Jednolity Rynek

Wewnętrzny

dr Michał Polak

Polityka gospodarcza Unii
Europejskiej

• Zgodnie z Traktatem o Wspólnocie Europejskiej

zadaniem polityki gospodarczej Unii
Europejskiej jest wspieranie harmonijnego
rozwoju działań gospodarczych poprzez
utworzenie Rynku Wewnętrznego i Unii
Gospodarczo-Walutowej

• Celem polityki gospodarczej jest:

• trwały wzrost gospodarczy
• jak najniższy poziom inflacji
• wysoki poziom zatrudnienia i opieki społecznej
• wzrost stopy życiowej, wolna konkurencja
• stabilne ceny, równowaga bilansu płatniczego
• oraz solidarność pomiędzy państwami

członkowskimi

Polityka gospodarcza Unii
Europejskiej

• Realizacji tych celów służyć mają przede

wszystkim:

• zniesienie ceł i innych ograniczeń

przywozowych i wywozowych,

• eliminacja utrudnień w przepływie

towarów, osób, usług i kapitału,

• zbliżanie regulacji prawnych.
• Głównym osiągnięciem Unii Europejskiej w

realizacji polityki gospodarczej jest Unia
Gospodarczo-Walutowa ze wspólną
walutą EURO jako jedynym środkiem
płatniczym.

Polityka przemysłowa Unii
Europejskiej

• W zakresie polityki przemysłowej główne działania Unii

Europejskiej zmierzają do:

• przyspieszania dostosowywania się przemysłu do

zmian strukturalnych

• tworzenia klimatu sprzyjającego inicjatywom i

rozwojowi przedsiębiorstw, zwłaszcza małych i
średnich.

• Polityka przemysłowa prowadzi do:

• rozszerzenia współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami
• popiera lepsze wykorzystanie potencjału

przemysłowego.

• Ważną rolę odgrywają także badania i rozwój techniki.

• Wyraża się to m.in. w pomocy finansowej,

zamówieniach publicznych, pośrednictwie w kooperacji
oraz transferze technologii.

Polityka handlowa Unii
Europejskiej

• Polityka handlowa obejmuje handel towarami,

jak i usługami wraz z wynikającym z niego
obrotem płatniczym.

• Polityka handlowa opiera się na

ujednoliconych zasadach zwłaszcza w
stosunku do:

• zmian stawek celnych,
• zawierania umów celnych i handlowych,
• ujednolicenia działań liberalizacyjnych i

polityki eksportowej oraz środków
chroniących handel.

Polityka handlowa Unii
Europejskiej

• Głównym jej celem jest harmonijny rozwój

handlu światowego oraz znoszenie
ograniczeń w handlu międzynarodowym.

• Podstawą realizacji wspólnej polityki

handlowej jest wspólna taryfa celna i w
rezultacie tego unia celna.

• Do klasycznych umów handlowych należą

umowy o:

• strefie wolnego handlu (np. z państwami

EFTA)

• umowy o handlu i współpracy (np.

poprzedzające umowy stowarzyszeniowe z
krajami Europy Środkowo-Wschodniej).

Jednolity Rynek Wewnętrzny

• Podstawową przesłanką stworzenia JRW - było

umożliwienie swobodnego przepływu
dóbr, kapitału, usług i siły roboczej
wewnątrz UE.

• Jest to:

• specyficzny organizm gospodarczy, a

jednocześnie zbiór reguł wspólnej
polityki ekonomicznej.

Jednolity Rynek Wewnętrzny

• JEGO CELEM JEST doprowadzenie do zmian

strukturalnych w gospodarkach krajów
członkowskich – by zwiększyć zdolność UE do
kreowania wzrostu ekonomicznego i
zatrudnienia.

• Obejmuje obszar Unii Europejskiej bez

granic wewnętrznych, na którym
funkcjonuje swobodny przepływ towarów,
osób, usług i kapitału.

Jak powstał JRW?

• Pomimo sukcesu w realizacji

wolnego przepływu towarów oraz
postępów we współpracy
walutowej
– do 1992 r. - NIE UDAŁO SIĘ
WPROWADZIĆ SWOBODY PRZEPŁYWU
USŁUG, KAPITAŁU, OSÓB ORAZ
SWOBODY OSIEDLANIA SIĘ.

Jak powstał JRW?

Przyczyny?

