Mięśnie kończyny dolnej

Mięśnie

obręczy

Grupa mięśni grzbietowych przednia i tylna

Grupa mięśni brzusznych

Grupa mięśni grzbietowych przednia

⇒iliopsoas ( m.biodrowo-lędźwiowy )

który składa
się z :

-psoas major (m.lędźwiowy większy) -

przyczepia
się do 12 kręgu piersiowego i czterech
kręgów
lędźwiowych( warstwa powierzchowna) i
do wszy-
stkich kręgów lędźwiowych (warstwa
głęboka)
Kończy się wspólnym ścięgnem na kości
udowej.

-psoas minor ( m.lędźwiowy mały ) -

do

12 kręgu
piersiowego i pierwszego kręgu
lędźwiowego
przyczepy końcowe do wyniosłości
biodrowo-
łonowej, powięzi biodrowej

.

-iliacus ( m. biodrowy) -

do dołu

biodrowego i do
kości udowej

Czynność: zgina w stawie biodrowym
oraz przywodzi i obraca na zewnątrz udo.
Przy działaniu
jednostronnym zginanie boczne
kręgosłupa
lędźwiowego

Grupa mięśni grzbietowych tylna

⇒gluteus maximus (m. pośladkowy wielki)

-

przyczepia się do fascia thoracolumbalis,
powierzchni pośladkowej talerza k. biodrowej,
brzegu bocznego k. krzyżowej i guzicznej i
więzadła krzyżowo-guzowego (lig.
sacrotuberale). Włókna części górnej
przechodzą szeroką blaszką ścięgnistą ponad
krętarzem większym i kończą się w pasmie
biodrowo-piszczelowym (tractus iliotibialis).
Włókna części dolnej dochodzą do
guzowatości pośladkowej (tuberositas glutea).
Czynność : utrzymuje postawę pionową
podczas stania. W stawie biodrowym jest
najsilniejszym prostownikiem, obraca na
zewnątrz i przywodzi. Poprzez przyczep
powięziowy odwodzi. W stawie kolanowym
prostuje.
Unerwienie : n. gluteus inferior (n.
pośladkowy dolny)
 

⇒tensor fasciae latae (m. napinacz =
naprężacz powięzi szerokiej)

- rozpoczyna się

na stronie bocznej kolca biodrowego
przedniego górnego i w powięzi pośladkowej;
jego włókna przechodzą w pasmo biodrowo-
piszczelowe (tractus iliotibialis).
Czynność : w stawie kolanowym ustala
pozycję wyprostowaną, natomiast zgięty staw
zgina jeszcze bardziej. W stawie biodrowym
odwodzi i obraca do wewnątrz.
Unerwienie : n. pośladkowy górny (n. gluteus
superior)

⇒gluteus medius (m. pośladkowy
średni) -

przyczepia się do powierzchni

pośladkowej talerza k. biodrowej
(między kresą pośladkową przednią i
tylną i do powierzchni bocznej krętarza
większego w pobliżu wierzchołka.
 

⇒gluteus minimus (m. pośladkowy
najmniejszy) -

przyczepia się do

powierzchni pośladkowej talerza k.
biodrowej między kresą pośladkową
przednią i dolną i dochodzi do
powierzchni przedniej krętarza
większego.
Czynność : części przednie obu mięśni
zginają w stawie biodrowym, części
tylne prostują. Części przednie
obracają do wewnątrz, cz. tylne
obracają na zewnątrz i odwodzą
powodując rozkrok.
Unerwienie : n. pośladkowy górny.
 

⇒piriformis (m. gruszkowaty) -

przyczepia się do powierzchni
miednicznej k. krzyżowej w otoczeniu
otworów krzyżowych miednicznych II
do IV; włókna dochodzą do strony
przyśrodkowej wierzchołka krętarza
większego.
 

