Alergia u dzieci

Definicja alergii



Zgodnie z definicją Międzynarodowego Komitetu

Alergologicznego alergia jest nabytą, jakościowo

zmienioną odczynowością żywych tkanek,

wywołaną swoistym alergenem.



Nadwrażliwość ustroju na określone alergeny

jest reakcją immunologiczną związaną z

obecnością swoistych przeciwciał humoralnych

lub uczulonych limfocytów, wyrażającą się

określonymi objawami chorobowymi.



Jest to reakcja nadwrażliwości zapoczątkowana

przez mechanizmy immunologiczne IgE zależne

lub IgE niezalezne

Nadwrażliwość

Obiektywnie powtarzalne objawy

wywołane przez ekspozycje na

określony bodziec, obecny w

dawce tolerowanej przez zdrowe

osoby.

Typ I

: aktywacja komórek tucznych z

udziałem swoistych IgE: choroby atopowe

Typ II

: reakcja cytotoksyczna- anemia

hemolityczna

Typ III

: zależne od kompleksów

immunologicznych: ch. posurowicza

Typ IV

: mechanizmy komórkowe - alergia

kontaktowa

Podział nadwrażliwości wg Gella

Coombsa

n ie a to p o w a

- u ż ą d le n ia o w a d ó w

- r e a k c je p o le k o w e

a to p o w a

I g E - z a le ż n a

lim fo c y ty T : k o n ta k to w e z a p . s k ó r y

e o z y n o fi le : n g a s tr o e n te r o p a tie

I g G - z a le z n a : A Z P P

I g E n ie z a le ż n a

n a d w r a ż liw o ś ć a le r g ic z n a

n a d w r a ż liw o ś ć n ie a le r g ic z n a

- n a d w r a z liw o ś ć A S A

n a d w r a ż liw o ś ć

Atopia

Osobnicza lub rodzinna

predyspozycja do uczulenia i

produkcji przeciwciał klasy IgE w

odpowiedzi na zwykłe dawki

alergenów, zwykle białek, oraz do

rozwoju typowych objawów takich

jak astma, nieżyt nosa i spojówek

lub wyprysk/ zapalenie skóry.

Choroby alergiczne



Choroby alergiczne określa się jako

zmiany chorobowe o charakterze

uogólnionym lub dotyczące jednego

narządu, powstałe w wyniku ekspozycji

na swoisty alergen i mające u swej

podstawy odczyn immunologiczny.



Zmiany, które powstały na tle

alergicznym, stanowią nie tylko odrębne

jednostki chorobowe, ale często

towarzyszą także chorobom o innej

patogenezie, lub też wikłają ich przebieg.

Choroby alergiczne



Do chorób alergicznych najczęściej

spotykanych w klinice należą: dychawica

oskrzelowa, obrzęk naczynioruchowy

Quinckego, pyłkowica, wstrząs

anafilaktyczny, alergiczne zaburzenia

żołądkowo-jelitowe, choroba

posurowicza, odczyny polekowe, atopowe

zapalenie skóry, wyprysk kontaktowy,

niektóre typy pokrzywki, alergiczny

nieżyt nosa, zmiany alergiczne ze strony

powiek i spojówek.

Wiek (lata)

1 3 5 7 10 17

zę

ść

)

astma

Alergia pokarmowa

Zapalenie skóry

Marsz alergiczny

Czynniki środowiskowe

- infekcje wirusowe i bakteryjne

- zanieczyszczenie środowiska

- czynniki jatrogenne

Ekspozycja na alergeny

Czynniki
genetyczne

Okres życia

płodowego

ryzyko choroby atopowej u dzieci zdrowych

rodziców-10-15%

ryzyko choroby atopowej gdy jedno z

rodziców chore- 30-40%

ryzyko choroby atopowej gdy oboje rodzice

są chorzy- 60%

Uwarunkowania genetyczne

Czynniki środowiskowe

Urbanizacja-

zanieczyszczenie powietrza, zmiany

stylu życia, narażenie na dym tytoniowy

Konstrukcja budynków-

nowe materiały, izolacja

termiczna, upośledzenie wentylacji, wzrost

wilgotności

Warunki mieszkaniowe-

spaliny z kuchenek, „zmiana

mikroklimatu”, dym tytoniowy

Dieta-

nowe pokarmy, pokarmy przetworzone,

dodatki do żywnosci, zmiana flory jelitowej

Czynniki jatrogenne-

antybiotyki, szczepienia

przeciwzakaźne

Dym tytoniowy



Dzieci matek palących mają

znamiennie niższe wartości FEV1



Dzieci matek palących >10

papierosów /d - 2,5 x większa

zapadalność na astmę



Dzieci matek palących z AZS

większe ryzyko rozwoju astmy.

