Spis treści



Nazwa zabiegu.



Istota i cel.



Definicja kroplowego wlewu dożylnego.



Rodzaje wlewów.



Wskazania do przetaczania płynów.



Roztwory do wlewów dożylnych.



Zadania i kompetencje ratownika medycznego.



Przygotowanie pacjenta psychiczne i fizyczne.



Przygotowanie zestawu do wykonania kroplowego

wlewu dożylnego.



Procedura wykonania kroplowego wlewu dożylnego –

algorytm.



Zasady postępowania podczas przetaczania dożylnie

płynów.



Aparaty do przetoczeń płynów.



Od czego zależy szybkość przetaczania płynów

dożylnie.



Wzajemne oddziaływanie leków.



Roztwory nośnikowe.



Podawanie krwi i jej preparatów.

1. Nazwa zabiegu

Kroplowy wlew dożylny.

2. Istota i cel

Podanie dożylne metodą kroplową

roztworów leków w celu ich szybkiego
zadziałania lub uzupełnienia płynów, krwi,
płynów krwiopochodnych.

3. Definicja kroplowego

wlewu dożylnego.

Wlew (infuzja) dożylny to zabieg stosowany

w przypadkach, gdy płyny lub
rozcieńczone leki muszą być aplikowane
do żyły chorego w sposób kalibrowany,
powolny, przez wiele godzin lub dni.
Wykorzystywany głównie do przetaczania
krwi i płynów w zaburzeniach homeostazy
wodnej, w okresie pooperacyjnym,
podczas długotrwałego odżywiania
pozajelitowego oraz podawania leków,
których stężenie we krwi musi być stałe w
czasie długotrwałego stosowania.

4. Rodzaje wlewów.



Krótkotrwale - czas trwania do 3 h.



Długotrwale - czas trwania ponad
dobę.



Szybkie podanie (bolus) - w
nagłych przypadkach podanie całej
objętości w krótkim czasie.

5. Wskazania do

przetaczania płynów.



Skorygowanie zaburzeń gospodarki wodno-
elektrolitowej.



Regulowanie równowagi kwasowo-zasadowej.



Zwiększenie objętości płynów krążących.



Uzupełnienie ubytków ilościowych i jakościowych
- witamin, składników energetycznych, białka.



Częściowe lub całkowite odżywianie pozajelitowe.



Podawanie leków wymagających dużego
rozcieńczenia i podania w wolnym, ciągłym
wlewie.

6. Roztwory do wlewów

dożylnych



Roztwory elektrolitów



0,9% roztwór NaCI



Roztwór Ringera



Płyn fizjologiczny wieloelektrolitowy izotoniczny



Płyn jelitowy zapobiegawczy izotoniczny



Płyn żołądkowy zapobiegawczy izotoniczny



Roztwory węglowodanów



Glukoza 5%



Glukoza 10%



Glukoza 20%



Roztwory mieszane



Glukoza 5% + 0,9% roztwór NaCI (1:1)



Glukoza 5% + 0,9% roztwór NaCI (2:1)



Roztwory odżywcze



Aminosol 10%



Aminoplasmal



Intralipid 10%



Intralipid 20%



Lipofundin



SMOFlipid



Środki osoczozastępcze



Dekstran 40



Plasmasteril



Albuminy 20%



Voluven



Płyny specjalne



Mannitol 10%



Manhilol 20%.



THAM 3%



THAM 6%



Wodorowęglan sodu 8.4%

7. Zadania i kompetencje

ratownika medycznego.

Ratownik medyczny wykonuje zabieg na

zlecenie lekarza. Jest odpowiedzialny
za:



Przygotowanie pacjenta psychicznie i
fizycznie.



Przygotowanie sprzętu i jego
zabezpieczenie po wykonaniu zabiegu.



Wykonanie zabiegu.



Opiekowanie się pacjentem w trakcie i
po wykonaniu zabiegu.

8. Przygotowanie

pacjenta psychiczne i

fizyczne.