• Bariery techniczne (zróżnicowane normy,

standardy, przepisy)

• Bariery fiskalne (różne systemy podatkowe)
• Bariery fizyczne (kontrole graniczne)
• Słaba skuteczność postanowień traktatu o

EWG w kwestii tworzenia wspólnego rynku

• Zbyt ogólnikowe wytyczne dla wprowadzenia

swobody przepływu towarów, usług, kapitału i
siły roboczej.

„BIAŁA KSIĘGA”

• 1985 r. - przewodniczący Komisji Europejskiej

Jacques Delors - przedstawił program
wprowadzenia europejskiego rynku
wewnętrznego.

• Strategia dojścia do jednolitego rynku została

określona przez Komisję w „Białej Księdze
w sprawie Utworzenia Jednolitego
Rynku”.

• Był to zbiór 282 aktów prawnych

(dyrektyw) niezbędnych dla funkcjonowania
Jednolitego Rynku.

Jednolity Akt Europejski

• 17.02.1986 – podpisanie JAE, który wszedł w życie

1.07.1987 r.

• Jednolity Akt Europejski – stworzył podstawy

Jednolitego Rynku Europejskiego - jako rynku
wewnętrznego – z dokładną datą realizacji programu –
do końca 1992.

• JAE zagwarantował swobodę 4 wolności w ramach

rynku wewnętrznego: towarów, usług, osób,
kapitału.

• Zadeklarowano wprowadzenie wspólnej waluty i

podstaw prawnych dla problematyki walutowej.

• Rezygnacja ze szczegółowego ujednolicania

przepisów prawa i przyjęcie zasady wzajemnego
uznania –

umożliwiły pomyślną realizację

strategii wspólnego rynku.

Jak działa Jednolity Rynek
Wewnętrzny?

• Rada UE określa podstawowe wymogi

dotyczące bezpieczeństwa, ochrony zdrowia,
ochrony środowiska i konsumentów

• Ustalanie szczegółów ich praktycznego

stosowania przekazywane jest
specjalistycznym europejskim instytucjom
normującym.

• Regulacje narodowe, które nie dotyczą

warunków podstawowych, nie są
przedmiotem kontroli Wspólnoty, lecz
podlegają zasadzie WZAJEMNEGO
ZAUFANIA.

Sukcesy JRW

• Do sukcesów w kształtowaniu Rynku

Wewnętrznego zaliczyć można m.in.:

• liberalizację obrotu kapitałowego,
• otwarcie rynków zaopatrzenia,
• rozszerzanie regulacji wspólnotowej na

dotąd wyłączone dziedziny (np.: energia,
transport, telekomunikacja)

• liberalizację usług finansowych i

transportowych.

• Istotnym elementem funkcjonowania

Rynku Wewnętrznego jest harmonizacja
prawa.

Sukcesy JRW

• Zgodnie z Traktatem o Wspólnocie Europejskiej

harmonizacja prawna to dostosowywanie,
uzgadnianie i ujednolicanie regulacji prawnych
państw członkowskich w stopniu koniecznym
dla funkcjonowania Rynku Wewnętrznego Unii
Europejskiej.

• Owoce Rynku Wewnętrznego w cyfrach to:

• wśród 100 obywateli Unii - 7 pracuje w

rolnictwie, 32 w przemyśle i aż 61 w
usługach (wysokość zatrudnienia w sektorze
usług wskazuje wprost proporcjonalnie na
poziom rozwoju gospodarczego)

• w Polsce - odpowiednio 31os./ 33os./ 37os.

SWOBODNY PRZEPŁYW
TOWARÓW

• Swobodny przepływ towarów oznacza, że na

danym obszarze istnieje swoboda obrotu

(eksportu i importu) towarami.

• Brak jest:

• kontroli granicznych
• ograniczeń ilościowych i jakościowych w

przepływie towarów

• Towar, który został wprowadzony legalnie na

teren któregoś z państw członkowskich

Wspólnot, może być sprzedawany na

terytorium każdego innego państwa UE.

• Ujednolicone zostały przepisy dotyczące

importu towarów do Wspólnot.

SWOBODNY PRZEPŁYW
TOWARÓW

• Wszystkie towary na rynku Unii podlegają

tym samym normom i wymogom
certyfikacyjnym i powinny być obłożone
takimi samymi podatkami.

• Wszystkie towary produkowane i

sprzedawane w jednym z krajów
członkowskich zgodnie z tamtejszymi
przepisami, mogą być oferowane także
w innych krajach Wspólnoty.

