Problemy
pielęgnacyjne
wynikające z
procesu starzenia
się człowieka
Opracowanie: mgr Anna
Opracowanie: mgr Anna
Gawor
Gawor
Problemy
pielęgnacyjne
wynikające z
procesu starzenia
się człowieka
Opracowanie: mgr Anna
Opracowanie: mgr Anna
Gawor
Gawor
Problemy pielęgnacyjne
1. Suchość skóry, tendencja do pęknięć
CEL: Zapobieganie infekcjom
2. Skłonność do zaparć
CEL: Zapobieganie lub likwidacja zaparć
3. Zwiększona łamliwość kości
CEL: Zapewnienie bezpieczeństwa i
sprawnego poruszania się. Zapobieganie
upadkom.
4. Nietrzymanie moczu i stolca
CEL: Zapewnienie higieny ciała i otoczenia
Problemy pielęgnacyjne
5. Zaburzenia słuchu i komunikowania się
CEL: Zapewnienie sprawnego porozumiewania
się
6. Niedowidzenie
CEL: Ułatwienie orientacji
7. Zaburzenia pamięci świeżej
CEL: Zapewnienie bezpieczeństwa fizycznego i
psychicznego
8. Uczucie osamotnienia
CEL: Aktywizacja społeczna, poprawa nastroju
Problemy pielęgnacyjne
9. Niepokój o zdrowie, o rodzinę
CEL: Zmniejszenie niepokoju
10. Zwiększona skłonność do infekcji
CEL: Zapobieganie infekcjom
11. Skłonność do powikłań w wyniku
długotrwałego unieruchomienie
CEL: Zapobieganie lub likwidowanie
powikłań
12. Zmniejszenie wydolności układu
sercowo-naczyniowego i oddechowego
CEL: Zapewnienie bezpieczeństwa
Problemy
pielęgnacyjne
13. Zmniejszone łaknienie
CEL: Poprawa łaknienia
14. Zmniejszone pragnienie
CEL: Zwiększenie podaży płynów
15. Osłabienie
CEL: Zapewnienie bezpieczeństwa,
ograniczenie wysiłku
16. Mała aktywność fizyczna
CEL: Zwiększenie aktywności fizycznej
17. Kłopoty z zasypianiem
CEL: Ułatwienie zasypiania
Suchość skóry, tendencja do
pęknięć
CEL: Nawilżenie skóry, zapobieganie
infekcjom
PLAN:
higiena ciała – mydło pH 5,5
osuszanie miękkim ręcznikiem
delikatny masaż ręcznikiem
natłuszczanie skóry oliwką, lotionem
miękka, delikatna bielizna
bawełniana
Suchość skóry, tendencja do
pęknięć
obserwacja stanu skóry, zwłaszcza
przy używaniu przylepców
żywienie pacjenta oparte na
bogatobiałkowej diecie z dużą
zawartością wit. A, C i cynku
włączenie pacjenta do samoopieki a
rodzinę do opieki nieprofesjonalnej
Skłonność do zaparć
CEL: Zapobieganie lub likwidacja
zaparć
PLAN:
dieta lekkostrawna, bogata w błonnik
podawanie soków, warzyw i owoców (np.;
jabłka pieczone, śliwki suszone)
aktywizacja ruchowa (pobudzenie
perystaltyki jelit)
domowe środki przeczyszczające –
herbaty ziołowe
Skłonność do zaparć
masowanie okolic pępka
dbanie o regularne wypróżnienia,
swobodny dostęp do łazienki w porze
wypróżnienia
stała pora wypróżnienia
u pacjentów leżących zmiana pozycji –
układanie na brzuchu
w razie potrzeby wykonanie lewatywy
oczyszczającej (enema, kroplowy wlew
doodbytniczy)
Zwiększona łamliwość
kości
CEL: Zapewnienie bezpieczeństwa i
sprawnego poruszania się. Zapobieganie
upadkom.
