DIETA W CIĄŻY I PRZED

DIETA W CIĄŻY I PRZED

POCZĘCIEM

POCZĘCIEM

Magdalena Derus

Anna Jurek

Grupa 2b



Już w starożytności wiedziano o wpływie

Już w starożytności wiedziano o wpływie

odżywiania na stan zdrowia.

odżywiania na stan zdrowia.

Badania nad dietą prowadził m.in.

Badania nad dietą prowadził m.in.

Hipokrates, Discorides, który wykrył

Hipokrates, Discorides, który wykrył

szereg substancji o właściwościach

szereg substancji o właściwościach

leczniczych występujących w roślinach,

leczniczych występujących w roślinach,

a także Pitagoras i Platon, którzy

a także Pitagoras i Platon, którzy

propagowali dietę wegetariańską.

propagowali dietę wegetariańską.

Dopiero na początku XX wieku

Dopiero na początku XX wieku

naukowcy odkryli, oprócz tłuszczów,

naukowcy odkryli, oprócz tłuszczów,

węglowodanów, białek, minerałów i

węglowodanów, białek, minerałów i

wody także witaminy.

wody także witaminy.



Oboje rodzice powinni stosować

Oboje rodzice powinni stosować

bogatą w składniki odżywcze,

bogatą w składniki odżywcze,

zrównoważoną dietę i

zrównoważoną dietę i

zrezygnować lub ograniczyć

zrezygnować lub ograniczyć

palenie i spożywanie alkoholu.

palenie i spożywanie alkoholu.

Bardzo ważne są także regularne

Bardzo ważne są także regularne

ćwiczenia. Taki styl życia

ćwiczenia. Taki styl życia

powinien obowiązywać rodziców

powinien obowiązywać rodziców

co najmniej na 3, a najlepiej na 6

co najmniej na 3, a najlepiej na 6

miesięcy przed poczęciem

miesięcy przed poczęciem

dziecka.

dziecka.



Kobiety powinny od 1 do 3

Kobiety powinny od 1 do 3

miesięcy przed planowaną ciążą

miesięcy przed planowaną ciążą

zażywać kwas foliowy. Jest on

zażywać kwas foliowy. Jest on

niezbędny do tego, aby u dziecka

niezbędny do tego, aby u dziecka

rozwinęła się prawidłowo cewa

rozwinęła się prawidłowo cewa

nerwowa tj. mózg

nerwowa tj. mózg

i rdzeń kręgowy

i rdzeń kręgowy



Środowisko ciężarnej wywiera istotny

Środowisko ciężarnej wywiera istotny

wypływ na prawidłowy przebieg ciąży.

wypływ na prawidłowy przebieg ciąży.

Właściwa dieta w ciąży zapewnia

Właściwa dieta w ciąży zapewnia

organizmowi pokrycie

organizmowi pokrycie

zapotrzebowania na podstawowe

zapotrzebowania na podstawowe

składniki odżywcze takie jak

składniki odżywcze takie jak

białko

białko

,

,

węglowodany

węglowodany

,

,

tłuszcze

tłuszcze

oraz

oraz

witaminy

witaminy

i

i

sole mineralne

sole mineralne

.

.



Dzięki odpowiedniej diecie, rutynowe

Dzięki odpowiedniej diecie, rutynowe

przyjmowanie preparatów

przyjmowanie preparatów

wielowitaminowych nie jest konieczne.

wielowitaminowych nie jest konieczne.

Dieta w ciąży

Dieta w ciąży



W określeniu

W określeniu

prawidłowe żywienie

prawidłowe żywienie

kobiet

kobiet

ciężarnych

ciężarnych

można wyróżnić

można wyróżnić

następujące podstawowe problemy:

następujące podstawowe problemy:

