Zagadnienia etyki zawodowej,

kompetencji, odpowiedzialności

moralnej i prawnej

fizjoterapeuty

Iwona

Przepiórka

Kacper

Gregier

ETYKA

• Z greckiego słowa ethos - oznacza obyczaj,

w rozumieniu dobrego obyczaju.

• Dział filozofii zajmujący się badaniem

moralności i tworzeniem systemów
myślowych, z których można wyprowadzać
zasady moralne.

• Są to zasady właściwego, prawidłowego

współżycia i postępowania ludzi i
społeczeństw w stosunku do siebie i do
otaczającego świata.

ETYKA

Etyka lekarska jak i fizjoterapeuty jest częścią etyki

ogólnej, zatem to nic innego, jak postępowanie moralne.

Są to zasady postępowania fizjoterapeuty w stosunku do

ludzi, a nawet do samego siebie. Odnosi się to do

wszystkich czynności fizjoterapeuty , nie tylko w pracy

zawodowej, ale i do życia poza nią. Przede wszystkim

wobec chorego, jego rodziny, kolegów, współpracowników,

całej społeczności, w której żyje i całego świata. Do

obowiązków moralnych związanych z pracą, oprócz

osobistej pracowitości, należy takie staranie o struktury

społeczne, by każdy człowiek mógł w sposób właściwy

korzystać z czasu wolnego dla odpoczynku i kontemplacji,

do której należy sfera religii, moralności i kultury itp. Tylko

człowiek o odpowiednim poziomie etycznym, moralnym

może być dobrym lekarzem czy fizjoterapeutą. Taki zawód

ma szczególny charakter, gdyż przedmiotem jego działania

są zdrowie i życie człowieka, największe jego dobra. Stawia

to poważne wymagania tym, którzy wybierają zawód

lekarza lub fizjoterapeuty.

Grupa społeczna, jaką stanowią fizjoterapeuci

tworzy zespół ludzi o określonych kwalifikacjach

zawodowych, która winna cechować się określonymi

cechami osobowości:

• Pracowitość

• Sumienność

• Obiektywność

• Sprawiedliwość

• Prawdomówność

• Poszanowanie godności człowieka

• Konsekwencja

• Słowność

• Uczciwość

• Dyskrecja

• Zachowanie tajemnicy zawodowej

• Rzetelność

Działanie zawodowe powinno być ukierunkowane

na dobro pacjenta. To wiąże się ze starą zasadą –

nie szkodzić. Określa ona takie działania aby:

1. Rzetelnie informować pacjenta o wszystkich

elementach zabiegu.

2. Wszechstronność informacji – informować

również o tym czy zabieg powoduje skutki

uboczne i jak z nimi sobie radzić.

3. Dobre wrażenie – staramy się stworzyć przed

pacjentem wizerunek godny zaufania,

przekonać go, że dbamy o jego osobę i chcemy

mu pomóc.

Reguły etyki zawodu fizjoterapeuty dotyczą

wewnętrznych kwalifikacji zawodowych

człowieka i określają jego postępowanie

zawodowe z punktu widzenia dobra i zła

moralnego.

Fizjoterapeuta w swojej praktyce zawodowej

powinien kierować się przede wszystkim

dobrze pojętym dobrem pacjenta, przepisami

Kodeksu Etyki Lekarskiej i ustawy z dnia 5

grudnia 1996 r. (Dz.U. z 2002 r. nr 21.) o

zawodzie lekarza, a dopiero później wszystkimi

innymi przepisami administracyjnymi.

Lekarz ma swobodę wyboru w zakresie metod

postępowania, które uzna za najskuteczniejsze.

Powinien jednak ograniczyć czynności

medyczne do rzeczywiście potrzebnych

choremu zgodnie z aktualnym stanem wiedzy.

W szczególnie uzasadnionych wypadkach

lekarz może nie podjąć się lub odstąpić od

leczenia chorego, z wyjątkiem przypadków nie

cierpiących zwłoki. Nie podejmując albo

odstępując od leczenia lekarz winien wskazać

choremu inną możliwość uzyskania pomocy

lekarskiej.

