LEKI WYMIOTNE I 

PRZECIWWYMIOTNE

 

 

Czynniki pobudzające odruch 

wymiotny



Substancje chemiczne znajdujące się we krwi



Napromieniowanie



Uszkodzenie błędnika



Ciąża 



Mechaniczne drażnienie narządów trzewnych i gardzieli



Drażnienie błony śluzowej żołądka



Bodźce zapachowe i smakowe



Bodźce psychiczne



Uszkodzenie OUN



Wady anatomiczne przewodu pokarmowego

 

 

Środki przeciwwymiotne - 

wskazania



Zapobieganie chorobie lokomocyjnej



Poprawa komfortu życia przy stosowaniu leków 

powodujących wymioty



Zagrożenie zachłyśnięciem treścią pokarmową



Przy stosowaniu znieczulenia ogólnego



Przy wyraźnych przeciwwskazaniach do wysiłku



Nieustępliwe wymioty ciężarnych 



Zagrożenie zaburzeniami wodno-elektrolitowymi 

i równowagi kwasowo-zasadowej

 

 

Wymioty w przebiegu 

chemoterapii

Kategoria 1: wymioty wczesne (ostre)
Pojawiają się tuż po zastosowaniu leku

Kategoria 2: wymioty późne
Pojawiają się powyżej 24 godzin 

Kategoria 3: wymioty antycypacyjne

 

 

Metoklopramid



Blokuje receptory dopaminergiczne w 

strefie chemoreceptorowej



Pobudza czynność skurczową górnego 

odcinka przewodu pokarmowego, zamyka 

zwieracz wpustu, rozkurcza odźwiernik



Zwiększa napięcie i siłę skurczu żołądka



Działa agonistycznie na receptory 5-HT4 

słabo antagonistycznie na receptory 5-HT3

 

 

Metoklopramid

Wskazany w 

wymiotach:



Wynikających z 
drażnienia 
chemoreceptorów w oun



W okresie 
okołooperacyjnym



Po zastosowaniu 
opioidów



Po chemio i radioterapii

Inne wskazania:



Refluks żołądkowo- 
przełykowy



Przed zgłębnikowaniem jelit



Przed radiografią przewodu 
pokarmowego



Zaburzenia motoryki 
żołądka w przebiegu 
cukrzycy

 

 

Metoklopramid



Przeciwwskazania



Guz chromochłonny



Padaczka



Krwawienie do 
przewodu 
pokarmowego



Stosowanie 
neuroleptyków



Działania 
niepożądane



Niepokój ,senność 
lub bezsenność, 
nudności, 
zmęczenie, bóle 
głowy



Hiperprolaktynemia



Wysypka

 

 

Domperidon



Działanie przeciwwymiotne i 
prokinetyczne



Jest antagonistą receptorów 
dopaminergicznych



Słabo przenika barierę krew-mózg



Może powodować hiperprolaktynemię



Podawany doustnie lub doodbytniczo

 

 

Leki neuroleptyczne



Działanie dopaminolityczne



Skuteczny w większości rodzajów 
wymiotów-skuteczność poszczególnych 
preparatów jest zależna od 
mechanizmu powstawania wymiotów

 

 

Chlorpromazyna



Stosowana w nieustępliwych wymiotach 
ciężarnych



Nie hamuje wymiotów o mechanizmie 
błędnikowym

 

 

Prochlorperazyna



Silne dziłanie przeciwwymiotne przy 
pobudzeniu strefy chemoreceptorowej



Mogą wystąpić objawy pozapiramidowe

 

 

Tietylperazyna



Stosowana tylko jako lek 
przeciwwymiotny



Hamuje wymioty o mechanizmie 
błędnikowym



Działania niepożądane: objawy 
pozapiramidowe, senność, pogorszenie 
sprawności umysłowej

 

 

Antagoniści receptora 5-HT3 



Ondasteron , tropisteron, granisteron



Stosowane głównie w czasie chemio i 
radioterapii



W mniejszym stopniu działają na 
wymioty ciążowe i pooperacyjne



Podawane doustnie lub dożylnie



Działania niepożądane: zaparcia, bóle i 
zawroty głowy

 

 

Kanabinoidy



Dronabinol



Agonista receptora CB1 w ośrodku 
wymiotnym



Podawany doustnie



Stosowany w czasie chemioterapii

 

 

Antagoniści receptora NK1



Aprepitant



Zaakceptowany do hamowania 
wymiotów w przebiegu chemoterapii



Działania niepożądane: osłabienie, 
odwodnienie, zawroty głowy, biegunka, 
czkawka

 

 

Leki przeciwhistaminowe



Dimenhydrinat (Aviomarin)



Lek przeciwhistaminowy I generacji



Działania niepożądane: senność, obniżenie 
ciśnienia



Stosowany głównie w chorobie lokomocyjnej, także 
w hamowaniu wymiotów o innej etiologii oprócz 
wywołanych przez leki przeciwnowotworowe

 

 

Leki przeciwhistaminowe



Nie podawać:



Kobietom w I trymestrze ciąży i karmiącym 
piersią



Dzieciom do 2 roku życia



Osobom prowadzącym pojazdy lub 
obsługującym urządzenia mechaniczne



Pacjentom z jaskra lub przerostem prostaty



Nie można łączyć z alkoholem i lekami 
działającymi depresyjnie na oun

 

 

Leki cholinolityczne



Skopolamina



Działa tylko w przypadku błędnikowej 
etiologii wymiotów

 

 

Inne metody zapobiegania 

wymiotom



Środki miejscowo znieczulające



Leki anksjolityczne (np. lorazepam)



Klonidyna



Psychoterapia



Leczenie operacyjne

 

 

Leki wymiotne



Stosowane w niektórych zatruciach



Podział ze względu na mechanizm działania:



Ośrodkowe – pobudzają ośrodek wymiotny



Obwodowe – prowokują wymioty poprzez 
drażnienie błony śluzowej żołądka



Nie można ich stosować u osób 
nieprzytomnych lub z ograniczonym 
kontaktem

 

 

Leki o działaniu ośrodkowym

Apomorfina

Pobudza receptory dopaminergiczne w 

ośrodku wymiotnym

Podawana pozajelitowo
Działa do kilkunastu minut
Może powodować depresję ośrodka 

oddechowego

Odtrutka: nalokson

 

 

Leki o działaniu obwodowym

   Emetyna



Alkaloid pochodzący z korzenia 
wymiotnicy



Działa w ciągu 15-40 minut po podaniu



W zatruciach nie powinno stosować się 
nalewek alkoholowych

 

 

Leki o działaniu obwodowym

   Siarczan miedzi



Działa w ciągu kilku minut po zażyciu



Nie wchłania się przez prawidłowe 

błony śluzowe



W stężeniu powyżej 10% wykazuje 

działanie żrące



Dawka kilku gram powoduje śmiertelne  

uszkodzenie narządów miąższowych