Grupa mięśni brzusznych

⇒obturator internus (m. zasłaniacz
wewnętrzny) -

rozpoczyna się na

powierzchni wewnętrznej błony zasłonowej
i kk. miednicy w otoczeniu otworu
zasłonowego; włókna biegną do otworu
kulszowego mniejszego, zawracają pod
kątem prostym i kończą się w dole
krętarzowym.
 

⇒gemelli (mm. bliźniacze) sup. et inf. –
górny idolny

przyczepia się do kolca

kulszowego, dolny do górnego brzegu guza
kulszowego; kończą się w dole
krętarzowym k. udowej.
 

⇒quadratus femoris (m. czworoboczny uda)

- odchodzi od brzegu bocznego guza
kulszowego i dochodzi do grzebienia
międzykrętarzowego k. udowej.
Czynność : wszystkie ww. mięśnie w stawie
biodrowym przywodzą, obracają na
zewnątrz i prostują.
Unerwienie : gałęzie krótkie ze splotu
krzyżowego.
 

⇒obturator externus (m. zasłaniacz
zewnętrzny) -

przyczepia się do

powierzchni zewnętrznej błony zasłonowej i
dochodzi do dołu krętarzowego.
Czynność : jak wyżej
Unerwienie : gałąź tylna n. zasłonowego.

Mięśnia uda

Grupa przednia ( prostowniki uda )

Grupa przyśrodkowa ( przywodziciele uda )

Grupa tylna ( zginacze uda )

Mięśnie grupy przedniej ( prostowniki) uda

⇒sartorius (m. krawiecki)

-

rozpoczyna się na kolcu
biodrowym przednim górnym,
biegnie po przedniej
powierzchni uda w dół i
przyśrodkowo, do tyłu od
kłykcia przyśrodkowego k.
udowej i kończy się na
powierzchni przyśrodkowej
trzonu piszczeli, poniżej i
przyśrodkowo od guzowatości
piszczeli. Ścięgno tego mięśnia
wchodzi w skład gęsiej stopy
powierzchownej (pes anserinus
superficialis). Unerwienie :
gałęzie n. udowego

Czynność : w stawie
biodrowym zgina, odwodzi i
obraca na zewnątrz; w stawie
kolanowym zgina i obraca do
wewnątrz (sumarycznie :
zakłada nogę na nogę).

⇒quadriceps femoris (m.
czworogłowy uda) -

ma cztery

głowy :

 

* rectus femoris (m. prosty uda)

przyczepia się do kolca biodrowego
przedniego dolnego, do górnego brzegu
panewki i dochodzi do wspólnego ścięgna.

* vastus medialis (m. obszerny

przyśrodkowy)

- do wargi przyśrodkowej

kresy chropawej, aż do wysokości linea
intertrochanterica i dochodzi do wspólnego
ścięgna.

* vastus intermedius (m. obszerny

pośredni)

- do przedniej powierzchni trzonu

k. udowej obejmując 2/3 górne przedniej
powierzchni trzonu i do kresy
międzykrętarzowej oraz do wspólnego
ścięgna.

* vastus lateralis (m. obszerny boczny)

- do wargi bocznej kresy chropawej, do
bocznej powierzchni trochanter major, do
części bocznej linea intertrochanterica i do
przegrody międzymięśniowej bocznej.
 
Wspólne ścięgno dochodzi do guzowatości
piszczeli, a w jego obrębie leży rzepka (od
niej odchodzi lig. patellae).
Unerwienie : gałęzie nerwu udowego
Czynność : m. rectus femoris zgina w
stawie biodrowym, cały mięsień prostuje w
stawie kolanowym.

Grupa przyśrodkowa ( przywodziciele)

⇒gracillis (m. smukły)

- przyczepia

się do gałęzi dolnej k. łonowej i gałęzi
k. kulszowej, wraz m. krawieckim i
półścięgnistym wytwarza gęsią stopę
powierzchowną kończąc się na
powierzchni przyśrodkowej trzonu
piszczeli, poniżej i przyśrodkowo od
guzowatości piszczeli.