-

zapotrzebowanie energetyczne w

zapotrzebowanie energetyczne w

poszczególnych okresach ciąży i połogu

poszczególnych okresach ciąży i połogu

-

struktura spożycia w aspekcie proporcji

struktura spożycia w aspekcie proporcji

podstawowych składników odżywczych

podstawowych składników odżywczych

-

-

prawidłowe żywienie przed poczęciem

prawidłowe żywienie przed poczęciem

Dieta w ciąży

Dieta w ciąży



Nieprawidłowe żywienie w czasie

Nieprawidłowe żywienie w czasie

ciąży może źle wpływać na jej

ciąży może źle wpływać na jej

przebieg i być przyczyną takich

przebieg i być przyczyną takich

powikłań jak:

powikłań jak:

-

poronienie

poronienie

-

poród przedwczesny

poród przedwczesny

-

-

zaśniad groniasty

zaśniad groniasty

Odżywianie w ciąży:

Odżywianie w ciąży:



Odżywianie w czasie ciąży jest

Odżywianie w czasie ciąży jest

bardzo ważne, gdyż kobieta nie

bardzo ważne, gdyż kobieta nie

dba tylko o siebie, ale również o

dba tylko o siebie, ale również o

dziecko, które w niej się rozwija.

dziecko, które w niej się rozwija.

Ważne jest, aby dostarczyć

Ważne jest, aby dostarczyć

maleństwu wraz

maleństwu wraz

z dietą wszystkich niezbędnym

z dietą wszystkich niezbędnym

składników odżywczych.

składników odżywczych.

Ci

Ci

ąż

ąż

a nie oznacza,

a nie oznacza,

ż

ż

e

e

należy

należy

je

je

ść

ść

dwa razy wi

dwa razy wi

ę

ę

cej ni

cej ni

ż

ż

zwykle –

zwykle –

kobieta je

kobieta je

nie za dwoje, ale dla

nie za dwoje, ale dla

dwojga.

Dzienne

dwojga.

Dzienne

zapotrzebowanie

na

kalorie

zapotrzebowanie

na

kalorie

zwi

zwi

ę

ę

ksza si

ksza si

ę

ę

o 10% w ka

o 10% w ka

ż

ż

dym

dym

trymestrze.

trymestrze.

W pierwszym wynosi 2200-2500

W pierwszym wynosi 2200-2500

kalorii dziennie, w drugim 2500,

kalorii dziennie, w drugim 2500,

a w trzecim – 2800

a w trzecim – 2800



Przyrost masy ciała w ci

Przyrost masy ciała w ci

ąż

ąż

y powinien

y powinien

wynosi

wynosi

ć

ć

prawid

prawid

ł

ł

owo od 9 do 12 kg.

owo od 9 do 12 kg.

Przyrost ten rozkłada si

Przyrost ten rozkłada si

ę

ę

nast

nast

ę

ę

puj

puj

ą

ą

co:

co:

-

-

3-3.5 kg stanowi płód

3-3.5 kg stanowi płód

-

-

0.5 kg błony płodowe

0.5 kg błony płodowe

-

-

1 kg wzrost mi

1 kg wzrost mi

ęś

ęś

nia macicy

nia macicy

-

-

1 kg ło

1 kg ło

ż

ż

ysko

ysko

-

-

0.9 kg p

0.9 kg p

ł

ł

yn owodniowy

yn owodniowy

-

-

4-6 kg woda zawarta w tkankach

4-6 kg woda zawarta w tkankach

-

-

0.5 kg powi

0.5 kg powi

ę

ę

kszenie piersi

kszenie piersi

Pierwszy trymestr

Pierwszy trymestr

-

-

rozwijaj

rozwijaj

ą

ą

si

si

ę

ę

wszystkie najwa

wszystkie najwa

ż

ż

niejsze organy

niejsze organy

dziecka

dziecka

-

-

pe

pe

ł

ł

nowarto

nowarto

ś

ś

ciowe białko

ciowe białko

- s

- s

yntez

yntez

ę

ę

bia

bia

ł

ł

ek wspiera cynk

ek wspiera cynk

-

-

wzrasta zapotrzebowanie na jod

wzrasta zapotrzebowanie na jod

odpowiedzialny za prawid

odpowiedzialny za prawid

ł

ł

owe

owe

funkcjonowanie

funkcjonowanie

t

t

arczycy

arczycy

- W

- W

ap

ap

ń -

ń -

podstawowy budul

podstawowy budul

ec

ec

ko

ko

ś

ś

ci i z

ci i z

ę

ę

bów

bów

- m

- m

agnez

agnez

zapobiega poronieniom,

zapobiega poronieniom,

przedwczesnym porodom, poprawia prac

przedwczesnym porodom, poprawia prac

ę

ę

serca oraz dzia

serca oraz dzia

ł

ł

a przeciwobrz

a przeciwobrz

ę

ę

kowo

kowo

- ż

- ż

elazo

elazo

odpowiada za produkcj

odpowiada za produkcj

ę

ę

czerwonych

czerwonych

krwinek oraz transport tlenu do komórek

krwinek oraz transport tlenu do komórek

Drugi trymestr

Drugi trymestr

-

-

dostarczenie organizmowi

dostarczenie organizmowi

odpowiedniej ilo

odpowiedniej ilo

ś

ś

ci płynów - co

ci płynów - co

najmniej 2l

najmniej 2l

-

-

konieczno

konieczno

ść

ść

lepszego

lepszego

ukrwienia

ukrwienia

ł

ł

o

o

ż

ż

yska

yska

-

-

produkty bogate w w

produkty bogate w w

ę

ę

glowodany

glowodany

(

(

produkty zbo

produkty zbo

ż

ż

owe, owoce i warzywa

owe, owoce i warzywa

)

)

- ź

- ź

ród

ród

ł

ł

em energii s

em energii s

ą

ą

tłuszcze

tłuszcze

-

-

tłuszcze

tłuszcze

ro

ro

śl

śl

inne

inne

(

(

w słoneczniku, oliwkach, soi,

w słoneczniku, oliwkach, soi,

migdałach, orzechach, kukurydzy

migdałach, orzechach, kukurydzy

)

)

-

-

niewielk

niewielk

a

a

ilo

ilo

ść

ść

t

t

ł

ł

uszczów zwierz

uszczów zwierz

ę

ę

cych,

cych,

np. mas

np. mas

ł

ł

o.

o.

Trzeci trymestr

Trzeci trymestr

- z

- z

wi

wi

ę

ę

kszy

kszy

ć

ć

spo

spo

ż

ż

ycie

ycie

ż

ż

elaza

elaza

-

-

witamina C

witamina C

-

-

poprawia

poprawia

p

p

rzyswajalno

rzyswajalno

ść ż

ść ż

elaza, która

elaza, która

ponadto bierze czynny udział

ponadto bierze czynny udział

w produkcji kolagenu

w produkcji kolagenu

-

-

dziecko potrzebuje wi

dziecko potrzebuje wi

ę

ę

cej wapnia

cej wapnia

- p

- p

robiotyki

robiotyki

-

-

pomagaj

pomagaj

ą

ą

w utrzymaniu korzystnej

w utrzymaniu korzystnej

mikroflory jelitowej i wywieraj

mikroflory jelitowej i wywieraj

ą

ą

dobry wpływ na zdrowie

dobry wpływ na zdrowie

Białko

Białko

- To budulec niezbędny do

- To budulec niezbędny do

powstawania nowych komórek

powstawania nowych komórek

- Znajdziesz je w: mleku i jego

- Znajdziesz je w: mleku i jego

przetworach, mięsie chudym,

przetworach, mięsie chudym,

rybach, jajach i warzywach

rybach, jajach i warzywach

strączkowych

strączkowych

- Zapotrzebowanie dzienne :

- Zapotrzebowanie dzienne :

90 gramów

90 gramów

Tłuszcze

Tłuszcze



Stanowią 30% zapotrzebowania

Stanowią 30% zapotrzebowania

energetycznego w tym:

energetycznego w tym:

-

10% to kwasy tłuszczowe nasycone

10% to kwasy tłuszczowe nasycone

-

4,5% to kwasy tłuszczowe

4,5% to kwasy tłuszczowe

nienasycone wpływające na rozwój

nienasycone wpływające na rozwój

mózgowia i siatkówki płodu

mózgowia i siatkówki płodu

Ikosanoidy wpływają na procesy

Ikosanoidy wpływają na procesy

krzepnięcia oraz na mięśnie gładkie

krzepnięcia oraz na mięśnie gładkie

(macica, jelito grube).

