PODSTAWY
LOGISTYKI

rok akademicki 2009/2010

[e-mail]

(061) 850 47 92

Dyżur –poniedziałki 10:00-11:00, KPL ul. Szyperska 3/6

2

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

Tematy

1.

1.

Gospodarka zapasami

Gospodarka zapasami

2.

2.

Gospodarka magazynowa

Gospodarka magazynowa

3.

3.

Transport

Transport

4.

4.

Logistyka produkcji

Logistyka produkcji

5.

5.

Logistyka dystrybucji

Logistyka dystrybucji

6.

6.

Informacja i komunikacja w systemach

Informacja i komunikacja w systemach

logistycznych

logistycznych

7.

7.

Outsourcing logistyczny

Outsourcing logistyczny

3

Literatura

Cole J.J., Bardi E.J., Langley C.J. Jr,

Zarządzanie logistyczne

Zarządzanie logistyczne,

PWE, Warszawa 2002

Krzyżaniak Stanisław,

Podstawy zarządzania zapasami w

Podstawy zarządzania zapasami w

przykładach,

przykładach, ILiM, Biblioteka Logistyka, P-ń 2008

Fertsch Marek,

Podstawy zarządzania przepływem materiałów

Podstawy zarządzania przepływem materiałów

w przykładach

w przykładach, ILiM, Biblioteka Logistyka, P-ń 2003

Gubała Marek, Popielas Jan,

Podstawy zarządzania

Podstawy zarządzania

magazynem w przykładach

magazynem w przykładach, ILiM, Biblioteka Logistyka, P-ń
2005

Dembińska-Cyran Izabella, Gubała Marek,

Podstawy

Podstawy

zarządzania transportem w przykładach

zarządzania transportem w przykładach, ILiM, Biblioteka
Logistyka, P-ń 2005

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

4

Zaliczenie

Studia stacjonarne:
Każdy temat (7) zakończony kolokwium - 1 pytanie
teoretyczne + 1 zadanie
Punktacja: pytanie 1 punkt, zadanie 2 punkty 7*3=21pkt
Obecność obowiązkowa, jeśli ktoś nie pisał kolokwium,
a ma usprawiedliwienie może rozwiązać zaległe testy na
ostatnich zajęciach,
Na zaliczenie przedmiotu 60% punktów tj.12,5 pkt.

Studia niestacjonarne:
Test zaliczeniowy na ostatnich zajęciach.

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

5

DOSTAWCA

n

DOSTAWCA
1

DOSTAWCA
2

DOSTAWCA 3

MAGAZYN

ZAKŁAD/PRODUKCJ

A

ZAKŁAD/ MAGAZYN

CENTRUM

DYSTRYBUCJI

1

CD

2

CD 3

CD

n

PUNKT

SPRZEDAŻY

DETALICZNEJ

1

PSD

2

PDS

3

PDS

4

PDS

n

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

POTENCJALNE MIEJSCA UTRZYMYWANIA

ZAPASÓW W KANALE LOGISTYCZNYM

GOSPODARKA ZAPASAMI

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

6



w zaopatrzeniu

•

możliwość uzyskania
oszczędności na
zakupach (ekonomia
skali),

•

możliwość oszczędności
na transporcie,

•

konieczność
utrzymywania zapasu
bezpieczeństwa,

•

zakupy spekulacyjne,

•

sezonowość podaży,

•

ustalone źródła dostaw

GOSPODARKA ZAPASAMI

Przyczyny utrzymywania zapasów



w dystrybucji

•

uzyskanie oszczędności
na transporcie,

•

oszczędności na skali
produkcji,

•

sezonowość popytu,

•

potrzeba zapewnienia
pożądanego poziomu
obsługi klienta,

•

stabilizacja
zatrudnienia i
zapewnienie
wystarczającej ilości
towarów do sprzedaży

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

7

1)

surowce i materiały,

2)

produkcję w toku,

3)

wyroby gotowe

GOSPODARKA ZAPASAMI

Podział zapasów na:

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

8



zapas bieżący (cykliczny),



zapas w produkcji (produkcja w toku),



zapas bezpieczeństwa (zapas buforowy),



zapas sezonowy,



zapas promocyjny,



zapas spekulacyjny,



zapas martwy.