Unerwienie : gałąź przednia n.
zasłonowego

Czynność : przywodzi, prostuje i słabo
obraca na zewnątrz w stawie
biodrowym; zgina i słabo obraca do
wewnątrz w stawie kolanowym.

 

⇒adductor longus (m. przywodziciel
długi) -

rozpoczyna się na przedniej

powierzchni obu gałęzi k. łonowej i
dochodzi do 1/3 środkowej wargi
przyśrodkowej kresy chropawej.

Unerwienie : gałąź przednia n.
zasłonowego

Czynność : w stawie biodrowym
przywodzi, zgina i nieznacznie obraca
na zewnątrz.

⇒adductor brevis (m.
przywodziciel krótki)

–

stanowi część środkową
warstwy przywodzicieli.
Przyczepia się do kości
łonowej (gałąź dolna) i kości
udowej ( kresa chropawa)
Czynność: jak przywodziciel
długi

⇒pectineus (m.
grzebieniowy) -

przyczepia

się do tuberculum pubicum,
pecten ossis pubis i do linea
pectinea.
Unerwienie : gałęzie n.
udowego i gałąź przednia n.
zasłonowego.
Czynność : przywodzi, zgina i
obraca na zewnątrz w stawie
biodrowym, współdziałając w
zakładaniu nogi na nogę.

⇒adductor magnus (m. przywodziciel
wielki)

- jest położony najgłębiej; ma

kształt trójkąta, wierzchołkiem
skierowanego do k. kulszowej i łonowej, a
podstawą do kresy chropawej (aż do
nadkłykcia przyśrodkowego k. udowej).
Rozpoczyna się na przedniej powierzchni
gałęzi dolnej k. łonowej i gałęzi k.
kulszowej oraz na stronie bocznej guza
kulszowego. Linia przyczepów
początkowych tworzy łuk otaczający od
dołu otwór zasłoniony. Włókna górne
biegną prawie poziomo do górnej 1/3
wargi przyśrodkowej kresy chropawej
(często są oddzielone i tworzą tzw. m.
adductor minimus). Włókna środkowe
biegną skośnie i w dół przyśrodkowo i
dochodzą do wargi przyśrodkowej kresy
chropawej poniżej poprzednich. Włókna
dolne tworzą samodzielny brzusiec
przyczepiający się do tuberculum
adductorium (guzka przywodzicieli).

Czynność : przywodzi w stawie
biodrowym, część przyczepiająca się do
kresy chropawej obraca na zewnątrz,
część przyczepiająca się do nadkłykcia
przyśrodkowego obraca do wewnątrz ( z
położenia odwróconego). Prostuje staw
biodrowy lub nieznacznie go zgina.

Grupa tylna ( zginacze)

⇒semitendinosus (m. półścięgnisty) -

przyczepia się do tylnej powierzchni guza
kulszowego, biegnie w dół, do tyłu i
przyśrodkowo od stawu kolanowego ( a
właściwie kłykcia przyśrodkowego k. udowej
i piszczeli) i przyczepia się do powierzchni
przyśrodkowej piszczeli poniżej i
przyśrodkowo od guzowatości piszczeli
(tuberositas tibiae). Wchodzi w skład gęsiej
stopy powierzchownej (pes anserinus
superficialis).
 

⇒semimembranosus (m. półbłoniasty)

-

leży głębiej niż poprzedni, przyczepia się do
tylnej powierzchni guza kulszowego powyżej
poprzedniego. Przyczepia się do
powierzchni przyśrodkowej kłykcia
przyśrodkowego piszczeli, tworząc trzy
odnogi, tzw. gęsią stopę głęboką (pes
anserinus profundus).
Unerwienie : Oba wyżej wymienione mięśnie
są unerwione przez składnik piszczelowy
nerwu kulszowego.
Czynność : w stawie biodrowym prostują i
przywodzą. W stawie kolanowym zginają, a
przy zgiętym kolanie obracają do wewnątrz
(zgiętym kolanie - ale nie w pozycji
ekstremalnej tzn. nie w maksymalnym
zgięciu, kiedy pięta dotyka pośladków).
Pierwszy z omawianych mięśni jest silniejszy
od drugiego.

