Powiat

Kwestię organizacji powiatu reguluje 

ustawa z 5 czerwca 1998

Zadania powiatu

• Ustawowo ma zagwarantowane 

zadania własne

• Katalog jego zadań ma charakter 

zamknięty

• Ponadgminny charakter zadań powiatu
• Zadania powiatu mają charakter 

uzupełniający i wyrównawczy w 
stosunku do gminy

Zadania zlecone

• Ze względu na usuwanie 

bezpośrednich zagrożeń dla 
bezpieczeństwa i porządku 
publicznego przewiduje się zlecanie 
pewnych zadań przez administrację 
rządową - powiatowi

Powiat nie powstał po to aby 

konkurować z gminą ale po to by 
przejąć część jej zadań

Grupy spraw, którymi zajmuje 

się powiat

• Zakres ładu przestrzennego i 

ekologicznego

• Zakres infrastruktury społecznej
• Zakres bezpieczeństwa publicznego i 

obronności

• Zakres reprezentacji zewnętrznej 

powiatu

• W przeciwieństwie do gminy, 

powiat nie może prowadzić 
działalności gospodarczej 
wykraczającej poza zadania 

użyteczności publicznej

Administracja zespolona

• Administracja znajdująca się pod 

zwierzchnictwem wojewody (straże, 
inspekcje, służby)

Administracja zespolona

Zespolenie mocne

Zespolenie słabe

Zespolenie mocne

• Pod jednym zwierzchnikiem i w 

jednym urzędzie

Zespolenie słabe

• Za pomocą aparatu pomocniczego, 

który nie znajduje się w jednym 
urzędzie

Administracja niezespolona

• Wojewoda nie sprawuje 

zwierzchnictwa ale ma prawo 
wyrażania zgody na powołanie i 
odwołanie organów administracji 
niezespolonej (np. powiatowi lekarze 
weterynarii, dyrektorzy urzędów 
morskich, dyrektorzy izb karbowych, 
naczelnicy izb skarbowych.

• Istnienie komórek administracji 

zespolonej powoduje trudności w 
definiowaniu czy realizowanie przez 
nich zadań należy do zadań własnych 
czy zleconych powiatu.

Trudności, nieścisłości

• Istnieją miasta na prawach powiatu, 

które są gminami a realizują 
zadania powiatu

Organy powiatu

• Stanowiąco-kontrolne – Rada Powiatu
• Wykonawcze - zarząd

Rada powiatu

• Wybierana w wyborach 

powszechnych

• Organ kolegialny
• Działa na zasadzie quorum

Skład Rady Powiatu

• 15 radnych w powiatach do 40 tys.
• Na każde rozpoczęte 20 tys. po 2 

radnych

• Ale nie więcej niż 29 radnych

Skrócenie kadencji Rady 

Powiatu

1. Jeżeli w ciągu 3 miesięcy nie 

wybierze zarządu

(do czasu kolejnych wyborów premier na 

wniosek ministra administracji 

wyznacza osobę, która pełni funkcję 

rady, jeżeli sytuacja z brakiem 

zarządu się powtórzy, to nie 

przeprowadza się kolejnych wyborów 

a do końca kadencji funkcję rady 

sprawuje komisarz rządowy) 

Kompetencje Rady Powiatu

• Stanowienie prawa miejscowego (statut)
• Wybór i odwołanie zarządu
• Stanowienie o polityce zarządu
• Uchwalanie budżetu
• Rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu
• Udzielanie z powyższego tytułu zarządowi 

absolutorium

• Ustalanie wynagrodzenia starosty
• Powoływanie i odwoływanie skarbnika i sekretarza 

powiatu

• Uprawnienia kontrolne – Komisja Rewizyjna

Zarząd

• Liczy od 3-5 osób
• Przewodniczący = starosta wybrany 

przez Radę z grona Rady

• Wicestarostowie i członkowie zarządu
• Wybierany przez Radę bezwzględną 

większością głosów, w obecności co 

najmniej połowy, w terminie nie później 

niż 3 miesiące od dnia ogłoszenia 

wyborów

• Starosta wybierany razem z zarządem

• W miastach na prawach powiatu 

organem wykonawczym nie jest 
zarząd a prezydent miasta.