Psychiczne



Poinformowanie o istocie, celu i przebiegu
wykonania zabiegu.



Fizyczne



Określenie miejsca założenia wenflonu.



Wygodne ułożenie z podparciem miejsca
wkłucia.

9. Przygotowanie zestawu do

wykonania kroplowego wlewu

dożylnego.



Zlecony lek, płyn infuzyjny.



Aparat do jednorazowego przetaczania płynów.



Wenflon.



Okleina do wenflonu lub przylepiec.



2-3 jałowe gaziki w pakiecie.



Środek do odkażenia miejsca wkłucia, np. 70%
alkohol etylowy.



Waciki.



Staza.



Rękawiczki jednorazowego użytku.



Miska nerkowata.



Stelaż do zawieszenia butelki z płynem wlewowym.

10. Procedura wykonania

kroplowego wlewu dożylnego –

algorytm.



Sprawdź zlecenie.



Higienicznie umyj ręce.



Przygotuj pacjenta.



Przygotuj sprzęt.



Nałóż rękawiczki jednorazowego użytku.



Zdezynfekuj miejsce nakłucia butelki.



Wyjmij z opakowania aparat do przetaczania
płynów.



Wbij igłę aparatu w butelkę z płynem wlewowym.



Zaciśnij zaciskacz aparatu.



Zawieś butelkę na stelażu.



Uciskaj komorę kroplomierza w celu

wprowadzenia płynu do

l

/

2

jej objętości.



Zdejmij osłonkę z końcówki aparatu. Zabezpiecz

ją przed infekcją.



Trzymaj końcówkę aparatu w lewej ręce nad

miską nerkowatą, a prawą ręką poluzuj

zaciskacz w celu usu nięcia powietrza przez

wyprowadzany z aparatu płyn.



Po usunięciu powietrza zaciśnij zaciskacz.



Zabezpiecz osłonką końcówkę aparatu przed

infekcją.



Butelkę z płynem wlewowym umieść na tacy.



Zanieś tace do łóżka pacjenta.



Przygotuj waciki ze spirytusem i jałowe gaziki.

Połóż w pobliżu miejsca wkłucia.



Wyszukaj względnie dużą, dobrze widoczną żyłę.



W pobliżu miejsca wkłucia postaw miskę

nerkowatą.



Zawieś butelkę z płynem na stelażu.



Załóż staze.



Przygotuj wenflon — wyjmij z opakowania.



Kciukiem lewej ręki napnij skórę poniżej
planowanego miejsca wkłucia.



Wprowadź częściowo wenflon.



Aspiruj, częściowo wysuwając mandryn. Jeżeli w
świe tle wenflonu pojawi się krew, oznacza to, że
wprowadzony został do światła żyły.



Wprowadź wenflon do końca.



Podłóż jałowy gazik pod końcówkę wenflonu.



Zwolnij staze.



Usuń mandryn z wenflonu, odłóż na gazik.



Końcówkę aparatu połącz z końcówką wenflonu.



Poluzuj zaciskacz i ustaw szybkość podawania
płynu.



Odłącz koreczek od mandrynu i zamocuj w
wenflonie.



Umocuj wenflon okleiną lub przylepcem.



Nadzoruj przetaczanie płynu. Utrzymuj
kontakt z pacjentem, obserwuj go, podaj mu
dzwonek.



Po podaniu płynu zaciśnij zaciskacz.



Odłącz aparat od wenflonu.



Wprowadź do wenflonu strzykawką niewielką
ilość jałowego 0,9% roztworu NaCl.



Zamknij światło wenflonu koreczkiem.



Przybandażuj wenflon w całości do kończyny
w celu zabezpieczenia przed wysunięciem i
poruszaniem nim.



Uporządkuj i zabezpiecz zużyty sprzęt.



Zdezynfekuj i umyj ręce.



Udokumentuj wykonanie zabiegu w
oddziałowym zeszycie zleceń, indywidualnej
dokumentacji pacjenta.

