- Podstawowe definicje

- Omówienie zasad działania GATT (Układ Ogólny o Cłach i Handlu)

- Podstawowe instrumenty zagranicznej polityki handlowej

- Struktura handlu międzynarodowego
- Główni eksporterzy i importerzy w światowej wymianie towarowej
- Główni eksporterzy i importerzy usług
- Przyczyny rozwoju eksportu i importu
- Międzynarodowy handel bronią
-HANDEL BRONIĄ: FAKTY I LICZBY
-Główni producenci broni
-Główni eksporterzy i importerzy
-Najnowsze informacje na temat handlu bronią
-Ciekawostki na temat handlu bronią
-Zakończenie

- to odpłatna wymiana towarów
lub usług z partnerami
posiadającymi stałą siedzibę
poza granicą celną państwa;

- obejmuje obroty majątkowo-
kredytowe oraz obroty bieżące,
na które oprócz wymiany
składają się zakup i sprzedaż za
granicę usług, dóbr
niematerialnych oraz
zobowiązania wynikające z ruchu
ludności poza granicę,
utrzymywania własnych
placówek dyplomatycznych za
granicą i inne.

sprzedaż za granice dóbr i usług wytwarzanych
w kraju

zakup wyprodukowanych za granicą dóbr i usług

Układ Ogólny w Sprawie Taryf Celnych i Handlu

(ang

.

General

Agreement on Tariffs and Trade, GATT) podpisane w Genewie

dnia 30 października 1947 porozumienie dotyczące polityki

handlowej. Układ Ogólny GATT wszedł w życie 1 stycznia

1948 roku. Z założenia miało być jedynie tymczasowym

układem poprzedzającym powstanie ITO (Międzynarodowej

Organizacji Handlowej). Jednakże brak zgody między

państwami nie pozwalający na wejście w życie statusu ITO,

przedłużył obowiązywanie układu GATT do 31 grudnia 1994.

Pw + t

Pw

Q

1

Q

2

Q

3

Q

4

Cena

ilość dobra

Przychody podstawowe
rządu

Cło

to opłata pobierana przez państwo

przy przywozie, wywozie lub przewozie

towarów przez granice celne państwa

lub unii celnej. Państwo wprowadza cła

dla zapewnienia istnienia i rozwoju

niektórych dziedzin gospodarki,

dostarczających produktów ważnych ze

względów strategicznych. Ponadto dąży

do ochrony nowo powstałych sektorów

gospodarki, które są zbyt słabe, aby

sprostać konkurencji zagranicznej.

RODZAJE CŁA

Ze względu na:

KIERUNEK OBROTU

CEL GOSPODARCZY

METODY OBLICZANIA

Cel finansowy

Cel ochronny

- Cło
prohibicyjne
- Cło
wychowawcze
- Cło bojowe
- Cło retorsyjne
- Cło
preferencyjne
- Cło
antydumpingow
e

- Cło
eksportowe
- Cło
importowe
- Cło
tranzytowe

- Cło od
wartości
- Cło
specyficzne
- Cło
mieszane

- Cło
fiskalne

 Główni eksporterzy w światowej wymianie towarowej w

2003 roku

L.p.

Eksporterzy

Wartość mld USD

Udział %

Roczna zmiana

procentowa

1

Niemcy

748,3

10,0

22

2

USA

723,8

9,6

4

3

Japonia

471,8

6,3

13

4

Chiny

437,9

5,8

34

5

Francja

386,7

5,2

17

6

Wielka Brytania

304,6

4,1

9

7

Holandia

294,1

3,9

20

8

Włochy

292,1

3,9

15

9

Kanada

272,7

3,6

8

10

Belgia

255,3

3,4

18

11

Hongkong, Chiny

228,7

3,0

13

 

krajowy eksport

19,6

3,0

7

 

re-eksport

209,1

3,0

14

17

Federacja Rosyjska

134,4

1,8

25

32

Polska

53,5

0,7

31

34

Czechy

48,7

0,7

27

36

Węgry

42,5

0,6

23

46

Słowacja

22,0

0,3

52

 

Świat

7503,0

100,0

16

Główni importerzy w światowej wymianie towarowej w

2003 roku

L.p.