SWOBODNY PRZEPŁYW
TOWARÓW

• Ograniczenia przywozu, wywozu lub tranzytu

mogą być wprowadzone tylko pod
warunkiem, że wymagają tego względy:

• moralności publicznej,
• porządku i bezpieczeństwa publicznego,
• ochrona zdrowia i życia ludzi,
• ochrona zwierząt i roślin,
• ochrona majątku narodowego

posiadającego wartość artystyczną,
historyczną lub archeologiczną

• ochrona własności przemysłowej i

handlowej.

SWOBODNY PRZEPŁYW
TOWARÓW

• Powyższe zakazy i ograniczenia nie powinny

jednak:

• stanowić środka samowolnej

dyskryminacji

• utajonego ograniczania handlu między

członkami Wspólnoty.

SWOBODNY PRZEPŁYW
TOWARÓW

• Swobodny przepływ towarów to również jedna

z podstawowych zasad, od której zależy
sprawna realizacja polityki spójności i
wzrost konkurencyjności europejskiej
gospodarki.

• Urzeczywistnianie tej swobody stanowi zakaz

dyskryminacji podatkowej oraz
stopniowa harmonizacja systemów
podatkowych państw członkowskich, a
także eliminacja barier pozataryfowych.

SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW

• W celu zapewnienia realizacji swobody na

obszarze Unii Europejskiej, przyjęto regulacje
prawne dotyczące takich zagadnień jak:

• podstawowe standardy techniczne,
• certyfikaty jakości i bezpieczeństwa produktów
• definicje metrologiczne.

• Dla niektórych towarów wprowadzono jednolite,

zharmonizowane standardy na podstawie
dyrektyw, zasad itp.

• Dla innych standardy takie nie istnieją.
• Prawo wspólnotowe w odniesieniu do swobodnego

przepływu towarów dzielone jest na obszary:

• zharmonizowane
• niezharmonizowane.

SWOBODNY PRZEPŁYW
TOWARÓW

OBSZARY ZHARMONIZOWANE

• Harmonizacja standardów wymaga przyjęcia

aktów prawnych, które regulowałyby zagadnienia
związane z działaniem organów
certyfikacyjnych, akredytacyjnych, zajmujących
się standaryzacją i nadzorem rynku.

• Takie struktury administracyjne tworzą ramy dla

funkcjonowania nowego podejścia do
europejskiego prawa dotyczącego produktów.

SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW

OBSZARY ZHARMONIZOWANE

Nowe podejście sprowadza się do:

• zasady samodzielnego poświadczania
• domniemania zgodności produktu ze

zharmonizowanymi standardami.

• Horyzontalne struktury administracyjne niezbędne

dla funkcjonowania takiego podejścia wymagają
odstąpienia od prewencyjnej autoryzacji na rzecz
systemu kontroli i procedur nadzorczych.

SWOBODNY PRZEPŁYW
TOWARÓW

OBSZARY ZHARMONIZOWANE

• Jednocześnie pozostaje w mocy wiele

dyrektyw będących wynikiem koncepcji
funkcjonującej uprzednio, dotyczących
szerokiej gamy grup produktów
takich jak farmaceutyki, produkty
spożywcze oraz pojazdy.

• Dyrektywy te wymagają stworzenia

struktur certyfikacji i autoryzacji w
celu wdrożenia ustawodawstwa
europejskiego

SWOBODNY PRZEPŁYW
TOWARÓW

OBSZARY ZHARMONIZOWANE

• Stosownie do tzw. złotej zasady legislacji

europejskiej, zasadę swobodnego
przepływu towarów stosuje się w
przypadku, gdy nie ma szczegółowych
rozwiązań harmonizacyjnych w danym
obszarze.

• W praktyce, granica pomiędzy tymi dwoma

obszarami zaciera się i w niektórych
przypadkach trudno jest ocenić, czy istnieją
odnośnie danego zagadnienia regulacje
zharmonizowane, czy też można zastosować
zasadę swobodnego przepływu towarów.

SWOBODNY PRZEPŁYW
TOWARÓW

OBSZARY NIEZHARMONIZOWANE

• Zasadą jest, że jeżeli towary mogą być legalnie

sprzedawane na rynku jednego Państwa
Członkowskiego, mogą one być również
sprzedawane we wszystkich pozostałych
Państwach Członkowskich.

• Od tej zasady istnieje wiele wyjątków, ale do ich

rozstrzygania i interpretacji stosuje się artykuły
28-30 Traktatu.

