ROLNICTWO

ROLNICTWO

Spis tresci:

Spis tresci:

•

Rolnict

Rolnict

wo

wo

•

Historia rolni

Historia rolni

ctwa

ctwa

•

Funkcje rolnic

Funkcje rolnic

twa

twa

•

Warunki przyrodn

Warunki przyrodn

icze

icze

•

Poza przyrodni

Poza przyrodni

cze

cze

czynniki

czynniki

•

Podział rolnictwa

Podział rolnictwa

•

Struktura użytkowania Ziemi

Struktura użytkowania Ziemi

•

Zboża

Zboża

Kukurydza

Kukurydza

Ryż

Ryż

Pszenica

Pszenica

Jęczmień

Jęczmień

•

Bydło

Bydło

•

Rybołówstwo

Rybołówstwo

Rolnictwo

Rolnictwo

To dział gospodarki

To dział gospodarki

narodowej zajmujący się

narodowej zajmujący się

uprawą i hodowlą roślin,

uprawą i hodowlą roślin,

chowem i hodowlą zwierząt

chowem i hodowlą zwierząt

oraz rybołówstwem i

oraz rybołówstwem i

rybactwem.

rybactwem.

Historia rolnictwa

Historia rolnictwa

Początki rolnictwa

Początki rolnictwa

, które

, które

datuje się na lata 10 000

datuje się na lata 10 000

p.n.e. do 3000 lat p.n.e. 

p.n.e. do 3000 lat p.n.e. 

wiążą się z przejściem

wiążą się z przejściem

człowieka od łowiectwa i

człowieka od łowiectwa i

zbieractwa do uprawy roli.

zbieractwa do uprawy roli.

Była to właśnie rewolucja

Była to właśnie rewolucja

neolityczna. Nastąpiły w

neolityczna. Nastąpiły w

tym czasie bardzo znaczne

tym czasie bardzo znaczne

przemiany społeczno

przemiany społeczno

gospodarcze, szczególnie

gospodarcze, szczególnie

na obszarze Bliskiego

na obszarze Bliskiego

Wschodu, dorzecza Nilu,

Wschodu, dorzecza Nilu,

Tygrysu i Eufratu. Ziemie

Tygrysu i Eufratu. Ziemie

te były bardzo żyzne.

te były bardzo żyzne.

Funkcje rolnictwa

Funkcje rolnictwa

•

ekonomiczna

ekonomiczna

- związana z

- związana z

tworzeniem

tworzeniem

dochodu

dochodu

narodowego

narodowego

•

społeczna -

społeczna -

związana z

związana z

miejscami

miejscami

pracy

pracy

•

przestrzenna

przestrzenna

-tworzy

-tworzy

się

się

charakterystyczny

charakterystyczny

krajobraz rolniczy

krajobraz rolniczy

Przyrodnicze warunki

Przyrodnicze warunki

sprzyjające rolnictwu

sprzyjające rolnictwu

Rozwój rolnictwa na poszczególnych

Rozwój rolnictwa na poszczególnych

obszarach świata jest uzależniony od

obszarach świata jest uzależniony od

różnorodnych czynników

różnorodnych czynników

przyrodniczych. Przede wszystkim od

przyrodniczych. Przede wszystkim od

klimatu, stosunków wodnych, gleby i

klimatu, stosunków wodnych, gleby i

ukształtowania powierzchni.

ukształtowania powierzchni.

>> Gleby – najistotniejszą

>> Gleby – najistotniejszą

cechą jest jej naturalna

cechą jest jej naturalna

żyzność. Dzięki niej jest

żyzność. Dzięki niej jest

możliwość akumulacji

możliwość akumulacji

próchnicy oraz rodzaju

próchnicy oraz rodzaju

podłoża skalnego, na

podłoża skalnego, na

którym rozwijają się

którym rozwijają się

procesy glebotwórcze. Do

procesy glebotwórcze. Do

najżyźniejszych gleb

najżyźniejszych gleb

należą: czarnoziemy,

należą: czarnoziemy,

gleby aluwialne, gleby

gleby aluwialne, gleby

wykształcone na

wykształcone na

popiołach i tufach

popiołach i tufach

wulkanicznych, czarne

wulkanicznych, czarne

ziemie, rędziny oraz

ziemie, rędziny oraz

właściwe gleby brunatne.

właściwe gleby brunatne.