Importerzy

Wartość

mld USD

Udział

procentowy

Procentowa roczna

zmiana

1

USA

1303,1

16,8

9

2

Niemcy

601,7

7,7

23

3

Chiny

413,1

5,3

40

4

Wielka Brytania

390,8

5,0

13

5

Francja

390,5

5,0

19

6

Japonia

382,9

4,9

14

7

Włochy

290,8

3,7

18

8

Holandia

262,8

3,4

20

9

Kanada

245,0

3,2

8

10

Belgia

235,4

3,0

18

11

Hongkong, Chiny

233,2

3,0

12

 

powracający import

24,1

3,0

-1

23

Federacja Rosyjska

74,2

1,0

23

26

Polska

68,0

0,9

23

29

Czechy

51,1

0,7

26

31

Włochy

47,6

0,6

26

46

Słowacja

22,5

0,3

36

 

Świat

7778,0

100,0

16

Wzrost wolumenu światowego eksportu

Wzrost wolumenu światowego eksportu

towarowego

towarowego

w latach 1995-03

w latach 1995-03

(roczne zmiany procentowe)

 

1995-

2000

2001

2002

2003

Światowy eksport

towarowy

7,0

-0,5

3,0

4,5

Artykuły rolne

3,5

2,5

3,5

3,0

Surowce

3,5

1,0

0,5

2,5

Artykuły

przemysłowe

8,0

-1,0

4,0

5,0

Główni eksporterzy usług w 2003 roku

Główni eksporterzy usług w 2003 roku

L.p.

Eksporterzy

Wartość

Udział

Roczne zmiany

procentowe

1

USA

287,7

16,0

5

2

Wielka Brytania

143,4

8,0

11

3

Niemcy

115,6

6,4

18

4

Francja

98,9

5,5

15

5

Hiszpania

76,3

4,2

23

6

Włochy

72,7

4,0

22

7

Japonia

70,6

3,9

9

8

Holandia

63,0

3,5

15

9

Chiny

46,4

2,6

18

10

Hongkong, Chiny

44,6

2,5

4

11

Austria

43,0

2,4

24

12

Belgia

42,4

2,4

18

13

Kanada

41,9

2,3

5

14

Irlandia

35,7

2,0

27

15

Dania

32,1

1,8

18

27

Federacja Rosyjska

15,9

0,9

18

31

Polska

12,3

0,7

23

37

Włochy

7,9

0,4

2

38

Czechy

7,8

0,4

11

 

Świat

1795,0

100,0

13

Główni importerzy usług w 2003 roku

Główni importerzy usług w 2003 roku

l.p.

Importerzy

Wartość

Udział

Roczne zmiany

procentowe

1

USA

228,5

12,8

8

2

Niemcy

170,8

9,6

17

3

Wielka Brytania

118,3

6,6

13

4

Japonia

110,3

6,2

3

5

Francja

83,7

4,7

22

6

Włochy

74,0

4,2

20

7

Holandia

64,9

3,6

15

8

Chiny

54,9

3,1

19

9

Irlandia

50,2

2,8

24

10

Kanada

50,0

2,8

12

11

Hiszpania

45,6

2,6

23

12

Austria

42,8

2,4

24

13

Belgia

41,5

2,3

18

14

Korea

39,0

2,2

11

15

Szwecja

28,5

1,6

20

18

Federacja Rosyjska

26,5

1,5

16

34

Polska

11,2

0,6

24

36

Węgry

8,0

0,5

13

 

Świat

1780,0

100,0

13

Światowy handel usługami

w latach 1997-2003

(roczne zmiany procentowe wartości)

• trwałe lub przejściowe dysponowanie

określonymi towarami przy jednoczesnym nie-
dysponowaniu tymi towarami przez inne kraje

• występowanie różnic kosztów i cen w ujęciu

międzynarodowym

• efekt strategii przedsiębiorstw,

uwzględniającej m.in. zróżnicowanie popytu
na rynkach międzynarodowych

Przyczyny rozwoju

Przyczyny rozwoju

eksportu

eksportu

Przyczyny rozwoju

Przyczyny rozwoju

importu

importu

•

koszty produkcji zastępującej import są
relatywnie wyższe w stosunku do zagranicy

•

istnieje potrzeba zaspokojenia
zróżnicowanego popytu na różnorodne
towary i usługi

HANDEL BRONIĄ:

FAKTY I LICZBY

• Wartość całego oficjalnego eksportu broni to 21 mld $

rocznie.

