ŻYLAKI  KOŃCZYN  
DOLNYCH

 

 

DEFINICJA

Żylakami kończyn dolnych 
nazywamy trwałe poszerzenie żył 
powierzchownych w postaci 
wężowatych sznurów, splotów lub 
kłębów, często z balonowatymi  
uwypukleniami.   

 

 

PODZIAŁ

ŻYLAKI PIERWOTNE – o nieznanej 
etiologii, występujące przy 
prawidłowym obrazie żył głębokich

ŻYLAKI WTORNE – pojawiają się po 
zapaleniu żył, po urazach lub jako 
powikłanie zapalenia żył głębokich 

 

 

EPIDEMIOLOGIA

20% - 50% populacji w krajach 
uprzemysłowionych
Kobiety częściej niż mężczyźni
Zachorowalność 2,6% \ rok dla kobiet
Zachorowalność 2%\rok dla 
mężczyzn
 

 

 

PATOFIZJOLOGIA CHOROBY 

ŻYLAKOWEJ

Żylaki pierwotne – występujące 
przy prawidłowym stanie żył 
głębokich
Żylaki wtórne – powstają w 
następstwie niewydolności żył 
głębokich, przeszywających lub 
pojawienia się przetok tętniczo 
żylnych 

 

 

TEORIE POWSTANIA 

ŻYLAKÓW 

PIERWOTNYCH

TEORIA OSŁABIENIA ŚCIANY ŻYLNEJ 

– 

Uszkodzenie ściany żylnej przez 

czynniki biochemiczne :
- kolagenazy
- elastaza
- kwaśna fosfataza
- dehydrogenazy

 

 

OSŁABIENIE ŚCIANY

Wpływ hormonów płciowych

- leczenie hormonami żeńskimi
- I trymestr ciąży

* estrogeny
* progestageny

 

 

TEORIA 

NIEWYDOLNOŚCI 

ZASTAWEK ŻYLNYCH

Niewudolność zastawek jest 
przyczyną:

-

Refluksu

-

Żylaków

-

Nadciśnienia w układzie żylnym 

 

 

TEORIA 

HEMODYNAMICZNE

Czynnikiem prowadzącym do 
powstania żylaków jest nadmierne 
ciśnienie hydrostatyczne panujące 
w układzie żylnym, które po 
przekroczeniu zdolności 
wyrównawczych ścian naczyń 
prowadzi di ich poszerzenia. 

 

 

Patofizjologia  

PRZEWLEKŁEJ 

NIEWYDOLNOŚCI 

ŻYLNEJ

Uszkodzenie funkcji zastawek żylnych 

albo upośledzenie funkcji pompy 

mięśniowej jest przyczyną 

odwrócenie przepływu krwi w żyłach 

 - refluksu – i w konsekwencji powoduje 

wzrost ciśnienia w krwi w układzie żył 

kończyn dolnych. Prowadzi to do 

powstania zaawansowanej postaci PNŻ 

ze zmianami skórnymi

 

 

CZYNNIKI ZWIĘKSZAJĄCE 

RYZYKO ROZWOJU Ż. P.

DZIEDZICZNOŚĆ – nie została 
jednoznacznie potwierdzona 
badaniami.
Stwierdzono, że jeżeli oboje rodzice 
mają żylaki to ich występowanie u 
dzieci wynosi 90% 

 

 

CZYNNIKI ZWIĘKSZAJACE 

RYZYKO ROZWOJU Ż.P.

OTYŁOŚC – przekroczenie należnej 
masy ciała o 20% wiąże się z 
częstszym występowaniem 
żylaków kończyn dolnych 

 

 

CZYNNIKI ZWIĘKSZAJACE 

RYZYKO

CIĄŻA – powszechnie uznaje się, że 
żylaki mogą pojawiać się po raz 
pierwszy podczas ciąży, lub w jej 
trakcie powiększać się. 

 

 

CZYNNIKI ZWIĘKSZAJĄCE 

RYZYKO

WIEK – zwiększa się wraz z wiekiem

STYL ŻYCIA – praca w pozycji 
stojącej lub siedzącej, noszenie 
obcisłej bielizny, zaparcia, brak 
wysiłku fizycznego, palenie tytoniu, 
środki antykoncepcyjne 

 

 

ANATOMIA ŻYŁ KOŃCZYN 

DOLNYCH

ŻYŁY GŁĘBOKIE
ŻYŁY POWIERZCHOWNE
ŻYŁY PRZESZYWAJACE 
( perforatory)

 

 

ŻYŁY POWIERZCHOWNE

Leżą w tkance podskórnej
Żyła odpiszczelowa
Żyła odstrzałkowa 

 

 

UMIEJSCOWIENIE 

ŻYLAKOW

UMIEJSCOWIENIE JEST BARDZO 

ZMIENNE
NAJCZĘŚCIEJ SPOTYKA SIĘ:
Żylaki ż. odpiszczelowej
Żylaki ż. odpiszczelowej dodatkowej 

przedniej i tylnej
Żylaki krocza
Żylaki ż. odstrzałkowej 

 

 

OBJAWY

ZMĘCZENIE 
CIĘŻKOŚĆ
OBRZĘKI
BÓL
Pieczenie
Pulsowanie
Kurcze
Parestezje
Sznury i sploty żylne 

 

 

BADANIA DODATKOWE

Próba Trendelenburga
Próba Perthesa
USG- D
Flebografia

 

 

RÓŻNICOWANIE

Przetoki tętniczo - żylne

 

 

LECZENIE

ZACHOWAWCZE
OPERACYJNE

 

 

LECZENIE ZACHOWAWCZE

Brak zgody na operację
Przeciwwskazania do operacji
Niewielkie pojedyncze żylaki
Kobiety w ciąży

 

 

Leczenie zachowawcze- 

obliteracyjne

WSKAZANIA

-teleangiektazje
-żyły siatkowate
-żylaki

- pozostawione po operacji
- nawrotowe
- krwawiące
- umiejscowione w okolicy  - 

owrzodzenia

 

 

Przeciwwskazania do 

obliteracji

Uczulenia na środek obliterujacy
Zakrzepica żył głębokich
Choroby układowe
Zakażenia bakteryjne
Krytyczne niedokrwienie kończyn

 

 

Powikłania leczenia 

obliteracyjnego

Odczyny alergiczne
Odczyny zapalne
Martwica skóry
Zapalenie żył powierzchownych
Zakrzepica żył głębokich
Zatorowość płucna 

 

 

LECZENIE OPERACYJNE- 

WSKAZANIA

Żylaki objawowe
Nawracające zapalenia
Krwawienia z żylaków
Owrzodzenia goleni
Żylaki nawrotowe
Brak poprawy po leczeniu 
zachowawczym
Poważny defekt kosmetyczny

 

 

PRZECIWWSKAZANIA 

Niedokrwienie kończyn
Niedrożność żył głębokich
Skaza krwotoczna
Obrzęk limfatyczny

 

 

Rodzaje operacji

Częściowe lub całkowite usunięcie 
żyły
Podwiązanie żył przeszywających
Usunięcie poszczególnych żylaków