• Przepisy te zakazują Państwom

Członkowskim stosowania ograniczeń
ilościowych importu i eksportu towarów
poza wyliczonymi wyjątkami (ochrona
zdrowia, ochrona konsumentów itp.).

SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW

OBSZARY NIEZHARMONIZOWANE

• Ta sama zasada znajduje także zastosowanie

do środków mających skutek
równoważny wskazanym ograniczeniom
ilościowym:

• np. środki wprowadzane w celu promowania

produkcji krajowej w drodze preferencji

• inne środki powodujące faktyczną

dyskryminację produktów importowanych w
stosunku do krajowych.

SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW

OBSZARY NIEZHARMONIZOWANE

• Realizując zasadę swobodnego przepływu

towarów, państwa członkowskie muszą

zagwarantować bezpieczeństwo produktów

znajdujących się na rynku.

• Produkt dopuszczony do obrotu, oznacza dla

konsumenta pewność, że jest bezpieczny

zarówno dla ludzi, jak i dla środowiska.

• Sposób dopuszczania produktów do obrotu

jest regulowany przez dyrektywy.

• Zgodnie z regulacjami UE osoba

odpowiedzialna za wprowadzenie na rynek

wadliwego produktu może być ukarana nawet

ograniczeniem wolności.

SWOBODNY PRZEPŁYW USŁUG

• Usługi - świadczenia

najczęściej odpłatne,
obejmujące działalność o
charakterze przemysłowym i
handlowym, działalność
rzemieślniczą oraz
wykonywanie wolnych
zawodów.

SWOBODNY PRZEPŁYW USŁUG

• Do obszaru usług według klasyfikacji prawa

wspólnotowego nie są zaliczane:

• usługi transportowe - ze względu na swą

specyfikę są objęte odmienną regulacją –
jako obszar polityki transportowej

• usługi bankowe i ubezpieczeniowe -

które są związane z przepływem kapitału.

• Swoboda przepływu usług oznacza

możliwość zakładania przedsiębiorstw
na terenie innego państwa członkowskiego
i prowadzenia działalności
gospodarczej na zasadach tzw.
samozatrudnienia.

SWOBODNY PRZEPŁYW USŁUG

•

Wyróżnia się następujące RODZAJE SWOBÓD
dotyczące przepływu usług:

•

aktywna swoboda świadczenia usług –
usługodawca udaje się przejściowo do kraju
usługobiorcy, a więc sam przekracza granicę w
celu wykonania usługi w innym kraju
członkowskim (np. instalacja aparatury)

•

pasywna swoboda usług – odbiorca usługi udaje
się do kraju usługodawcy, by tam przyjąć jego
świadczenia (np. turyści, osoby korzystające z opieki
medycznej)

•

swoboda przepływu produktu usługi –
usługodawca i usługobiorca pozostają w swoich
krajach, a tylko usługa przekracza granicę (np.
nadawanie programów telewizyjnych lub radiowych).

SWOBODNY PRZEPŁYW USŁUG

• Postęp w pracach nad stworzeniem

solidnych podstaw prawnych dla
swobody przepływu usług nie odbywa
się tak szybko jak zakładano.

• Swobodny przepływ usług opiera się w

dużej mierze na wzajemnym uznawaniu
narodowych przepisów prawnych
dotyczących tych kwestii.

SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB

• prawo do przemieszczania się na teren innego

państwa członkowskiego i prawo do pobytu na

obszarze innego państwa członkowskiego

• prawo podjęcia pracy (w tym prawo do

poszukiwania zatrudnienia) w innym państwie

członkowskim w UE:

• prawo korzystania z usług pośrednictwa pracy
• prawo przyjęcia oferty zatrudnienia w

państwie przyjmującym

• prawo korzystania ze wszystkich praw

pracowniczych (np. swobody zrzeszania się),

szkoleń zawodowych, korzyści socjalnych (w

tym w zakresie mieszkalnictwa).

SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB

• prawo podjęcia pracy (w tym prawo do

poszukiwania zatrudnienia) w innym
państwie członkowskim w UE

• prawo korzystania z usług pośrednictwa

pracy

• prawo przyjęcia oferty zatrudnienia w

państwie przyjmującym

• prawo korzystania ze wszystkich praw

pracowniczych (np. swobody zrzeszania
się), szkoleń zawodowych, korzyści
socjalnych (w tym w zakresie
mieszkalnictwa).

SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB

• prawo pozostawania na terytorium

innego państwa członkowskiego po
ustaniu zatrudnienia (na warunkach
ustalonych przez Komisję), gdy:

• pracownik stał się bezrobotny,
• pracownik nabył uprawnienia

emerytalne lub rentowe bądź
korzysta ze świadczeń chorobowych.

SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB

• prawa dla członków rodzin

pracowników migrujących (tzw.
uprawnienia wtórne)

• podjęcie zatrudnienia w państwie

przyjmującym

• kształcenie (w tym nauka zawodu i

szkolenia zawodowe) dla dzieci
pracownika migrującego;

• dodatkowe świadczenia wpisane w

system edukacji państwa
przyjmującego (np. stypendia)

SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB

• Podmioty uprawnione do skorzystania ze sw.

przepływu osób

• Pracownicy – Rozp. 1612/68/EWG
• Rodziny pracowników migrujących

• małżonkowie
• dzieci do 21 roku życia lub będące na

utrzymaniu pracownika

• wstępni (rodzice) pracownika lub jego

małżonki, pozostający na ich utrzymaniu

• zstępni pracownika lub jego małżonki,

pozostający na ich utrzymaniu

• zgodnie z orzecznictwem wspólnotowym:

również partnerzy w związkach

nieformalnych

SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB

• Byli pracownicy i byli samozatrudnieni

• osoby takie muszą pobierać świadczenia z

tytułu inwalidztwa albo wcześniejszej
emerytury lub renty z tytułu wypadku przy
pracy albo choroby zawodowej w
wysokości wystarczającej, by nie stać się
obciążeniem dla systemu zabezpieczenia
społecznego przyjmującego państwa
członkowskiego w okresie ich pobytu;

• osoby muszą być objęte ubezpieczeniem

chorobowym w odniesieniu do wszelkich
ryzyk w przyjmującym państwie
członkowskim.

SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB

• Studenci

• zapisanie w uznanej jednostce edukacyjnej

w celu kształcenia zawodowego;

• ubezpieczenie zdrowotne obejmujące

wszelkie rodzaje ryzyka w przyjmującym
Państwie Członkowskim;

• oświadczenie o posiadaniu

wystarczających środków, aby nie stać się
ciężarem dla systemu pomocy społecznej
państwa przyjmującego;

• prawo pobytu jest ograniczone do okresu

trwania kształcenia;

SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB

• prawo pobytu potwierdzone wystawieniem

''dokumentu pobytowego dla obywatela Państwa
Członkowskiego Wspólnoty''.

• prawo pobytu także dla małżonka studenta i dzieci

pozostającym na jego utrzymaniu;

• państwo członkowskie, na obszarze którego student

przebywa nie ma obowiązku wypłaty na rzecz studenta
stypendiów pokrywających koszty utrzymania!

Inne osoby
• - pod warunkiem posiadania środków do życia i

dochodów w takim wymiarze, aby uniknąć obciążenia
systemu świadczeń społecznych w państwie
przyjmującym.

• - dyrektywa 90/364/EWG

SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB

• Ograniczenia swobody przepływu

osób

• zatrudnienie w administracji

publicznej

• zagrożenie dla porządku,

bezpieczeństwa i zdrowia
publicznego

• dyrektywa 64/221/EWG

SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB

• Nowe reguły swobody przepływu osób
• Dyrektywa nr 2004/38/WE (implementacja do

końca 2006 r.)

• zniesienie obowiązku ubiegania się o kartę

pobytu

• wprowadzenie stałego prawa pobytu

(przebywający

• nieprzerwanie przez 5 lat w innym państwie

UE)

• rozszerzenie definicji członka rodziny

SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU

• Zasada swobodnego przepływu kapitału jest

niezbędna dla swobodnego przepływu
towarów, pracowników i usług.

• Bez tych regulacji niemożliwe byłyby np.:

• zapłata za towary wysłane za granicę,
• przesłanie należności za usługę,
• przesłanie wynagrodzenia za pracę osoby

pracującej w innym kraju członkowskim,

• inwestowanie i nabywanie walorów

rzeczowych i finansowych za granicą bez
żadnych przeszkód.

SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU

• Liberalizacja przepływu kapitałów napotykała

wiele przeszkód i ograniczeń.

• Konieczne były liczne wytyczne i zalecenia

umożliwiające dopasowanie przepisów
prawnych i administracyjnych w celu
regulacji rynku kapitałowego.

