Rdzeń kręgowy

Znajduje się w kanale kręgowym. Ku górze

łączy się z rdzeniem przedłużonym, kończy

się natomiast w obrębie odcinka lędźwiowego

kręgosłupa.

Rdzeń kręgowy



Ma budowę odcinkową (segmentalną),



Każdy neuromer unerwia czuciowo i
ruchowo odpowiedni odcinek ciała,

Neuromer zawiera ośrodki czuciowe,

wegetatywne i ruchowe, a także parę
korzeni brzusznych i grzbietowych, z
których powstają nerwy łączące rdzeń z
receptorami i narządami wykonawczymi.

Rdzeń kręgowy



Część szyjna- 8 odcinków



Część piersiowa- 12 odcinków



Część lędźwiowa- 5 odcinków



Część krzyżowa- 5 odcinków



Część guziczna- 1 lub 2 odcinki

W obrębie rdzenia

widoczne są dwa

zgrubienia w części

lędźwiowej i szyjnej

spowodowane

występowaniem dużej

ilości komórek

unerwiających kończyny

dolne i górne.



Mózg i rdzeń kręgowy otoczone są przez 3 opony:
twardą, pajęczynówkową i miękką. Pomiędzy
oponą pajęczynówkową i miękką znajduje się
przestrzeń wypełniona płynem mózgowo-
rdzeniowym. Podstawowe znaczenie opon i płynu
mózgowo-rdzeniowego to ochrona mózgu i
rdzenia przed wstrząsami i urazami
mechanicznymi.

Centralnie

ułożona- istota

szara

Istota biała otacza istotę szarą.

Istota szara rdzenia

kręgowego



Centralnie ułożona



Kształt litery H- składa się z 2
symetrycznych połówek połączonych
spoidłem szarym



Poszczególne części istoty szarej to
rogi lub słupy

Istota szara

Istota szara podzielona jest na 10 warstw

oznaczonych cyframi rzymskimi.

W rogach przednich w warstwach VII, VIII i

IX znajdują się ośrodki ruchowe.

W rogach tylnich w warstwach od I-VI są

ośrodki czuciowe.

Rogi boczne występują w odcinkach

piersiowym, lędźwiowym i guzicznym i

maja ośrodki układu wegetatywnego.

Rozróżnia się:



Rogi przednie (brzuszne)



Rogi tylnie (grzbietowe)



Słupy Clarke’a



Rogi boczne

Od rogów przednich i tylnych

odpowiednio odchodzą korzenie
nerwowe przednie i tylne.

Pierwszy korzeń wychodzi między

pierwszym kręgiem szyjnym a
czaszką.

Istota biała



Tworzy 3 pary sznurów:

Sznury przednie- drogi zstępujące
Sznury tylne- drogi wstępujące
Powrózki boczne- oba rodzaje dróg

Przekrój przez rdzeń

Łuk odruchowy



Odruch- reakcja ustroju na bodźce

przebiegająca za pośrednictwem

ośrodkowego układu nerwowego



Łuk odruchowy- droga impulsu

spowodowanego zadziałaniem bodźca na

receptor, który musi dojśc do efektora:

Receptor->droga odprowadzająca impulsy do

ośrodka->ośrodek ruchu->droga

pzrewodząca impulsy z ośrodka do

efektora->narząd wykonawczy



Odruch monosynaptyczny- w
ośroodku tylko jedna synapsa



Odruch polisynaptyczny- w ośrodku
więcej synaps, pomiędzy neuronem
odprowadzającym i wyprowadzającym
są neurony wstawkowe

Ośrodki ruchowe rdzenia



Perykariony motoneuronów unerwiające

mięśnie kończyń i tułowia są skupione w

ośrodkach ruchowych w rogach brzusznych

rdzenia kręgowego i w pniu mózgu. Aksony

tych neuronów opuszczając rdzeń kręgowy

tworzą korzenie brzuszne (przednie) a

następnie wchodzą w skład nerwów

rdzeniowych. Podobną organizacją odznaczają

się ośrodki ruchowe pnia mózgu. Pochodzące

od nich nerwy nazywa się nerwami

czaszkowymi.

Neurony w ośrodkach

ruchowych



Motoneurony α są właściwymi neuronami
ruchowymi, które razem z unerwianymi
włóknami mięśniowymi tworzą jednostki
ruchowe.



Motoneurony γ unerwiają włókna
mięśniowe we wrzecionach mięśniowych
(tzw. Śródwrzecionowe).



Motoneurony β unerwiają zarówno włókna
mięśniowe jak i włókna śródwrzecionowe.

Móżdżek



Znajduje się w tylnej jamie czaszki,

nad mostem i rdzeniem przedłużonym.



