacyjna występująca okresowo-

od kilkunastu godzin do kilku tygodni ,

od kilkunastu godzin do kilku tygodni ,

przedzielona okresami pełnego zachowania

przedzielona okresami pełnego zachowania

pamięci.

pamięci.

-celowe, zborne podróżowanie poza miejsce

-celowe, zborne podróżowanie poza miejsce

zamieszkania lub pracy (kupowanie biletów,

zamieszkania lub pracy (kupowanie biletów,

pytanie drogę, kupowanie jedzenia) pokryte

pytanie drogę, kupowanie jedzenia) pokryte

niepamięcią .

niepamięcią .

-nagłe odzyskiwanie pamięci, bez żadnych działań

-nagłe odzyskiwanie pamięci, bez żadnych działań

innych osób (np.leczenia),

innych osób (np.leczenia),

-

okresy normalnego funkcjonowania życiowego

okresy normalnego funkcjonowania życiowego

i zawodowego pomiędzy stanami niepamięci.

i zawodowego pomiędzy stanami niepamięci.

background image

Osłupienie dysocjacyjne

Osłupienie dysocjacyjne

Osłupienie pełne to całkowite

Osłupienie pełne to całkowite

zahamowanie ruchowe, mutyzm, brak

zahamowanie ruchowe, mutyzm, brak

kontaktu z otoczeniem w jakiekolwiek

kontaktu z otoczeniem w jakiekolwiek

formie, brak prawidłowej reakcji na

formie, brak prawidłowej reakcji na

bodźce zewnętrzne: światło, dźwięki

bodźce zewnętrzne: światło, dźwięki

czy dotyk.

czy dotyk.

W osłupieniu niepełnym osoby

W osłupieniu niepełnym osoby

poruszają się w ograniczonym zakresie,

poruszają się w ograniczonym zakresie,

chodzą prowadzeni, nie przejawiają własnej

chodzą prowadzeni, nie przejawiają własnej

aktywności, czasem utrzymuje się pełny

aktywności, czasem utrzymuje się pełny

mutyzm.

mutyzm.

background image

Dysocjacyjne zaburzenia ruchu rozwijają się w

Dysocjacyjne zaburzenia ruchu rozwijają się w

następstwie bezpośredniego stresu psycholog.

następstwie bezpośredniego stresu psycholog.

Występuje utrata lub utrudnione wykonywanie

Występuje utrata lub utrudnione wykonywanie

ruchów dowolnych kończyn.

ruchów dowolnych kończyn.

Może pojawić się częściowy niedowład z

Może pojawić się częściowy niedowład z

osłabieniem lub ograniczeniem ruchów bądź

osłabieniem lub ograniczeniem ruchów bądź

całkowite porażenie.

całkowite porażenie.

Częściej od porażeń czynnościowych występują

Częściej od porażeń czynnościowych występują

różne formy zaburzeń koordynacji ruchów czy

różne formy zaburzeń koordynacji ruchów czy

niemożność stania i chodzenia (astazja-abazja).

niemożność stania i chodzenia (astazja-abazja).

Zaburzenia dysocjacyjne ruchowe aparatu mowy

Zaburzenia dysocjacyjne ruchowe aparatu mowy

mogą przebiegać w postaci jej ograniczenia do

mogą przebiegać w postaci jej ograniczenia do

szeptu (dysfonia ) lub całkowitego bezgłosu (afonia).

szeptu (dysfonia ) lub całkowitego bezgłosu (afonia).

background image

Drgawki dysocjacyjne (drgawki rzekome)

Drgawki dysocjacyjne (drgawki rzekome)

są reakcją na zdarzenia o silnym

są reakcją na zdarzenia o silnym

ładunku emocjonalnym.

ładunku emocjonalnym.

Mogą przypominać napady padaczkowe.

Mogą przypominać napady padaczkowe.