• Obejmowały one przede wszystkim:

• działalność banków,
• kontrolę bankową,
• obrót papierami dewizowymi,
• warunki dopuszczania na giełdy,
• prawo podatkowe itp.

SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU

• Oznacza też swobodę przepływu kapitału z

tytułu likwidacji lub zmiany inwestycji i
wszystkich zysków z tego wynikających, jak
również przepływ kapitału o charakterze
osobistym (np. spadek).

• Obywatele Unii Europejskiej mają prawo do

dokonywania wszelkich operacji
bankowych i finansowych we wszystkich
państwach członkowskich (np. prawo do
posiadania konta osobistego w bankach
państw UE, prawo zakupu i sprzedaży
papierów wartościowych przedsiębiorstw
całej UE).

SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU

Definicja swobodnego przepływu kapitału

obejmuje:

• płatności i transgraniczne transfery

pieniędzy,

• inne transakcje umożliwiające transfer

własności aktywów i zobowiązań (takie jak
inwestycje w nieruchomości lub portfelowe),

• systemy płatnicze (uregulowane przez dwie

Dyrektywy w sprawie transgranicznych
transferów oraz rozliczeń, a także Dyrektywę
w sprawie zapobiegania praniu brudnych
pieniędzy).

SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU

• Zasada swobodnego przepływu kapitału

odnosi się również do inwestycji
bezpośrednich, w tym do zakładania
przedsiębiorstw.

• Ustawa o swobodzie działalności

gospodarczej wprowadza ułatwienia dla
podmiotów krajowych i zagranicznychz
Europejskiego Obszaru Gospodarczego
(EOG), w stosunku do których zniesiono w
Polsce wszelkie ograniczenia dotyczące
inwestycji bezpośrednich.

• Równocześnie obywatele naszego kraju mogą

inwestować bez ograniczeń na terenie EOG.

SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU

• Orzecznictwo Europejskiego Trybunału

Sprawiedliwości wskazuje, jakie środki uznaje
się za ograniczające przepływ kapitału, np.

• krajowy zakaz ustanowienia hipoteki w

walucie obcej,

• dyskryminacyjne ograniczenia w

nabywaniu i zbywaniu nieruchomości,

• środki podjęte przez Państwo Członkowskie

w celu zniechęcenia jego obywateli do
zaciągania pożyczek lub inwestowania w
innym Państwie Członkowskim.

SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU

• Polska uzyskała dwa okresy

przejściowe, w trakcie których może
utrzymać przepisy dotyczące
nabywania nieruchomości:

• okres pięcioletni dla nabywania tzw.

"drugich domów" przez
cudzoziemców (wygasł),

• okres dwunastoletni dla nabywania

nieruchomości rolnych lub
leśnych.

SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU

WYJĄTKI
• Od zasady swobodnego przepływu kapitału

dopuszczone są wyjątki.

• W Polsce jeden z takich wyjątków stanowią

otwarte fundusze emerytalne (OFE) - w których
obowiązuje 5-procentowe ograniczenie
inwestowania za granicą wynikające ze
zmienionego z dniem 1 stycznia 2004 r. art. 143
ustawy z dnia 28.08.1997 o organizacji i
funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

• Równocześnie z dniem 1.04.2004 r podniesiono

próg inwestowania za granicą aktywów
pracowniczych funduszy emerytalnych do 30%.

SWOBODA PRZEPŁYWU
KAPITAŁU

• Traktat Akcesyjny dopuszcza możliwość ograniczenia

liberalizacji między krajami członkowskimi. Kraje
członkowskie mogą:

• utrzymywać bariery przepływu kapitału ze względu

na system podatkowy, który może w różny sposób
traktować podatników w zależności od miejsca
zamieszkania lub inwestycji kapitałowych,

• podejmować "niezbędne środki", w celu zwalczania

naruszeń prawa krajowego, a zwłaszcza
podatkowego i nadzoru nad instytucjami finansowymi,

• nakładać obowiązek zgłaszania ruchu kapitału,

jeżeli jest to potrzebne dla celów administracyjnych
oraz statystycznych,

• podejmować środki ze względu na bezpieczeństwo i

porządek publiczny.