>>Klimat – mimo ciągłego rozwoju

>>Klimat – mimo ciągłego rozwoju

cywilizacyjnego, rolnictwo nadal w dużym stopniu jest

cywilizacyjnego, rolnictwo nadal w dużym stopniu jest

uzależnione od środowiska przyrodniczego. Znaczenia ma dla

uzależnione od środowiska przyrodniczego. Znaczenia ma dla

niego długość okresu wegetacyjnego, czyli liczba dni w roku

niego długość okresu wegetacyjnego, czyli liczba dni w roku

ze średnią temperaturą 5 stopni C, w których jest możliwy

ze średnią temperaturą 5 stopni C, w których jest możliwy

przebieg wegetacji roślin. Duże znaczenie ma również ilość

przebieg wegetacji roślin. Duże znaczenie ma również ilość

opadów i ich rozkład w ciągu roku.

opadów i ich rozkład w ciągu roku.

>>Ukształtowanie powierzchni

>>Ukształtowanie powierzchni

- najbardziej sprzyjające

- najbardziej sprzyjające

rolnictwu są tereny równinne

rolnictwu są tereny równinne

lub pagórkowate o łagodnych

lub pagórkowate o łagodnych

stokach. Takie warunki

stokach. Takie warunki

występują na Nizinach

występują na Nizinach

Środkowopolskich, Kotlinach

Środkowopolskich, Kotlinach

Podkarpackich, a także w pasie

Podkarpackich, a także w pasie

pobrzeży.

pobrzeży.

Najmniej korzystne warunki panują w górach (praca maszyn

Najmniej korzystne warunki panują w górach (praca maszyn

rolniczych na stromych stokach jest bardzo utrudniona, konieczne

rolniczych na stromych stokach jest bardzo utrudniona, konieczne

jest wykonywanie orki w tradycyjny sposób. Stanowi to problem w

jest wykonywanie orki w tradycyjny sposób. Stanowi to problem w

mechanizacji robót polowych) oraz w pasie pojezierzy.

mechanizacji robót polowych) oraz w pasie pojezierzy.

Poza przyrodnicze czynniki

Poza przyrodnicze czynniki

rozwoju rolnictwa

rozwoju rolnictwa

•

Struktura wielkości gospodarstw rolnych – większość gospodarstw

Struktura wielkości gospodarstw rolnych – większość gospodarstw

rolnych w Polsce nie przekracza 5 ha, więc nie przynoszą dużych zysków.

rolnych w Polsce nie przekracza 5 ha, więc nie przynoszą dużych zysków.

W takim przypadku nie można zainwestować w ich rozbudowę czy też

W takim przypadku nie można zainwestować w ich rozbudowę czy też

mechanizacje.

mechanizacje.

•

Forma własności gospodarstw – w Polsce przeważają gospodarstwa

Forma własności gospodarstw – w Polsce przeważają gospodarstwa

indywidualne (ich właścicielami są pojedyncze osoby lub rodziny).

indywidualne (ich właścicielami są pojedyncze osoby lub rodziny).

Znacznie mniej jest gospodarstw spółdzielczych (będących wspólną

Znacznie mniej jest gospodarstw spółdzielczych (będących wspólną

własnością grupy rolników)

własnością grupy rolników)

•

Mechanizacja rolnictwa – ma duży wpływ na efektywność gospodarki

Mechanizacja rolnictwa – ma duży wpływ na efektywność gospodarki

rolnej. W Polsce poziom mechanizacji nie jest zbyt wysoki. Rolników

rolnej. W Polsce poziom mechanizacji nie jest zbyt wysoki. Rolników

często nie stać na zakup nowych urządzeń.

często nie stać na zakup nowych urządzeń.