Najczęściej jest to rzucanie się, bezwładne

Najczęściej jest to rzucanie się, bezwładne

wykonywanie ruchów kończyn, z dziwnymi

wykonywanie ruchów kończyn, z dziwnymi

grymasami twarzy.

grymasami twarzy.

W tym czasie zdarza się przymglenie

W tym czasie zdarza się przymglenie

lub zamroczenie świadomości, ale nie

lub zamroczenie świadomości, ale nie

dochodzi do utraty przytomności.

dochodzi do utraty przytomności.

Częściej obserwuje się napady małe, w postaci

Częściej obserwuje się napady małe, w postaci

krótko trwających drgawek, napadu śmiechu

krótko trwających drgawek, napadu śmiechu

,

,

płaczu, czy omdlenia.

płaczu, czy omdlenia.

background image

Trans i opętanie

Trans i opętanie

Występująca przejściowo utrata zarówno

Występująca przejściowo utrata zarówno

poczucia własnej tożsamości, jak i pełnej

poczucia własnej tożsamości, jak i pełnej

orientacji w otoczeniu.

orientacji w otoczeniu.

Często jest to działanie jakby osoba ta była

Często jest to działanie jakby osoba ta była

była owładnięta przez inną siłę czy ducha.

była owładnięta przez inną siłę czy ducha.

Uwaga i świadomość mogą być zawężone i

Uwaga i świadomość mogą być zawężone i

skoncentrowane na jednym lub dwóch

skoncentrowane na jednym lub dwóch

aspektach najbliższego otoczenia.

aspektach najbliższego otoczenia.

Zaburzenie ma charakter stanu niechcianego

Zaburzenie ma charakter stanu niechcianego

i niezależnego od woli.

i niezależnego od woli.

background image

Znieczulenia dysocjacyjne i utrata czucia zmysłowego

Znieczulenia dysocjacyjne i utrata czucia zmysłowego

Znieczulony obszar skóry odpowiada wyobrażeniom

Znieczulony obszar skóry odpowiada wyobrażeniom

chorego o chorobie i funkcjonowaniu ciała, a nie

chorego o chorobie i funkcjonowaniu ciała, a nie

rzeczywistemu zakresowi unerwienia.

rzeczywistemu zakresowi unerwienia.

Występujące dysproporcje między rodzajami

Występujące dysproporcje między rodzajami

czucia (dotyku, ciepła, bólu) nie da się wytłumaczyć

czucia (dotyku, ciepła, bólu) nie da się wytłumaczyć

zmianami neurologicznymi.

zmianami neurologicznymi.

Dysocjacyjna ślepota czy głuchota jest

Dysocjacyjna ślepota czy głuchota jest

bezpośrednią reakcją na wydarzenie

bezpośrednią reakcją na wydarzenie

traumatyczne. Częstsze jest osłabienie ostrości

traumatyczne. Częstsze jest osłabienie ostrości

wzroku, zamazanie obrazu, widzenie tunelowe, czy

wzroku, zamazanie obrazu, widzenie tunelowe, czy

widzenie podwójne lub potrójne.

widzenie podwójne lub potrójne.

background image

Zaburzenia dysocjacyjne

Zaburzenia dysocjacyjne

mieszane(konwersyjne)

mieszane(konwersyjne)

Współistnienie opisanych zaburzeń

Współistnienie opisanych zaburzeń

dysocjacyjnych o różnych objawach

dysocjacyjnych o różnych objawach

i zakresie, np. zaburzenia ruchów

i zakresie, np. zaburzenia ruchów

(niedowład) i mutyzm czy głuchota, fugi

(niedowład) i mutyzm czy głuchota, fugi

dysocjacyjne i różnorodne zaburzenia

dysocjacyjne i różnorodne zaburzenia

ruchów kończyn.

ruchów kończyn.

background image

Inne zaburzenia dysocjacyjne

Inne zaburzenia dysocjacyjne

(konwersyjne)

(konwersyjne)

Zespół Gansera

Zespół Gansera

-

polega na udzielaniu przez chorego błędnych odpowiedzi na

polega na udzielaniu przez chorego błędnych odpowiedzi na

najprostsze

najprostsze

pytania, choć może dać on poprawną odpowiedź na pytanie

pytania, choć może dać on poprawną odpowiedź na pytanie

znacznie

znacznie

trudniejsze.

trudniejsze.