INNE ZASADY SWOBODY PRZ
KAPITAŁU

Przepisy TEWG – zobowiązanie PC do stopniowego

znoszenia:

• ograniczeń w przepływie kapitału należącego do

rezydentów Państw Członkowskich

• dyskryminującego traktowania transakcji

finansowych ze względu na obywatelstwo,
miejsce zamieszkania lub miejsce lokaty
kapitału

• możliwie najbardziej liberalnego postępowania

w zakresie przyznawania zezwoleń dewizowych

• niewprowadzania żadnych nowych ograniczeń

dewizowych lub zaostrzania starych (standstill)

PRZYKŁAD

• Swobodny przepływ kapitału: Komisja pozywa Polskę do

Trybunału Sprawiedliwości w związku z ograniczeniami

inwestycyjnymi dla otwartych funduszy emerytalnych

• Komisja Europejska podjęła decyzję o pozwaniu Polski do

Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości ponieważ uznała, że

ograniczenia, jakim podlegają polskie otwarte fundusze

emerytalne (OFE) przy dokonywaniu inwestycji w innych

państwach członkowskich, są niezgodne z przepisami

dotyczącymi swobodnego przepływu kapitału, a tym samym

stanowią naruszenie art. 56 Traktatu WE.

• Zgodnie z ustawą z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i

funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, z późniejszymi

zmianami, oraz z rozporządzeniami wykonawczymi do tej

ustawy OFE mogą zainwestować zagranicą maksymalnie 5 %

wartości niektórych aktywów . Ponadto przy inwestycjach

zagranicznych obowiązują mniej korzystne zasady obliczania

opłat za zarządzanie i kosztów transakcji. Przepisy te

bezpośrednio ograniczają inwestycje OFE w innych państwach

członkowskich i sprawiają, że takie inwestycje są mniej

atrakcyjne w porównaniu z inwestycjami w Polsce. Takie

ograniczenia nie wydają się być uzasadnione względami

nadzoru ostrożnościowego lub innymi względami.

• Uznając szczególną społeczną rolę składek przekazywanych OFE, Komisja

podtrzymuje swoje stanowisko, że art. 56 Traktatu WE ma zastosowanie do

funduszy zarządzanych przez OFE. OFE nie mogą być klasyfikowane jako

podmioty publiczne, ponieważ nie zastępują one państwa w wykonywaniu

obowiązku polegającego na ustanowieniu systemu zabezpieczenia społecznego

w Polsce. Mimo że OFE stanowią część systemu emerytalnego w Polsce,

pozostają one podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą, które

konkurują ze sobą na rynku. Komisja uważa, że ponieważ OFE prowadzą

działalność gospodarczą polegającą na inwestowaniu pieniędzy ubezpieczonych

osób i dzieje się tak niezależnie od ich statusu prawnego i roli w systemie

emerytalnym, oraz niezależnie od tego, że składki mają charakter ustawowy,

OFE są podmiotami gospodarczymi i w związku z tym nie mogą być traktowane

jako podmioty publiczne.

• Ponadto poprzez nałożenie ograniczeń na działalność inwestycyjną OFE

państwo ograniczyło możliwości konkurencji pomiędzy OFE oraz różnicowania

ich portfela i uzyskiwania w ten sposób lepszych wyników finansowych

skorygowanych o ryzyko. Komisja uważa również, że limitów nałożonych na

inwestycje zagraniczne nie można uzasadnić obecnym kryzysem na rynkach

finansowych, ale nigdy nie zaprzeczała potrzebie stosowania ostrożnościowych

zasad inwestycyjnych czy ograniczania agresywnych strategii inwestowania.

• Jednakże limit w wysokości 5 % łącznej wartości inwestycji, których

przedmiotem są niektóre aktywa poza terytorium Polski, nie wydaje się zgodny

z zasadą proporcjonalności i odpowiedni dla ochrony interesów członków OFE.

• Komisja jest zatem zdania, że ograniczenia inwestycyjne nałożone ustawą o

OFE są sprzeczne z zasadą swobodnego przepływu kapitału i że takie

naruszenie prawa nie ma uzasadnienia.

OKRESY PRZEJŚCIOWE

• Wynegocjowana przez poszczególne kraje

członkowskie lub kandydujące liczba lat,

podczas których ich zobowiązania wobec UE nie

mają zastosowania.

• Ich celem jest umożliwienie poszczególnym

członkom wspólnoty dostosowania krajowego

ustawodawstwa do prawa wspólnotowego.

• Jest to forma obrony interesów państw

przystępujących do Unii, ale również

interesów Unii w tzw. sektorach

"wrażliwych".