•

Nawożenie

Nawożenie

•

Nawodnienie

Nawodnienie

•

Polityka Rolna Państwa

Polityka Rolna Państwa

•

Kadra Pracownicza

Kadra Pracownicza

Podział rolnictwa

Podział rolnictwa

Rolnictwo można podzielić na rolnictwo:

Rolnictwo można podzielić na rolnictwo:

•

ekstensywne (zwane drobnotowarowym lub

ekstensywne (zwane drobnotowarowym lub

tradycyjnym)

tradycyjnym)

Występuje tam, gdzie wykorzystuje się jeszcze tradycyjne formy uprawy,

Występuje tam, gdzie wykorzystuje się jeszcze tradycyjne formy uprawy,

a państwo jest słabo rozwinięte (np. kraje Afryki). Są jednak wyjątki,

a państwo jest słabo rozwinięte (np. kraje Afryki). Są jednak wyjątki,

np. Egipt – przez kontrolowane wylewy Nilu (dzięki tamie w Asuanie)

np. Egipt – przez kontrolowane wylewy Nilu (dzięki tamie w Asuanie)

plony uzyskuje od 2 do 4 razy w roku, więc są one dosyć wysokie,

plony uzyskuje od 2 do 4 razy w roku, więc są one dosyć wysokie,

lecz samo rolnictwo ma charakter ekstensywny.

lecz samo rolnictwo ma charakter ekstensywny.

•

intensywne (znane też jako wysoko towarowe lub

intensywne (znane też jako wysoko towarowe lub

uprzemysłowione) w zależności od jego cech:

uprzemysłowione) w zależności od jego cech:

wysokości nakładów, ilości plonów, a także średniej

wysokości nakładów, ilości plonów, a także średniej

powierzchni gospodarstw rolnych i powierzchni

powierzchni gospodarstw rolnych i powierzchni

obszaru rolniczego kraju). Np.

obszaru rolniczego kraju). Np.

Francja ma rolnictwo intensywne, gdyż cechują je:

Francja ma rolnictwo intensywne, gdyż cechują je:

1.

1.

wysokie nakłady, tj.: duży stopień mechanizacji (1 ciągnik na 14 ha użytków

wysokie nakłady, tj.: duży stopień mechanizacji (1 ciągnik na 14 ha użytków

rolnych), nawożenie, inwestycje irygacyjne (nawadnianie), technologia oraz

rolnych), nawożenie, inwestycje irygacyjne (nawadnianie), technologia oraz

specjalizacje;

specjalizacje;

2.

2.

duże zbiory z jednego hektara (plony) – w szczególności w tym podziale uwzględnia

duże zbiory z jednego hektara (plony) – w szczególności w tym podziale uwzględnia

się zboża;

się zboża;

3.

3.

średnia powierzchnia gospodarstw rolnych wynosi 42 ha (w krajach rozwijających

średnia powierzchnia gospodarstw rolnych wynosi 42 ha (w krajach rozwijających

się, o rolnictwie ekstensywnym najczęściej spotyka się gospodarstwa małe);

się, o rolnictwie ekstensywnym najczęściej spotyka się gospodarstwa małe);

4.

4.

54,5% kraju zajmuje obszar wykorzystywany rolniczo.

54,5% kraju zajmuje obszar wykorzystywany rolniczo.

Struktura użytkowania

Struktura użytkowania

ziemi na świecie

ziemi na świecie

>> użytki rolne

>> użytki rolne

•

grunty orne (pola uprawne)

grunty orne (pola uprawne)

•

użytki zielone (pastwiska i łąki)

użytki zielone (pastwiska i łąki)

•

uprawy trwałe (sady, plantacje)

uprawy trwałe (sady, plantacje)

>> lasy

>> lasy

>> pozostałe grunty np. tereny

>> pozostałe grunty np. tereny

komunikacyjne i osadnicze oraz

komunikacyjne i osadnicze oraz

nieużytki ekologiczne (bagna,

nieużytki ekologiczne (bagna,

pustynie)

pustynie)

Zboża

Zboża

Zboża

Zboża

lub

lub

rośliny zbożowe

rośliny zbożowe

– rośliny uprawne z rodziny traw.

– rośliny uprawne z rodziny traw.

Ich owoce o wysokiej zawartości skrobi są wykorzystywane

Ich owoce o wysokiej zawartości skrobi są wykorzystywane

do celów konsumpcyjnych (mąki, kasze, oleje, syropy),

do celów konsumpcyjnych (mąki, kasze, oleje, syropy),

pastewnych i przemysłowych (piwowarstwo, młynarstwo,

pastewnych i przemysłowych (piwowarstwo, młynarstwo,

gorzelnictwo, farmaceutyka).

gorzelnictwo, farmaceutyka).

Produkcja zbóż w 2007 r.

Produkcja zbóż w 2007 r.