Typowe jest też wykonywanie na opak

Typowe jest też wykonywanie na opak

prostych czynności np.odwrotne wkładanie

prostych czynności np.odwrotne wkładanie

klucza do drzwi, przy zapalaniu zapałki

klucza do drzwi, przy zapalaniu zapałki

pocieranie jej odwrotnym

pocieranie jej odwrotnym

końcem.

końcem.

background image

Osobowość mnoga (osobowość

Osobowość mnoga (osobowość

alternatywna, zaburzenia identyfikacji

alternatywna, zaburzenia identyfikacji

tożsamości).

tożsamości).

Istotną cechą jest pojawienie się u jednej

Istotną cechą jest pojawienie się u jednej

osoby dwóch lub większej liczby odrębnych

osoby dwóch lub większej liczby odrębnych

osobowości, przy czym w danej chwili

osobowości, przy czym w danej chwili

ujawnia się tylko jedna z nich .

ujawnia się tylko jedna z nich .

Każda osobowość ma charakter pełny

Każda osobowość ma charakter pełny

z własnymi odrębnymi wspomnieniami,

z własnymi odrębnymi wspomnieniami,

zachowaniem i preferencjami.

zachowaniem i preferencjami.

background image

W osobowości podwójnej (alternatywnej)

W osobowości podwójnej (alternatywnej)

zwykle dominuje jedna osobowość, ale żadna

zwykle dominuje jedna osobowość, ale żadna

z nich nie ma dostępu do wspomnień

z nich nie ma dostępu do wspomnień

osobowości przeciwnej i nie uświadamia

osobowości przeciwnej i nie uświadamia

sobie jej istnienia.

sobie jej istnienia.

Pierwsze przejście od jednej osobowości do

Pierwsze przejście od jednej osobowości do

drugiej jest zazwyczaj nagłe i ściśle związane z

drugiej jest zazwyczaj nagłe i ściśle związane z

jakiś traumatycznym wydarzeniem.

jakiś traumatycznym wydarzeniem.

Tworzenie nowych osobowości staje się

Tworzenie nowych osobowości staje się

stałym, utrwalonym sposobem obrony

stałym, utrwalonym sposobem obrony

przed różnymi ciężkimi przeżyciami

przed różnymi ciężkimi przeżyciami

emocjonalnymi.

emocjonalnymi.

background image

Zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne)

Zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne)

nieokreślone.

nieokreślone.

Są to zaburzenia świadomości i tożsamości,

Są to zaburzenia świadomości i tożsamości,

mające związek ze stresem psychicznym, nie

mające związek ze stresem psychicznym, nie

mieszczące się w obrazie klinicznym

mieszczące się w obrazie klinicznym

opisanych uprzednio zaburzeń

opisanych uprzednio zaburzeń

dysocjacyjnych.

dysocjacyjnych.

Mogą być do nich zaliczone np.zaburzenia

Mogą być do nich zaliczone np.zaburzenia

występujące u

występujące u

osób porwanych przez terrorystów

osób porwanych przez terrorystów

czy podanych praniu mózgu przez guru sekty

czy podanych praniu mózgu przez guru sekty

religijnej

religijnej

.