• Są to okresy o różnej długości, w zależności od

państwa przystępującego, dziedziny gospodarki,

bądź zakresu regulacji istniejącego aktu

prawnego Unii.

OKRESY PRZEJŚCIOWE

• W okresie przejściowym zakłada się, że

mechanizmy i zasady obowiązujące w Unii w
odniesieniu do poszczególnych działów
gospodarki nie będą poddane od razu jej
reżimowi prawnemu, lecz że nastąpi
stopniowe, kilkuletnie dostosowanie danego
państwa do obowiązujących w Unii zasad.

• W okresie dostosowawczym wynegocjowanym

przez Unię dostosowuje ona swoją gospodarkę do
sytuacji wytworzonej przez przyjęcie nowych
członków.

• Również wejście w życie niektórych przepisów

prawa europejskiego w stosunku do danego
państwa może ulegać opóźnieniu.

OKRESY PRZEJŚCIOWE

Przykłady obszarów, w których mogą być

wdrażane okresy przejściowe to:

• swoboda przepływu pracowników,
• swoboda przepływu kapitału,

towarów i usług, podatki,

• zakup ziemi i nieruchomości przez

cudzoziemców,

• rolnictwo,
• ochrona środowiska i inne

OKRESY PRZEJŚCIOWE

• Okresy przejściowe zostały

wprowadzone na 7 lat, jednak zgodnie

z zasadą "2+3+2":

• 2-letni okres przejściowy: 1 maja

2004 - 30 kwietnia 2006

• 3-letni okres przejściowy: 1 maja

2006 - 30 kwietnia 2009

• 2-letni okres przejściowy: 1 maja

2009 - 30 kwietnia 2011

• Poszczególne kraje mogą zrezygnować ze

stosowania kolejnych okresów.

• Wszystkie okresy przejściowe muszą zostać

zniesione z dniem 1 maja 2011 roku.

OKRESY PRZEJŚCIOWE 01.05.2004-30.04.2006

• W okresie 01.05.2004-30.04.2006 okresy przejściowe były

stosowane przez:

• większość starych krajów członkowskich (wszystkie poza

Wielką Brytanią, Irlandią i Szwecją) dla 8 z 10 nowych krajów

członkowskich (poza Maltą i Cyprem), które przystąpiły do

wspólnoty 1. maja 2004 roku

• trzy nowe kraje członkowskie (Polska, Słowenia, Węgry) na

zasadzie wzajemności (dla tych krajów, które wprowadzą

ograniczenia dla obywateli nowych krajów członkowskich).

• Malta zastrzegła sobie prawo do późniejszego (przez okres do

siedmiu lat od daty wstąpienia do UE) wprowadzenia okresów

przejściowych wobec obywateli wszystkich państw UE w

przypadku zaobserwowania problemów na swoim rynku pracy.

Jeżeli w tym czasie równowaga maltańskiego rynku pracy

zostanie zakłócona w stopniu zagrażającym stopie życiowej

lub poziomowi zatrudnienia w danym regionie lub sektorze

zatrudnienia, wówczas państwo może wprowadzić ww.

ograniczenia. W tym celu, Malta utrzyma system pozwoleń na

pracę w celu monitorowania swojego rynku pracy tak, aby z

wyprzedzeniem kontrolować niepokojące sytuacje. Takie

pozwolenia na pracę są wydawane automatycznie.

OKRESY PRZEJŚCIOWE 01.05.2006-30.04.2009

• W 3-letnim okresie przejściowym

(01.05.2006-30.04.2009), ograniczenia
zniosły: Portugalia, Hiszpania, Grecja,
Finlandia i Islandia (1 maja 2006 r.),
Włochy (27 lipca 2006 r.), Holandia (1
maja 2007 r.), Luksemburg (1 listopada
2007) oraz Francja (1 lipca 2008).

• Ze stosowania okresów przejściowych

wobec obywateli państw, które takie
ograniczenia wobec nich utrzymują,
zrezygnowały Słowenia (w maju 2006) i
Polska (w styczniu 2007).

OKRESY PRZEJŚCIOWE

01.05.2009-

30.04.2011

• W trzecim etapie (01.05.2009-

30.04.2011) ograniczenia zniosły
Belgia, Dania i Norwegia (1 maja
2009).

• Austria, Liechtenstein, Niemcy i

Szwajcaria utrzymują okresy
przejściowe w swobodnym
przepływie pracowników.