• Na świecie jest 639 mln sztuk broni lekkiej, oznacza to, że

na 10 osób przypada 1 sztuka broni palnej. Produkuje je

ponad 1tys. przedsiębiorstw z co najmniej 98 państw.

• Co roku produkuje się 8 mln sztuk broni lekkiej.
• Co roku produkuje się 16 mld sztuk amunicji - to więcej niż

2 nowe pociski na każdego mieszkańca Ziemi.

• 60% ogólnej liczby broni lekkiej znajduje się w rękach osób

cywilnych.

• szacuje się, że od 80 do 90% nielegalnie posiadanej broni

zostało wcześniej kupionych w oficjalnym obiegu.

Nowy lider handlu bronią

• W roku ubiegłym Rosja zajęła miejsce Stanów Zjednoczonych, stając

się głównym dostawcą broni i sprzętu wojskowego do państw

rozwijających się - wynika z raportu przedstawionego Kongresowi

USA.

• Nowe porozumienia, zawarte w tej dziedzinie przez Rosję w zeszłym

roku, obejmują m.in. szacowany na 700 mln dol. kontrakt na

dostawy rakiet ziemia-powietrze dla Iranu czy ośmiu powietrznych

tankowców do Chin.

• Jak pisze "New York Times", wartość broni, sprzedanej państwom

Trzeciego Świata w 2005 roku wzrosła do 30,2 miliarda dolarów - z

26,6 mld w 2004 roku. Do tej pory Stany Zjednoczone dominowały

na tym rynku. Porozumienie rosyjsko-irańskie nie należy do

największych - głównymi odbiorcami rosyjskiej broni są Chiny i Indie.

Francja druga, USA

trzecie

• W raporcie zatytułowanym "Transfery broni konwencjonalnej do

państw rozwijających się", dostarczonym członkom

amerykańskiego Kongresu, oceniono, że w 2005 roku rosyjskie

kontrakty na sprzedaż broni miały łączną wartość 7 mld dol.,

wobec 5,4 mld w 2004 roku.

• Na drugim miejscu znalazła się Francja, która sprzedała krajom

Trzeciego Świata broń o wartości 6,3 mld dol. Trzecie miejsce

zajęły Stany Zjednoczone, dostarczając tym państwom broń za

6,2 mld dol.

• Głównym odbiorcą broni w 2005 roku okazały się Indie, które

kupiły jej za 5,4 mld dol. Na drugim miejscu uplasowała się

Arabia Saudyjska (3,4 mld dol.) a na trzecim - Chiny (2,8 mld

dol.).

• Wartość ogółu transakcji dotyczących sprzedaży broni na świecie

w 2005 roku wyniosła ogółem 44,2 miliarda dolarów.

Więcej pieniędzy, więcej

broni

• Państwa z całego świata wydały w minionym roku rekordowe 900

miliardów euro na zbrojenie. Największy nabywca to rząd USA.

• Wojna, którą USA wypowiedziały terroryzmowi sprawiła, że

światowe wydatki na zbrojenie osiągnęły najwyższy poziom w

historii. Jak podaje SIPRI (Stockholm International Peace Research

Institute), w ubiegłym roku wydano na cele militarne 900 miliardów

euro, daje to 137 euro na każdego mieszkańca świata. Było to o 3,5

procent więcej niż w roku 2005. W ciągu minionych dziesięciu lat

wydatki na całym świecie wzrosły o 37 procent.

• W ubiegłym roku USA wydały na cele militarne równowartość 396,2

mld euro. Jest to prawie połowa światowych wydatków na zbrojenie.