PLAN:
żywienie bogate w jony wapniowe i wit. D3
stosowanie środków kompensacyjnych,
udogodnień (laski, balkoniki, poręcze,
maty antypoślizgowe, obuwie nieśliskie,
dobrze utrzymujące stopę)
zwiększenie aktywności ruchowej, u
pacjentów leżących ćwiczenia bierne i
czynne
Nietrzymanie moczu i
stolca
CEL: Zapewnienie higieny ciała i
otoczenia, zapobieganie odparzeniom i
odleżynom
PLAN:
zwrócenie uwagi, by pacjent nie ograniczał
jedzenia i picia
łóżko zabezpieczone nieprzemakającym
podkładem
pielęgnacja i higiena intymnych części ciała
stosowanie pieluchomajtek, wkładek
zabezpieczających
Nietrzymanie moczu i
stolca
udzielanie wsparcia psychicznego
umożliwienie wytworzenia automatyzmu
oddawania moczu i stolca przez
systematyczny dostęp do WC (np.: co
dwie godziny)
zapewnienie intymności podczas
wykonywania czynności
stosowanie środków zapobiegającym
odleżynom, odparzeniom (np.: płyn PC
30V, wietrzenie pośladków, krocza)
zapewnienie wsparcia psychicznego
Zaburzenia słuchu i
komunikowania się
CEL: Zapewnienie sprawnego porozumiewania
się
PLAN:
mówić wyraźnie, niezbyt głośno, z dobrą
artykulacją
stawać przed osoba starszą, (nie zagadywać od
tyłu) tak aby widziała ona twarz i ruchy warg
rozmówcy
gdy pacjent nie rozumie, powtórzyć zdanie,
starać się o uzyskanie odpowiedzi zwrotnej
mówić po stronie lepiej słyszącego ucha
stosować aparat słuchowy
wizyta u laryngologa
Niedowidzenie
(upośledzenie orientacji zwiększa podatność
na lęk i w konsekwencji gotowość do różnego
rodzaju reakcji obronnych)
CEL: Ułatwienie orientacji, poprawa
widzenia
PLAN:
informować o każdej wykonywanej czynności
wizyta u okulisty, dobór odpowiednich szkieł
dostosowanie topografii mieszkania do
potrzeb chorego
Niedowidzenie
zapewnienie pomocy w poruszaniu się
i przemieszczaniu poza mieszkaniem
pomoc w czynnościach domowych
oraz usamodzielnianiu się
zwrócić uwagę, że niewidomy jest
bardzo wrażliwy na nastroje i emocje,
wyczuwa sygnały pozazmysłowe
stosowanie sprzętu wspomagającego
Zaburzenia pamięci świeżej
CEL: Zapewnienie bezpieczeństwa
fizycznego i psychicznego, ułatwienie
orientacji
PLAN:
zapewnienie stałości topografii w
miejscu pobytu, nie zmieniać miejsca
położenia przedmiotów osobistych
podtrzymywanie aktywności umysłowej
zapewnienie dostępu do aktualnych
informacji – prasa, radio, telewizja
Zaburzenia pamięci świeżej
rozmowa z pacjentem – przypominanie
aktualnej dat, aktualnych wiadomości
zapewnienie kontaktów ze znajomymi,
udział w życiu społeczności lokalnej -
włączenie organizacji pomocowych –
np. grupy charytatywne z parafii,
wolontariat ze szkoły
trening pamięci świeżej – uczenie się
słówek, rozwiązywanie krzyżówek
Zaburzenia pamięci świeżej
wyrabianie nawyku rutynowego
wykonywania czynności codziennych
(toaleta, posiłki, angażowanie do
prostych czynności manualnych)
poważne taktowanie podstawowych
potrzeb pacjenta
udzielanie wsparcia w pokonywaniu
trudności
Uczucie osamotnienia
CEL: Aktywizacja społeczna, poprawa
nastroju
PLAN:
ułatwienie i zachęcanie do kontaktów z
rodziną i sąsiadami
pozyskanie zaufania pacjenta
okazanie sympatii i życzliwości,
serdeczności, gotowość do niesienia pomocy
aktywizacja przez terapię zajęciową
zachęcanie do aktywności fizycznej – wyjście
na spacer
zadbanie o wystrój wnętrza – jasne,
optymistyczne kolory
Uczucie osamotnienia
zapewnienie komfortu psychicznego –
niwelowanie bólu i innych dolegliwości
nadzór nad farmakoterapią
zachęcanie do kontaktów towarzyskich i
pomoc w dotarciu do miejsca spotkania
zainteresowanie problemami pacjenta i
pomoc w ich rozwiązywaniu
zapewnienie kontaktu z organizacjami
pomocowymi
utwierdzenie pacjenta w przekonaniu, że
jest człowiekiem wartościowym
odwrócenie uwagi od przykrych przeżyć
Niepokój o zdrowie, o rodzinę
CEL: Zmniejszenie niepokoju
PLAN:
próbować rozwiązać problem w sposób
bezpośredni, nie stosować leków
uspokajających baz porozumienia z
lekarzem
osoba błąkająca się po korytarzu
potrzebuje życzliwego słowa, czasem
zaprowadzenia do toalety, podania czegoś
do picia lub jedzenia, odprowadzenia do
pokoju
Niepokój o zdrowie, o rodzinę
czasem podanie leku przeciwbólowego
lub nasercowego
postępowanie troskliwe
uprzedzanie i informowanie o
wykonywanych zabiegach i
czynnościach pielęgnacyjnych
Zwiększona skłonność do
infekcji
CEL: Zapobieganie infekcjom
PLAN:
zachowanie czystości i aseptyki
ochrona przed wychłodzeniem organizmu
stosowanie szczepień ochronnych
(przeciw grypie)
dbałość o higienę osobista i otoczenia
(toaleta, mycie włosów, obcinanie
paznokci)
Zwiększona skłonność do
infekcji
zwiększenie odporności poprzez
podawanie preparatów witaminowych
zwracanie uwagi, by opiekunowie i
osoby odwiedzające nie były
przeziębione
obserwacja stanu skóry
zapewnienie odpowiedniej
temperatury w pomieszczeniu, nie
przegrzewanie chorego
Skłonność do powikłań w
wyniku długotrwałego
unieruchomienia
(odleżyny, odparzenia, zapalenie
płuc, zakażenie dróg moczowych,
zaparcia, przykurcze
w stawach i zaniki mięśniowe,
powikłania zatorowo-zakrzepowe)
CEL: Zapobieganie lub likwidowanie
powyższych powikłań
PLAN:
prawidłowe ścielenie łóżka
stosowanie materaca
przeciwodleżynowego, udogodnień
Skłonność do powikłań w
wyniku długotrwałego
unieruchomienia
natłuszczanie skóry (np.: oliwką,
lotionem, płyn PC 30V)
wysadzanie do fotela, gdy nie ma
przeciwwskazań
u pacjenta leżącego zmiana pozycji co
dwie godziny, dokumentowanie zmian
pozycji
utrzymanie higieny ciała
gimnastyka oddechowa, ćwiczenia
czynne, bierne, izometryczne
Skłonność do powikłań w
wyniku długotrwałego
unieruchomienia
nacieranie i oklepywanie klatki
piersiowej 3 x dziennie (gdy brak
przeciwwskazań)
profilaktyka przeciwzakrzepowa
(zgodnie ze standardem – np.:
Fraxiparyna s.c.)