(macica, jelito grube).

Węglowodany

Węglowodany



Stanowią 50-60% zapotrzebowania

Stanowią 50-60% zapotrzebowania

energetycznego, powinny być

energetycznego, powinny być

złożone. Istotne z punktu widzenia

złożone. Istotne z punktu widzenia

profilaktyki zaparć w czasie ciąży jest

profilaktyki zaparć w czasie ciąży jest

spożywanie odpowiedniej ilości

spożywanie odpowiedniej ilości

błonnika

błonnika

(20-40 g/24h). Produkty zbożowe są

(20-40 g/24h). Produkty zbożowe są

źródłem tiaminy, niacyny,

źródłem tiaminy, niacyny,

pirydoksyny, żelaza, błonnika.

pirydoksyny, żelaza, błonnika.

Wapń

Wapń



Jest niezbędnym budulcem układu kostnego.

Jest niezbędnym budulcem układu kostnego.

Dziecko prawidłowo rozwija się i prawidłowo

Dziecko prawidłowo rozwija się i prawidłowo

kształtuje się jego układ nerwowy

kształtuje się jego układ nerwowy

-

-

Znajdziesz go w nabiale: mleko chude, jogurt

Znajdziesz go w nabiale: mleko chude, jogurt

chudy, żółty ser i twaróg,

chudy, żółty ser i twaróg,

w zielonolistnych warzywach,

w zielonolistnych warzywach,

pomarańczach, morelach (zwłaszcza

pomarańczach, morelach (zwłaszcza

suszonych), soji i rybach

suszonych), soji i rybach

-

-

Zapotrzebowanie dzienne : 1200 miligramów

Zapotrzebowanie dzienne : 1200 miligramów

Żelazo

Żelazo



Jest składnikiem hemoglobiny, która

Jest składnikiem hemoglobiny, która

dostarcza tkankom tlenu. Nie dopu

dostarcza tkankom tlenu. Nie dopu

szcza

szcza

do anemii

do anemii

kobiety

kobiety

i dziecka.

i dziecka.

Ż

Ż

elazo

elazo

wzmacnia organizm przed infekcjami.

wzmacnia organizm przed infekcjami.

-

-

Znajdziesz je w: podrobach tj. w

Znajdziesz je w: podrobach tj. w

ą

ą

tróbce,

tróbce,

nerkach, ozorkach i innych, chudym

nerkach, ozorkach i innych, chudym

mi

mi

ę

ę

sie, kapu

sie, kapu

ś

ś

cie, szpinaku, warzywach

cie, szpinaku, warzywach

str

str

ą

ą

czkowych, suszonych owocach,

czkowych, suszonych owocach,

pieczywie i w kaszach

pieczywie i w kaszach

-

-

Zapotrzebowanie dzienne : 30

Zapotrzebowanie dzienne : 30

miligramów

miligramów

Kwas foliowy

Kwas foliowy

-

-

Jest niezbędna do tego, aby u dziecka

Jest niezbędna do tego, aby u dziecka

rozwinęła się prawidłowo cewa nerwowa tj.

rozwinęła się prawidłowo cewa nerwowa tj.