11. Zasady postępowania

podczas przetaczania dożylnie

płynów.

zasada

Warunki

przestrzegania

zasady

Konsekwencje

nieprzestrzegani

a zasady

Informowanie

pacjenta o
wykonaniu
zabiegu

Poinformowanie

pacjenta o istocie,

celu. czasie trwania

zabiegu i ilości

przetoczeń

 

Ustalenie sposobu

zachowania w

czasie i po

wykonaniu wlewu

dożylnego

 

Uprzedzenie

pacjenta o

możliwości

wystąpienia

objawów

niepożądanych, tj.

uczucia gorąca,

dreszczy, nudności,

bólu głowy, reakcji

alergicznej

 

Niepokój pacjenta

Niewygodne

ułożenie,

zdrętwienie

kończyny

 

 

Konieczność

ponownego wkłucia

się do żyły

 

 

 

Przeoczenie

objawów

niepożądanych

Wyjaśnienie

sposobu

postępowania przy

wystąpieniu

możliwych powikłań

Wystąpienie

pełnoobjawowych

powikłań

Przygotowanie płynu

do infuzji

Ocena

makroskopowa

płynu infuzyjnego,

sprawdzenie czy

płyn: nie zawiera

osadu, nie zmienił

zabarwienia.

 

Sprawdzenie daty

ważności płynu

 

 

 

 

 

Trzykrotne

sprawdzenie nazwy

płynu infuzyjnego

 

Sprawdzenie

zgodności nazwy

płynu ze zleceniem

lekarskim.

Wprowadzenie

infekcji.

 

 

 

 

 

Podanie płynu

przeterminowanego

, brak działania

terapeutycznego.

Możliwość

wprowadzenia

infekcji.

 

Podanie

niewłaściwego leku.

 

Wlew

niewłaściwego

płynu. Podanie

płynu niewłaściwej

osobie.

Ocena, czy

pojemnik szklany, z

PCV,

z folii nie jest

uszkodzony lub czy

nie był nakłuwany.

Podłączenia wlewu

przez osobę, która

lek przygotowała

do podania.

 

Zaznajomienie się

osoby wykonującej

zabieg z działaniem

podawanego płynu,

objawami

niepożądanymi,

które może

wywołać.

 

Sprawdzenie

temperatury płynu

do wlewu, który

powinien mieć

temperaturę

pokojową 18-24°C.

Wprowadzenie

infekcji. Podanie

nieprawidłowej

ilości płynu.

Podanie

niewłaściwego

płynu. Podanie

płynu niewłaściwej

osobie

Przeoczenie

objawów

niepożądanych.

Dreszcze, uczucie

zimna.

Wybór

optymalnego

nakłucia żyły

Obejrzenie i

zbadanie

palpacyjne

dostępnych żył

obwodowych,

wybranie żyły:

dobrze widocznej.

dobrze

wyczuwalnej.

dużej, prostej w

przebiegu,

położonej poza

zgięciem łokciowym

Wybór miejsca

wkłucia bez zmian

zapalnych, ropnych,

przebarwień, blizn,

znamion.

Trudności w

założeniu wkłucia

Uszkodzenie

naczynia.

 

 

 

 

 

Brak możliwości

poruszania

kończyną.

 

Wprowadzenie

infekcji Trudności w

kaniulacji żyły Ból

zgłaszany przez

pacjenta

Dobór właściwego

sprzętu

Przygotowanie:

zestawu do

kaniulacji żyły,

jednorazowego

aparatu do

przetaczania

płynów,

stelażu do

zawieszenia

pojemnika z płynem

wlewowym

Trudności w

wykonaniu zabiegu

wynikające ze złej

organizacji pracy

Prawidłowe

zmontowanie

zestawu do

przetoczenia płynu.

Przedostanie się

powietrza do żyły z

zestawu do

przetaczania, co

grozi zatorem

powietrznym.

