PRZYGOTOWAŁA:
KATARZYNA  CHOJNOWSKA

Co to jest układ 

odpornościowy?



Układ 

odpornościowy 

(immunologiczny) 

powstał aby chronić nas przed patogenami.

WIRUSY

UKŁAD

IMMUNOLOGICZNY

GRZYBY

ZANIECZYSZCZENIA

BAKTERIE

TOKSYNY

PASOŻYT
Y

Narządy układu 

odpornościowego:

 SZPIK KOSTNY

GRASICA

NACZYNIA 
LIMFATYCZNE Z 
WEZŁAMI 
CHŁONNYMI

 ŚLEDZIONA

Powstawanie układu 

odpornościowego:



Układ  odpornościowy  bierze  swój 
początek  ze  stosunkowo  nielicznych 
komórek szpiku kostnego i grasicy.

Szpik kostny:

Oprócz  swych  funkcji 
krwiotwórczych    szpik 
kostny 

spełnia 

u 

ssaków 

rolę 

centralnego 

narządu 

limfatycznego, 

w 

którym 

powstają 

limfocyty  B.  Ze  szpiku 
limfocyty B przechodzą 
do 

krwi, 

gdzie 

u 

dorosłego 

człowieka 

stanowią 

ok. 

13% 

wszystkich limfocytów.

Grasica:

Jest  to  narząd,  w  którym 
dojrzewają  limfocyty  T. 
grasica  z  wiekiem  ulega 
inwolucji 

(zanikowi), 

jednak 

nie 

ma 

to 

większego  wpływu  na 
układ 

odpornościowy, 

ponieważ  w  pierwszych 
latach  życia  w  grasicy 
wytwarzanych  jest  nawet 
ok. 

100 

tysięcy 

limfocytów  T  dziennie, 
które 

po 

opuszczeniu 

grasicy 

żyją 

długo 

(  nawet  do  kilku  lat)  i 
zachowują  zdolność  do 
podziałów  w  tkankach 
obwodowych.

Komórki układu 

immunologicznego:



Komórki  układu  odpornościowego  nie 
skupiają  się  w  jednym  miejscu  ani  nie 
tworzą odrębnego narządu, lecz pozostają 
gotowe do samodzielnego ruchu.



Sygnały  genetyczne  i  środowiskowe 
sterują różnicowaniem się komórek w linie 
komórkowe rozpoznające obce antygeny i 
zwalczające intruzów.

Komórki układu 

odpornościowego:

Linie komórek 

odpornościowo 

kompetentnych:



Wszystkie linie komórek 

odpornościowo 

kompetentnych i innych 

komórek  krwi  wywodzą 

się  od  krwiotwórczej 

komórki  macierzystej. 

Komórki 

macierzyste, 

które  różnicują  się  w 

kierunku  limfocytów  B 

pozostają 

w 

szpiku, 

natomiast  różnicujące 

się 

w 

kierunku 

limfocytów  T  osiedlają 

się w grasicy.

Rozwój limfocytu B:



Proces  ten  rozpoczyna  się  od 
krwiotwórczych 

komórek 

macierzystych,  które  dzieląc 
się  dają  linie  komórkowe  i 
przechodzą fazy pro-B i pre-B, 
zanim staną się komórkami B.

 



Rozwój  komórek  B  prowadzi 
do  powstania  plazmocytów 
wydzielających przeciwciała.

Rozwój limfocytu T:



Wytwarzane 

są 

w 

grasicy  z  komórek 

macierzystych,  które 

przywędrowały 

ze 

szpiku 

kostnego. 

Dojrzewające komórki 

przechodzą 

kolejne 

etapy rozwoju; można 

je  wyróżnić  dzięki 

odmiennemu 

składowi białek na ich 

powierzchni. 

Odpowiedź 

odpornościowa:



Zachodzi w węźle chłonnym, w którym  

gromadzą  się  limfocyty  B  i  T.  Komórki 

dendrytyczne 

prezentują 

antygen 

limfocytom  T.  Owe  limfocyty  T  zwane 

pomocniczymi  współdziałają  z  innymi 

limfocytami    T  i  B  dając  zarówno 

populacje  limfocytów  T  zabijających, 

które  opuszczają  węzeł  chłonny  w 

poszukiwaniu  zakażonych  tkanek,  jak  i 

komórki  plazmatyczne  wydzielające 

przeciwciała.

Fotografie i ryciny użyte w 
prezentacji pochodzą ze 
stron internetowych:



www.pathmicro.med.sc.edu/bowers/immune%20ce
lls.htm



www.merck.com/mmhe/sec16/ch183/ch183a.html



www.uab.es/servlet/Satellite?cid=109648146657..

.



www.activamune.com/immune_system.htm



www.spor

tron.inf

o/.../health_issues/immune.htm

 



www.emc.maricopa.edu/.../BioBookcircSYS.html



www.bio-pro.de/en/region/stern/magazin/04426/.. 



www.lymphoma.org/site/pp.asp?

c=chKOI6PEImE....



stemcells.nih.gov/info/scireport/chapter6.asp



www.biotechnolog.pl/news-269.htm



www.astrographics.com/.../GP2086.html



www.rozanski.gower.pl/immunolog.html

Prezentacja oparta 
została o artykuł:



Jak rozwija się układ 
odpornościowy. Świat Nauki, 
listopad 1993, 31-38

DZIĘKUJĘ ZA 

UWAGĘ!