.

background image

Zaburzenia występujące pod postacią

Zaburzenia występujące pod postacią

somatyczną(somatoformiczne)

somatyczną(somatoformiczne)

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny

Negatywne emocje, zwłaszcza lęk, mają w

Negatywne emocje, zwłaszcza lęk, mają w

tej grupie zaburzeń albo wyłącznie

tej grupie zaburzeń albo wyłącznie

charakter obawy o zdrowie z odczuwaniem

charakter obawy o zdrowie z odczuwaniem

różnych objawów somatycznych i

różnych objawów somatycznych i

podejmowaniem działań diagnostycznych,

podejmowaniem działań diagnostycznych,

albo też wyrażają się głównie w objawach

albo też wyrażają się głównie w objawach

pobudzenia układu wegetatywnego w

pobudzenia układu wegetatywnego w

obrębie poszczególnych narządów czy

obrębie poszczególnych narządów czy

układów czy też w uporczywym odczuwaniu

układów czy też w uporczywym odczuwaniu

bólu.

bólu.

background image

Autorzy ICD -10 wyróżniają tu następujące

Autorzy ICD -10 wyróżniają tu następujące

jednostki klasyfikacyjne:

jednostki klasyfikacyjne:

1.Zaburzenie somatyzacyjne(z somatyzacją)

1.Zaburzenie somatyzacyjne(z somatyzacją)

Charakteryzuje się - poza nawracającymi,

Charakteryzuje się - poza nawracającymi,

różnorodnymi i zmiennymi objawami

różnorodnymi i zmiennymi objawami

somatycznymi, utrzymującymi się co

somatycznymi, utrzymującymi się co

najmniej od 2 lat – historią licznych badań i

najmniej od 2 lat – historią licznych badań i

operacji diagnostycznych oraz przewlekłym

operacji diagnostycznych oraz przewlekłym

i zmiennym przebiegiem, często łączącym

i zmiennym przebiegiem, często łączącym

się z zakłóceniem funkcjonowania

się z zakłóceniem funkcjonowania

społecznego

społecznego

i

i

rodzinnego.

rodzinnego.

background image

.

.

Zaburzenie występujące pod postacią

Zaburzenie występujące pod postacią

somatyczną, niezróżnicowane

somatyczną, niezróżnicowane

Skargi również wielorakie,

Skargi również wielorakie,

zmienne i uporczywe, ale bardziej

zmienne i uporczywe, ale bardziej

krótkotrwałe (krócej niż 2 lata )

krótkotrwałe (krócej niż 2 lata )

wyrażane w sposób mniej gwałtowny

wyrażane w sposób mniej gwałtowny

i dramatyczny i mniej zaburzające

i dramatyczny i mniej zaburzające

funkcjonowanie społeczne

funkcjonowanie społeczne

background image

3.Zaburzenie hipochondryczne

3.Zaburzenie hipochondryczne

Istotną cechą jest tu trwałe zaabsorbowanie

Istotną cechą jest tu trwałe zaabsorbowanie

pacjenta możliwością występowania u niego

pacjenta możliwością występowania u niego

poważnej choroby somatycznej, nadmierną

poważnej choroby somatycznej, nadmierną

obserwacją funkcjonowania narządów swego

obserwacją funkcjonowania narządów swego

ciała i postrzeganiem go jako patologiczne.

ciała i postrzeganiem go jako patologiczne.

Pacjent może określać chorobę, której

Pacjent może określać chorobę, której

obecności u siebie się obawia, może też

obecności u siebie się obawia, może też

podejrzewać współistnienie innych

podejrzewać współistnienie innych

chorób.

chorób.

background image

.

.

Zaburzenia wegetatywne występujące

Zaburzenia wegetatywne występujące

pod postacią somatyczną

pod postacią somatyczną

Obraz tych zaburzeń odpowiada

Obraz tych zaburzeń odpowiada

symptomatologii zaburzeń zwanych w

symptomatologii zaburzeń zwanych w

poprzednich klasyfikacjach nerwicami

poprzednich klasyfikacjach nerwicami

narządowymi.

narządowymi.