Zastosowanie

prawidłowej

techniki nakłucia

żyły

Przygotowanie żyły

do nakłucia przez

uwidocznienie żyły.

 

Poprawne nakłucie

żyły pod względem

technicznym.

 

 

Sprawdzenie

położenia kaniuli w

świetle żyły przez

aspirowanie,

obserwację cofania

się krwi.

przepłukiwanie

0,9% roztworem

NaCI

Powtórne

wykonanie zabiegu.

 

 

Uszkodzenie

naczynia

krwionośnego.

Krwiak.

Odsunięcie się żyły

od igły.

 

Wstrzyknięcie

okołożylne.

Martwica tkanek.

Przestrzeganie

aseptyki

Używanie jałowego

sprzętu.

 

Zachowanie

jałowości leku.

 

Zabezpieczenie

miejsca wkłucia

jałowym

opatrunkiem

Przygotowanie

wlewu tuż przed

jego wykonaniem.

Wprowadzenie

infekcji.

 

 

Możliwość skażenia

płynu.

Przestrzeganie

antyseptyki

Dezynfekcja

miejsca wkłucia.

 

 

 

Używanie

rękawiczek

ochronnych,

zabezpieczenie

zużytego sprzętu.

Wprowadzenie

drobnoustrojów do

krwi. Zakażenie

skóry w miejscu

wkłucia.

 

Przenoszenie

zakażeń.

Szybkość

przetaczania płynu

Wprowadzanie leku

z prędkością

zgodną ze

wskazówkami na

opakowaniu lub

zaleceniami

lekarza.

Zasłabnięcie

pacjenta.

Wystąpienie

objawów

niepożądanych.

Obrzęk płuc.

Przestrzeganie

godzin infuzji

Przetaczanie

płynów w czasie

zgodnym ze

zleceniem

lekarskim.

Brak efektu

terapeutycznego.

Długie

unieruchomienie

pacjenta.

Uniemożliwienie

wypoczynku.

Obserwacja

pacjenta podczas

wlewu dożylnego i

po jego

zakończeniu

Obserwowanie

wyglądu i

zachowania się

pacjenta w czasie

przetaczania płynu

i po jego

zakończeniu.

Przeoczenie reakcji

niepożądanych.

Dokumentowanie

infuzji

Odnotowanie

podania płynów w

dokumentacji

pacjenta.

Wielokrotne

wykonanie

przetoczenia.

12. Aparaty do przetoczeń

płynów.

Do kroplowych wlewów dożylnych

używane są specjalne aparaty ze

zbiornikiem uzupełnianym płynem.

Płyn spływa kroplami, których

szybkość może być regulowana i jest

dostosowana do ustalonej ilości, jaka

w określonym czasie ma zostać

doprowadzona do krwi. Zestaw

łączony jest z żyłą przez igłę lub

specjalne kaniule z tworzywa

sztucznego. Istotne znaczenie ma

przestrzeganie zasad jałowości całego

zestawu. Długotrwały kroplowy wlew

dożylny wymaga unieruchomienia

kończyny, co nie jest przyjemne i

łatwe, zwłaszcza u dzieci.

13. Od czego zależy

szybkość przetaczania

płynów dożylnie.

Szybkość przetaczania płynów zależy od:



wysokości pomiędzy poziomem płynu w
pojemniku, a końcem cewnika chorego
(różnica ciśnień),



średnicy kaniuli, zaciskaczy, zagięć drenów,



rodzaju przetaczanych płynów,



oporów: ciśnienie żylne, skrzepliny na
szczycie kaniuli, zagięcie, przyleganie
kaniuli do ściany naczynia.



Prędkość wlewu ustala się według zaleceń
lekarza.



Obliczanie prędkości kroplowej:



1ml cieczy odpowiada 20 kroplom



Liczba kropli/min =



albo



Liczba kropli/min =



Przykład:



Roztwór do infuzji 500 ml powinien się
wchłonąć w ciągu 4h.