dokładna toaleta ciała
dieta bogatobiałkowa, bogata w
błonnik
Zmniejszenie wydolności układu
sercowo-naczyniowego i
oddechowego, osłabienie
CEL: Zapewnienie bezpieczeństwa,
zapobieganie przemęczaniu się pacjenta
PLAN:
oszczędzanie wysiłku
dokonywanie i dokumentowanie
pomiarów
dieta uboga w sól, lekkostrawna
systematyczne podawanie leków
psychiczne wsparcie chorego
dostosowanie wysiłku do wydolności i
możliwości pacjenta
zmniejszenie lęku, zachowanie spokoju
pomoc w czynnościach dnia codziennego
Zmniejszone łaknienie
CEL: Poprawa łaknienia, poprawa stanu
odżywienia pacjenta
PLAN:
współpraca z dietetyczką i rodziną
ustalenie optymalnych pór podawania
posiłków
uwzględnienie upodobań smakowych
pacjenta
sprawdzenie możliwości przyjmowania i
żucia posiłków – stan jamy ustnej, uzębienie,
dopasowana proteza zębowa
Zmniejszone łaknienie
dopasowanie konsystencji pokarmów do
możliwości żucia i przełykania
urozmaicenie posiłków, podawanie
posiłków częściej (5 razy na dobę) w
mniejszych ilościach
nadzór w czasie przyjmowania posiłków,
ewentualna pomoc albo karmienie chorego
optymalna temperatura posiłków
(zapobieganie oparzeniom)
kontrola wypróżnień
Zmniejszone pragnienie
CEL: Zwiększenie podaży płynów,
zapobieganie zaburzeniom wodno-
elektrolitowym
PLAN:
współpraca z innymi członkami zespołu
terapeutycznego, rodziną
zapewnienie bezpiecznego i wygodnego
dostępu do płynów (stolik „przyjaciel”,
kubek z rurką, kubek z dzióbkiem)
płyny o temperaturze pokojowej
Zmniejszone pragnienie
podaż płynów w małych ilościach (100
ml), częściej z uwzględnieniem
upodobań smakowych
uzupełnienie niedoborów
elektrolitowych
prowadzenie karty bilansu płynów,
ewentualne nawadnianie dożylne
Mała aktywność fizyczna
CEL: Zwiększenie aktywności fizycznej
PLAN:
poranna gimnastyka
spacery
udział w ćwiczeniach rehabilitacyjnych
włączenie do samoopieki
zachęcanie do zwiększenia aktywności
fizycznej (z uwzględnieniem wydolności
organizmu człowieka starszego
)
)
Kłopoty z zasypianiem
CEL: Ułatwienie zasypiania
PLAN:
wietrzenie sali przed snem
prześcielenie łóżka
kąpiel lub toaleta w łóżku
podanie ciepłego płynu (np.: mleko)
przed snem
zapewnienie spokoju i ciszy
zmniejszenie lęku, niepokoju poprzez
rozmowę, zapewnienie o obecności i
pomocy w razie potrzeby
podanie zleconych leków nasennych
Piśmiennictwo:
1.
Zahradniczek K., red: Wprowadzenie do
pielęgniarstwa. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa, 2004
2.
Kocemba J., Grodzicki T. (red): Zarys gerontologii
klinicznej. Medyczne Centrum Kształcenia
Podyplomowego UJ, Kraków 2000.
3.
Schiefele J., Staudt I., Dach M.: Pielęgniarstwo
geriatryczne. Wydawnictwo Medyczne Urban &
Partner, Wrocław 1998.