GOSPODARKA ZAPASAMI

Funkcjonalny podział zapasów

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

9

1. Wybór pozycji, których zapasy powinny być utrzymywane,

2. Określenie wielkości zamówionych partii,

3. Określenie czasu składania zamówień,

4. Opracowanie systemu kontroli zapasów.

GOSPODARKA ZAPASAMI

Problemy decyzyjne
zarządzania zapasami

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

10

1

5

%

10

0

Analiza ABC

Odsetek
sprzeda
ży
łącznej
(w %)

8
0

0

20

5
0

10

0

A

B

C

Odsetek danej
pozycji w
asortymencie (w
%)

9
5

GOSPODARKA ZAPASAMI

50%

30%

20%

8

0

%

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

13

system przeglądu

okresowego

•

zmienne wielkości
zamówień

•

zapas bezpieczeństwa:

ile

zamawiać?

•

stałe cykle składania
zamówień

GOSPODARKA ZAPASAMI

system oparty na
poziomie
informacyjnym

• zmienne cykle
składania zamówień

• zapas
bezpieczeństwa:

kiedy

zamawiać?

• stała wielkość
zamówień

Klasyczne modele sterowania
zapasami

Dwa modelowe systemy zamawiania:

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

14

GOSPODARKA ZAPASAMI

System oparty na poziomie
informacyjnym

Elementy przeglądu opartego na poziomie
informacyjnym:

• stała wielkość zamówień i dostaw (WD = const)

• zmienny cykl pomiędzy zamówieniami (t)

• znajomość stanu zapasu wolnego po każdej
transakcji magazynowej (Z)

• obliczony poziom informacyjny (poziom
ponownego zamówienia (ZI)

• decyzja o zamówieniu jako wynik porównania
zapasu wolnego Z z poziomem informacyjnym (ZI);
zamówienie następuje w przypadku gdy Z<ZI

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

15

GOSPODARKA ZAPASAMI

A - przegląd ciągły (dużo zamówień o stosunkowo małej
wielkości)

T

T

T

Q

Q

ZI

Q

System oparty na poziomie
informacyjnym

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

16

GOSPODARKA ZAPASAMI

Normy sterowania:

- poziom zapasu informacyjnego (ZI)

ZI = PT + ZB

(ZB = 

PT

)

- wielkość zamawianej partii (Q)

ω – współczynnik bezpieczeństwa dla przyjętej wielkości poziomu obsługi
klienta,
σ – odchylenie standardowe

System oparty na poziomie
informacyjnym

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

17

GOSPODARKA ZAPASAMI

Zapas zabezpieczający:

ZB = (

POK

)

PT



PT

= 

T

2

P

2

+ 

P

2

T

System oparty na poziomie
informacyjnym

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

18

GOSPODARKA ZAPASAMI

System oparty na poziomie
informacyjnym

Zadanie 1 (przykład 6.1 str.110)

Zapotrzebowanie tygodniowe za ostatni rok na pewien typ
śrub ma charakter stacjonarny i daje się opisać rozkładem
normalnym o wartości średniej P=1250 sztuk, przy
odchyleniu standardowym σ

P

= 325 sztuk.

Śruby te są utrzymywane w zapasie uzupełnianym okresowo
zakupami u producenta.

Zamówienie (zazwyczaj 1000 szt) jest realizowane w
przeciągu tygodnia, a termin ten jest na ogół dotrzymywany.

Dopuszczalne ryzyko braku w zapasie określono na poziomie
5%. Proszę zaplanować poziom zapasu zabezpieczającego na
następny okres.

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

19

GOSPODARKA ZAPASAMI

System oparty na poziomie
informacyjnym

Jak zmienić ZB dla danych z zadania, jeśli czas cyklu
odnowienia zapasu wydłuży się dwukrotnie, do T= 2
tygodni ?

Jak zmienić ZB dla danych z zadania, jeśli czas cyklu
odnawiania zapasu zacznie wykazywać zmienność o
odchyleniu standardowym σ

T

=0,5 tygodnia?

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

20

GOSPODARKA ZAPASAMI

System oparty na poziomie
informacyjnym

Zadanie 2

Zapotrzebowanie tygodniowe na wieczne pióra można opisać
rozkładem normalnym o wartości średniej 60 sztuk i
zmienności równej 12 sztuk. Towar utrzymuje się w zapasie
uzupełnianym zakupami u hurtownika, który realizuje
zamówienia w ciągu 24 dni. Jeżeli wiadomo, że sklep otwarty
jest 6 dni w tygodniu, zaplanuj wielkość zapasu, która
zabezpieczy sklep przed wahaniami popytu i brakiem zapasu,
oraz oblicz poziom zapasu, przy którym wygenerowane
zostanie zamówienie do hurtownika, przy założonym
poziomie obsługi klienta 95% (współczynnik bezpieczeństwa
dla przyjętej wielkości poziomu obsługi klienta wynosi 1,645).

