PROGNOZA
BEZPIECZEŃSTWA
UNIWERSALNEGO

Joanna Niedźwiecka

I rok Bezpieczeństwa

Narodowego

Bezpieczeństwo uniwersalne
(globalne, światowe,
zbiorowe)

(...) BUDOWAĆ RAZEM, jeśli

chce się UNIKNĄĆ ZAGŁADY
WSZYSTKICH. (…) dobro (…) i
szczęście (…) nie dadzą się
osiągnąć bez (…)
WYRZECZENIA SIĘ własnego
EGOIZMU (…)
Jan Paweł II, SRS p. 26

Bezpieczeństwo
uniwersalne



Idea świata wolnego od

wojen, w którym

bezpieczeństwo państw i

narodów byłoby

zapewniane przez

organizacje

międzynarodowe.

Bezpieczeństwo
uniwersalne



bezpieczeństwo jest równe dla

wszystkich, jest niepodzielne



bezpieczeństwo opiera się na

ustaleniach norm prawnych, dających

możliwość rozwiązywania konfliktów



występuje zakaz agresji



oprócz organizacji globalnych dużą rolę

odgrywają organizacje o charakterze

lokalnym.

Historia bezpieczeństwa
uniwersalnego – Liga
Narodów



Liga Narodów- pierwsza próba stworzenia

uniwersalnego systemu bezpieczeństwa.



Nieistniejąca już organizacja

międzynarodowa powstała z inicjatywy

prezydenta Stanów Zjednoczonych

Wilsona. Impulsem do jej utworzenia był

rozlew krwi podczas I wojny światowej.



Siedzibą organizacji była Genewa.



Pakt Ligi Narodów został podpisany 28

czerwca 1919r., a wszedł w życie 10

stycznia 1920r

Historia bezpieczeństwa
uniwersalnego- Liga
Narodów



Liga Narodów zajmowała się
najważniejszymi politycznymi
problemami powojennego okresu.



jej celami stało się utrzymanie na
świecie pokoju oraz popieranie
międzynarodowej współpracy.

Historia bezpieczeństwa
uniwersalnego- ONZ



ONZ- Konferencja założycielska

Organizacji Narodów

Zjednoczonych, odbyła się w San

Francisco 25 kwietnia- 26 czerwca

1945r.



Podstawowym celem ONZ jest

zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa

międzynarodowego, promowanie

współpracy międzynarodowej i

przyjaznych stosunków między nimi.

Historia bezpieczeństwa
uniwersalnego- ONZ



System bezpieczeństwa uniwersalnego
(globalnego) stworzony przez ONZ nie
zawsze mógł działać skutecznie na
skutek dużych sprzeczności między
przeciwstawnymi grupami państw.



Aktywność ONZ w realizacji operacji
zbrojnych okazywała się wielokrotnie
nieskuteczna

Historia bezpieczeństwa
uniwersalnego- KBWE



KBWE-Konferencja Bezpieczeństwa i

Współpracy w Europie



Powołana 1975r. w celu współpracy między

krajami Europy w dziedzinie zapobiegania

wojnom, konfliktom etnicznymi i

naruszeniom praw człowieka.



1 sierpnia 1975r., w Helsinkach podpisano

Akt Końcowy KWBE, który po raz pierwszy

określił wspólne reguły postępowania

wobec siebie państw sygnatariuszy oraz

określił zasady postępowania względem

obywateli. Do układu, oprócz większości

państw Europejskich dołączyły także USA i

Kanada

Historia bezpieczeństwa
uniwersalnego-
KBWEOBWE



KBWE zmieniło nazwę na Organizację

Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie

(OBWE) w 1995r.



Organizacja obejmuje obecnie 55 państw,

głównie europejskie, ale również kraje z

Ameryki Północnej ( Stany Zjednoczone i

Kanada), Azji (republiki postradzieckie),

państwa basenu Morza Śródziemnego: Algieria,

Izrael, Jordania, Maroko iTunezja.



Szeroka ponadregionalna struktura pozwala

wprowadzać efektywne mechanizmy

współpracy oraz zasady gwarantujące

bezpieczeństwo w Europie.

Prognoza bezpieczeństwa
uniwersalnego



Zbiorowe ( uniwersalne) bezpieczeństwo
zobowiązuje uczestników do
przeciwstawienia się atakowi na
któregokolwiek z członków systemu.