Zasady postępowania

fizjoterapeuty

• Powinnością każdego fizjoterapeuty jest stałe uzupełnianie i doskonalenie

swej wiedzy i umiejętności zawodowych, a także przekazywanie ich

swoim współpracownikom.

• Fizjoterapeuta nie może posługiwać się metodami uznanymi przez naukę

za szkodliwe lub bezwartościowe. Nie powinien także współdziałać z

osobami zajmującymi się leczeniem nie mającymi do tego uprawnień.

• Fizjoterapeuta powinien odnosić się z należytym szacunkiem i w sposób

kulturalny do personelu medycznego i pomocniczego.

• czasie wykonywanie swej pracy fizjoterapeuta musi zachować trzeźwość

i nie podlegać działaniu jakichkolwiek środków odurzających.

• Fizjoterapeuta ma obowiązek zachowania tajemnicy lekarskiej. Tajemnicą

są objęte wiadomości o pacjencie i jego otoczeniu, uzyskane przez

fizjoterapeutę w związku z wykonywanymi czynnościami zawodowymi.

Śmierć chorego nie zwalnia od dochowania tajemnicy.

• Fizjoterapeucie nie wolno narzucać swych usług chorym lub pozyskiwać

pacjentów w sposób niezgodny z zasadami etyki i deontologii lekarskiej

oraz lojalności wobec kolegów.

• Fizjoterapeuta nie powinien wykraczać poza swoje umiejętności

zawodowe przy wykonywaniu czynności leczniczych

• Jeżeli zakres tych czynności przewyższa umiejętności fizjoterapeuty,

wówczas winien zwrócić się do bardziej kompetentnego kolegi

• Fizjoterapeuta powinien zabiegać o wykonywanie swojego zawodu w

warunkach, które zapewniają odpowiednią jakość opieki nad pacjentem.

KOMPETENCJE

Wiedza teoretyczna i umiejętność

praktyczna, wyróżniająca daną osobę

łatwością sprawnej, skutecznej,

odpowiadającej oczekiwaniom jakościowym,

realizacji danych zadań. Działania osoby

kompetentnej, w danej dziedzinie, winny

spełniać obowiązujące w danej społeczności /

organizacji kryteria.

Fizjoterapeuta leczy, lub nadzoruje leczenie

Pacjentów, z zaburzeniami nerwowo-

mięśniowymi, mięśniowo-szkieletowymi i

oddechowymi, stosując metody terapii

obejmujące: ruch, masaż, mobilizacje,

manipulacje oraz różne oddziaływania

fizykalne.

KOMPETENCJE

FIZJOTERAPEUTY

1. Podejmuje działania profilaktyczne dla zapobiegania, leczenia, lub

zmniejszenia objawów chorób somatycznych.

2. Kieruje i nadzoruje pracę zespołu licencjatów i techników

fizjoterapii.

3. Ocenia stan funkcjonalny Pacjenta: analiza chodu, pomiary linijne i

kątowe, testy mięśniowe, badania dynamometryczne,

specyficzne testy i badanie związane z metodami

kinezyterapii - stosownie do posiadanych kwalifikacji

wynikających z dodatkowych szkoleń podyplomowych.

4. Ustala szczegółowy program usprawniania ruchowego, zgodnie z

planem leczenia Pacjenta, z uwzględnieniem czynników

fizykalnych.

5. Prowadzi i zleca do wykonania kinezyterapię - zgodnie z ustalonym

przez niego programem ćwiczeń.

6. Udziela instruktażu Pacjentowi, lub jego rodzinie, z zakresu

zastosowania metod fizjoterapii, w leczeniu schorzeń narządu

ruchu.