Objawy przypominają zaburzenia

Objawy przypominają zaburzenia

funkcji układu lub narządu, który jest

funkcji układu lub narządu, który jest

głównie unerwiony lub kontrolowany

głównie unerwiony lub kontrolowany

przez układ nerwowy wegetatywny

przez układ nerwowy wegetatywny

(tj.układy: krążenia, pokarmowy,

(tj.układy: krążenia, pokarmowy,

moczowo-płciowy).

moczowo-płciowy).

background image

Występują dwa typy objawów:

Występują dwa typy objawów:

- objawy pobudzenia układu

- objawy pobudzenia układu

sympatycznego (przyśpieszenie akcji

sympatycznego (przyśpieszenie akcji

serca, poty, drżenie, zaczerwienienie, z

serca, poty, drżenie, zaczerwienienie, z

uczuciem lęku przed chorobą

uczuciem lęku przed chorobą

somatyczną),

somatyczną),

- zmienne i nieswoiste skargi (wędrujące

- zmienne i nieswoiste skargi (wędrujące

bóle, wzdęcia, uczucie ściskania,

bóle, wzdęcia, uczucie ściskania,

ciężaru) odnoszone do określonego

ciężaru) odnoszone do określonego

narządu czy układu.

narządu czy układu.

background image

.

.

Uporczywe bóle psychogenne

Uporczywe bóle psychogenne

Główną skargą jest tu silny i niepokojący

Główną skargą jest tu silny i niepokojący

ból, którego nie można w pełni wyjaśnić

ból, którego nie można w pełni wyjaśnić

procesami fizjologicznymi czy chorobami

procesami fizjologicznymi czy chorobami

somatycznymi i który występuje w związku

somatycznymi i który występuje w związku

z problemami psychospołecznymi lub

z problemami psychospołecznymi lub

konfliktem emocjonalnym.

konfliktem emocjonalnym.

Te problemy czy konflikty są tak

Te problemy czy konflikty są tak

nasilone, że uzasadniają przypuszczenie,

nasilone, że uzasadniają przypuszczenie,

iż mają znaczenie przyczynowe.

iż mają znaczenie przyczynowe.

background image

Objawy psychiczne w tych zaburzeniach

Objawy psychiczne w tych zaburzeniach

obejmują:

obejmują:

- nadmierne zaabsorbowanie sprawami

- nadmierne zaabsorbowanie sprawami

zdrowia ,

zdrowia ,

-czujną obserwację funkcjonowania

-czujną obserwację funkcjonowania

narządów własnego ciała i postrzeganie

narządów własnego ciała i postrzeganie

go jako patologicznego,

go jako patologicznego,

-poczucie choroby fizycznej, potrzebę

-poczucie choroby fizycznej, potrzebę

badania się i leczenia,

badania się i leczenia,

-odgrywanie roli chorego (ze skupianiem

-odgrywanie roli chorego (ze skupianiem

na

na

sobie

sobie

uwagi środowiska i zapewnienie sobie

uwagi środowiska i zapewnienie sobie

jego opieki).

jego opieki).

background image

Nie zawsze skutki urazów i katastrof

Nie zawsze skutki urazów i katastrof

mają wyłącznie negatywne aspekty.

mają wyłącznie negatywne aspekty.

Niekiedy przebyty uraz może stać

Niekiedy przebyty uraz może stać

się punktem zwrotnym, stanowiącym

się punktem zwrotnym, stanowiącym

podstawę do konstruktywnej refleksji

podstawę do konstruktywnej refleksji

nad

nad

własnym życiem i reorganizacji

własnym życiem i reorganizacji

dotychczasowych wartości i celów.

dotychczasowych wartości i celów.

background image

W terapii zaburzeń związanych ze stresem

W terapii zaburzeń związanych ze stresem

obowiązuje zasada, iż opieranie się wyłącznie na

obowiązuje zasada, iż opieranie się wyłącznie na

jednym podejściu jest niewystarczające.

jednym podejściu jest niewystarczające.