Logika bezpieczeństwa zbiorowego
zakłada połączenie sił w celu
osiągnięcia przewagi zbrojnej, co z kolei
zniechęca potencjalnego agresora

Prognoza bezpieczeństwa
uniwersalnego

Bezpieczeństwo uniwersalne

przewiduje:



chociaż wojny mogą się pojawić,
powinno się im zapobiegać



Agresorów należy powstrzymywać



Agresor nie ma nigdy racji



Agresorzy wiedzą, że społeczność
międzynarodowa wystąpi przeciwko
nim.

Prognoza bezpieczeństwa
uniwersalnego



Idea bezpieczeństwa uniwersalnego nie

zawsze się sprawdza.



Ze względu na to założenie, że

potencjalny agresor winien się liczyć z

możliwością wspólnej akcji wszystkich

pozostałych państw, podjętej w obronie

ofiar napaści zbrojnej.



Jednak w praktyce nie zawsze jest to

możliwe, ze względu na brak gotowości

każdego rządu do podjęcia akcji

zbrojnej przeciwko nie zagrażającemu

jego krajowi bezpośrednio wrogowi.

Czym się różni
bezpieczeństwo
uniwersalne(zbiorowe) od
zbiorowej obrony?

Kryterium

Bezpieczeństwo

zbiorowe

Zbiorowa

obrona

Pochodzenie

zagrożenia

z wewnątrz

systemu

z zewnątrz

systemu

Zasięg systemu uniwersalny

ograniczony

Instytucjonaliza

cja

konieczna

niekonieczna

Funkcje

operacje

pokojowe

Obrona przed

agresją

Przykłady

ONZ, OBWE

NATO

Rodzaje
bezpieczeństwa
uniwersalnego:



Bezpieczeństwo wspólne

( common security) –

termin ten wprowadziła Niezależna Komisja do

spraw Rozbrojenia i Bezpieczeństwa ONZ pod

przewodnictwem Palmego w 1982r. Zakłada

osiągnięcie bezpieczeństwa wspólnie z

innymi, a nie przeciwko komukolwiek. Odnosi

się do konfrontacji międzyblokowej, spirali zbrojeń i

możliwości wybuchu konfliktu nuklearnego w

czasie zimnej wojny. ”Koncepcja wspólnego

bezpieczeństwa oparta była na założeniu, że w

epoce współzależności żadne państwo nie jest w

stanie zapewnić sobie bezpieczeństwa na własną

rękę”

Rodzaje
bezpieczeństwa
uniwersalnego:



Bezpieczeństwo defensywne

( defensive

security) zakłada tworzenie sił zbrojnych w taki

sposób, aby z jednej strony zapewnić

efektywną obronę własnego terytorium, z

drugiej natomiast nie stwarzać zagrożenia dla

innych państw i w ten sposób przezwyciężyć

dylemat bezpieczeństwa. Osiągnąć to można

przez odpowiednie zmiany w wojskowej

strategii, redukowanie poziomu sił zbrojnych, a

zwłaszcza przez eliminowanie zdolności

mogących służyć działaniom o charakterze

ofensywnym.

Rodzaje
bezpieczeństwa
uniwersalnego:



Bezpieczeństwo wszechstronne-

(comprehensive security) wykracza poza

czynniki wojskowe i podkreśla aspekt

polityczny, ekonomiczny, kulturowy,

prawny, środowiskowy i humanitarny.

Bezpieczeństwo wszechstronne obejmuje

stabilizację instytucji demokratycznych,

rządy prawa, respekt dla praw człowieka,

stworzenie gospodarki rynkowej oraz

znaczącą współpracę w dziedzinie

ekonomicznej, kulturalnej i ekologicznej.

Rodzaje
bezpieczeństwa
uniwersalnego:



Bezpieczeństwo kooperatywne

( cooperative

security) wywodzi się od negocjacji

rozbrojeniowych prowadzonych między dwoma

blokami w okresie zimnej wojny. W kontekście

weryfikacji traktatów rozbrojeniowych oznaczał

akceptację przez zainteresowane państwo

inspekcji na miejscu, do czego potrzebna była

współpraca, czyli kooperacja. Zapewnienie

kooperatywnego bezpieczeństwa polegać miało na

przeciwdziałaniu nadmiernemu nagromadzeniu

środków, które mogły by posłużyć agresji zbrojnej.

Wymagało ono akceptacji poddania się

ograniczeniom zdolności militarnych.

KONIEC