(w mln ton)

(w mln ton)

kukurydza

kukurydza

(

(

Zea

Zea

)

)

792

792

ryż

ryż

(

(

Oryza

Oryza

)

)

659

659

pszenica

pszenica

(

(

Triticum

Triticum

)

)

606

606

jęczmień

jęczmień

(

(

Hordeum

Hordeum

)

)

133

133

sorgo

sorgo

(

(

Andropogon

Andropogon

)

)

63

63

proso

proso

(

(

Panicum

Panicum

)

)

34

34

owies

owies

(

(

Avena

Avena

)

)

25

25

żyto

żyto

(

(

Secale

Secale

)

)

15

15

pszenżyto

pszenżyto

(

(

xTriticosecale

xTriticosecale

)

)

12

12

tef

tef

(

(

Eragrostis abyssinica

Eragrostis abyssinica

)

)

50 tys.

50 tys.

pszenica orkisz

pszenica orkisz

(

(

Triticum spelta

Triticum spelta

)

)

-

-

włośnica

włośnica

(

(

Setaria

Setaria

)

)

-

-

gryka

gryka

(

(

Fagopyrum

Fagopyrum

)

)

Kukurydz

Kukurydz

a

a

Rodzaj roślin należący do rodziny

Rodzaj roślin należący do rodziny

wiechlinowatych. Przedstawiciele

wiechlinowatych. Przedstawiciele

występują naturalnie w Meksyku,

występują naturalnie w Meksyku,

Gwatemali i Nikaragui. Liczy 5

Gwatemali i Nikaragui. Liczy 5

gatunków, wśród których najważniejsza

gatunków, wśród których najważniejsza

pod względem ekonomicznym jest

pod względem ekonomicznym jest

kukurydza zwyczajna, która jest

kukurydza zwyczajna, która jest

zarazem gatunkiem typowym rodzaju.

zarazem gatunkiem typowym rodzaju.

Ryż

Ryż

R

R

odzaj zbóż z rodziny wiechlinowatych

odzaj zbóż z rodziny wiechlinowatych

obejmujący 25 gatunków. Występuje w

obejmujący 25 gatunków. Występuje w

strefie klimatów gorących i ciepłych na

strefie klimatów gorących i ciepłych na

całym świecie. Ryż spożywczy, będący

całym świecie. Ryż spożywczy, będący

podstawą wyżywienia 1/3 ludności

podstawą wyżywienia 1/3 ludności

świata, jest produktem otrzymywanym

świata, jest produktem otrzymywanym

z ziarna ryżu siewnego.

z ziarna ryżu siewnego.

Światowa produkcja ryżu

Światowa produkcja ryżu

Produkcja ryżu na rok

Produkcja ryżu na rok

2007

2007

(mln m

(mln m

3

3

)

)

 

 

      

      

Chiny

Chiny

19

19

7

7

 

 

      

      

Indie

Indie

13

13

1

1

 

 

      

      

Indonezja

Indonezja

64

64

 

 

      

      

Bangladesz

Bangladesz

45

45

 

 

      

      

Wietnam

Wietnam

39

39

 

 

      

      

Tajlandia

Tajlandia

31

31

 

 

      

      

Myanmar

Myanmar

31

31

 

 

      

      

Filipiny

Filipiny

16

16

 

 

      

      

Brazylia

Brazylia

13

13

 

 

      

      

Japonia

Japonia

11

11

 

 

      

      

Pakistan

Pakistan

10

10

USA

USA

10

10

Pszenica

Pszenica

Rodzaj zbóż z rodziny wiechlinowatych.

Rodzaj zbóż z rodziny wiechlinowatych.

Pochodzi z południowo-zachodniej i

Pochodzi z południowo-zachodniej i

środkowej Azji. Wyróżnia się około 20

środkowej Azji. Wyróżnia się około 20

gatunków pszenicy. Oprócz jęczmienia jest

gatunków pszenicy. Oprócz jęczmienia jest

najstarszym zbożem chlebowym

najstarszym zbożem chlebowym

uprawianym od co najmniej 6 tysięcy lat.

uprawianym od co najmniej 6 tysięcy lat.

Zajmuje pierwsze miejsce w światowej

Zajmuje pierwsze miejsce w światowej

produkcji zbóż. Gatunkiem typowym jest

produkcji zbóż. Gatunkiem typowym jest

pszenica zwyczajna.

pszenica zwyczajna.