⇒biceps femoris (m. dwugłowy
uda) -

głowa długa przyczepia się

do tylnej powierzchni guza
kulszowego, bocznie od miejsca
odejścia m. semitendinosus i
biegnie bocznie i w dół na boczną
stronę tylnej powierzchni uda,
gdzie łączy się z głową krótką
(przyczepia się do wargi bocznej
kresy chropawej w jej 1/3
środkowej) i dochodzi do głowy
strzałki.
Unerwienie : głowa długa - przez
składnik piszczelowy nerwu
kulszowego, głowa krótka przez
składnik strzałkowy nerwu
kulszowego.
Czynność : głowa długa w stawie
biodrowym prostuje i przywodzi,
obie głowy działają na staw
kolanowy - zginają i obracają na
zewnątrz.

Mięśnie goleni grupa przednia.

⇒ tibialis anterior(m. piszczelowy przedni)

-

rozpoczyna się na kłykciu bocznym i górnych 2/3
bocznej powierzchni piszczeli, górnych 2/3 błony
międzykostnej i powięzi goleni; kończy się na
powierzchni podeszwowej k. klinowatej przyśrodkowej
i powierzchni podeszwowej podstawy I k. śródstopia.
Czynność : zgina grzbietowo i odwraca stopę,
utrzymuje wysklepienie podłużne stopy.
Unerwienie : n. peroneus profundus (n. strzałkowy
głęboki)
 

⇒ extensor digitorum longus et m.
peroneus tertius (m. prostownik długi
palców i m. strzałkowy trzeci)

- rozpoczynają

się na kłykciu bocznym piszczeli, na głowie i brzegu
przednim strzałki, przegrodzie międzymięśniowej
przedniej goleni, błonie międzykostnej i powierzchni
wewnętrznej powięzi goleni ; prostownik długi palców
kończy się czterema ścięgnami, które wraz ze
ścięgnami prostownika krótkiego palców kończą się w
rozcięgnach grzbietowych palców II - V. M. peroneus
tertius kończy się na powierzchni grzbietowej
podstawy V k. śródstopia.
Czynność : zginają grzbietowo i nawracają stopę.
Unerwienie: n. strzałkowy głęboki
 

⇒ extensor hallucis longus (m. prostownik
długi palucha) -

rozpoczyna się na środkowej

części powierzchni przyśrodkowej strzałki i
przylegającym odcinku błony międzykostnej. Kończy
się na powierzchni grzbietowej podstawy dalszego
paliczka palucha.
Czynność : zgina grzbietowo, nawraca lub odwraca
stopę.
Unerwienie : n. strzałkowy głęboki

Grupa boczna

⇒ peroneus longus (m. strzałkowy
długi) -

część górna rozpoczyna się

na kłykciu bocznym piszczeli, torebce
stawu piszczelowo-strzałkowego i
głowie strzałki. Część dolna
rozpoczyna się poniżej głowy strzałki,
na przegrodzie międzymięśniowej
goleni przedniej i tylnej i powięzi
goleni. Kończy się na k. klinowatej
przyśrodkowej i guzowatości I k.
śródstopia.
Czynność : nawraca i zgina
podeszwowo stopę, wzmacnia
wysklepienie poprzeczne stopy.
Unerwienie : n. peroneus
superficialis (n. strzałkowy
powierzchowny)
 

⇒ peroneus brevis (m. strzałkowy
krótki) -

rozpoczyna się na

środkowej 1/3 powierzchni bocznej
strzałki i przegrodach
międzymięśniowych goleni :
przedniej i tylnej. Kończy się na
guzowatości V k. śródstopia.
Czynność : zgina stopę podeszwowo
i nawraca
Unerwienie : n. peroneus
superficialis.