mózg i rdzeń kręgowy

mózg i rdzeń kręgowy

- Kobiety powinny od 1 do 3 miesięcy przed

- Kobiety powinny od 1 do 3 miesięcy przed

planowaną ciążą zażywać tą witaminę

planowaną ciążą zażywać tą witaminę

- Obecność tego kwasu sprawia, że organizm

- Obecność tego kwasu sprawia, że organizm

prawidłowo wchłanianie i wykorzystuje

prawidłowo wchłanianie i wykorzystuje

dostarczane żelazo

dostarczane żelazo

- Znajdziesz je w: drożdżach, zielonolistnych

- Znajdziesz je w: drożdżach, zielonolistnych

warzywach, a szczególnie w szpinaku i

warzywach, a szczególnie w szpinaku i

sałacie; podrobach, w pomarańczach,

sałacie; podrobach, w pomarańczach,

burakach, soczewicy, nasionach słonecznika

burakach, soczewicy, nasionach słonecznika

i suszonych owocach

i suszonych owocach

- Zapotrzebowanie dzienne : 800

- Zapotrzebowanie dzienne : 800

mikrogramów

mikrogramów

Cynk

Cynk

-

-

odpowiada za prawidłowy rozwój

odpowiada za prawidłowy rozwój

umysłowy dziecka i za

umysłowy dziecka i za

prawidłowy rozwój wagowy

prawidłowy rozwój wagowy

- niezbędny przy

- niezbędny przy

prawid

prawid

ł

ł

owym

owym

przyswajaniu kwasu foliowego

przyswajaniu kwasu foliowego

- z

- z

najdziesz go w: podrobach,

najdziesz go w: podrobach,

mi

mi

ę

ę

sie, pestkach dyni i

sie, pestkach dyni i

słonecznika,

słonecznika,

w orzechach, kie

w orzechach, kie

ł

ł

kach pszenicy

kach pszenicy

- z

- z

apotrzebowanie dzienne :

apotrzebowanie dzienne :

15 miligram

15 miligram

Witamina C

Witamina C

-

-

odpowiada za prawidłowe

odpowiada za prawidłowe

funkcjonowanie wszystkich tkanek

funkcjonowanie wszystkich tkanek

oraz naczyń krwionośnych

oraz naczyń krwionośnych

- pomaga w zwalczaniu wirusów i

- pomaga w zwalczaniu wirusów i

bakterii chorobotwórczych

bakterii chorobotwórczych

- z

- z

najdziesz j

najdziesz j

ą

ą

w: owocach

w: owocach

(truskawki, kiwi, czarne porzeczki,

(truskawki, kiwi, czarne porzeczki,

grejpfruty, pomarańcze), papryce,

grejpfruty, pomarańcze), papryce,

kapu

kapu

ś

ś

cie, natce pietruszki.

cie, natce pietruszki.

-

z

z

apotrzebowanie dzienne : 1 gram

apotrzebowanie dzienne : 1 gram

Wskazania do suplementacji

Wskazania do suplementacji

witamin

witamin



Znamienne odchylenie od należnej

Znamienne odchylenie od należnej

masy ciała w czasie ciąży

masy ciała w czasie ciąży



Nieadekwatny lub nadmierny przyrost

Nieadekwatny lub nadmierny przyrost

ciała podczas ciąży

ciała podczas ciąży



Wiek poniżej 15 lat lub powyżej 35 lat

Wiek poniżej 15 lat lub powyżej 35 lat



Społeczne, ekonomiczne,

Społeczne, ekonomiczne,

psychologiczne oraz inne czynniki

psychologiczne oraz inne czynniki

ograniczające odpowiednie żywienie

ograniczające odpowiednie żywienie



Hipotrofia płodu w przeszłości lub

Hipotrofia płodu w przeszłości lub

obecnie

obecnie



Przewlekłe choroby jak np.cukrzyca

Przewlekłe choroby jak np.cukrzyca



Ciąża wielopłodowa

Ciąża wielopłodowa



Nieprawidłowa wartość badań

Nieprawidłowa wartość badań

laboratoryjnych, jak niski poziom

laboratoryjnych, jak niski poziom

hemoglobiny, glikozuria, albuminuria

hemoglobiny, glikozuria, albuminuria



Choroby przewodu pokarmowego

Choroby przewodu pokarmowego

Czarna lista produktów

Czarna lista produktów

:

:

-

-

produkty

sztucznie

konserwowane

i

produkty

sztucznie

konserwowane

i

barwione

barwione

-nadmiar tłuszczów, zwłaszcza pochodzenia

-nadmiar tłuszczów, zwłaszcza pochodzenia

zwierzęcego (sprzyjają otyłości, miażdżycy,

zwierzęcego (sprzyjają otyłości, miażdżycy,

chorobie wieńcowej)

chorobie wieńcowej)

- surowe lub niedogotowane mięso (ryzyko

- surowe lub niedogotowane mięso (ryzyko

zarażenia toksoplazmozą)

zarażenia toksoplazmozą)

- sery pleśniowe i miękkie typu camembert i

- sery pleśniowe i miękkie typu camembert i

feta (mogą zawierać bakterie z rodzaju

feta (mogą zawierać bakterie z rodzaju

listeria)

listeria)

- surowe “owoce morza” i surowe ryby, np.