Robak i półkule móżdżku



Płat przedni i tylni uczestniczą w

mechanizmach kontrolujących

czynności ruchowe



Płat kłaczkowo-grudkowy odgrywa rolę

w mechanizmie utrzymania równowagi

Drogi rdzeniowo-

móżdżkowe



Część impulsów dochodzi
bezpośrednio do móżdżku, część za
pośrednictwem jąder siatkowatych,
przedsionkowych i jądra oliwkowego
dolnego.



Bezpośrednio-droga rdzeniowo-
móżdżkowa tylna i przednia.

Droga rdzeniowo-móżdżkowa

tylnia (Fleshiga)



Bierze początek w słupach Clarke’a-
dochodzą tu aksony czuciowe ze
ścięgien, stawów i proprioreceptorów
mięśni, aksony ze słupów Clarke’a
biegną drogą r-m tylną w większości tą
samą stroną i wchodzą do móżdzku
przez konar tylni.

Droga rdzeniowo-móżdżkowa

przednia (Gowersa)



Zaczyna się w części pośredniej istoty
szarej rdzenia kręgowego. Do
móżdżku wchodzi przez konary
przednie. Informacja o stanie
pobudzenia ośrodków ruchowych.

Drogi odmóżdżkowe



Z jądra wierzchu i wsuniętego idą
włókna do rdzenia kręgowego. Najpierw
biegną do jąder przedsionkowych,
siatkowatych i jądra czerwiennego. Tu
rozpoczynają się drogi przedsionkowo-
rdzeniowa, siatkowato-rdzeniowa i
czerwienno-rdzeniowa. Za pomocą tych
dróg móżdżek koryguje ruchy aktualne.

Wzgórze- stacją

przekaźnikową



Tu biegną włókna nerwowe z jądra
zębatego móżdżku (dokładnie jądro
brzuszno-boczne), a tu są połączenia
wzgórzowo-korowe, które dochodzą
do okolicy czuciowo-ruchowej kory
(pole 4 i 6 w szczególności).

Móżdżek koryguje



Ruchy oscylacyjne



Ruchy aktualnie wykonywane



Ruchy zamierzone



Ruchy szybkie

Kora czuciowo-ruchowa



Pola ruchowe i czuciowe kory mózgu,o
różnej lokalizacji i budowie funkcjonują
w sposób ściśle skoordynowany.



W skład wchodzą I-rzędowa okolica
ruchowa w płacie czołowym(4), okolica
przedruchowa(6), dodatkowe pole
ruchowe, obszar czuciowy w płacie
ciemieniowym(3,2,1).

Wpływ kory czuciowo-

ruchowej na rdzeń



Ssaki niższe-drogi korowo-rdzeniowe

po dojściu do ośrodków ruchowych nie

tworzą synaps z motoneuronami lecz z

interneuronami-kora hamuje i toruje

działanie odruchów rdzeniowych.



Naczelne-drogi korowo-rdzeniowe

unerwiają bezpośrednio motoneurony-

plan ruchu jak i rozkaz jego wykonania

jest zadaniem ośrodków korowych.



Układ autonomiczny (wegetatywny)
kieruje czynnościami narządów
wewnętrznych a zwłaszcza funkcją układu
sercowo-naczyniowego, oddechowego,
pokarmowego i przemiany materii. Układ
wegetatywny jest czynnościowo ściśle
połączony z układem hormonalnym.
Ośrodki sterujące tego układu znajdują się
w ośrodkowym układzie nerwowym.



Układ ten dzieli się na dwie części:



układ współczulny (sympatyczny),



układ przywspółczulny (parasympatyczny).



Ośrodki układu sympatycznego zlokalizowane

są w bocznych rogach rdzenia kręgowego w

odcinku piersiowym i lędźwiowym.

Ośrodki parasympatyczne znajdują się w

międzymózgowiu i odcinku krzyżowym rdzenia

kręgowego. Uszkodzenie włókien

wegetatywnych wyzwala tzw. bóle kauzalgiczne,

które mają charakter piekąco- palący, często

nasilają się nocą i słabo reagują na leki

przeciwbólowe

BÓL



Nieprzyjemne doznanie czuciowe i
emocjonalne, związane z
potencjalnym czy też domniemanym
uszkodzeniem tkanek. Bezpośrednią
przyczyną bólu jest podrażnienie
receptorów bólowych-nocyreceptorów.

Przerwanie rdzenia



Przerwanie ciągłości rdzenia
kręgowego może prowadzić do wielu
schorzeń. Jeśli przerwa znajduje się na
granicy z rdzeniem przedłużonym to może
nastąpić odcięcie ośrodka oddechowego
(śmierć w wyniku uduszenia). Natomiast,
jeśli odcięcie znajduje się poniżej odcinka
szyjnego następuje wtedy szok rdzeniowy
(ogłuszenie).