Odwołanie zarządu

• Na wniosek Komisji Rewizyjnej (

rada 

podejmuje uchwałę bezwzględną większością głosów o nie 
udzieleniu zarządowi absolutorium, potem większością 3/5 rada 
może odwołać zarząd)

• Na wniosek ¼ składu rady, w 

głosowaniu 3/5 głosów można 
odwołać starostę, co jest 
równoznaczne z odwołaniem zarządu

Zadania zarządu

• Przygotowywanie projektów uchwał
• Wykonywanie uchwał rady
• Gospodarowanie mieniem powiatu
• Wykonywanie budżetu 

Starosta

• Przewodniczący zarządu
• Kieruje bieżącymi sprawami powiatu
• Reprezentuje powiat na zewnątrz
• Wydaje indywidualne decyzje w 

sprawach administracji publicznej

• Jest kierownikiem starostwa 

powiatowego

Jednostki pomocnicze

• Starostwo powiatowe
• Skarbnik powiatu
• Sekretarz powiatu
(głos doradczy)

Powiat grodzki

 Miasto na prawach powiatu, te miasta, 

które w dniu 31 grudnia 1998 miało 
pond 100 tys. Mieszkańców lub 
miasto, które w tym dniu przestało yć 
miastem wojewódzkim. 

Powiat ziemski

• Składający się z gmin

Samorząd w województwie

• Dualizm władzy na szczeblu 

województwa

a. Władza samorządowa
b. Władza rządowa

• Podział zadań między tymi władzami 

przeprowadzono w ramach zasady 
domniemania kompetencji na rzecz 
administracji samorządowej (jeżeli 
ustawa nie zastrzega wykonania 
zadań przez administrację rządową)

Zadania województwa

• Ustawa wymienia je w sposób bardzo 

ogólnikowy

• Zdecydowano, że ze względu na 

specyfikę każdego województwa 
ujęte one będą w specjalnych 
planach: strategia województwa, 
skonkretyzowana na podstawie tzw. 
programów wojewódzkich

Zadania województwa cd.

• Zakres infrastruktury technicznej
• Zakres infrastruktury społecznej
• Zakres ładu przestrzennego i 

ekologicznego

• Zakres bezpieczeństwa publicznego i 

obronności

• Województwo nie może prowadzić 

działalności gospodarczej

• Spółki utworzone poza sferą 

użyteczności publicznej mogą jedynie 
prowadzić działalność tylko w 
zakresie promocji, edukacji, 
wydawnictwa – działalność w celach 
rozwoju województwa. 

Samorząd w województwie ma 

możliwość zwracać się o wsparcie 
finansowe z budżetu państwa – 
kontrakty wojewódzkie

Organy samorządowe w 

województwie

• Stanowiąco-kontrolne
• wykonawcze

Organ stanowiąco-kontrolny

• Sejmik Wojewódzki: organ kolegialny, 

działający na zasadzie quorum

• Liczba radnych proporcjonalna do 

liczby mieszkańców: 30 radnych w 
województwach do 2 mln. 
mieszkańców, + po 3 radnych na 
każde rozpoczęte 500 tys. 

Skrócenie kadencji Sejmiku 

Wojewódzkiego

• Jeżeli w terminie 3 miesięcy od dnia 

wyborów nie dokona wyboru zarządu

(zarządza się przedterminowe wybory, 

w momencie powtórzenia sytuacji 
funkcję Sejmiku sprawuje komisarz 
rządowy)

Zadania Sejmiku

• Stanowienie prawa miejscowego
• Wybór i odwołanie zarządu
• Rozpatrywanie sprawozdań z jego 

działalności

• Nie ma tu zapisu o stanowieniu „kierunku 

działania zarządu”

• Kompetencje finansowo-majątkowe: 

uchwalanie budżetu województwa i 
rozpatrywanie sprawozdań z jego wykonania

Zadania Sejmiku cd.