- surowe “owoce morza” i surowe ryby, np.

sushi (mogą być zakażone groźnymi

sushi (mogą być zakażone groźnymi

bakteriami i pasożytami)

bakteriami i pasożytami)

- surowe jaja, niepasteryzowane mleko

- surowe jaja, niepasteryzowane mleko

(ryzyko zarażenia salmonellą)

(ryzyko zarażenia salmonellą)

-

nadmiar soli kuchennej - zwiększa

nadmiar soli kuchennej - zwiększa

obrzęki nóg, może wywołać nadciśnienie

obrzęki nóg, może wywołać nadciśnienie

tętnicze

tętnicze

-

alkohol - zwiększa ryzyko poronienia,

alkohol - zwiększa ryzyko poronienia,

odklejenia łożyska i urodzenia dziecka o

odklejenia łożyska i urodzenia dziecka o

małej wadze

małej wadze

-

kawa, mocna herbata - nadmiernie

kawa, mocna herbata - nadmiernie

pobudzają organizm matki i dziecka,

pobudzają organizm matki i dziecka,

mogą wywołać zaburzenia pracy serca

mogą wywołać zaburzenia pracy serca

- słodycze, chipsy, fast foody, napoje

- słodycze, chipsy, fast foody, napoje

zawierają tzw. “puste kalorie”, powodują

zawierają tzw. “puste kalorie”, powodują

więc nadmierny przyrost wagi; sprzyjają

więc nadmierny przyrost wagi; sprzyjają

także próchnicy, na którą kobiety

także próchnicy, na którą kobiety

ciężarne są szczególnie narażone

ciężarne są szczególnie narażone



Działanie teratogenne mają

Działanie teratogenne mają

antagoniści kwasu foliowego tj.

antagoniści kwasu foliowego tj.

aminopteryna

aminopteryna

i metotreksat, blokując przejście

i metotreksat, blokując przejście

kw. foliowego w kw. tetrahydrofoliowy.

kw. foliowego w kw. tetrahydrofoliowy.

Leki przeciwdrgawkowe tj. fenytoina

Leki przeciwdrgawkowe tj. fenytoina

i fenobarbital indukują niedobór

i fenobarbital indukują niedobór

kw. foliowego przez uszkodzenie

kw. foliowego przez uszkodzenie

wchłaniania z przewodu

wchłaniania z przewodu

pokarmowego lub zwiększenie

pokarmowego lub zwiększenie

metabolizmu wątrobowego.

metabolizmu wątrobowego.

Dieta w okresie

menopauzy



Menopauza

Menopauza

- terminem tym u kobiety

- terminem tym u kobiety

określamy ustanie miesiączkowania.

określamy ustanie miesiączkowania.

Poprzedza ją trwający kilka lat okres

Poprzedza ją trwający kilka lat okres

przedmenopauzalny. Wygasa czynność

przedmenopauzalny. Wygasa czynność

jajników, towarzyszy nadczynność

jajników, towarzyszy nadczynność

przedniego płata przysadki.

przedniego płata przysadki.



Wynikiem spadku stężenia hormonów

Wynikiem spadku stężenia hormonów

jajnikowych dochodzi do inwolucji

jajnikowych dochodzi do inwolucji

macicy, zaniku endometrium, zwężenia

macicy, zaniku endometrium, zwężenia

pochwy

pochwy

i zmian zanikowych sromu.

i zmian zanikowych sromu.