7. Współpracuje z lekarzem i innymi członkami zespołu rehabilitacji

medycznej, w sprawach usprawnianych pacjentów.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ

MORALNA

• Odpowiedzialność moralna to świadome i dobrowolne

podejmowanie czynów, jakiegoś działania, które są

zgodne z zasadami i normami moralnymi.

• Odpowiedzialność moralna wiąże się z poniesieniem

konsekwencji w razie odejścia od moralnych czynów i

przesunięcie się w stronę nie moralną. Moralnymi

sankcjami jest poczucie wyrzutów sumienia, wstyd,

rozgoryczenia i głębokie rozżalenie.

• Człowiek odpowiedzialny jest świadomy konsekwencji

własnych działań, zachowań w pełnej gotowości

podejmując jego skutki.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ

PRAWNA

• Określone prawem ujemne konsekwencje (zastosowanie sankcji) wobec

określonego podmiotu, związane z zaistnieniem negatywnie ocenianego

stanu rzeczy. Pojęcie ogólnej odpowiedzialności prawnej jest przedmiotem

sporów teoretyczno - prawnych i jest dość rzadko stosowane w literaturze

prawniczej. Znacznie częściej mówi się o poszczególnych postaciach

odpowiedzialności prawnej, stosowanych w różnych gałęziach prawa (np. o

odpowiedzialności cywilnoprawnej czy odpowiedzialności karnej).

• Sytuacje w których podmiot ponosi odpowiedzialność prawną są określane

przez dany system prawny. W najprostszej sytuacji podmiot ponosi

odpowiedzialność za własne czyny (np. za wyrządzenie szkody przez

siebie). Prawo może jednak określać sytuacje, w których podmioty ponoszą

odpowiedzialność za czyny innych (np. rodzice ponoszą odpowiedzialność

za swoje dzieci), a nawet za zdarzenia nie związane z działalnością ludzką

(np. działania siły przyrody).Zasady etyczne, kompetencje oraz

odpowiedzialność niewątpliwie są konieczne w zawodzie lekarza. Bez tych

zasad, lekarze jak i fizjoterapeuci, którzy ich nie przestrzegają czuliby się

bezkarnie, a także duża cześć tych, którzy dotychczas starali się należycie

wypełniać nakazy kodeksów, z biegiem czasu przestaliby tego

przestrzegać. Nie można by liczyć na ratowanie zdrowia i życia pacjentów

przez lekarzy, którzy nagminnie wchodziliby, często nieświadomie, w

konflikt z prawem, a także można by przypuścić, że poziom wykształcenia

lekarzy, fizjoterapeutów i innych stawałby się coraz niższy. Tak więc,

znajomość owych zasad jak i profesjonalne przygotowanie jest

nieodłącznym elementem w każdym zawodzie medycznym.

Fundamentem dla działalności fizjoterapeuty jest

wiara w wartość człowieka oraz wartość własną. Nie

tylko leczenie, ale także łagodzenie cierpienia innego

człowieka jest szczególną wartością i darem, który

posiada fizjoterapeuta. Podejmowanie decyzji w

medycynie zawsze miało i ma wymiar moralny. W

związku z tym duże znaczenie ma przyswojenie

zawodowego zachowania w czasie studiów oraz

w praktyce. Umiejętności te można jedynie przyswajać

stopniowo, przy czym są one trudne do testowania.

Towarzyszą przyswajaniu kompetencji a przejawiają się

w empatii i zrozumieniu oraz dojrzałym zaufaniu i

odpowiedzialności za życie innych. Są też one

regulowane przez etykę lekarską, która steruje

zachowaniem fizjoterapeuty. Lekarz ten ma nie tylko

leczyć, lecz ma rozumieć chorego, być jego

przyjacielem, doradcą i opiekunem. W nich właśnie

rozwija on w sobie i przejawia we współżyciu z ludźmi

najlepsze cechy swego człowieczeństwa. Spotkanie się

ludzi w ich człowieczeństwie, a więc w relacjach

osobowych lekarz-pacjent, jest podstawą kultury

humanistycznej oraz jest ważne dla sensu życia.