• Kompetencje osobowe: ustala 

wynagrodzenie przewodniczącego, 

marszałka, powołuje i odwołuje skarbnika i 

głównego księgowego

• Uchwalanie planu rozwoju województwa, 

programów wojewódzkich, planu 

zagospodarowania przestrzennego

• Podejmowanie decyzji o współpracy 

międzynarodowej

• Kompetencje kontrolne wobec zarządu i 

wojewódzkich jednostek organizacyjnych – 

przy pomocy Komisji Rewizyjnej

Zarząd 

• W skład wchodzi: przewodniczący, 

którym jest Mu wicemarszałek, 1 lub 
kilku wicemarszałków oraz członków 
zarządu

• Liczy 5 osób
• Uchwały podejmuje zwykłą większością 

głosów w obecności co najmniej 
połowy, w razie nie rozstrzygnięcia 
decyduje głos Marszałka

Wybór zarządu

• Zarząd wybierany jest bezwzględną 

większością głosów przez Sejmik w 
terminie do 3 miesięcy.

• Zarząd może cały podać się do 

dymisji

• Dymisja zarządu jest równoznaczna z 

dymisją Marszałka

Zadania zarządu

•

Zasada domniemania kompetencji na rzecz zarządu (czyli 

realizuje zadania, które nie są zastrzeżone dla Sejmiku)

•

Ustawa nie ma wyliczenia enumeratywnego, ale mówi się 

o najważniejszych:

a.

Wykonywanie uchwał Sejmiku

b.

Gospodarowanie mieniem województwa

c.

Przygotowanie projektu i wykonywanie budżetu

d.

Przygotowanie planów strategii

e.

Organizowanie planów współpracy

f.

Powoływanie, odwoływanie, nadzór nad jednostkami 

samorządu w terenie

g.

Ustalenie regulaminu organizacyjnego Urzędu 

Marszałkowskiego 

Zarząd nie ma możliwości wydawania 

aktów prawa miejscowego, nie może 
też wydawać przepisów 
porządkowych

Marszałek

• Wybierany przez Sejmik razem z zarządem
• Ustawa nie nazywa Marszałka organem 

województw – Marszałek jest 
przewodniczącym zarządu i kieruje jego 
pracą

• Reprezentuje województwo na zewnątrz
• Wydaje decyzje administracyjne w 

indywidualnych sprawach

• Jest kierownikiem urzędu marszałkowskiego

Jednostki pomocnicze

• Urząd Marszałkowski
• Wojewódzkie samorządowe jednostki 

organizacyjne

• Wojewódzkie osoby prawne
• Skarbnik województwa

Strategia

• Od greckiego słowa strategike – 

sztuka dowodzenia, dziś dotyczy 
kreowania każdej dziedziny życia

Zasięg strategii

• Powinna zawierać planowanie i 

zarządzanie (czyli instrukcję 
wykonawczą)

• Planowanie strategiczne ma 

najdłuższy horyzont czasowy, 
najszerszy zakres działania, 
najwyższy szczebel podejmowania 
decyzji.

Strategia rozwoju lokalnego

• Strategia rozwoju gospodarczego nie 

jest strategią rozwoju lokalnego

• Gospodarka jest podstawą rozwoju 

ale tu należy kłaść nacisk na rozwój 
zrównoważony (ekologia, rozwój 
przestrzenny)

• To prawda gospodarka stanowi 

miernik zadowolenia

Horyzont czasowy strategii

• Okres na jaki określoną strategię się 

pisze.