Wpływ zakażeń wirusowych na

zachorowanie i przebieg astmy

dzieci chorujące na RSV - częściej występuje alergia

i astma

Zwiększona predyspozycja osób

z alergią do infekcji wirusowych

Czynniki infekcyjne

Wywiad

alergologiczny



Obejmuje on ustalenie rodzinnej

predyspozycji do występowania

chorób alergicznych oraz

skłonności do alergicznych reakcji

w przeszłości.

Testy skórne



Podstawowym badaniem diagnostycznym

są punktowe testy skórne, rzadziej

śródskórne czy płatkowe (naskórne).



Reakcja na alergen pod postacią

rumienia i bąbla jest wskaźnikiem liczby

przeciwciał związanych przez mastocyty

znajdujące się w skórze.



Wynik testów zależy również od zdolności

do uwalniania mediatorów przez

mastocyty oraz od stopnia wrażliwości

tkanek na ich działanie.

Testy skórne

Punktowe testy skórne

Testy śródskórne

Naskórkowe testy płatkowe

(NTP)

Testy prowokacyjne,

donosowe



Badany alergen podaje się w

postaci inhalacji lub aplikacji na

małżowinę dolną.



Reakcję błony śluzowej nosa

ocenia się rynoskopią,

przepływem wdechowym nosa łub

rynometrycznie.

Testy prowokacji

spojówek



Wyciągi alergenowe o

wzrastającym stężeniu zakrapia

się do worka spojówkowego

jednego oka, a rozcieńczalnik do

drugiego oka.



Zaczerwienienie, świąd wskazują

na prawdopodobieństwo uczulenia

na dany alergen.

Dooskrzelowe testy

wziewne



Testy te służą do oceny

reaktywności dolnych dróg

oddechowych na alergen

stosowany do prowokacji, a także

do oceny nieswoistej

nadreaktywności oskrzeli, np. w

teście prowokacji histaminą czy

zimnym powietrzem.

Badania czynnościowe

układu oddechowego



Spirometria polega na mierzeniu określonych objętości i

szybkości przepływu powietrza oddechowego.



Umożliwia:

–

określenie stopnia upośledzenia przepływu

powietrza przez drogi oddechowe

–

Wykazanie obturacji, jej zmienności i odwracalności,

–

Ma podstawowe znaczenie w ustalaniu rozpoznania

astmy.



Na wynikach tych pomiarów opiera się w znacznej

mierze podział, astmy na stopnie ciężkości, od których

z kolei zależy leczenie.



Rutynowo stosuje się dwa rodzaje testów

spirometrycznych: statyczne i dynamiczne. Pierwsze z

nich są mierzone w czasie powolnego, spokojnego

oddychania, drugie - w trakcie natężonego wydechu i

wdechu.

Oznaczanie ilościowe

całkowitej i swoistej

immunoglobuliny E w

surowicy krwi



Całkowite stężenie IgE zależy od genetycznych

mechanizmów kontroli jej wytwarzania oraz od

zdolności do syntezy swoistych przeciwciał

klasy IgE.



Stężenie w surowicy krwi c IgE oznacza się za

pomocą testów radioimmunologicznych



IgE jest wytwarzana przez limfocyty B oraz

komórki plazmatyczne, znajdujące się przede

wszystkim w tkance limfatycznej układu

oddechowego i przewodu pokarmowego.



Przenika ona do wszystkich tkanek i zostaje

jednolicie rozprowadzona w płynach organizmu,

co pozwala na pomiar jej stężenia w surowicy

Ocena odsetka/liczby

granulocytów kwasochłonnych

we krwi obwodowej



Wzrost odsetka granulocytów

kwasochłonnych w rozmazie krwi > 6%,

a zwłaszcza wzrost liczby bezwzględnej

> 400/mm3 są bardzo przydatne

w codziennej diagnostyce alergii.