Liczba kropli/min = 500 · 20 : 240 = około
42 kropli



Liczba kropli/min = 500 : 4 ∙ 3 = 42 kropli



Szybkość wlewu można regulować m.in.
przez zastosowanie pomp infuzyjnych.

14. Wzajemne

oddziaływanie leków.

Zagadnieniem, które należy uwzględnić przy

stosowaniu wlewów dożylnych, jest
wzajemne oddziaływanie leków. W
przypadku dodania ich do kroplówki
należy ustalić czy nie występują ich
niezgodności i interakcje. W leczeniu
płynami można wyróżnić:



infuzje mieszane – powstają przez
zmieszanie leków z całą objętością płynu
infuzyjnego,



mieszanki infuzji – jednoczesne
podanie dwóch lub więcej płynów
infuzyjnych przez wspólny łącznik,



roztwory mieszane – zmieszanie
kilku różnych płynów przed
podaniem, np. we wspólnym worku.

Niezgodności występują, gdy w

mieszaninie leków jeszcze przed ich
przetoczeniem dochodzi do reakcji
fizyczno – chemicznych, które czynią
płyn infuzyjny nieprzydatny do
zastosowania.

Aby uniknąć niepożądanego wzajemnego

oddziaływania leków należy:



sprawdzić informacje na temat
ewentualnych niezgodności,



przestrzegać zaleceń producenta
dotyczących sporządzania roztworów,



unikać mieszania roztworów różniących się
znacznie pod względem pH,



jeżeli to możliwe, podawać leki oddzielnie,



unikać dodawania więcej niż jednego leku,



unikać długiego kontaktu składników
mieszaniny,



używać leków o znanych nazwach,



przygotowaną mieszaninę leków i
infuzji natychmiast podać,



nie podawać roztworów z widocznymi
makroskopowo zmianami,



w razie konieczności jednoczesnego
zastosowania kilku roztworów, co do
których istnieją dane, że mogą być
niezgodne, należy podać je w
odrębnym wlewie kroplowym,



w przypadkach wątpliwych zasięgnąć
rady farmaceuty.

15. Roztwory nośnikowe.

Jako roztwory nośnikowe można stosować:



 0,9% roztwór NaCl,



5% roztwór glukozy,



5% roztwór fruktozy,



5% roztwór sorbitolu,



roztwór mleczanu sodowego Ringera.

Do takich roztworów jak: krew, preparaty

krwiopochodne, roztwory aminokwasów, emulsje
tłuszczowe, leki osmotycznie czynne, stężone
roztwory elektrolitów, nie powinno się nigdy
dodawać innych leków.

16. Podawanie krwi i jej

preparatów.

Ratownik medyczny asystuje pacjentowi, współpra cuje

z lekarzem przy podawaniu krwi i jej preparatów.
Powinien wziąć pod uwagę następujące wskazówki:



sprawdzenie zlecenia lekarskiego,



sprawdzenie dokumentacji biorcy (dane personalne,
wynik badania grupy
krwi i Rh),



sprawdzenie wyniku badania serologicznego próby
krzyżowej,



sprawdzenie dokumentacji na naklejce pojemnika z
krwią lub jej preparatem,



sprawdzenie szczelności pojemnika i próbki
pilotującej (brak śladów uszkodzeń),



sprawdzenie daty ważności:



krew pełna konserwowana - KPK i koncentrat
krwinek czerwonych - KKCz, tzw. masa
erytrocytarna - ME jest ważna w zależności od
rodzaju płynu konserwującego: 21 dni (płyn CPD
– cytrynianowo – fosforanowo - glukozowy), 35
dni (płyn CPDA – cytrynianowo – fosforanowo -
glukozowy z dodatkiem adeniny), 42 dni (CPDA
+ płyn wzbogacający, np. Adsol, Nutricel),
przemywany KKCz, tzw. masa erytrocytarna
płukana - MEP do 10 godz.
od wykonania preparatu, świeżo mrożone
osocze - FFP, krioprecypitat do 12 miesięcy, krew
heparynizowana do 12 godz. od wykonania
preparatu, koncentrat krwinek płytkowych - KKP,