Schorzenia i dolegliwości w okresie

Schorzenia i dolegliwości w okresie

menopauzy

menopauzy



Miażdżyca

Miażdżyca



Nadciśnienie

Nadciśnienie



Osteoporoza

Osteoporoza



Obniżenie nastroju, rozdrażnienie,

Obniżenie nastroju, rozdrażnienie,

zmęczenie, utrata zaufania, lęki

zmęczenie, utrata zaufania, lęki



Uderzenia gorąca, nocne poty

Uderzenia gorąca, nocne poty



Zaburzenia snu

Zaburzenia snu



Kilka miesięcy po ostatniej

Kilka miesięcy po ostatniej

miesiączce pojawiają się i stopniowo

miesiączce pojawiają się i stopniowo

nasilają objawy ze strony tkanki

nasilają objawy ze strony tkanki

łącznej: skóra staje się mniej

łącznej: skóra staje się mniej

elastyczna, cieńsza i pomarszczona.

elastyczna, cieńsza i pomarszczona.

Dochodzi do wysychania błon

Dochodzi do wysychania błon

śluzowych pochwy, cewki moczowej,

śluzowych pochwy, cewki moczowej,

jamy ustnej

jamy ustnej

i powiek.

i powiek.

Zapobieganie –

Zapobieganie –

miażdżyca, nadciśnienie

miażdżyca, nadciśnienie



Oliwa z oliwek

Oliwa z oliwek



Owoce, warzywa

Owoce, warzywa



Czosnek

Czosnek



Otręby

Otręby



Ryby

Ryby



Zielona herbata

Zielona herbata



Kieliszek czerwonego wina (jeden!)

Kieliszek czerwonego wina (jeden!)

Osteoporoza

Osteoporoza



Mleko, żółte sery

Mleko, żółte sery



Ryby

Ryby



Warzywa

Warzywa



Pełnoziarniste pieczywo

Pełnoziarniste pieczywo



Kasze, płatki

Kasze, płatki

muesli

muesli



Preparaty wapniowe, D3

Preparaty wapniowe, D3



Rzucić palenie!!!

Rzucić palenie!!!

Uderzenia gorąca

Uderzenia gorąca



Należy dostarczyć organizmowi

Należy dostarczyć organizmowi

odpowiednią dawkę estrogenów.

odpowiednią dawkę estrogenów.

Alternatywą do HTZ są fitoestrogeny

Alternatywą do HTZ są fitoestrogeny

pochodzenia roślinnego

pochodzenia roślinnego

–

Soja, kiełki sojowe

Soja, kiełki sojowe

–

Suszony lub mielony korzeń lukrecji

Suszony lub mielony korzeń lukrecji

–

Herbaty z żeń-szenia

Herbaty z żeń-szenia

–

Wyciąg z aloesu

Wyciąg z aloesu

–

Ogranicz kofeinę, chili, curry, pieprz

Ogranicz kofeinę, chili, curry, pieprz

–

Preparaty z fitoestrogenami

Preparaty z fitoestrogenami

Obniżenie nastroju

Obniżenie nastroju



Preparaty zawierające

Preparaty zawierające

–

Lecytynę

Lecytynę

–

Wyciąg z miłorzębu japońskiego

Wyciąg z miłorzębu japońskiego

–

Żeń-szeń

Żeń-szeń

Drażliwość, bezsenność

Drażliwość, bezsenność



Melisa

Melisa



Waleriana

Waleriana



Chmiel

Chmiel



Magnez

Magnez



Witamina B

Witamina B

6

6

Poprawienie wyglądu i zdrowia

Poprawienie wyglądu i zdrowia

skóry

skóry



Witamina A+E

Witamina A+E



Nienasycone kwasy tłuszczowe, np.:

Nienasycone kwasy tłuszczowe, np.:

olej z wiesiołka lub z czarnej

olej z wiesiołka lub z czarnej

porzeczki

porzeczki

Tryb życia

Tryb życia



Spacery, jazda na rowerze

Spacery, jazda na rowerze



Ćwiczenia fizyczne

Ćwiczenia fizyczne



Rozwiązywanie krzyżówek

Rozwiązywanie krzyżówek



Kontakty z ludźmi

Kontakty z ludźmi



Czytanie książek

Czytanie książek



Odpoczynek

Odpoczynek



Sen

Sen

Dziękujemy

Dziękujemy