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

21

Poziom obsługi klienta

Poziom

obsługi

klienta

(POK

1)

to

prawdopodobieństwo, że w danym cyklu uzupełniania

zapasów zostaną w pełni i terminowo zrealizowane

wszystkie zlecenia klientów na dany artykuł

(prawdopodobieństwo nie wystąpienia braku w

zapasie w danym cyklu uzupełniania).

Poziom obsługi klienta (POK 2) to stopień realizacji

zamówień mierzony jako stosunek ilości artykułów

wysłanych do wszystkich ilości zamówionych przez

klientów (stopień ilościowej realizacji zamówień).

GOSPODARKA ZAPASAMI

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

22

GOSPODARKA ZAPASAMI

System przeglądu
okresowego

Elementy przeglądu okresowego:

• stały cykl przeglądu zapasów i składania
zamówień (t= T

0

= const)

• zmienna wielkość poszczególnych
zamówień (WD)

• znajomość stanu zapasu wolnego w chwili
cyklicznego przeglądu (Z)

• obliczony tzw. poziom maksymalny
zapasu (ZMax)

• wielkość zamawianej dostawy równa:

WD = ZMax - Z

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

23

GOSPODARKA ZAPASAMI

T

T

0

T

0

T

0

T

0

T

T

T

T

ZMax

B - przegląd okresowy (stosowany na przykład w
supermarketach)

T

0

System przeglądu
okresowego

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

24

GOSPODARKA ZAPASAMI

Normy sterowania:

- poziom zapasu maksymalnego (Z

max

)

ZMax = PT + T

0

) + ZB

(ZB = 

PT

)

- optymalny cykl zamawiania (T

0

)

System przeglądu
okresowego

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

25

GOSPODARKA ZAPASAMI

Zapas zabezpieczający:

ZB = (POK)

PT



PT

= 

T

2

P

2

+ 

P

2

T+ T

0

)

System przeglądu
okresowego

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

26

Czyli takiej, której łączne koszty zakupu i utrzymania zapasów są

najmniejsze.

Łączne koszty (K

C

) składają się z:

– rocznych kosztów magazynowania (utrzymania zapasów)

K

RM

= iQC/2

– rocznych kosztów dostawy (zamawiania)

K

RD

= PS/Q

K

C

=

K

RM

+

K

RD

 

K

C

=

½ iQC

+

SP/Q

Q – wielkość zamówienia (dostawy)
P – popyt roczny (wielkość popytu (zużycia) w roku),
C – jednostkowy koszt zakupu bądź sprzedaży (koszt jednostki towaru (produktu)),
S – koszt na zamówienie bądź na dostawę (koszt zamówienia),
i – stopa określająca relację między kosztami utrzymania zapasów a ich wartością

(= współczynnik rocznego kosztu utrzymania zapasu = można podać jako udział
procentowy kosztów utrzymania zapasów w rocznej

wartości zapasu)  

GOSPODARKA ZAPASAMI

Wyznaczanie optymalnej wielkości

Wyznaczanie optymalnej wielkości

dostawy (ekonomicznej wielkości

dostawy (ekonomicznej wielkości

zamówień – EWZ)

zamówień – EWZ)

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

27

GOSPODARKA ZAPASAMI

K

RM

=

iQC/2

K

RD

=

PS/Q

K

C

K

R

EWZ

Q

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wyznaczanie EWZ - wykresy

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

28

1.  Koszt zakupu lub wyprodukowania konkretnych pozycji

zapasów,

2.  Koszt zamówienia lub przestawienia produkcji,
3. Koszty utrzymywania zapasów

a) koszt kapitału (alternatywny) – ile kosztuje firmę

zamrożenie kapitału w zapasach,
b) koszt składowania (= koszt utrzymywania magazynów),
c) koszty starzenia się, psucia, strat (koszty ryzyka

związanego z zapasami),
d) koszty obsługi zapasów – ubezpieczenia i podatki,

4. Koszt wyczerpania się zapasów.

GOSPODARKA ZAPASAMI

Koszty zapasów

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

29

GOSPODARKA ZAPASAMI

½ iC + (- PS/Q

2

) = 0

½ iC = PS/Q

2

/•2Q

2

iCQ

2

= 2PS /:iC

Q

2

= 2PS/iC /√

Q = √2PS/iC

Znalezienie wielkości optymalnej zamówienia

polega na znalezieniu minimum funkcji K

C

K

C

= ½ iQC + PS/Q min = 0

EWZ możemy określić przez zróżniczkowanie

funkcji K

C

względem Q

Wyznaczanie EWZ - obliczenia

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

30

GOSPODARKA ZAPASAMI

Przy danych:

Przy danych:

P

P

= 1000, S = 5, C = 2, i = 0,4

= 1000, S = 5, C = 2, i = 0,4

można obliczyć koszty dla Q

można obliczyć koszty dla Q

od

od

50

50

do

do

200

200

Aby określić Q trzeba zrównoważyć relacje między

kosztami utrzymania zapasów a kosztami zamawiania.

Q

P/Q

SP/Q

K

RD

iCQ/2

K

RM

K

C

50

80

100
112
125
145
175

200

20
13
10

9
8
7
6

5

100

63
50
45
40
35
30

25

20
32
40
45
50
58
70

80

120

95

90
90
90

93

100

105

Wyznaczanie EWZ - przykład

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

31

Zadanie 1

 

Tygodniowy popyt na Fiata 126p wynosi 22 sztuki,

współczynnik kosztu utrzymania jednostki Fiata

wynosi 25%. Cena zakupu wynosi 50 zł. Koszt

zakupu jednej partii dostaw wynosi 100 zł. Oblicz

EWZ Fiata.

 

Znając optymalne Q (EWZ) można obliczyć optymalny

czas między zamówieniami (optymalny cykl dostawy

- T

0opt

) i optymalną liczbą dostaw (ld

opt

).

Ile zakupu mamy dokonać na rok? (optymalna liczba

zamówień w ciągu roku)

ld

opt

= P

0

/EWZ

Co ile dni?

T

0opt

=365/ ld

opt

,  

GOSPODARKA ZAPASAMI

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

32

Zadanie 2

 

Zapotrzebowanie na zapałki wynosi 20 pudełek na miesiąc.

Koszt przypadający na zamówienie wynosi 60 zł, a

jednostkowy koszt zakupu pudełka zapałek wynosi 18 zł

(współczynnik rocznego kosztu utrzymania zapasów został

uwzględniony w koszcie zakupu). Ile wynosi EWZ=?

Zadanie 3

 

Zapotrzebowanie na długopisy wynosi w kwartale pierwszym

1200 szt., drugim 1500 szt., trzecim i czwartym łącznie 3000

szt. Cykl produkcyjny determinuje liczbę partii w ciągu roku

(ile cykli tyle dostaw tzn. cztery dostaw). Koszt na dostawę

wynosi 450 zł. Roczne koszty magazynowania wynoszą

10 000 zł. (współczynnik rocznego kosztu utrzymania

zapasów został uwzględniony w koszcie zakupu). Oblicz EWZ.

 

EWZ=?

GOSPODARKA ZAPASAMI

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

33

GOSPODARKA ZAPASAMI

Zadanie 4

Roczny popyt na czekoladę wynosi 1200 szt. W
ciągu roku z fabryki wyjeżdżają comiesięczne
dostawy). Koszt każdej z dostaw wynosi 100 zł. W
tym roku fabryka planuje 2-miesięczny przestój
maszyn (12-2 =10). Roczne koszty magazynowania
stanowią sumę kosztów poniesionych w trzech
okresach: w I-szym 150 zł, w II-gim 120 zł., w III-
cim 100 zł. (współczynnik rocznego kosztu
utrzymania zapasów został uwzględniony w koszcie
zakupu).
 
EWZ dla czekolady wynosi?

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka

34

GOSPODARKA ZAPASAMI

Zadanie 5

Firma dystrybucyjna X planuje dostawy pewnego
artykułu, zamawianego u dostawcy w systemie
opartym na poziomie informacyjnym. Planowana
wielkość zakupu, zgodna z roczną prognozą wynosi
28 500 sztuk. Koszt związany z obsługą
(zamówienie,

przyjęcie

dostawy)

jednego

zamówienia wynosi 600 złotych. Cena zakupu
jednej jednostki wynosi 200 zł, a współczynnik
rocznego kosztu utrzymania zapasu jest równy 20%
(i = 0,2). Oblicz ekonomiczną wielkość zamówienia.

PODSTAWY LOGISTYKI rok akademicki 2009/2010 – mgr Sylwia Konecka