Charakterystyczny dla alergii jest mierny

wzrost tych wartości. Znaczny wzrost

występuje w zakażeniach pasożytniczych,

sarkoidozie, ziarnicy, chorobach tkanki

łącznej, w chorobach nowotworowych.

Alergiczny nieżyt nosa



wywiad



bad. laryngologiczne i okulistyczne



endoskopia



bad. wydzieliny z nosa



RTG i CT

Alergiczne zapalenie spojówek



świąd



łzawienie



zaostrzenie objawów po kontakcie z

alergenem



przekrwienie spojówek

Zespół atopowego zapalenia

skóry



świąd skóry



typowa morfologia i

lokalizacja zmian



przewlekły

nawracający przebieg



cechy atopii w

wywiadzie u pacjenta

lub rodziny

Atopowe zapalenie

skóry (AZS)



Zwane jest również świerzbiączką bądź

egzemą atopową (wypryskiem

atopowym).



Dotyka szczególnie dzieci pomiędzy 3 a 6

miesiącem życia.



Objawy tego schorzenia najczęściej

mijają samoistnie po ukończeniu piątego

roku życia dziecka, ale zdarza się, że

pacjent boryka się z chorobą przez całe

życie.



Według badań, na atopowe zapalenie

skóry cierpi nawet 20% dzieci na całym

świecie

Zasady leczenia

chorób alergicznych



Najistotniejszą metodą leczenia alergii

w pierwszym okresie po ustaleniu

rozpoznania jest izolacja chorego od

czynników uczulających.



W miarę trwania choroby liczba

czynników uczulających i krzyżowo

reagujących z nimi najczęściej wzrasta,

dlatego zachodzi konieczność

wdrożenia leczenia farmakologicznego

Zasady leczenia

chorób alergicznych



Leki przeciwhistaminowe:

–

blokują receptory histaminowe.

–

Obecnie przyjęty jest podział na leki

pierwszej generacji oraz drugiej

generacji.

–

Podstawowym działaniem

farmakologicznym wszystkich tych

leków jest konkurencyjne i

odwracalne blokowanie receptora H.



Leki przeciwhistaminowe mają także

działanie pozareceptorowe.



Stabilizują błony komórkowe, blokują

kanały wapniowe i uwalnianie

leukotrienów, PGD2 (prostoglandyny D2)

i PAF (czynnika aktywującego płytki).



Zmniejszają napływ komórek zapalnych

do miejsca reakcji alergicznej, a także

ekspresję cząsteczek adhezyjnych na

komórkach nabłonka oraz swoistą i

nieswoistą reaktywność oskrzeli.

Zasady leczenia

chorób alergicznych

Zasady leczenia

chorób alergicznych



Glikokortykosteroidy działają na:

–

komórki zapalenia (hamują

metabolizm kwasu arachidonowego i

stabilizują błony komórkowe;

–

hamują również wydzielanie

czynników wzrostowych i cytokin oraz

ich uwalnianie,

–

zmniejszają przepuszczalność naczyń

i hamują odpowiedź na neuropeptydy.



Odczulanie swoiste.



Postępowanie to polega na podawaniu choremu

podskórnie lub doustnie małych, stopniowo

zwiększanych, dawek alergenu w określonych

odstępach czasu przez wiele miesięcy, a nawet lat.



W wyniku takiego postępowania dochodzi do

powstawania przeciwciał blokujących, które łączą

się z alergenem w surowicy, nie doprowadzając go

do reakcji z przeciwciałami związanymi w

tkankach.



Wykazano ponadto, że po dłuższym okresie

odczulania obniża się także poziom swoistych IgE

w surowicy krwi: oraz zmniejsza się wyzwalanie

histaminy z leukocytów pod wpływem swoistego

alergenu.

Zasady leczenia

chorób alergicznych



W leczeniu objawów alergii bardzo

często stosuje się adrenalinę i jej

pochodne.



Zwłaszcza w ostro przebiegających

odczynach typu natychmiastowego

(np. we wstrząsie anafilaktycznym)

adrenalina jest lekiem z wyboru,

podajemy ją podskórnie w dawce 0,5—

1,0 mg.

Zasady leczenia

chorób alergicznych

Document Outline