Projektowanie procesu

technologicznego

części klasy dźwignia

•

Części klasy dźwignia są technologicznie

podobne do tulei, gdyż każdą z dźwigni
można rozważać jako dwie lub więcej
tulei połączonych trzonem w jedną
całość. Połączenie to sprawia, że ze
względu na długość trzonu, często nie
ma możliwości obróbki dźwigni na
tokarkach, a najczęściej wykonuje się je
na wiertarkach.

Wymagania obróbkowe dla

części klasy dźwignia

•

Dźwignie mają zwykle obrobione tylko otwory i

powierzchnie czołowe, ale zdarzają się takie, w

których obrabia się również trzon i to niekiedy

nawet dokładnie. W częściach klasy dźwignia

wymagania konstruktorów dotyczą przede

wszystkim otworów, najczęściej dokładnych, o

żądanym rozstawieniu osi, przy zachowaniu ich

równoległości. Warunek związany z powierzchniami

czołowymi dotyczy przeważnie zachowania ich

prostopadłości do osi otworu. Rysunek

konstrukcyjny dźwigni z narzuconymi warunkami

dokładności przedstawiono na rys. 10.1

Technologiczność konstrukcji

części klasy dźwignia

• Dźwignię powinno się tak projektować, ażeby czołowe

powierzchnie, przynajmniej z jednej strony, leżały w jednej
płaszczyźnie (rys. 10.2). Tak zaprojektowana dźwignia
znakomicie ułatwia opracowanie i wykonanie procesu
technologicznego, gdyż obrobiona w pierwszej operacji
powierzchnia będzie stanowiła bazę obróbkową do wszystkich
dalszych operacji. Przy nierównej wysokości łbów, niezależnie
od stosowanej metody obróbki, zawsze istnieje
niebezpieczeństwo, że w serii przedmiotów będzie się zmieniał
wymiar b (rys. 10.3), a tym samym trudno wówczas obydwie
powierzchnie czołowe 1 i 2 uznać za powierzchnie bazujące. Dla
tych przypadków bardzo komplikuje się konstrukcja uchwytów
obróbkowych, gdyż wtedy ustalenie może się odbywać na jednej
powierzchni, a druga musi być podparta elementem nastawnym.

Bardzo istotna jest konstrukcja otworów.

Powinny być gładkie, przelotowe, ażeby
ich obróbkę można było wykonać na
wiertarce, co w przypadku części klasy
dźwignia jest najbardziej właściwe.

W konstrukcji dźwigni należy również

dążyć do zmniejszenia szerokości a (rys.
10.3) powierzchni czołowej, bo przy
niezbyt dużych szerokościach będzie
można obrobić te powierzchnie na
wiertarce pogłębiaczem, w tej samej
operacji co otwory.

Półfabrykaty dla części klasy

dźwignia

• Półfabrykatami części klasy dźwignia są z

reguły odlewy lub odkuwki, w zależności od
przewidzianego przez konstruktora
materiału. Niekiedy w produkcji jednostkowej
spotyka się konstrukcje spawane, wykonane z
materiałów walcowanych. Technolog
przystępując do projektowania procesu, musi
znać półfabrykat i musi wiedzieć, czy otwory
są wstępnie odlane, odkute, czy też materiał
jest pełny.

Podział części klasy dźwignia

•

W celu ustalenia pewnych procesów ramowych

przyjęto następujący podział:

a) dźwignie jednostronne, tzn. z jedną tuleją
b) dźwignie dwustronne, dla których istnieje dalszy

podział:



 dźwignie dwustronne, w których otwór z jednej

strony ma znacznie większą średnicę niż otwór z

drugiej strony,



 dźwignie dwustronne, w których otwory mają w

przybliżeniu jednakowe średnice, z tym że odległość

między osiami otworów może być mała

(dźwignia krótka) lub duża (dźwignia długa) w

porównaniu ze średnicami otworów.

Ramowe procesy technologiczne

części

klasy dźwignia

• W częściach klasy dźwignia najczęściej są obrabiane

otwory i powierzchnie czołowe. Nie oznacza to, że
części te nie wymagają wykonania innych operacji,
takich jak: frezowanie nadlewów, wiercenie i
gwintowanie małych otworów usytuowanych na
powierzchni czołowej, dłutowanie lub przeciąganie
rowka wpustowego. W zamieszczonych procesach
ramowych wszystkie te operacje są ujęte w jednym
punkcie jako operacje drugorzędne. Wynika to stąd,
że kolejność tych operacji może być w zasadzie
dowolna i rozpisanie ich w procesie technologicznym
nie powinno przedstawiać trudności.

Ramowy proces technologiczny

dźwigni jednostronnej

1)  obróbka powierzchni czołowych,
2)  obróbka otworu na gotowo,
3)  wykonanie operacji drugorzędnych,
4)  toczenie rękojeści,
5)  kontrola jakości

.

Ramowy proces technologiczny

dźwigni

dwustronnej -wersja l

1) obróbka powierzchni czołowych,
2) obróbka otworu o większej średnicy z

jednoczesną obróbką powierzchni czołowej,

3) obróbka otworu o mniejszej średnicy i

powierzchni czołowej z ustaleniem dźwigni
na wykonanym otworze,

4) wykonanie operacji drugorzędnych,
5) kontrola jakości

.

Ramowy proces technologiczny

dźwigni dwustronnej -wersja II

1) obróbka powierzchni czołowych,
2) obróbka otworów na gotowo,
3) wykonanie operacji drugorzędnych,
4) kontrola jakości.

Możliwości kształtowania

powierzchni występujących w

częściach klasy dźwignia

• Z przedstawionych procesów ramowych wynika

jednoznacznie, że w częściach klasy dźwignia

występuje przede wszystkim obróbka powierzchni
czołowych i otworów

.

• Obróbka powierzchni czołowych, przynajmniej z

jednej strony, może być wykonana w różny sposób.

Najprościej

można

ją

wykonać

wtedy,

gdy

powierzchnie obydwu czół leżą w jednej płaszczyźnie.

Powierzchnie czołowe frezuje się wówczas w jednym

przejściu.

• Przy różnej wysokości czół dobre wyniki można

uzyskać,

frezując jednocześnie

obydwa czoła

zespołem frezów.

Obróbka otworów

• W częściach klasy dźwignia otwory najczęściej

obrabia się na wiertarce. Obróbka otworów na
wiertarce nie dotyczy tylko części klasy
dźwignia, ale części wszystkich klas. Jest to
najczęściej wykonywana operacja spośród
wszystkich operacji technologicznych.
Wyjątkowo dla dźwigni krótkich ,gdzie jeden z
otworów ma większą średnicę, obrabia się go
na tokarce, ażeby następnie - używając go jako
bazy - obróbkę drugiego lub dalszych otworów
wykonać na wiertarce.