Najwięksi producenci pszenicy

Najwięksi producenci pszenicy

(2008)

(2008)

(w milionach ton)

(w milionach ton)

 

 

      

      

Chiny

Chiny

112

112

 

 

      

      

Indie

Indie

79

79

 

 

      

      

Stany

Stany

Zjednoczone

Zjednoczone

68

68

 

 

      

      

Rosja

Rosja

64

64

 

 

      

      

Francja

Francja

39

39

 

 

      

      

Kanada

Kanada

29

29

 

 

      

      

Niemcy

Niemcy

26

26

 

 

      

      

Ukraina

Ukraina

26

26

 

 

      

      

Australia

Australia

21

21

 

 

      

      

Pakistan

Pakistan

21

21

Łącznie na świecie

Łącznie na świecie

690 mln

690 mln

ton

ton

Produkcja pszenicy na

Produkcja pszenicy na

świecie:

świecie:

Jęczmień

Jęczmień

Rodzaj zbóż z rodziny

Rodzaj zbóż z rodziny

wiechlinowatych. W zależności

wiechlinowatych. W zależności

od podziału wyróżnia się od 20

od podziału wyróżnia się od 20

do 25 gatunków tego rodzaju

do 25 gatunków tego rodzaju

traw jednorocznych lub trwałych.

traw jednorocznych lub trwałych.

Pochodzi ze stref umiarkowanych

Pochodzi ze stref umiarkowanych

półkuli północnej.

półkuli północnej.

Bydło

Bydło

Bydło

Bydło

,

,

rogacizna

rogacizna

- ogólna nazwa zwierząt hodowlanych z

- ogólna nazwa zwierząt hodowlanych z

rodziny krętorogich. Hodowane są dla uzyskania z nich żywności

rodziny krętorogich. Hodowane są dla uzyskania z nich żywności

(mleko, mięso, tłuszcz) oraz innych surowców (głównie skóra).

(mleko, mięso, tłuszcz) oraz innych surowców (głównie skóra).

Wiele z nich jest wykorzystywanych również jako siła pociągowa.

Wiele z nich jest wykorzystywanych również jako siła pociągowa.

Bydło to udomowione formy, pochodzące od takich dzikich

Bydło to udomowione formy, pochodzące od takich dzikich

gatunków ssaków, jak: banteng, bawół, gaur, jak, tur, żubr.

gatunków ssaków, jak: banteng, bawół, gaur, jak, tur, żubr.

Europejskie gatunki bydła pochodzą od wymarłego tura, a

Europejskie gatunki bydła pochodzą od wymarłego tura, a

udomowione zostały w Azji przed ok. 6-7 tys. lat. Bywają to

udomowione zostały w Azji przed ok. 6-7 tys. lat. Bywają to

także mieszańce międzygatunkowe (np. żubroń).

także mieszańce międzygatunkowe (np. żubroń).

•

Liczbę bydła na świecie szacuje się na 1,3 mld sztuk. Głównym

Liczbę bydła na świecie szacuje się na 1,3 mld sztuk. Głównym

producentem są Indie - 400 mln, Brazylia i Chiny - po 150 mln,

producentem są Indie - 400 mln, Brazylia i Chiny - po 150 mln,

USA - 100 mln.

USA - 100 mln.

•

Zwierzęta gospodarskie mniejsze od bydła nazywamy

Zwierzęta gospodarskie mniejsze od bydła nazywamy

trzodą

trzodą

.

.

Rybołówstwo

Rybołówstwo

Gałąź gospodarki obejmująca pozyskiwanie (połów)

Gałąź gospodarki obejmująca pozyskiwanie (połów)

ryb i innych zwierząt oprócz wielorybów

ryb i innych zwierząt oprócz wielorybów

(wielorybnictwo), między innymi skorupiaków i

(wielorybnictwo), między innymi skorupiaków i

mięczaków (frutti di mare - owoce morza) oraz

mięczaków (frutti di mare - owoce morza) oraz

roślin wodnych w celach spożywczych. Organizmy

roślin wodnych w celach spożywczych. Organizmy

te wydobywa się zarówno na morzach i oceanach,

te wydobywa się zarówno na morzach i oceanach,

jak i w rzekach i jeziorach, w celu ich spożycia lub

jak i w rzekach i jeziorach, w celu ich spożycia lub

dalszego przetworzenia (przemysł rybny).

dalszego przetworzenia (przemysł rybny).