• Zaleca się aby ten okres trwał 15 lat
a. Okres na tyle krótki by móc coś 

zaplanować

b. Okres na tyle długi by nakreślić 

wizję z należytym rozmachem

Definicja rozwoju/cechy

• Jest to proces, a nie stan
• Podmiotem rozwoju lokalnego nie są 

władze ale lokalna wspólnota

• Motorem zmian są czynniki 

endogenne/potrzeby wspólnoty

• Gospodarka to klucz do rozwoju/ale 

rozwój lokalny to coś więcej

• Kryterium rozwoju jest zadowolenie 

mieszkańców

Jak zmierzyć rozwój

•

Współczynnik HDI (Human Developmennt 

Index)

a. Wynik jest cyfrą (0-1)
b. Oblicza się biorąc pod uwagę następujące 

czynniki:

-

Przeciętną długość życia(25 lat-85)

-

Przeciętną liczbę lat nauki w szkole(0 – 15)

-

Procent osób umiejących czytać i pisać(0-100%)

-

PKB na jednego mieszkańca (siła nabywcza 

waluty nabywczej w stosunku do dolara 

amerykańskiego(400$ - 40 tys. $)

Wzór HDI

HDI=wartość na danym obszarze-
min. Międzynar.przez max. 
Międzynar. – minimum 
międzynarodowe

Wyniki

• Poniżej 0,5 – kraje słabo rozwinięte
• Między 0,5 – 0, 8 – kraje rozwijające 

się

• Powyżej 0, 8 – kraje rozwinięte

W 1998 r. HDI dla Polski wynosiło 

0,872. 

Jak pisać strategię?

• Kluczową rolę na rynku polskim w 

tym aspekcie odniosło doradztwo 
amerykańskie (LGPP)

Metody pisania strategii

• Menedżerska (decyduje burmistrz)
• Ekspercka (może nie wgłębiać się w 

lokalną strukturę)

• Ekspercko-konsultacyjna (ankieta)
• Menedżersko-konsultacyjna (org. 

Pozarządowe, lokalne szkoły, wspólnoty)

• Uczestnicząca (powołanie zbiorowego 

podmiotu reprezentującego lokalną 

społeczność)

Rady autorów

• Pracami nad strategią powinien zająć się 

Konwent Rozwoju Gminy, który powinien 

składać się z 3 sektorów:

1. Władze
2. Przedsiębiorcy (pracodawcy)
3. Inicjatywy obywatelskie (np. organizacje 

pozarządowe)

4. Skład Konwentu ustalają władze – burmistrz
5. Obrady konwentu w komisjach/grupach 

roboczych, problemowych

Najczęstsze błędy

• Strategia ekstrapolacyjna – po prostu 

prognozy dotyczące najbliższej przyszłości, 
proste wnioskowanie (

np. jeżeli bezrobocie rośnie, to 

będzie rosło)

• Strategia gotowiec
• Strategia pseudonaukowa
• Strategia marzycielska 

(czy z marzeń można zrobić 

konfitury, tak trzeba tylko dodać owoce i cukier – Lec)

• Strategia „koncert życzeń” 

(postulaty, które nie są 

możliwe do zrealizowania)

• Strategia oczywistości i ogólników

Struktura strategii 1

• Raport o stanie gminy
a. Otoczenie i relacje zewnętrzne
b. Ład przestrzenny i urbanistyka
c. Środowisko
d. Społeczność lokalna
e. Gospodarka lokalna
f. Budżet

Dwie metody raportowania:

• Analiza SWOT (strengths, 

weaknesses, oportunities, threats)

• Analiza ABC (atuty, bariery, to co 

ciekawe)

Struktura strategii 2

• Na podstawie raportu - plan

Cechy dobrego planu:

• Musi być:
a. Celowy
b. Wykonalny
c. Niesprzeczny
d. Łatwy do wdrożenia
e. Elastyczny
f. Odpowiednio szczegółowy
g. Perspektywiczny
h. Kompletny
i. Nie przekraczać określonych terminów

• Strategia musi zostać 

zaakceptowana przez Radę Gminy 

Ćwiczenia:

• Jaką metodę pisania strategii wybierasz 

i dlaczego

• Wyobraź sobie sytuację, że jesteś 

burmistrzem, kogo zaprosiłbyś do obrad 
Konwentu?

• Wymyśl hasło promocyjne twojego 

miasta

• Wyobraź sobie, że piszesz krótką 

strategię PWSZ w Oświęcimiu