W porównaniu do roku 2005, udział wydatków USA wzrósł nawet

więcej niż o połowę. Z 37,1 mld euro Chiny wyprzedziły po raz

pierwszy Japonię jako kraj z najwyższym budżetem wojskowym Azji.

Rośnie zapotrzebowanie,

rośnie i handel

• Jak podaje SIPRI w swoim roczniku o zbrojeniu i rozbrojeniu,

światowy handel bronią wzrósł od roku 2002 o 50 procent. Do

największych eksporterów należały ponownie USA i Rosja. Z

eksportem wartości 9,2 mld dolarów (6,2 mld euro) w latach

2002 i 2006 na trzecim miejscu znalazły się Niemcy

wyprzedzając Francję.

• Tylko w minionym roku niemiecki przemysł zbrojeniowy

wyeksportował towary wartości 3,9 mld dolarów i tym samym

dwa razy tyle co w roku 2005 (1,5 mld dolarów). "USA i kraje UE

zaopatrują nadal region Bliskiego Wschodu w potężne ilości

broni", mówi ekspert SIPRI Siemon Wezeman.

• W roku 2006 do najważniejszych klientów należały Chiny i Indie.

Kraje te zaopatrywały się przede wszystkim w Rosji. Państwa UE

miały wspólnie 30 procentowy udział w zbrojeniu i tym samym

podobny udział w rynku jak USA i Rosja.

CIEKAWOSTKI

• Co roku w wyniku użycia broni

ginie ponad 500 tys.

mężczyzn, kobiet i dzieci - to 1

osoba na minutę. Tysiące ludzi

odnosi rany, jest

torturowanych, zostaje

zmuszonych do opuszczenia

domów. Niekontrolowane

rozprzestrzenianie się broni

zwiększa skalę łamania praw

człowieka, powoduje eskalację

konfliktów, powiększa

istniejącą nędzę.

Niekontrolowane

rozprzestrzenianie broni

podsyca krwawe konflikty i

hamuje zrównoważony rozwój.

Ale handel bronią to także

wielki biznes pozbawiony

międzynarodowych regulacji.

Rozpowszechnianie broni

uniemożliwia wielu krajom rozwój i

walkę z biedą

• Co trzecie państwo wydaje więcej na szeroko pojętą obronność niż na

ochronę zdrowia.

• Łącznie średnio 22 mld $ wydają co roku państwa Afryki, Azji i

Ameryki Łacińskiej na zbrojenia. Połowa tej sumy wystarczyła-by, aby

każde dziecko z tych kontynentów poszło do szkoły podstawowej.

• 4% produktu narodowego Salwadoru pochłaniają wydatki na opiekę

medyczną dla ofiar przemocy z użyciem broni.

• Niemal połowa (42%) państw, których wydatki na obronność są

najwyższe, należy równocześnie do grupy państw o najniższym

wskaźniku rozwoju. Erytrea np. przeznacza 20% dochodu narodowego

na wojsko i zbrojenia.

• W Afryce zniszczenia na skutek działań wojennych szacuje się

każdego roku na 15 mld $.

• Całkowite wydatki Pakistanu na obronność stanowią równowartość 1/3

produktu krajowego brutto tego kraju lub połowy, jeżeli uwzględni się

wydatki związane ze spłatami kredytów zaciągniętych na zakup broni.

Najpotężniejsze państwa świata, które są

równocześnie największymi dostarczycielami broni,

są odpowiedzialne za globalny handel bronią w

największym stopniu:

• 5 stałych członków Rady Bezpieczeństwa - Chiny, Francja,

Rosja, Stany Zjednoczone i Wielka Brytania - kontroluje

88% świa-towego eksportu broni konwencjonalnej; handel

bronią przyczynia się do poważnych naruszeń praw

człowieka.

• Przez ostatnie 4 lata Francja, Stany Zjednoczone i Wielka

Brytania zarobiły na handlu bronią z krajami afrykańskimi,

azjatycki-mi i południowoamerykańskimi więcej niż

przeznaczyły na pomoc dla tych regionów.

KONIEC