Rybołówstwo dzieli się na przybrzeżne i

Rybołówstwo dzieli się na przybrzeżne i

pełnomorskie.

pełnomorskie.

Chociaż wody oceanów i mórz zajmują prawie dwie

Chociaż wody oceanów i mórz zajmują prawie dwie

trzecie powierzchni Ziemi, wykorzystanie zasobów morskich

trzecie powierzchni Ziemi, wykorzystanie zasobów morskich

przez człowieka jest stosunkowo nieznaczne. Jedną z form

przez człowieka jest stosunkowo nieznaczne. Jedną z form

eksploatacji biologicznych zasobów morskich przez

eksploatacji biologicznych zasobów morskich przez

człowieka jest stosunkowo nieznaczna. Jedną z form

człowieka jest stosunkowo nieznaczna. Jedną z form

eksploatacji biologicznych zasobów wód jest rybołówstwo,

eksploatacji biologicznych zasobów wód jest rybołówstwo,

do którego w potocznym znaczeniu zalicza się nie tylko

do którego w potocznym znaczeniu zalicza się nie tylko

połów ryb, ale również połów innych organizmów żyjących w

połów ryb, ale również połów innych organizmów żyjących w

oceanach, morzach i wodach śródlądowych. Rozmieszczenie

oceanach, morzach i wodach śródlądowych. Rozmieszczenie

tych organizmów zależy od warunków panujących w wodach,

tych organizmów zależy od warunków panujących w wodach,

przede wszystkim od ich temperatury, głębokości,

przede wszystkim od ich temperatury, głębokości,

zasolenia i prądów. Najbogatsze w ryby obszary

zasolenia i prądów. Najbogatsze w ryby obszary

odpowiadają wodom zasobnym w plankton. Jest to zespół

odpowiadają wodom zasobnym w plankton. Jest to zespół

przeważnie mikroskopijnych roślin i zwierząt unoszących

przeważnie mikroskopijnych roślin i zwierząt unoszących

się w wodzie. Stanowią one pokarm dla innych zwierząt

się w wodzie. Stanowią one pokarm dla innych zwierząt

wodnych. Najkorzystniejsze warunki dla rozwoju planktonu

wodnych. Najkorzystniejsze warunki dla rozwoju planktonu

przedstawiają niezbyt głębokie wody, do których docierają

przedstawiają niezbyt głębokie wody, do których docierają

promienie słoneczne, umożliwiające proces asymilacji

promienie słoneczne, umożliwiające proces asymilacji

bezwodnika węglowego i obszary, na których obficie

bezwodnika węglowego i obszary, na których obficie

dotleniane wody chłodne mieszają się z ciepłymi. Warunki

dotleniane wody chłodne mieszają się z ciepłymi. Warunki

takie występują na styku prądów ciepłych i zimnych oraz

takie występują na styku prądów ciepłych i zimnych oraz

rejonach, w których prądy zanikają, tj. tam gdzie wody

rejonach, w których prądy zanikają, tj. tam gdzie wody

prądy ciepłego dostają się do mórz chłodnych lub wody

prądy ciepłego dostają się do mórz chłodnych lub wody

zimne do mórz ciepłych. Bogate obszary rybołówcze to

zimne do mórz ciepłych. Bogate obszary rybołówcze to

przede wszystkim płytkie akweny nad szelfem, przeważnie w

przede wszystkim płytkie akweny nad szelfem, przeważnie w

strefie umiarkowanej.

strefie umiarkowanej.

Połowy

Połowy

morskie i

morskie i

słodkowod

słodkowod

ne na

ne na

świecie w

świecie w

2005

2005

Lp

.

Kraj

tys.

ton

% prod.

św.

 

   ŚWIAT

92

787

100,0

1.

 

   Chiny

17 053

18,0

2.

 

   Peru

9 389

10,1

3.

 

   Stany

Zjednoczone

4 889

5,3

4.

 

   Indonezja

4 381

4,7

5.

 

   Chile

4 330

4,6

6.

 

   Japonia

4 073

4,4

7.

 

   Indie

3 481

3,8

8.

 

   Rosja

3 191

3,4

9.

 

   Tajlandia

2 599

2,8

10

.

 

   Norwegia

2 392

2,6

64

.

 

   Polska

156

0,2

KONIEC

KONIEC