tzw. masa płytkowa - MP, koncentrat leukocytarny

- KL, koncentrat czynnika VIII, koncentrat czynnika
IX - termin ważności podany przez producenta,



sprawdzenie wyglądu krwi (nie przetaczać, jeśli
stwierdza się objawy hemolizy, skrzepy,
zmętnienie osocza),



pomiar temperatury ciała przed rozpoczęciem
transfuzji (gorączka jest przeciwwskazaniem do
przetaczania krwi i jej preparatów),



powiadomienie lekarza przed rozpoczęciem
transfuzji,



przygotowanie i podłączenie kroplowego wlewu
dożylnego z zachowaniem
zasad aseptyki, używając jednorazowego zestawu
do przetoczeń zaopatrzonego
w filtr w komorze kroplowej oraz możliwie grubych
igieł, co zmniejsza ryzyko hemolizy,



wykonanie próby biologicznej: szybkie
wprowadzenie 30 ml krwi do żyły
chorego, następnie zmniejszenie szybkości
przetaczania krwi do 20 kropli na minutę i
obserwowanie chorego przez 10 min (tętno,
oddech, wygląd zewnętrzny, samo poczucie);
jeśli w tym czasie nie wystąpią objawy
nietolerancji, wynik próby jest ujemny,
przetaczanie można kontynuować, zwiększając
szybkość wypływu krwi do około 40 kropli na
minutę,



okrycie chorego podczas transfuzji,



okresowe kontrolowanie szybkości transfuzji i
samopoczucia chorego,



natychmiastowe przerwanie przetaczania w
przypadku wystąpienia powikłań
poprzetoczeniowych,



przetaczanie 0,5 litra krwi nie dłużej niż 4
godz., osoczowych preparatów
mrożonych w czasie 0,5-1 godz.,



wymiana aparatu do przetoczeń po
każdym 4-godzinnym trwaniu transfuzji,
każdy kolejny pojemnik z krwią należy
przetaczać za pomocą nowego
jednorazowego aparatu,



na zakończenie transfuzji pozostawienie w
pojemniku 10 ml krwi, zabezpieczenie
pojemnika w chłodziarce w temp. 4-6°C
przez 48 godz.,



udokumentowanie wykonania zabiegu.

Należy pamiętać o:



przechowywaniu krwi i jej preparatów w temp.
+4°C do +6°C w chłodni o rejestrowanej
temperaturze i przetaczaniu natychmiastowym po
dostarczeniu na oddział, pojemnik z krwią w
temperaturze pokojowej może znajdować się
przez krótki czas ze względu na ryzyko
namnażania się bakterii, w niektórych
przypadkach: szybkie i liczne przetoczenia u
dorosłych, masywne przetoczenia u dzieci,
transfuzja wymienna u noworodków, szybkie
przetoczenia do żył centralnych, krew może być
ogrzana za pomocą specjalnie przeznaczonych do
tego celu ogrzewaczy,



rozmrożeniu zamrożonych preparatów
osoczowych (w temp. -25°C do
-30°C) w łaźni wodnej o temp. 37°C i
niezwłocznym ich przetoczeniu,



rozpuszczeniu liofilizowanego preparatu
czynnika VIII lub IX w zalecanej
przez producenta ilości (10 ml, 20 ml)
wody do wstrzykiwań, w czasie nie
dłuższym niż 10 min, doprowadzeniu
preparatu do temperatury pokojowej,
podaniu natychmiast po przygotowaniu
(nie później niż l godz. po rozpuszczeniu)
wstrzyknięciem dożylnym z szybkością 4-5
ml/min lub kroplowym wlewem dożylnym z
szybkością 1-10 ml/min,



przechowywaniu pozostałych pojemników
z krwią (przy przetaczaniu większej ilości
krwi choremu) w chłodziarce w temp. 4—
6°C.