Leczenie tych zaburzeń polega na łącznym

Leczenie tych zaburzeń polega na łącznym

stosowaniu farmakoterapii i różnych indywidualnie

stosowaniu farmakoterapii i różnych indywidualnie

dobieranych technik psychoterapeutycznych.

dobieranych technik psychoterapeutycznych.

Celem terapii jest usunięcie lub

Celem terapii jest usunięcie lub

zminimalizowanie utrzymujących się zaburzeń

zminimalizowanie utrzymujących się zaburzeń

oraz ułatwienie i przyśpieszenie procesu powrotu

oraz ułatwienie i przyśpieszenie procesu powrotu

do możliwie jak najlepszego funkcjonowania

do możliwie jak najlepszego funkcjonowania

indywidualnego i/lub społecznego

indywidualnego i/lub społecznego

.

.

background image

Cele te mogą być realizowane przy

Cele te mogą być realizowane przy

pomocy m.in.terapii racjonalnej,

pomocy m.in.terapii racjonalnej,

poznawczej, terapii poznawczo-behawioralnej;

poznawczej, terapii poznawczo-behawioralnej;

metody te

metody te

uczą właściwej interpretacji

uczą właściwej interpretacji

wydarzeń urazowych i ich następstw.

wydarzeń urazowych i ich następstw.

W długoterminowym leczeniu PTSD

W długoterminowym leczeniu PTSD

stosowana jest także psychoterapia

stosowana jest także psychoterapia

ekspozycyjna, ukierunkowana na

ekspozycyjna, ukierunkowana na

odtwarzanie sytuacji urazowej,

odtwarzanie sytuacji urazowej,

jej aktualizację i przetwarzanie

jej aktualizację i przetwarzanie

w celu osłabienia jej znaczenia.

w celu osłabienia jej znaczenia.

background image

Próba stworzenia standardowego modelu

Próba stworzenia standardowego modelu

farmakoterapii w PTSD obejmuje

farmakoterapii w PTSD obejmuje

leczenie zarówno uogólnionych i

leczenie zarówno uogólnionych i

napadowych zaburzeń lękowych, depresji,

napadowych zaburzeń lękowych, depresji,

zaburzeń obsesyjno- kompulsyjnych,

zaburzeń obsesyjno- kompulsyjnych,

jak i niestabilności nastroju z

jak i niestabilności nastroju z

impulsywnością i wybuchami agresji.

impulsywnością i wybuchami agresji.

Strategie leczenia farmakologicznego

Strategie leczenia farmakologicznego

w PTSD obejmują zatem usuwanie

w PTSD obejmują zatem usuwanie

tzw. objawów głównych, a także

tzw. objawów głównych, a także

towarzyszących (głównie lęku i

towarzyszących (głównie lęku i

depresji).

depresji).


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
prezentacja reakcje ofiar katastrof
Lista ofiar katastrofy (1), Prezentacje multimedialne, Cisza
psychologiczna reakcja na katastrofy
Hauser R. - Problematyka identyfikacji ofiar katastrof, ANTROPOLOGIA SĄDOWA, Rehabilitacja
LISTA OFIAR KATASTROFY PREZYDENCKIEGO SAMOLOTU POD SMOLEŃSKIEM, Katastrofa pod Smoleńskiem-Ofiary i
LISTA OFIAR KATASTROFY SMOLEŃSKIEJ
LISTA OFIAR KATASTROFY SMOLEŃSKIEJ
psychologiczna reakcja na katastrofy
BARDZO WAŻNE Msze niedzielne (sumy) w intencji Ofiar Katastrofy Smoleńskiej (1)
REAKCJE NA KATASTROFY
Prezentacja katastrofy
Reakcje obronne na stres prezentacja
prezentacja psychologia katastrof 1
Reakcje termiczne prezentacja
Katastrofy ekologiczne, Prezentacje
Reakcje świata na katastrofę smoleńską
Kinetyka i równowaga reakcji (prezentacja)

więcej podobnych podstron