Grupa tylna warstwa

powierzchowna

⇒gastrocnemius ( m.brzuchaty
łydki )-

rozpoczyna się na

powierzchni podkolanowej k.
udowej i na tylnej powierzchni
torebki stawowej stawu
kolanowego; głowa boczna -
powyżej kłykcia bocznego, głowa
przyśrodkowa - powyżej kłykcia
przyśrodkowego. W 1/3 dolnej
goleni brzusiec przechodzi w
ścięgno łączące się ze ścięgnem m.
płaszczkowatego (m. soleus),
wytwarzając tendo calcaneus
(ścięgno Achillesa) i kończy się na
guzie piętowym (tuber calcanei).
Unerwienie : n. tibialis

 

⇒soleus ( m. płaszczkowaty)-

rozpoczyna się na powierzchni tylnej
głowy strzałki, na 1/4 górnej części
tylnej powierzchni tej kości, na łuku
ścięgnistym rozpiętym między k.
piszczelową a strzałką (arcus
tendineus m. solei), na kresie m.
płaszczkowatego (linea m. solei),
nieco poniżej kresy, na tylnej
powierzchni piszczeli i dochodzi do
ścięgna piętowego, które jak wyżej
przyczepia się do guza piętowego.

Unerwienie : n. tibialis

⇒plantaris ( m. podeszwowy )-

zaczyna się na kości udowej powyżej
kłykcia bocznego, a jego krótki
brzusiec przechodzi w długie ścięgno
biegnące między dwoma opisanymi
wyżej mięśniami.

Te trzy mięśnie tworzą razem

m.trójgłowy łydki.

Czynność: zginanie podeszwowe,
odwracanie i przywodzenie stopy

Grupa tylna warstwa głeboka

⇒popliteus (m. podkolanowy) -

przyczepia się do

kości udowej poniżej nadkłykcia bocznego, do kości
piszczelowej
Czynność: zgina goleń i obraca do wewnątrz.

⇒flexor digitorum longus (m. zginacz długi
palców)-

przyczepia się do kości

piszczelowej,powięzi goleni, łuku ścięgnistego
rozpiętego między strzałką a kością piszczelową.
Ścięgno dzieli się na 4 odnogi, które przeszywają
ścięgna krótkiego zginacza palców i kończą się na
dalszych członkach palców 2-5
Czynność:zgina palec, zgina podeszwowo, odwraca
i przywodzi stopę.

⇒tibialis posterior ( piszczelowy tylny)-

do kości

piszczelowej, strzałki, błony międzykostnej,powięzi
goleni. Ścięgno kończy się na kości łódkowatej i na
klinowatej przyśrodkowej.
Czynność: zgina, odwraca i przywodzi stopę.

⇒flexor hallucis longus(m. Zginacz palucha
długi)-

do strzałki, błony międzykostnej, przegrody

międzykostnej tylnej goleni.Ścięgno kończy na
podstawie dalszego członka palucha
Czynność: zgina paluch, zgina podeszwowo,
odwraca i przywodzi stopę.

Mięśnie stopy

Dzielimy je na mm. grzbietu i

podeszwy. Do mięśni grzbietu
zaliczamy :
*

prostownik krótki palców( extensor

digitorum brevis)
* prostownik krótki palucha
(extensor hallucis brevis)

  Czynność : prostują palce i nieco je
rozstawiają.
 
Do mięśni podeszwy zaliczamy :
  *

mięśnie wyniosłości przyśrodkowej

(abductor hallucis-

odwodziciel palucha

,

m. flexor hallucis brevis –

zginacz

palucha krótki

, adductor hallucis –

przywodziciel palucha

*

wyniosłości bocznej

(abductor

digiti minimi-

odwodziciel palca małego

,

flexor digiti minimi brevis -

zginacz

palca małego krótki

, opponens digiti

minimi –przeciwstawiacz p.małego
*

wyniosłości pośredniej

- (flexor

digitorum brevis –

zginacz palców

krótki

, quadratus plantae –

czworoboczny podeszwy

, lumbricales –

glistowate

, interossei

–międzykostne)